Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
6 CẶP PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT - Coggle Diagram
6 CẶP PHẠM TRÙ CƠ BẢN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT
CÁI CHUNG VÀ CÁI RIÊNG
QUAN HỆ BIỆN CHỨNG
cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua cái riêng mà biểu hiện sự tồn tại của mình
k có cái chung thuần tuý tồn tại bên ngoài cái riêng. Thông qua những cái riêng, người ta phát hiện ra những đặc tính chung
cái riêng chỉ tồn tại trong mối quan hệ đưa đến cái chung
cái riêng là cái toàn bộ, phong phú hơn cái chung. Cái chung là cái bộ phận nhưng sâu sắc, bản chất hơn cái riêng
cái chung, cái riêng đều tồn tại khách quan vì nó biểu hiện hiện thực tất yếu, độc lập với ý thức cng
cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá lẫn nhau
Ý nghĩa pp luận
vì cái riêng chỉ tồn tại trong mlh với cái chung nên k được tuyệt đối hoá cái riêng
vì cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng nên muốn tìm ra cái chung, phải thông qua việc nghiên cứu cái riêng. Khi áp dụng cái chung vào cái riêng cần phải tính đến đặc điểm riêng nên tôn trọng tính đa dạng, phong phú của cái riêng, đồng thời tôn trọng nguyên tắc chung
cần tạo điều kiện để cái chung và cái đơn nhất có thể chuyển hoá đúng quy luật để thúc đẩy sự ra đời và phát triển của cái mới, tiêu diệt cái cũ lỗi thời
khái niệm
cái đơn nhất
cái chung
cái riêng là phạm trù triết học dùng để chỉ 1 sự vật, 1 hiện tượng nhất định
TẤT NHIÊN VÀ NGẪU NHIÊN
tính chất và mqh biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên
TN, NN đều tồn tại khách quan, có vai trò nhất định
TN và NN là 2 mặt vừa thống nhất vừa đối lập. Ko có Tn và NN thuần tuý tách rời nhau, trong TN có NN và trong NN có TN
TN quyết định NN; TN chi phối sự phát triển, NH ảnh hưởng đến sự phát triển. TN quy định NN; NN bổ sung cho TN
TN và NN có thể chuyển hoá cho nhau trong điều kiện nhất định cho nên ranh giới giữa TN và NN mang tính chất tương đối
ý nghĩa pp luận
trong hđ nhận thức và thực tiễn cần phải căn cứ vào cái TN chứ kp căn cứ vào cái NN. Tuy nhiên k được bỏ qua cái NN, k tách rời cái TN khỏi cái NN
Tạo ra những điều kiện nhất định để cản trở hoặc thúc đẩy sự chuyển hoá của chúng theo mục đích nhất định
khái niệm
tất nhiên
ngẫu nhiên
BẢN CHẤT VÀ HIỆN TƯỢNG
Tính chất và mqh biện chứng giữa bản chất và hiện tượng
khái niệm
Ý nghĩa pp luận
KHẢ NĂNG VÀ HIỆN THỰC
Mqh biện chứng giữa khả năng và hiện thực
ý nghĩa của việc nghiên cứu
khái niệm
NGUYÊN NHÂN VÀ KẾT QUẢ
khái niệm
nguyên nhân là phạm trù chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt trong 1 sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau, gây ra những biến đổi nhất định của nó
kết quả là những biến đổi xuất hiện do sự tác động lẫn nhau của các mặt trong 1 sự vật hoặc giữa các sự vật với nhau gây ra
MQH biện chứng giữa nguyên nhân và kết quả
nguyên nhân sinh ra kết quả cho nên nguyên nhân bao h cũng xuất hiện trước kết quả
nguyên nhân sinh ra kết quả rất phức tạp vì nó còn phụ thuộc vào nhiều điều kiện và hoàn cảnh khác nhau. 1 nguyên nhân có thể tạo ra nhiều kết quả tuỳ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể
do đó, trong hđ thực tiễn cần phân tích vai trò của từng loại nguyên nhân cũng như mqh giữa các nguyên nhân để có thể chủ động tạo ra điều kiện cho những nguyên nhân quy định sự xuất hiện của kết quả phát huy tác dụng
vị trí quan hệ nhân quả có tính tương đối cho nên trong qh này nó đóng vai trò là nguyên nhân, trong mqh khác lại là kết quả
ý nghĩa pp luận
vì mlh nhân quả có tính khách quan nên phải tìm nguyên nhân của các sự vật dẫn đến kết quả; có tính phức tạp, đa dạng nên phải phân biệt chính xác các loại nguyên nhân
vì 1 kết quả có thể do nhiều nguyên nhân sinh ra, những nguyên nhân này có vai trò khác nhau đối với việc hình thành kết quả nên trong hoạt động thực tiễn cta cần phân loại nguyên nhân
NỘI DUNG VÀ HÌNH THỨC
Tính chất và mqh biện chứng giữa nd và hình thức
ND và HT gắn bó chặt chẽ với nhau, thống nhất biện chứng với nhau. ND nào thì có HT ấy. Ko ND k có HT nhất định, k HT nào k chứa ND nhất định.
ND có khuynh hướng biến đổi, còn HT có khuynh hướng tương đối ổn định. Trong 1 sự vật, ND cũng biến đổi trước, HT biến đổi sau
ND quyết định HT và HT tác động trở lại ND
ND và HT đều tồn tại khách quan
Ý nghĩa pp luận
khái niệm
Nội dung
Hình thức