Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ยาต้านจุลชีพ Animicroial Agents - Coggle Diagram
ยาต้านจุลชีพ
Animicroial Agents
ยาต้านไวรัส
Antiviral drugs
introduction
ไวรัสต้องอาศัยอยู่ในเซลล์โฮสต์เท่านั้น
Viral sheddingViral shedding
ไวรัสสามารถติดกับผู้อื่นได้
Classification of antiviral drugs
Herpes virus
HSV-1: Herpes simplex virus type 1
HSV-2: Herpes simplex virus type 2
VZV: Varicella-zoster virus
CMV: Cytomegalovirus
ยา
Acyclovir
ผลข้างเคียง : พิษต่อไตแต่เกิดชั่วคราว,เป็นพิษต่อระบบประสาทส่วนกลางเมื่อให้โดยฉีด IV
Penciclovir
ผลข้างเคียง : เกิดไข้,คลื่นไส้
Ganciclovir
ผลข้างเคียง : กดไขกระดูก
Valganciclovir
ผลข้างเคียง : คลื่นไส้อาเจียน
Influenza virus
การพบโรค
Influenza A
Influenza B
อาการ
ไข้ ปวดศรีษะ เจ็บคอ ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
การรักษา
ส่วนใหญ่รักษาตามอาการ
ยา
Amantadine : Influenza A
Ramantadine : Influenza A
Oseltamivir : Influenza A and B
Hepatitis virus
Hepatitis B virus (HBV)
ติดผ่านทางเลือด,น้ำลาย,sex,แม่สู่ลูก (ปัจจุบันมีวัคซีน)
Hepatitis C virus (HCB)
ติดผ่านทางเลือด,sex,แม่สู่ลูก
Hepatitis A,E virus
ติดต่อทางอาหาร น้ำดื่ม
ติดแล้วจะหายขาดและมีภูมิคุ้มกันเกิดขึ้น
ยา
Hepatitis B virus
Lamivudine
Tenofovir
Adefovir
Entecavir
Telbivudine
Hepatitis C virus
Ribavirin
Human immunodeficiency virus (HIV)
กลุ่มยา
NRTIs,NtRTIs : ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ reverse transcriptase
NNRTIs : ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ reverse transcriptase
PIs : ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ protease
FIs : ยับยั้งการจับของ gp120 กับเชื้อไว้รัส
Enfuvirtide : bind to heptad-repeat (HR1) in the gp41subunit
CCR inhibitors : ยับยั้งจับของเชื้อกับ co-receptor CCR5
INSTIs : ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ integrate
Antifungal drugs
เชื้อราเป็นเซลล์ชนิด eukaryote มี cell wall ที่แข็ง ประกอบด้วยสาร chitin และ polysaccharide
แบ่งเป็น 4 กลุ่มตามลักษณะโครงสร้างและรูปร่าง
Cryptococcus neoformans
Candida albicans
Aspergillus fumigatus
Histoplasma capsulatum
โรคที่เกิดจากเชื้อรา เรียกว่า “mycosis”
แบ่งตามตําแหน่งได้ 4 กลุ่ม
Systemicmycoses เช่น cryptococcus
Subcutaneous mycoses เช่น chromomycosis
Cutaneous mycoses เช่น onychomycosis
Superficial mycoces เช่น ring worm/tinea/dermatophytosis, Tinea vesicolor/Pityriasis vesicolor, piedra
บริเวณการออกฤทธิ์ของยาต้านเชื้อรา
Systemic drugs for
systemic infections
ออกฤทธิ์ต้านเชื้อราในร่างกายตามระบบต่าง ๆ เช่น Amphotericin B
Systemic drugs for
mucocutaneous infection
ออกฤทธิ์ต้านเชื้อราที่ผิวหนังและเยื่อบุต่าง ๆ เช่น
Griseofulvin, Terbinafine
Topical drugs for
mucocutaneous infection
กลุ่มยาที่ใช้นอกร่างกาย เช่น
Ketoconazole, Nystatin, Clotrimazole
Systemic antifungal drugs
for systemic infection
Amphotericin B : เป็น polyene macrolide จึงไม่ค่อยละลายนํ้า ยาดูดซึมได้ไม่ดีจากทางเดินอาหาร
Flucytosine (5-FC) : ยับยั้งการสังเคราะห์ DNA และยับยั้งการสร้าง RNA
Azoles : ยับยั้งเอนไซม์ Fungal cytochrome P450
Systemic drug for
mucocutaneous infection
Griseofulvin : ยาดูดซึมได้ดีขึ้นหากให้ร่วมกับอาหารที่มีไขมัน
Terbinafine : เป็น fungicidal ยาออกฤทธิ์รบกวน ergosterol biosynthesis
ยาต้าน Antimalarinal drug
Chloroquine และ Hydroxychloroquine
สามารถฆ่าเชื้อ P. vivax, P. ovale และ P. malariae
ระยะอยู่ในกระแสเลือดทั้งที่มีเพศและไม่มี เพศ
P. falciparum ในประเทศไทยด้วย Chloroquine
Uses(ประโยชน์)
รักษาในรายที่ไม่มีโรคแทรกซ้อนที่มักจะเกิดจาก
เชื้อ P. vivax และ P. ovale
Malariaprophylaxis(ป้องกันการติดมาลาเรีย)
เคยนำมาใช้รักษา COVID-19 ปัจจุบัน
ADRs(อาการไม่พึงประสงค์)
Dose > 250 mg/day -> ocular toxicity*, retinopathy, myopathy, peripheral neuropathy ถาวร
Precaution(ข้อควรระวัง)
ผู้ป่วยโรคตับ, alcoholism, G6PD deficiency,
มี visual field เปลี่ยนแปลง
Myastheniagravis
Quinine / Quinidine
(stereoisomer)
ได้จากเปลือกต้น Cinchona
Quinine มีพิษรุนแรงกว่า Quinidine
พิษของ Quinine รุนแรงกว่า Chloroquine
(กรณีที่เชื้อไวต่อ Chloroquine ควรเลือกใช้ Chloroquine)
ไม่ใช้ป้องกันการติดเชื้อเนื่องจากยามีความเป็นพิษสูง
Uses(ประโยชน์)
เป็น first choice ในการรักษาไข้มาลาเรียจาก P. falciparum
ชนิดรุนแรง*(ระยะ เฉียบพลันรุนแรง) หรือดื้อต่อ Chloroquine
(อาจให้ Quinine + Doxycycline)
ให้ทาง IV/IM เพื่อรักษาการติดเชื้อ P. falciparum ที่รุนแรง (ห้ามฉีด SC)
ADRs(อาการไม่พึงประสงค์)
Cinchonism* (N/V,ปวดศีรษะ หูอื้อ ตาพร่า) , arrhythmia (QT prolong)
ให้ทาง IV เร็วเกินไปอาจเกิด BP drop
Precautions(ข้อควรระวัง)
G6PD deficiency, Tinnitus, Pregnancy
ในผู้ป่วยโรคไตต้องมีการติดตามระดับยา quinine
และปรับขนาดยาให้เหมาะสม
ห้ามใช้ร่วมกับ Mefloquine (เพิ่ม Neurotoxicity)
Primaquine
เป็นยาชนิดเดียวที่รักษามาลาเรียในระยะที่เชื้อP.vivaxและP.ovaleหลบซ่อนในตับ
สามารถรักษาการติดเชื้อมาเลเรียทั้ง 2 ชนิดได้หายขาด
ดังนั้นในการรักษาผู้ที่ติดเชื้อ P. vivax และ P. ovale นอกจากให้ Chloroquine แล้ว ต้องให้ Primaquine นาน 14 วัน เพื่อฆ่าเชื้อที่อยู่ในตับเพื่อป้องกัน relapse
ADRs(อาการไม่พึงประสงค์)
ไม่รุนแรง : N/V ปวดศีรษะ ปวดเกร็งท้อง
รุนแรง : Agranulocytosis (Severe neutropenia),
Leukopenia, Arrhythmia
Precautions(ข้อควรระวัง)
G6PD deficiency (ให้ 3 ครั้งต่อสัปดาห์ แทนการให้ทุกวัน)
Pregnancy
Mefloquine
ออกฤทธิ์ต่อเชอื้มาเลเรียทงั้4ชนิดรวมถึงเชื้อที่ดื้อยาหลายขนาน
แต่ไม่สามารถกาจัดระยะมีเพศของ P. falciparum
การใช้ Mefloquine ไตรมาสแรกอาจทาให้ทารกเสียชีวิต และสามารถใช้ในเด็กเล็ก
การใช้ Mefloquine ไตรมาสแรกอาจทาให้ทารกเสียชีวิต และสามารถใช้ในเด็กเล็ก
Uses(ประโยชน์)
รักษาไข้มาเลเรียจากเชื้อ P. falciparum ที่ดื้อยาหลายขนาน
ป้องกันการติดเชื้อมาเลเรีย
Artemisinin (Qinghaozu) : Artesunate
ยาสามารถฆ่าเชื้อได้อย่างรวดเร็วก่อนเชื้อไปเกาะติดหรือหลบซ่อนในหลอดเลือดฝอยของ อวัยวะภายใน เช่น สมองและตับ
มีรูปแบบ PO, IV ADRs พบน้อย
WHO แนะนาให้ใช้ในหญิงตั้งครรภ์ไตรมาส 2 และ 3
Uses(ประโยชน์)
รักษามาลาเรียที่รุนแรง (severe malaria) /
ป้องกันการติดเชื้อมาเลเรียไม่ได้
ยารักษาโรคปรสิต (Antiparasitics)
ยารักษาโรคปรสิตอาจแบ่งเป็นกลุ่มตามโรคได้ดังนี้
โรคติดเชื้อโปรโตซัว
ยารักษาโรคมาลาเรีย
กลุ่ม Quinolines: Chloroquine, Quinine/Quinidine,
Mefloquine, Primaquine
กลุ่ม Antifolates: Sulfadoxine-pyrimethamine, Atovaquone-proguanil
กลุ่มยาปฏิชีวนะ: Doxycycline, Clindamycin
กลุ่ม Amino alcohol: Halofantrine, Lumefantrine
กลุ่ม Artemisinins: Artemether, Artesunate, Dihydroartemisinin
ยารักษาโรคบิดมีตัว
(บิดอะมีบา)
Tissue amebicides: Chloroquine, Dehydroemetine, Emetine
Luminal amebicides: Diloxanide furoate, Iodoquinol, Paramomycin
Mixed amebicides: Metronidazole, Tinidazole
ยารักษาโรคไกอาร์ดิเอสิส
กลุ่ม Nitroimidazoles: Metronidazole, Tinidazole, Ornidazole
กลุ่ม Acridine dyes: Quinacrine (ในสหรัฐ) หรือ Mepacrine
(ในอังกฤษ)
กลุ่ม Thiazolides: Nitazoxanide
ยารักษาโรคทริโฆโมนิเอสิส
ยารักษาโรคท็อกโซพลาสโมสิส
โรคติดเชื้อหนอนพยาธิ
ยารักษาโรคพยาธิตัวกลม
กลุ่ม Benzimidazoles: Mebendazole, Albendazole, Cambendazole, Triclabendazole
Pyrantel pamoate
กลุ่ม Macrocyclic lactones: Ivermectin
ยารักษาโรคพยาธิตัวตืด
Praziquantel
Albendazole
ยารักษาโรคพยาธิใบไม้
Albendazole
Niclosamide
Diethylcarbamazine
โรคติดเชื้อแมลงต่าง ๆ
ยารักษาโรคหิด
Benzene hexachloride
Benzyl benzoate
Permethrin
Sulfur in petrolatum
Crotamiton
Lindane
ยารักษาเหาและโลน
Benzene hexachloride
Benzyl benzoate
Permethrin
Malathion
Lindane