Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 7 6 P abnormal - Coggle Diagram

- - - - มดลูกหดรัดตัวแรง หดรัดตัวถี่ แต่ไม่สม่ำเสมอ
        และมดลูกแต่ละส่วนหดรัดตัวไม่สัมพันธ์กัน
        (Asynchronous)
        
        ทำให้ปากมดลูกไม่เปิดและส่วนนำไม่เคลื่อนต่ำ
      - มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย (Tetanic contraction)
        
        มดลูกหดรัดตัวมากกว่าปกติ แข็งตึง ตลอดเวลา
        หดรัดตัวนาน และถี่ ระยะพักสั้นหรือแทบไม่มีเลย
        ระยะหดรัดตัวยาวนานกว่า 90 นาที ระยะคลายตัวของมดลูกสั้นกว่า 90 วินาที หรืออาจไม่มี
        
        เจ็บตลอดเจ็บมากกว่าปกติ เสี่ยงมดลูกแตก
        เกิดความเหนื่อยล้า ทารกอาจมีภาวะขาดออกชิเจนหรือเสียชีวิต
        
        สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
        
        ศีรษะทารกและชิองเชิงกรานไม่ได้สัดส่วนกัน การได้รับยากระตุ้นการ
        หดรัดตัวในอัตราที่เร็วเกินไปหรือปริมาณทากเกินไป
      - มดลูกหดรัดตัวไม่ประสานกัน
        (In coordinated contraction)
        
        มดลูกหดรัดตัวถี่และแรงแต่ไม่สม่ำเสมอ
        
        มดลูกมีการหดรัดตัวแรงบริเวณส่วนกลาง
        และส่วนล่าง > ส่วนบน ทำให้มดลูกหดรัดตัวไม่มีประสิทธิภาพ
        
        สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
        
        สตรีตั้งครรภ์อายุมากในครรภ์แรก ผู้คลอดที่มีความวิตกกังวลสูง
        ทารกและช่องเชิงกรานไม่ได้สัดส่วนกัน
      - มดลูกหดรัดตัวเป็นวงแหวน
        (Constriction ring)
        
        เกิดจากกล้ามเนื้อมดลูกชั้นกลางชนิดวงกลม (Circular muscle) หดรัดตัวแรงแต่ไม่สม่ำเสมอและหดรัดตัวไม่คลาย เฉพาะที่เกิดเป็นวงแหวนพบบริเวณรอยต่อระหว่างมดลูกส่วนบนและส่วนล่าง
        
        ปากมดลูกอาจจะปิดทำให้รกค้างและตกเลือดหลังคลอดได้
      - แนวทางการรักษา
        
        ปรับลดหรือหยุดยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
        
        ให้ยาบรรเทาปวด
        
        Morphine หรือ pethidine
        
        เพื่อผ่อนคลายและยับยั้งการหดรัดตัวของมดลูกผิดปกติ
        
        หากอาการไม่ดีขึ้นให้ผ่าคลอด
      - การพยาบาล
        
        อธิบายให้ผู้คลอดเข้าใจเกี่ยวกับการคลอดยาวนาน
        แผนการรักษาและการปฏิบัติตัว
        
        ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกและพภาวะสุขภาพ
        ของทารกในครรภ ติด EFM 15 นที
        
        ให้สารน้ำป้องกันภาวะขาดสารน้ำ
        
        ดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง
        
        ดูแลให้ได้รับยาระงับความเจ็บปวด
        
        ให้นอนตะแคง ให้ O2 cannula
    - - การหดรัดตัวของมดลูกเป็นจังหวะตามปกติ
        แต่หดรัดตัวไม่แรงพอที่จะทำให้เกิดการคลอด
        
        มักเกิดในระยะ Active phase โดยเฉพาะ
        ในระยะปากมดลูกเปิดเร็วและในระยะที่ 2 ของการคลอด
      - สาเหตุและปัจจัยเสริม
        
        ผู้คลอดมีภาวะมดูลูกยืดขยายมากกว่าปกติ
        เช่น ครรภ์แฝด ครรภ์แฝดน้ำ ทารกตัวโต
        
        ทารกมีส่วนนำและท่าที่ผิดปกติ
        
        COD
        
        การได้รับยาระงับปวดมากเกินไป
      - แนวทางการรักษา
        
        ประเมิน CPD
        
        MR,NL
        
        ให้สารน้ำทางหลอดเลือดกำให้ยาระงับปวด
        และให้ Oxytocin
      - การพยาบาล
        
        จัดให้ผู้คลอดอยู่ในท่าศีรษะสูง
        เพื่อกระตุ้น Ferguson reflex ช่วยให้มดลูกมีการหดรัดดีขึ้น
        
        ดูแลช่วยเหลือในการเจาะถุงน้ำคร่ำในรายที่ไม่มีข้อห้าม
        
        ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้ว่างหรือกระตุ้นให้ปัสสาวะทุก 2 hr.
        
        ดูแลให้ได้รับยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
  - - - การได้รับยาระงับปวดมากเกินไป
        หรือได้รับยาสลบ
      - อาการเหนื่อยล้า อ่อนเพลีย
        จากการเจ็บครรภ์คลอดยาวนาน
      - รับอาหารไม่เพียงพอ
      - เบ่งคลอดไม่ถูกวิธี
      - โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง
    - - ดูแลให้พักผ่อนจัดท่านอนศีรษะสูง
        ในขณะเบ่งคลอด เช่น ท่านั่งยองๆ
      - รายที่มีข้อห้ามเบ่งเตรียมผู้คลอดให้พร้อม
        และช่วยแพทย์ในการทำสูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
- - - - เชิงกรานแคบที่ช่องเข้า (Inlet contracted)
        
        เส้นผ่าศูนย์กลางวัดจากด้านหน้า ไปด้านหลังของ pelvic inlet < 10 cm
        
        pelvic inlet < 10 cm
        
        pelvic inlet < 10 cm
      - เชิงกรานแคบที่ช่องกลาง (Mid pelvic contracture)
        
        ผลรวมของค่า Interspinous diameter และ Posterior sagittal diameter < 13.5 cm
        
        Interspinous diameter < 8 cm
        
        ทำให้เกิดการหยุดเคลื่อนต่ำของส่วนหน้า หรือการ หยุดชะงักในท่าท้ายทอยอยู่แนวขวาง
        
        เกิดการคลอดล่าช้าในระยะที่ 1 และ 2
        
        แนวทางการรักษา
        
        ช่องเชิงกรานกลางแคบไม่มาก พยายามให้คลอดเอง
        ทางช่องคลอด
        
        คลอดด้วยเครื่องดูดสุญญากาศ
        
        แคบมากและทารกตัว โต ควรผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
      - เชิงกรานแคบที่ช่องออก (Outlet contracted)
        
        Interischial tuberous diameters 8 cm
        
        มุมใต้กระดูกหัวเหน่า(subpubicangle)แคบ <85องศา
        
        การพยาบาล
        
        จัดท่านอนศีรษะสูง (Upright position) ในขณะเบ่ง
        
        รายที่มีถูงน้ำคร่ำแตกก่อน แนะนำให้นอนพักท่าตะเเคงซ้าย
        
        สังเกตการดิ้นของทารกในครรภ์ หากพบการ
        ผิดปกติรีบประเมิน FHS ให้ออกซิเจน
        และรายงานแพทย์
      - ผลกระทบ
        
        ผลต่อมารดา
        
        เกิดความล่าช้าในการคลอด
        
        เสี่ยงต่อภาวะมดลูกแตก
        
        Vesicovaginal
        
        ผลต่อทารก
        
        เสี่ยงต่อการเกิดภาวะสายสะดือย้อย
        
        ทารกอาจได้รับอันตรายจากการคลอดล่าช้า
        หรือจากการทำสูติศาสตร์หัตถการ
        
        เลือดออกในสมอง
    - - ปากช่องคลอด (Vulva abnormality)
        
        การตีบแคบของปากช่องคลอด
        การมีฝีเย็บแข็งตึง (Rigid perineum)
      - ความผิดปกติของปากมดลูก (Cervical abnormality)
        
        ปากมดลูกบวม (Cervicaledema)
        
        ปากมดลูกตีบ (Cervical stenosis)
        
        มะเร็งปากมดลูก (Ca cervix)
      - ความผิดปกติของช่องคลอด (Vaginal abnormality)
        
        ช่องคลอดตีบ (Vaginal adhesion)
        
        Trauma ช่องคลอดมีผนังกั้น (Vaginal septum)
        
        มีเนื้องอก (Tumor)
      - ความผิดปกติของมดลูก (Uterus abnormality)
        
        มดลูกคว่ำหน้า Anteflexion
        
        มดลูกคว่ำหลัง (Retroflexion)
        
        มดลูกหย่อน (prolapsed uterus)
        
        เนื้องอกมดลูก (Myoma)
        
        ทำให้เกิดการแท้ง การคลอดก่อนกำหนด คลอดติดขัด มดลูกเปิดช้า
      - รังไข่ (Ovary abnormality)
        
        Ovarian tumor
        
        ก้อนเนื้อมาปิดทางช่องคลอด เกิดการคลอดติดขัด
      - การพยาบาล
        
        รายที่ปากมูดลูกบวมแนะนำให้นอนตะแคง
        หรือนอนยกปลายเท้าสูง
        
        ประเมิน CU,PV,ความก้าวหน้าการคลอด
- - - - ก้น Breech presentation
        
        Frank Breech (Extended breech)
        
        Complete breech
        
        Incomplete breech
        
        สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
        
        กระดูกเชิงกรานแคบ การคลอดก่อนกำหนด ภาวะมดลูกหย่อน รกเกาะต่ำ ครรภ์แฝด ครรภ์แฝดน้ำ มีเนื้องอกที่มดลูก
        
        การพยาบาล
        
        งดน้ำและอาหารทางปากดูให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
        
        กรณีถุงน้ำคร่ำแตก รีบฟัง FHS และตรวจภายในทันที
        
        กรณีถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก งดสวนอุจจาระ
        หรือตรวจภายในและไม่ควรเจาะถุงน้ำถ้าไม่มีข้อบ่งชี้
      - ทารกมีไหล่เป็นส่วนนำ
        (Shoulder/acromion presentation หรือ transverse lie)
        
        สาเหตุ
        
        หญิงตั้งครรภ์หลัง โดยเฉพาะตั้งแต่ 4 ครั้งขึ้นไป
        
        หน้าท้องหย่อนมาก คลอดก่อนกำหนด รกเกาะต่ำ
        และมีกระดูกเชิงกรานแคบ
        
        การดูแลรักษา
        
        ทารกท่าไหล่ไม่สามารถคลอดทางช่องคลอดได้
        
        ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
        
        การพยาบาล
        
        ถ้าถุงน้ำยังไม่แตกให้นอนบนเตียง
        งดสวนอุจจาระหรือการตรวจภายใน
      - ทารกที่มีส่วนนำร่วม(Compoundpresentation)
        
        การมีส่วนนำมีตั้งแต่สองส่วนขึ้นไปที่เป็นแขน มือ
        หรือขาของทารกยืนลงพร้อมกับส่วนนำอื่นของทารก
        
        การดูแลรักษา
        
        ส่วนใหญ่มือหรือแขนของทารกจะกลับเข้าไปในโพรงมดลูกเอง
        
        ทารกมีภาวะ Fetal distress ให้ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
        
        การพยาบาล
        
        ถ้าถุงน้ำยังไม่แตก ส่วนนำอยู่สูงให้นอนบนเตียง
        งดสวนอุจจาระหรือตรวจภายใน
    - - ท่าท้ายทอยอยู่ด้านหลัง
        (Occiput posteriorposition: OPP)
        
        ทารกที่มีส่วนนำเป็นศีรษะแต่ส่วนของท้ายทอย
        อยู่ด้านหลังของช่องเชิงกราน
        
        แนวทางการรักษา
        
        รอให้ศีรษะทารกหมุนเองอาจใช้เวลานาน ในระยะคลอดอาจช่วยตัดฝีเย็บ
        ให้กว้างใช้ใช้คีมหรือเครื่องดูดสุญญากาศช่วยหมุนจากท่า OP เป็น OA
        และดึงศีรษะทารกแล้วให้คลอดเองตามธรรมชาติ
      - ท่าท้ายทอยคงอยู่อยู่ด้านหลัง
        (Persistent occiput posterior position: POPP)
        
        ทารกที่มีส่วนนำเป็นศีรษะแต่ส่วนของท้ายทอย
        อยู่ด้านหลังของช่องเชิงกรานและคงอยู่ในท่านี้จนกระทั่ง
        คลอดศีรษะทารกโดยหงายหน้าออกมา
    - - ส่วนนำเป็นหน้าผาก (Brow presentation)
      - ส่วนนำเป็นหน้า (Face presentation)
        
        ทารกใช้หน้าเป็นส่วนนำโดยที่ศีรษะจะมีการแหงน
        มากกว่าปกติ (Hyperextended head)
      - ส่วนนำเป็นขม่อมหน้า (Bregma presentation)
    - - Abnormal Placenta insertion
      - Vasa previa and Prolapsed cord
- - - - ทำให้การทำงานของกล้ามเนื้อมดลูกลดลง
        
        การหดรัดตัวลดลง