Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ZIENTZIA - Coggle Diagram
ZIENTZIA
Neurketa tresnak eta ezaugarriak
Neurriaren helmena edo bitartea:
Tresnak neur ditzakeen gehieneko eta gutxieneko balioren arteko bitartea da.
Unitateak:
Neurriaren adierazpena zer unitatetan egiten den adierazten da.
Zehaztasuna/Sensibilitatea:
Magnitudearen gutxienezko balio hautemangarria da.
Zifra ezauguratsuak
Definizioa:
Neurri esperimental batean zifra esanguratzuak (z.e.) esaten zaie nauertzeko tresna baten eskalan irakurtzen edo aldatzen diren zifrei.
Kasuak:
Komaren eskuman hasieran zeroak daude baina gero zeroak ez diren beste zifra batzuk
Adibidea
0,00456 g
3
0,05 g
1
Komaren eskuman zeroak bakarrik dituen zenbaki hamartarra lorten dugunean
Adibidea
25,00 g
4
36,000 g
5
Balio guztiak EZ DIRA ZERO
Adibidea
23,5 g
3
1,845 g
4
Zenbaki arrunta bere zifra batzuk zero direnean
Adibideak
400 g
1
g
3
Errore absolutua eta errore erlatiboa
Errore absolutua
Neurketa baten errore absolutua neurketaren balio errealaren eta neurketan lortu den balioaren diferentzia da.
Errore erlatiboa:
Errore absolutuaren eta batezbesteko arteko zatidura da.
Adibidez:
Neruketak:
3,1 s
2,4 s
2,5 s
Batezbestekoa:
(2,5 + 3,1 + 2,4) / 3 = 8 / 3 = 2,666
Batezbestekoa gure neurketa tresnaren z.e berdinera biribildu behar dugu (2,7 s)
Gure neurketa onena: 2,7 s (batezbestekoa) +- 0,1 s (tresnaren zehastasuna
Errore absolutuak:
(2,5 - 2,7) = 0,2
(3,1 - 2,7) = 0,4
(2,4 - 2,7) = 0,3
Errore erlatiboak:
0,2 / 2,7 · 100 = %7,4
0,4 / 2,7 · 100 = 40 / 2,7 = %14,8
0,3 / 2,7 · 100 = %11,1
Magnitudeak
Definizioa:
Neurgarriak diren ezaugarriak dira
2 mota daude:
Oinarrizkoak:
Unitate bakarrarekin adierazten dira.
Adibidez:
Masa
Distantzia
Tenperatura
Denbora
Eratorriak:
Oinarrizko unitateen konbinazioekin adierazten dira.
Adibidez:
Bolumena
Dentsitatea
Abiadura
Azelereazioa
Indarra
Konrronte intentsitatea
Metodo zientifikoa
Definizioa:
Zientzialariek beraien ikerketak egiteko erabiltzen duten metodoa.
Pausuak:
1. Problema identifikatzen:
Aztertu nahi dena ahalik eta gehien finkatu.
2. Hipotesiak egin:
Esperimentuan gertatuko denari buruz dugun behin behineko ideia
3. Aldagaiak aukeratzea:
Aztertuko ditugun aldagaiak finkatzea (magnitudeak)
1. Aldagai independientea:
Esperimentua egiten duena bere nahietara aldatu dezakeen magnitudea.
2. Aldagai mendekoa:
Aldagai independientea aldatzerakoa horren eragina mendeko aldagaiaren bidez jasotzen duzu.
Mendeko aldagaia neurtu behar duzu.
3. Aldagai kontrolatua:
Esperimentuan eragiten duten baina
ALDAEZIN
utzi behar ditugun beste magnitude guztiak
4. Muntaketa prestatzea.
Esperimentua prestatu
5. Ondorioak:
Esperimentutik ondorioak lortu eta hipotesia betetzen den edo ez frogatu
Nazioarteko unitate sistema (SI)
Definizioa:
Nazioarteko magnitudeei emandako unitate multzoa da.
Luzeera (L)
Metroa
m
Masa (m)
Kilogramoa
kg
Korrontearen intentsitatea (I)
Amperea
A
Materia - kantitatea (n)
Mola
mol
Tenperatura (T)
kelvina
k
Argi - intentsitatea (Iv)
Kandela
cd
Denbora (t)
Segundua
s
Notazio zientifikoa
Definizioa:
Zenbakiak adierazteko modu bat da.
Horrela adierazten dira
a,bcd... · 10^n
a = parte osoa
a,bcd... = zenbaki atala
bcd... = parte hamartarra
10^n = berreketa atala
Adibideak:
0,005806 = 5,806 · 10^3
0,0078 · 10^4 = 78
Unitate aldaketak zatiki baliokideen metodoa
Pausoak:
"Demagun 180 km/h abiadura m/s-tara pasatu behar dugula"
Egin behar ditugun unitate aldaketak zenbatzen ditugu.
km -> m eta h -> s (2 aldaketak)
Egin behar dugun aldaketa bakoitzeko zatiki bat eraiki beharko dugu.
180 km / h · ? / ? · ? / ?
Bukaerako emaitzan agertzea nahi ditugun, agertu behar diren posiziotan (zatikien izendatzailean) idatzi behar ditugu.
180 km / h · m / ? · ? / s
Zatiki bakoitza hasieran ditugun unitateekin osatzen ditugu:
180 km / h · m / km · h / s
Zatiki bakoitza baliokidea izateko beharrezkoak diren kopuruak idazten ditugu.
180 km/h ·1000/m/1km · 1h/3600s
180 / 1 · 10 / 1 · 1 / 36 = 1800:9 / 36:9 = 200 / 4 = 50
Eragiketa matemakoa burutzen da.
180 km/h ·1000/m/1km · 1h/3600s
180 / 1 · 10 / 1 · 1 / 36 = 1800:9 / 36:9 = 200 / 4 = 50 m / s
