Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BỆNH DỊCH Ở NGƯỜI - Coggle Diagram

- - - - Mycobacterium tuberculosis gây lao phổi
        
        Con người là vật chủ
        
        Sinh trưởng chậm
        
        Bệnh truyền nhiễm gây tử vong
        
        Khoảng 10 triệu người bị lao phổi/năm
        
        Năm 2010-2020 trung bình 1 triệu người tử vong do lao phổi
        
        Một loại bệnh cơ hội
        
        Lây qua đường giọt bắn
      - Ngoại độc tố (exotoxin): gây tử vong
      - Ức chế quá trình sinh lí, hóa sinh gây chết tế bào và mô vật chủ
      - Nội độc tố (endotoxin): ít gây tử vong
      - Vibrio cholerae gây bệnh dịch tả
        
        Bệnh truyền nhiễm gây tử vong
        
        2015 - trên 1,6 triệu người
        
        2019 - trên 1,5 triệu người
        
        Phân bố ở vùng nước lợ, cửa sông ven biển
        
        Xâm nhập qua thức ăn và nước uống bị ô nhiễm
        
        Sinh trưởng và phát triển trên bề mặt tế bào niêm mạc ruột
        
        Sinh sản độc tố ức chế quá trình trao đổi chất gây tiêu chảy
        
        Thời gian ủ bệnh: 24-48h
        
        Bệnh tả gây mất nước và khoáng
  - - - Lang ben: chi Malassezia
      - Nấm da nigra: Hortaea werneckii
      - Trứng tóc đen: Piedraia hortae
  - - - Virus gây suy hô hấp cấp (SARS)
        
        Đối tượng: dơi, chim, mèo, …
        
        Nguồn gốc (SARS-CoV): lây nhiễm từ động vật sang người
        
        Vào cơ thể người, SARS-CoV tấn công các tế bào của đường hô hấp
        
        Thời gian ủ bệnh: thường từ 4-7 ngày
        
        Triệu chứng
        
        Đầu tiên thường là sốt,ho, khó thở,
        
        Tiếp theo là triệu chứng khác như đau họng và tiêu chảy.
        
        Có thể phát triển nặng hơn thành như viêm phổi, suy hô hấp
        
        Tỉ lệ tử vong cao với nhóm người từ 50 trở lên và nhóm người mắc bệnh nền
      - Virus gây suy giảm miễn dịch ở người HIV/AIDS
        
        Có nguồn gốc từ virus gây suy giảm miễn dịch ở khỉ.
        
        Lây truyền sang người qua máu của động vật nhiễm bệnh
        (qua đường tình dục và đường máu, mẹ sang con)
        
        Tấn công các tế bào có thụ thể CD4 của hệ thống miễn dịch như tế bào lympho T, đại thực bào và tế bào tua.
        
        Phá hủy các tế bào của hệ miễn dịch, tạo điều kiện cho các virus khác hoặc các vi sinh vật gây bệnh.
        
        HIV/AIDS đã và đang là một trong những đại dịch của nhân loại làm nhiều người tử vong
      - Virus cúm A
        
        Xác định type virus cúm A dựa vào hai gai H và gai N trên bề mặt virus
        
        Virus cúm thường ký sinh ở các loài chim và thủy cầm
        
        Đường lây: Động vật hoang dã -> Vật nuôi( gà , vịt, lợn) -> Người.
        
        Lây qua đường giọt bắn, xâm chiếm hệ hô hấp, sau 4-6 giờ, virus nhân lên và lây sang các tế bào và vùng lân cận.
        
        Biểu hiện: sốt, ho, nhức đầu, mỏi cơ.
        
        Gây tổn thương đến đường hô hấp, có thể gây suy hô hấp và tử vong.
      - Virus sởi
        
        Lây nhiễm qua đường hô hấp → vào máu → các cơ quan.
        
        Gây ra ở trẻ dưới 5 tuổi.
        
        Rất khó bị lần 2
        
        Số người tử vong : khoảng 166000 người/năm 2019, trẻ dưới 5 tuổi chiếm 85%.
        
        Ủ bệnh 10-14 ngày, dấu hiệu như ho dai dẳng, sổ mũi, viêm kết mạc, đau họng → nổi phát ban lan khắp cổ → xuống dưới cơ thể. Lúc này cơn sốt 40-41 độ C
  - - - Một số bệnh do prion gây ra
        
        Sporadic CJD (tự phát)
        
        Familial CJD ( rối loạn di truyền)
        
        vCJD (lây nhiễm)
    - - Hình thành protein gây bệnh (PrP^Sc)(PrP^res) do protein bình thường (PrP*) cuộn xoắn không chính xác --> làm chết các tế bào thần kinh và hình thành các khoang trống ở não
    - - Sporadic CJD (tự phát)
      - Familial CJD ( rối loạn di truyền)
      - vCJD (lây nhiễm)
  - - - Thân hình ống,thuôn ở hai đầu, màu ngà hay trắng hồng, không phân đoạn.
      - Kí sinh ở ống tiêu hóa, hệ tuần hoàn, cơ quan nội tạng
      - Phần lớn chất dinh dưỡng được hấp thụ dùng để tạo trứng
      - Một số loài đẻ ấu trùng như giun xoắn
      - Con đường lây nhiễm
        
        Khi ăn phải trứng, ấu trùng giun
        
        Lây truyền qua côn trùng (giun chỉ)
    - - Cơ thể dẹp, phân đốt đối xứng hai bên
      - Kí sinh nơi có nhiều chất dinh dưỡng
      - Vòng đời:
      - Sán lá: dẹp, hình lá, lưỡng tính (ngoại trừ sán lá máu)
      - Sán dây: thuôn dài, 2-4m (có thể 10m)
        
        Hàng trăm đoạn, mỗi đoạn chứa hàng nghìn trứng
        
        Sán trưởng thành: cấu tạo phức tạp ở đầu với mút cơ và móc để bám lên
        vật chủ, hấp thụ chất dinh dưỡng qua bề mặt cơ thể
  - - - Trùng roi
      - Trùng biến hình
      - Trùng bào tử
        
        Kí sinh trùng sốt rét
        
        Các loài: Plasmodium vivax, P. falciparum, P. malariae và P. ovale.
        
        Ở Đông Nam Á loài P. knowlesi thường lây nhiễm cho khỉ cũng có thể lây truyền sang người.
        
        Kí sinh trùng sốt rét từ muỗi Anopheles xâm nhiễm vào máu người qua vết đốt và phá hủy các tế bào hồng cầu.
        
        2016: 216 triệu ca nhiễm, 445000 ca tử vong
        
        2019: 410762 người tử vong do sốt rét
      - Trùng lông
- - - - Lây truyền từ mẹ sang con
        VD: HIV, virus viêm gan A
      - Lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp (tiếp xúc cơ học, quan hệ tình dục)
        VD: lậu, giang mai, nấm da, HIV/AIDS,…
      - Lây truyền qua giọt bắn
        VD: COVID 19, cúm, lao,...
    - - Qua tiếp xúc trực tiếp (vết cắn, tàng trữ động vật hoang dã)
        VD: virus cúm A, virus dại,...
    - - VD: vi khuẩn uốn ván, vi khuẩn ăn thịt người, nấm, động vật đơn bào
      - Vi khuẩn, nấm lây truyền trực tiếp vào cơ thể người thông qua tiếp xúc trực tiếp hoặc vết thương
      - Nguyên nhân : môi trường ô nhiễm