Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
จิตวิทยาพัฒนาการเบื้องต้น 757 - Coggle Diagram
จิตวิทยาพัฒนาการเบื้องต้น
องค์ประกอบที่มีอิทธิพลต่อพัฒนาการ
พันธุกรรม (Heredity)
Biological Factors
วุฒิภาวะ (Maturation)
Biological Factors
การเรียนรู ้(Learning)
Environment Factors
สิ่งแวดล้อม (Environment)
Environment Factors
ระยะพัฒนาการ
2-6 ปี
วัยเด็กตอนต้น (early childhood)
13-19 ปี
วัยรุ่น (Adolescent)
7-12 ปี
วัยเด็กตอนปลาย (Late childhood)
ทฤษฎีจิตวิทยาพัฒนาการ
ทฤษฎีพัฒนาการทางจริยธรรม
Lawrence Kohlberg
พัฒนาการด้านจริยธรรม หมายถึง ความรู้ ความเข้าใจ
เกี่ยวกับความถูกผิด ที่เกิดจากกระบวนการคิดอย่างมี
เหตุผลควบคู่ไปกับวุฒิภาวะทางปัญญา
ระดับก่อนกฎเกณฑ์
ขั้นที่ 1 (2 – 7 ปี)
เด็กจะทำตามคำสั่งเพราะกลัวการถูกลงโทษ
ขั้นที่ 2 (7 – 10 ปี)
ปฏิบัติตามคำสั่ง เพราะคาดหวังรางวัลและคำชม
ขั้นที่ 3 (10 – 13 ปี)
เด็กใช้ความคาดหวังของผู้อื่นในการพิจารณาและปรับปรุงตนเอง
ระดับกฎเกณฑ์
ขั้นที่ 4 (13 – 16 ปี)
เริ่มเข้าใจและแสดงพฤติกรรมที่ดีเพราะรู้ว่าเป็น “หน้าที่”
ขั้นที่ 5 (17 ปีขึ้นไป)
ยึดประโยชน์ของสังคมมากกว่าตนเอง
ขั้นที่ 6 (ผู้ใหญ่ แต่ไม่ใช่ทุกคน)
ให้ความสำคัญกับความยุติธรรมและเคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
ทฤษฎีตัวตน
Carl Roger
มนุษย์ทุกคนมีตัวตน 3 แบบ
ตนที่ตนมองเห็น
เราคือใคร มีความรู้ ความสามารถ
ลักษณะเฉพาะตนอย่างไร
ตนตามที่เป็นจริง
ตัวตนที่เป็นไป ตามข้อเท็จจริง
ตนตามอุดมคติ
ตัวตนที่อยากจะเป็น แต่ยังไม่เป็นในปัจจุบัน
ทฤษฎีพัฒนาการทางสติปัญญา
Jean Piaget
ลักษณะธรรมชาติที่ติดตัวมาแต่กำเนิดของมนุษย์
1) การจัดและรวบรวม
การจัดและรวบรวมกระบวนการต่าง ๆ มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา
ตามองเห็นของเล่น มือคว้าของเล่นมากอดไว้
2) การปรับตัวเข้าสู่โครงสร้าง
การปรับตัวเข้าสู่โครงสร้าง
แปลความจากประสบการณ์ที่ได้รับเข้ากับความเป็นจริงของโลกภายนอก
การดูดซึมหรือขยายโครงสร้าง
ได้รับประสบการณ์ ความรู้ใหม่ เข้ามาในสมอง
ขั้นพัฒนาการ 4 ระยะ
(แรกเกิดจนถึง 2 ปี ) สัมผัสรับรู้สิ่งต่าง ๆ ด้วยตนเอง
พัฒนาการจากการตอบสนองแบบอัตโนมัติ (Reflex)
ไปสู่กิจกรรมที่มีจุดหมาย
พัฒนาจากความต้องการพื้นฐาน (กิน นอน) ไปสู่การสำรวจสิ่งแวดล้อม
พัฒนาการจากการเคลื่อนไหวของร่างกายไปสู่การเรียนรู้สิ่งรอบตัว
พัฒนาความเข้าใจเกี่ยวกับความคงอยู่ของวัตถุ
( 2-7 ปี)
เตรียมพร้อมที่จะเข้าใจมุมมองความคิดของผู้อื่น
เด็กยึดตัวเองเป็นศูนย์กลาง เพราะยังไม่เข้าใจความคิดของผู้อื่นที่ต่างจากตน
เด็กเริ่มใช้ภาษาพูดในการสื่อสาร
ความจำค่อนข้างดี
แต่ยังอธิบายที่มาที่ไปไม่ได้ เข้าใจผิวเผิน
คิดย้อนกลับไม่เป็น ไม่เข้าใจมุมมองความคิดผู้อื่น
เข้าใจว่าทุกสิ่งรอบตัวมีชีวิต
เด็กจะรับรู้สิ่งที่เป็นรูปธรรมเท่านั้น
( 7-12 ปี)
รับรู้ข้อมูลและเข้าใจสิ่งต่าง ๆ ตามความเป็นจริง
แก้ปัญหาตามสิ่งที่เคยเห็นหรือมีประสบการณ์มาก่อน
สามารถสร้างจินตนาการในความคิดของตนขึ้นมาได้ เป็นต้น
คิดย้อนกลับไปมาได้
( 12 - ADULT)
เด็กสามารถเข้าในสิ่งที่เป็นนามธรรมที่ไม่สามารถมองเห็นหรือสัมผัสได้
คิดอย่างเป็นเหตุเป็นผล
ตามความเป็นจริง
เริ่มคิดแบบผู้ใหญ่ ลดการยึดตนเองเป็นศูนย์กลางลง เป็นต้น
คิดวิเคราะห์เพื่อวางแผน และตัดสินใจแก้ปัญหาผ่านข้อมูลที่รอบด้าน
มนุษย์พร้อมที่จะมีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
ตลอดเวลา จนเกิดเป็นพัฒนาการทางด้านสติปัญญา
ทฤษฎีจิตสังคม
Erik Erikson
พัฒนาการทางจิตสังคม 8 ขั้น
ขั้นที่ 5 (อายุ 13 – 21 ปี)
วัยรุ่นที่ได้รับการพัฒนาอัตลักษณ์ที่ดี จะมีความยึดถือในปรัชญาชีวิต อุดมคติ ค่านิยมและวัฒนธรรมของสังคมเป็นอย่างดี
ขั้นที่ 8 (60-Death)
เป็นช่วงวัยที่บุคคลจะเริ่ม ยอมรับความเป็นจริงของชีวิตระลึกถึงความทรงจำในอดีต
ขั้นที่ 4 (อายุ 5 – 13 ปี)
เด็กมีพัฒนาการด้านความคิดและสติปัญญาที่พร้อมต่อการเรียนรู้
ขั้นที่ 6 ( อายุ 21 – 40 ปี)
ผู้ใหญ่ที่มีการปรับตัวที่ดี จะเห็นคุณค่าของการอยู่ร่วมกันให้ความสำคัญกับความรักความผูกพัน การมีชีวิตคู่
ขั้นที่ 7 (อายุ 40 – 60 ปี)
หากขาดการแบ่งปัน เผื่อแผ่ และแนะนำต่อผู้อื่น จะเป็นวัยกลางคนที่มีบุคลิกภาพอ่อนแอและสับสน
ขั้นที่ 3 ( 3 – 5 ปี)
เด็กเริ่มมีพัฒนาการในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะสติปัญญา
ขั้นที่ 2 (อายุ 1 – 3 ปี)
เด็กสามารถเคลื่อนไหวและควบคุมสิ่งต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง
ขั้นที่ 1 ระยะทารก ( อายุ 0 – 1 ปี)
เด็กยังต้องพึ่งพาการเลี้ยงดูจากพ่อแม่ตลอดเวลา
1.ทฤษฎีจิตวิเคราะห์
Sigmund Freud
ภาวะของจิต
จิตก่อนสำนึก
จิตไร้สำนึก
ภาวะของจิตทั้ง 2 ถูกขับเคลื่อนด้วยพลังจิต 3 พลังงาน
id
“หลักแห่งความสุขและความพอใจ”
ego
สัมพันธ์กับกิจกรรมที่เป็นเหตุผล “ความเป็นจริง”
superego
ไม่ใช่พลังงานจิตที่ติดตัวมาแต่ก่าเนิด
แนวคิดพื้นฐาน 3 ประการ
Psychic determination
จิตใจถูกก่าหนดมาแล้ว โดยจิตใต้ส่านึก
Unconscious mental activity
จิตใต้ส่านึกมีอิทธิพลต่อการแสดงอาการหรือพฤติกรรมต่างๆ
Role of childhood experience in shaping the adult personality
ประสบการณ์ที่สั่งสมในวัยเด็ก มีบทบาทต่อลักษณะนิสัยในวัยผู้ใหญ่
พัฒนาการทางเพศ 5 ขั้น
ขั้นวัยรุ่น (12 ปี ขึ้นไป)
ต้องการสร้างความสัมพันธ์กับเพศตรงข้าม รวมทั้งเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมต่าง ๆ เพื่อพัฒนาความเป็นผู้ใหญ่
ขั้นก่อนวัยรุ่น (6 – 12 ปี)
ระยะของการหาบทบาทที่เหมาะสมให้กับตนเอง
ขั้นบริเวณอวัยวะเพศ (3 – 5 ปี)
พอใจที่จะสัมผัสอวัยวะเพศของตนเอง
ขั้นบริเวณทวารหนัก (18 เดือน - 3 ปี)
เด็กจึงมีความพึงพอใจในการขับถ่าย
ขั้นบริเวณปาก (0 – 18 เดือน)
กัด ดูด อม ท่าเสียงต่าง ๆ
ทฤษฎีลำดับขั้นความต้องการ
Abraham Maslow
ขั้นที่ 3 ความต้องการความรักและการเป็นเจ้าของ
ต้องการความรัก มิตรภาพ ความใกล้ชิด
ขั้นที่ 4 ความต้องการนับถือตนเองและได้รับการเคารพจากผู้อื่น
สร้างสถานภาพของตัวเอง มีความภูมิใจและสร้างความนับถือตนเอง
ขั้นที่ 5 ความต้องการรู้และเข้าใจตนเอง
ทำสิ่งที่เป็นความสบายใจของตนเองและเกิดประโยชน์ทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น
ขั้นที่ 2 ความต้องการความปลอดภัย
ความต้องการ สภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย
ขั้นที่ 1 ความต้องการทางร่างกาย
ความต้องการพื้นฐานของชีวิต
ความหมายของพัฒนาการ
ในด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม สติปัญญา และพฤติกรรม
เป็นขั้นตอน เกิดขึ้นต่อเนื่องไปตามลำดับขั้น
การเปลี่ยนแปลงทั้งในเชิงคุณภาพ และ ปริมาณ
ตั้งแต่แรกเกิดจนกระทั่งวัยชรา
เป็นผลมาจากปัจจัยทางชีวภาพ (พันธุกรรมหรือวุฒิภาวะ) ตลอดจนสิ่งแวดล้อม และประสบการณ์
พัฒนาการประกอบด้วย 2 กระบวนการ คือ การเจริญงอกงาม และการเสื่อมถอย
หลักและกฎเกณฑ์ของพัฒนาการ
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมมีความเป็นระเบียบ
ทิศทางแรก จากบนลงล่าง
เกิดขึ้นที่ศีรษะ ก่อนแล้วจึงไปสู่ลำตัวและส่วนขาตามลำดับ
ทิศทางที่สอง
ทิศทางจากในไปนอกหรือส่วนกลางออกสู่ส่วนข้างๆ
ทิศทางที่สาม
ง่าย ไปสู่การปฏิบัติที่ซับซ้อน
พัฒนาการมีแบบแผนและเกิดขึ้น อย่างต่อเนื่องกัน
มีขั้นตอนพัฒนาการเหมือนกันทุกคน อัตราการเจริญเติบโตไม่เหมือนกัน
มีความแตกต่างระหว่างบุคคลในการ เจริญเติบโตเต็มที่ต่างกัน
พัฒนาการแต่ละด้านได้แก่ ร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา
ุ6.พันธุกรรม และสิ่งแวดล้อมจะเป็นตัวกำหนด
วุฒิภาวะและการเรียนรู้ ส่งผลต่อ ลักษณะ
ปฏิกิริยาการโต้ตอบทางอารมณ์ สังคม รวมไปถึงแรงจูงใจ
พัฒนาการจะมีช่วงวิกฤต
พัฒนาการในแต่ละขั้นส่งผลกระทบ
แต่ละช่วงวัยของชีวิตมีลักษณะเฉพาะ
แต่ละช่วงวัยของชีวิตมีสิ่งที่เป็น
พัฒนาการต้องอาศัยการกระตุ้น
การเปลี่ยนแปลงของวัฒนธรรม ส่งผลต่อพัฒนาการ
มีความคาดหวังของสังคมสำหรับ ทุกช่วงของพัฒนาการ
พัฒนาการของมนุษย์หลัก ๆ มี 4 ด้าน
พัฒนาด้านร่างกาย
พัฒนาการด้านอารมณ์
พัฒนาการด้านสังคม
พัฒนาการด้านสติปัญญา