Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
HEZKUNTZA BEREZIAREN HASIERA ETA EBOLUZIOA - Coggle Diagram
HEZKUNTZA BEREZIAREN HASIERA ETA EBOLUZIOA
Hezkuntzaren historiak oraindik ez ditu 100 urte bete eta publikoa eta derrigorrezkoa den irakaskutza 28 urte ditu.
Hezkuntza Bereziaren hastapenak. Medikuak hezitzaile. Lehenengo hezkuntzaeskaintzak eta zerbitzuak
Itsuen munduan, zentzumen-hezkuntza ere landu zen. Valentin Haüy-k (1745- 1822) erliebezko idazketa sortu eta itsua hezigarria dela aldarrikatu zuen
XVIII. mendean gorrentzako, dirudunentzako zein txiroentzako, lehen eskola publikoa sortu zen Frantzian (1755)
Louis Braille-k bere izena daukan itsuentzako irakurtzeko eta idazteko metodoa sortu zuen.
XVII.ean Bonet-ekegindako lehen tratatua argitaratuta,
, J. Pestalozzi-k (1746-1827) azpimarratzen du garapena harmonikoa izan behar dela eta giza jokabidearen aspektu intelektualak, etikoak eta praktikoak batera eboluzionatu behar dutela.
XVI. mendean gorren hezkuntzaren hastapenak ezarrita
XVIII. mendearenamaieran Ingalaterran, Alemanian, Frantzian, Holandan eta Eskozian aho- eta esku-metodoekin lan egiten zuten gorrentzako eskolak zabaldu ziren
F. Fröebel-ek (1782-1852) pertsonarenbatasun organikoan sinisten zuen eta aren ustez, pertsona etapaka garatzen da eta ingurunearekin interakzioan hezten da
J. E. D. Esquirol medikuak 1818an zorotasunaren eta idioziaren arteko desberdintasuna adierazi zuelako:
Johan Jacobo Guggenbull (1816-1863) hezkuntza trinkoa proposatzen du, batez ere,trebetasun sozialak garatzeko.
Edouard Seguin (1812-1880) Hezkuntza Bereziari buruzko lehen lana idazten du, Idioten tratamendu morala, higienea eta hezkuntza.
Estatu Batuetan Samuel Howe (1801-1876) medikuak itsuentzako babesetxe bat sortzen du
Akabatuak eta baztertuak hasieran, giltzaperatuak gero
Antzinako gizarteetan (Espartan, Erroman…) akastun-anormalak modu desberdinetan ikusten ziren
Erlijio-ideien eragina galtzearekin batera Pizkundera pasatu ginen (Estatu Modernoaren hasiera kokatzen den aldia).
“Anormalak”
inozotzat hartzen zituzten eta karitatez tratatzen.
Anormaltasunak eta akatsak izateak gaitzespena eta beldur soziala eragiten zituzten bai gizarte zibilean bai erlijio-gizartean.
Fray Pedro Ponde de León-ek k (1520-1584) gortasuna eta mututasuna erlazionatu zituen XVI. mendean
Erdi Aroan “anormalak” ahaztuta, errefusatuta bizi ziren eta beldurgarritzat zeuzkaten
XVII. mendean, Juan Pablo Bonet-ek bere metodoa zabaldu zuen "Letren erredukzioa eta mutuei hizketan irakasteko artea" izeneko lanean
XVII. mendeko absolutismoan, babes-etxeak estatuaren eskura pasatu ziren eta “giltzaperatzearen garaia” izan zen.
Vicente de Paul-ek (1581-1660) asilo-baldintza haietan humanitatea sustatu nahi izan zuen eta hezkuntza esperientzia batzuk bultzatu zituen.
Prozesu horretan J.A. Commenio-ren (1657) Didaktika Magna izeneko lanak duen garrantzia nabarmentzen da, non denontzako hezkuntza beharra adierazten du.
Hezkuntza Bereziaren lehen urratsak egin ziren.
Garai horretan aberatsen pribilegio bat zela
hezkuntza, eta irakasle eta eskola pribatuen bidez gauzatzen zela.
Pobreen hezkuntza antolatu barik zegoen, hortaz, gizarteak nekez ulertzen zuen “anormalen”
hezkuntza aldarrikatzea.
XVIII. mendean, Instituzioak (arrazoi nagusiaren adierazgarria) metodosailkatzaileak hobetu zituen, instituzioen barruan lekuguneak ezarriz:
Karitatetik bazterketara. Sailkapenetik eskaintza berezietara
1916an L.W Terman-ek Stanford-Binet argitaratzen du, lehen adimen-testa estandarizatzen duena.
F. Galton-ek 1869an herentzia eta adimena erlazionatzen ditu
Henry H. Goddard-ek (soziologoa – psikologoa) Anormaltasuna”k honako aspektu hauekin lotura duela kontuan hartzen hasten da
Jarrera aurrerakoiek gainbehera egin zuten. Hezkuntza ematetik karitatea eskaintzera pasatzen da.
Scheerenberger-ek esandakoa jarraituz, Estatu Batuetan pertsona “anormalak” negatiboago epaitzen dira eta
Europan, ostera, hezkuntzaren zereginari dagokionez, itxaropen positiboagoa dago.
Eskolak baino gehiago babes-instituzioak ziren.
T. Gallaudet-ek 1817an sortu zuen Estatu Batuetako lehenengo “gorren hezkuntzarako Ameriketako erakunde iraunkorra”
Eskolek gero eta pertsona gaixo gehiago onartzen dituzte, eta haiekin emaitza gutxiago lortzen zituztenez, hezkuntza-porrota balioztatzen hasi zen
K. Linneo-ri (1753) jarraituz, espezieen sailkapena garatu zuen
J. Mendel-ek (1865) eskaintzen ditu bere herentziaren eta genetikaren legeak.
Darwin-ek (1859) eboluzioaren teoriarekin.
, Maria Montessori-k, Seguin-en hezkuntza-proposamenen jarraitzaileak eta medikuak, aldarrikatzen du
Mendearen bukaeran ere Estatu Batuetan eskola lagungarriak sortzen hasten dira
Cattell-en test mentalaren kontzeptuari jarraiki, 1904an Frantziako Hezkuntza Ministerio Publikoak A. Binet-i (1857 - 1911) metodo bat garatzeko eskatzen dio.
1905ean, H. Simon-ekin batera, lehen adimen-eskala argitaratzen dute eta 1907an “Ume anormalak” deritzon testua argitaratzen dute,
E. H. Martens-ek Hezkuntza Bereziaren helburu orokorrak definitu zituen 1934an: «
O. Decroly (1871 - 1932) nabarmendu nahi dugu periodo honetan izan zuen eragin pedagogikoagatik
K. Marx-en lanak ere eragin kultural eta politiko handia izan du
Gizartera itzultzea eta hezkuntza-eskaintza espezifiko baten antolaketa
“Anormaltasuna” gaixotasun mentalaz bereizten da eta
Laguntzeko gizarte politikak eta errehabilitazio-praktika zehatzak behar dituen elbarriaren figura indarrez
. Bigarren Mundu Gerraren bukaerak gizarte-zerbitzuen politika berri bat egitea ahalbidetu zuen.
Ikasketa eta teoria berriak garatzen dira.
“Anormalak” hartzen dituzten erakunde batzuen errealitatearen miseria ezagutzen hasten da
Gurasoen mugimenduaren eta “afektatuen” elkarteen
eragina eta garapena aprobetxatuz, zerbitzu komunitarioen eta hezkuntzazerbitzuen esperientzia zehatzak sortzen dira
. Estatu Batuetan beltzen eskubide zibilen aldeko borrokan aurrerapauso garrantzitsuak ematen dira.
NBE-k sustatuta gizakien zerbitzuei buruzko ideario berri bat agertzen da Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalarekin, 1948an
Estatu Batuetan 1960-70 denboraldian (Kennedy-ren aroa) buruz atzeratuenaldeko mugimendu soziala, errebindikaziozkoa eta legegintzakoa dago
Hezkuntza Berezia hezkuntza-etapatzat hartzen da,
Hezkuntza publikorako eskubidea onartzen da, Beraz, hezkuntza bereziaren eskolak sabaltzen dira
Espainiako estatuan, Europako gainerako herrialdeetan ez bezala, gizarte- etahezkuntza-zerbitzuen eskaintzen garapena ia-ia XX. mendearen erdialdean hasten da.
(1917) G. Rodriguez Lafora-ren argitalpena agertzen da: Buruz anormalak diren umeak.
Lehen Hezkuntzaren Legearen (1945) 33. artikuluan estatuak adierazten du adimen urriko haurrak, baliaezinak eta atzeratuak zaintzeko eskola bereziak sortu behar direla
Euskal Herrian, 1960tik aurrera lortzen dute protagonismo berezia gurasoen elkarteek zenbait talderi
Jean Itard medikuak (1774-1836)
Hezkuntza bereziren aintzindarietako bat da eta honako hauek dira bere ekarpen bazuk:
Hezkuntza-metodoak diseinatzeko premia.
Hezkuntza-ekintzari buruzko behaketaren garrantzia.
Garrantzizkoa da lantzea zentzumenak, norberaren autonomia, trebetasun sozialak, komunikazio
Giza harremana hezkuntzaren oinarri moduan balioztatu.
– Gizon-emakumeek hezkuntza on batekin
haien aukerak ugariak dira.
Gizon-emakumeen eboluzioa bultzatu eta pertsonak direla ulertu.