Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
EUSKAL PIZKUNDEA - Coggle Diagram
EUSKAL PIZKUNDEA
-
-
-
Aldaketak
Kultura arloan
Hizkuntzaren balioberritzea etorri zen eta euskararen aldeko eginkizunak ugaritu ziren. Hortaz gain, aldizkarien mugimendu zabala sortu zen, Euskal Erria Donostian eta Iparraldean Euskalduna.
-
-
Euskaltzaindia sortu
Lehenik lehiaketak Hegoaldera moldatu ziren literatura promozionatuz, Elizondon eta Durangon
Horren ondorioz, 1918an Oñatin Euskaltzaindia sortzeko ahalegina egin zen eta 1919an sortu zen Hego Euskal Herriko lau Diputazioen babespean
Idazleak
Aitzol
Tolosa 1896, Hernani 1936
Euskal idazle, kazetari eta elizgizon abertzale euskalzalea izan zen. ELA-STVko ideologoetako bat izan zen eta 1936an indar kolpistek Bilborantz ihesin zihoala harrapatu eta Hernanin hil zuten. Gaztelaniaz eta Euskaraz idatzi zuen batez ere poesia lirikoan eta J. Ariztimuño "Aitzolen lanak hartu behar dira kontuan.
Lizardi
Zarautz 1896, Tolosa 1933
Euskal idazlea, batez ere olerkaria izan zen. Euskaltzaleak elkartea sortzen lagundu zuen eata Gipuzkoako Buru Batzarreko kide eta buruzagi izan zen Lauaxeta eta Orixerekin batera. Bihotz Begietan argitaratu zuen 1932an eta bertako gaiak maitasuna, familia, natura, heriotza... eta beti sinbolikotasuna bilatzen saiatzen zen eta bertako protagonistak gertukoak ziren familikoak, basokoak... Hortaz gain Gerra Zibilaren lirikorik nagusiena izan zen.
-
Sorne Unzueta
1900-2005
Sorne Euskal idazle eta irakaslea izan zen. Emakumearen partizipazioa euskal literaturan oso funtzio isolatua izan zen eta pizkundeak emakumeak parte hartzera bultzatu zuen. Eusko Alderdi Jeltzaleak emakume talde bat sortu zuen Emakume Abertzale Batza deiturikoa eta hortik emakumerik aipagarrienetariko bat Sorne Unzueta izan zen. 1922an Primo de Riveraren dikataduraren ondorioz desagertu egin zen baino 1931n berriro berragertu zen Euskal Herri osoan zabalduz. Helburua abertzaletasun katolikoa babestea eta hedatzea zen emakume eredu bat sortuz. Etxekoandre zintzoa, Emakume katolikoa, Euskaldun arteko ezkontzaren babeslea, Emakume hezitzailea eta Emakume abertzalea. Talde hau Frankistek gogor zapaldu zuten.