Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคของต่อมธัยรอยด์ - Coggle Diagram
โรคของต่อมธัยรอยด์
การพยาบาล
- อธิบายให้หญิงตั้งครรภ์และครอบครัวทราบเกี่ยวกับพยาธิสภาพของโรค สาเหตุอาการและอาการแสดง ภาวะแทรกซ้อน และการรักษา
- ให้คําแนะนําในการปฏิบัติตัวแก่หญิงตั้งครรภ์ ดังนี้
2.1 การรับประทานอาหาร ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ โดยเน้นให้เพิ่ม โปรตีน คาร์โบไฮเดรต และวิตามินเพื่อให้ร่างกายได้สารอาหารอย่างเพียงพอ เนื่องจากร่างกายมีการเผาผลาญสูง และดื่มน้ําอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว และให้รับประทานอาหารวันละน้อย แต่บ่อยครั้ง หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่กระตุ้นให้ร่างกายมีการเผาผลาญอาหารมากขึ้น เช่น ชา กาแฟ แอลกอฮอล์
2.2 ควรพักผ่อนอย่างเพียงพอ โดยนอนในช่วงกลางคืน อย่างน้อย 8 ชั่วโมง และช่วงกลางวัน อย่างน้อย 11 ชั่วโมงหรือมากกว่า เนื่องจากหญิงตั้งครรภ์อาจมีอาการนอนไม่หลับ และการทํากิจกรรม จะยิ่งทําให้ร่างกายมีการเผผลาญมากขึ้น
2.3 รักษาความสะอาดของร่างกาย โดยการอาบน้ําอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เนื่องจาก ร่างกายมีการเผาผลาญเพิ่มขึ้นทําให้รู้สึกร้อยมากกว่าคนปกติ และมีเหงื่ออกเยอะ
2.4 การรับประทานยา แนะนําให้รับประทานยาตามแผนการรักษาและสังเกตอาการแพ้ยา เช่น มีผื่นคัน มีไข้ คลื่นไส้หรือปวดตามข้อ หากมีอาการให้หยุดยา และรีบมาพบแพทย์ทันที
2.5 ป้องกันการเกิดอุบัติเหตุ เนื่องจากการมีกล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือมือสันอาจทําให้เกิดอุบัติเหตุได้ง่าย เช่น ไม่ควรยกของหนัก
2.6 แนะนําให้หญิงตั้งครรภ์สังเกตและนับการดิ้นของทารกทุกวัน เพื่อประเมินสุขภาพทารกในครรภ์ ถ้าทกรกดิ้นน้อยลงหรือไม่ดิ้นให้รีบมาพบแพทย์
2.7 สังเกตอาการผิดปกติ เช่น อาการใจสั่น มือสั่น ต่อมธัยรอยด์โตขึ้น น้ําหนักไม่ขึ้นตามเกณฑ์หรือ ชีพจรมากกว่า 100
- อธิบายให้ครอบครัวและญาติของหญิงตั้งครรภ์เข้าใจเกี่ยวกับอาการของโรค เช่น อารมณ์แปรปรวน หงุดหงิด เพื่อคอยดูแลและให้กําลังใจอย่างใกล้ชิด
การวินิจฉัย
1.การซักประวัติ ผู้ป่วยอาจให้ประวัติว่าเป็นโรคนี้อยู่เนื่องจากต่อมธัยรอยด์เป็นพิษมักจะทําให้มีบุตรยาก ส่วนใหญ่พบว่าผู้ป่วยตั้งครรภ์ขณะรักษาโรคนี้ หรืออาจเคยมีอาการและอาการแสดงมาก่อน และมีอาการรุนแรงมากขึ้นเมื่อตั้งครรภ์ หรือมีประวัติของบุคคลในครอบครัวเป็นโรคต่อมธัยรอยด์เป็นพิษ
- การตรวจร่างกาย พบอาการและอาการแสดงที่สามารถแยกจากการตั้งครรภ์ปกติได้ ผู้ป่วยต่อมธัยรอยด์เป็นพิษจะมีชีพจรเร็วโดยเฉพาะเวลาหลับ ใจสั่น เหนื่อยง่าย ผิวหนังอุ่น ชื้น ละเอียดเป็นมัน เล็บมีลักษณะปลายยกขึ้นแยกจากเนื้อด้านล่าง ถ้ามีอาการทางตา เช่น ตาโปน มักจะสนับสนุนว่าเป็นโรคนี้ นอกจากนี้อาจพบความดันซิสโตลิกสูงpulse pressure กว้าง รับประทานจุน้ําหนักไม่เพิ่มขึ้น น้ําหนักลด เหงื่อออกมาก ท้องเสีย นอนไม่หลับ อย่างไรก็ตามต้องพิจารณาแยกจากโรคอื่นซึ่งอาจมีอาการคล้ายกัน
- การตรวจทางห้องปฏิบัติการ การวินิจฉัยต่อมธัยรอยด์เป็นพิษในหญิงตั้งครรภ์ จะทําได้แน่นอนต้องตรวจหาระดับ T4 ในซีรัม หากค่า T4 ในซีรัมปกติ ให้ตรวจหาค่าของ T3 โดยวิธี RIA (Radio Immuno Assay) ค่าปกติ free T4 (0.6-1.7 ng/dl) T3(52-160)
Hypothyroidism
อาการเเละอาการเเสดง
ภาวะคอพอก ความอยากอาหารลดลง ท้องอืดท้องผูก ผิวเเห้งเเตก บวมกดไม่บุ๋มที่หน้า เเขนขา เล็บหนาเเตก หน่าวง่าย เหนื่อยง่าย เฉื่อยชา ซึมเศร้า
ผลต่อการตั้งครรภ์
ตั้งครรภ์ยาก มีโอกาสเเท้งมาก การคลอดก่อนกำหนด ทารกน้ำหนักน้อย ตาย ความดันโลหิตสูง รกลอกตัวก่อนกำหนด โลหิตจาง ตกเลือดหลังคลอด
Hyperthyroidism
อาการเเละอาการเเสดง
ต่อมโตกว่าปกติ หิวบ่อย รับประทานจุเเต่น้ำหนักไม่เพิ่ม หรือลดด้วย ท้องเสียบ่อย มีอาการเฉพาะ ตาโปน เล็บเเยกออกจากฐาน
ผลกระทบ
-
ผลกระทบต่อทารก ทารกเติบโตช้า มีความพิการเเต่กำเนิด หรือตาย ทารกมีโอกาสเกิดมาคอพอกเป็นพิษเเต่กำเนิด เกิดภาวะพร่องไทรอยด์เเต่กำเนิด
ภาวะ Thyroid strom
-
การวินิจฉัย
T4,T3 เเละFree T4 สูงกว่าปกติ TSH ต่ำ
-
การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยาในขณะตั้งครรภ์ ทําให้ต่อมธัยรอยด์ของหญิงตั้งครรภ์มีโอกาสเกิดการทํางานมากกว่าปกติหรือต่อมธัยรอยด์เป็นพิษได้ การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้น คือ รกจะสร้างฮอร์โมน hCG ซึ่งมีโครงสร้างคล้ายกับ thyroid stimulating hormone(TSH) (TSH จากต่อมใต้สมองเป็นตัวควบคุมการหลั่งฮอร์โมนธัยรอยด์) ทําให้สามารถจับกับ TSH receptor และกระตุ้นต่อมธัยรอยด์ให้ทํางานมากขึ้น แต่ hCGจะจับกับ TSH receptor ได้ไม่แน่น ดังนั้นฤทธิ์ที่มีจะกระตุ้นให้ต่อมธัยรอยด์ทํางานได้มากขึ้นจึงน้อย ยกเว้นมีปริมาณ hCG ที่สูงมากเช่นกรณีการตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก เป็นต้น นอกจากนี้ฮอร์โมน Estrogen ที่สูงขี้น ในขณะตั้งครรภ์จะกระตุ้นเซลล์ตับให้สร้าง Thyroid binding globulin (TBG) ทําให้ฮอร์โมนธัยรอยด์ในเลือดเพิ่มขึ้น แต่ระดับ free T4 thyroxine ไม่เพิ่มขึ้น รวมทั้งขณะตั้งครรภ์อัตราการกรองของไตเพิ่มขึ้น (glomerular filtration rate) เพิ่มขึ้น ทําให้มีการสูญเสียไอโอดีนผ่านทางไต ภาวะพร่องไอโอดีนจะกระตุ้นต่อมธัยรอยด์สร้างฮอร์โมนเพิ่มขึ้น
