Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบประสาท และ อวัยวะรับสัมผัส, image, เช่น, ไม่มีระบบประสาท,…

- - - - มีการรับรู้ตอบสนองได้เอง
        ไม่มีการประสานงานระหว่างเซลล์
    - - ไนดาเรีย เช่น
        ไฮดรา
        
        พวกแรกที่พบรบบประสาท
        กระแสส่งทั่วตัว ไม่แน่นอน ไม่รวดเร็ว
        รับรู้และตอบสนอง หดทั้งตัว
    - - หนอนตัวแบน พลาเรีย
        
        เซลล์ประสาทรวมที่หัว
        เส้นประสาทยาวตามลำตัวด้านข้าง
        มีเส้นประสาทตามขวาง
        คล้ายขั้นบันได
        ตอบสองบางส่วน
      - ไส้เดือนดิน
        และแมลง กุ้ง
        
        มีปมประาทที่หัว = สมอง
        มีเส้นประสาทที่ท้อง หรือปล้องลำัว
        ปมประสาทมีเส้นใยประสาทแยกออกมา
      - หอย
        
        ปมประสาทที่ หัว เท้า อวัยวะภายใน
        มีเส้นประสาทเชื่อมที่หัวไปที่เท้าและอวัยวะภายใน
      - หมึก
        
        มีเส้นประสาทขนาดใหญ่ ดี มีประสิทธภาพ
      - ดาวทะล
        
        ระบบประสาทวงแหวน กลางลำตัว
        มีเส้นประสาทแตกแขนงอกไปตามแนวรัศมี
  - - - สมอง
        
        เนื้อเยื่อสมอง
        
        เนื้อเยื่อสีเทา :ชั้นนอก มีตัวเซลล์ axonที่ไม่มี myelin
        
        เนื้อเยื่อสีขาว : ชั้นใน มีเส้นใยประสาทที่มีเยื่อ myelin
        
        ส่วนต่างๆของสมอง
        
        ส่วนกลาง
        midbrain
        
        Optic lobe
        
        ควบคุมการเคลือนไหวของ นัยน์ตา หัวและลำตัว เพื่อตอบสอง แสงและเสียง
        
        ส่วนหลัง
        hindbrain
        
        Medulla 0blongata
        
        ศูนย์กลางของระบบอัตโนมัติ ควบคุมการเต้นของหัวใจ ความดันเลือด หารหายใจ การกลืน สะอึก อาเจียน
        
        Pons
        
        การเคี้ยว การกลืนน้ำลาย การเคลื่อนไหวบนหน้า ควบคุมการหายใจ เป็นทางผ่านของกระแสประสาท
        
        Cerabellum
        
        ประสานการเคลื่อนไหวให้ราบรื่น
        ควบคุมการทรงตัว
        
        ส่วนหน้า
        forebrain
        
        Cerebrum
        
        ความจำ ความติด เชาว์ปัญญา การรู้ภาษา การพูดอารมณื การรับสัมผัสทั้ง 5 การทำงานของกล้ามเนื้อ
        
        ซีกซ้าย ควบคุมร่างกายด้านขวา และคิดแนว วิทย์ ตรรกะ ภาษา เหตุผล ตัวเลข
        
        ซึกขวา ควบคุมร่างกายฝั่งซ้าย และคิดแนว ศิลป์ ดนตรี ความคิดสร้างสรรค์
        
        แต่ละซีก (ซ่้าย ขวา)
        แบ่งเป็น 4 ส่วน
        
        Frontal lope ด้านหน้า
        
        1 more item...
        
        Temporal lope ด้านข้าง
        
        1 more item...
        
        Occipital lope ด้านหลัง
        
        1 more item...
        
        Pariptal lope ด้านบน
        
        1 more item...
        
        Thalamus
        
        ศูนย์รวมประสาท
        แยกกระแสประสาทส่งไปยังสมองส่วนต่างๆ
        
        Olfactory bulb
        
        ดมกลิ่น ในมนุษย์มีน้อยมาก
        
        Hypothalamus
        
        ศูนย์กลางของระบบประสาทอัตโนมัติ
        
        ควบคุมสมดุลร่างกาย
        -ควบคุมความดันเลือด และการเต้นของหัวใจ
        
        ควบคุมความต้องการพื้นฐานของร่างกาย
        
        สร้างฮอร์โมนประสาท ควบคุมการหลั่งฮอร์โมนต่อมใต้สมองส่วนหน้า
        
        ลักษณะทั่วไป
        
        น้ำหนัก 1.4 kg บรรจุในกะโหลก
        เป็นเซลล์ประสาท(ประสานงาน) 90% ของร่างกาย
        
        สารเคมีบางชนิดผลต่อสมอง
        
        สารเสพติดและแอลกอฮอล์
        
        กระทบสมองส่วนกลาง ทำให้ง่วงหรือควบคุมอารมณ์ไม่ได้
        
        กระทบการทำงานของ เซรีเบลลัม ทำให้ทรงตัวไม่ได้
        -ดื่มแอลกอฮอล์ประจำทำให้เซลล์สมองตายและลดลง ทำให้สมองฝ่อก่อนวัย
        
        โรคอัลไซเมอร์
        
        การเสื่อมของเซลล์ประสาทในสมอง
        
        เนื้อสมองฝ่อเล็กลง น้ำเลี้ยงสมองเพิ่มมาก
        
        สูญเสียความทรงจำและฉลาด
        
        ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ขัด
      - ไขสันหลัง
        spinal cord
        
        เนื้อเยื่อไขสันหลัง
        
        เนื้อสีเทา (gray matter)
        ชั้นในมีเซลล์หนาแน่น
        
        เนื้อสีขาว (white matter)
        ชั้นนอกมีเส้นใยประสาทที่มี myelin หุ้ม
        
        โครงสร้างไขสันหลัง
        
        เนื้อสีเทา คล้ายตัว H
        2 ปีกบนเรียก dorsal horn
        2 ปีกล่างเรียก Ventral horn
        
        เส้นประสาทที่แยกออกมา คือ เส้นระสาทไขสันหลัง
        รากบน(dorsal root ganglion) มีปมประสาท
        รากล่าง (ventral root)
        
        ทิศทางกระแสประสาท
        
        สิ่งเร้า>ผิวหนัง>เส้นประสาทไขสันหลัง >รากบน
        <=ไขสันหลัง<=
        รากล่าง>เส้นประสาทไขสันหลัง>กล้ามเนื้อ>หดขา
        
        ลักษณะทั่วไป
        
        อยู่ภายในกระดูกสันหลัง
        
        ตั้งแต่ข้อคอแรก ถึง เอวข้อที่สอง
        
        ส่วนปลายเล็กเรียว เหลือแต่ส่วน เส้นประสาทไขสันหลัง spinal nerve
    - - เส้นประสาท
        
        ส่วนสั่งการ
        motor division
        
        ระบบประสาทโซมาติก
        somatic nervous system
        SNS
        
        การทำงาน
        
        ตามลำดับ
        1 หน่วยรับความรู้สึก
        2 เส้นประสาทไขสันหลัง/สมอง
        3 ไขสันหลัง/สมอง
        4 เส้นประสาทไขสันหลัง/สมอง
        5 หน่วยปฎิบัติงาน(กล้ามเนื้อโครงร่าง)
        *
        
        reflex action
        
        บางครั้งการตอบสนองเกิดทันทีไม่ผ่านสมอง
        (reflex action) เป็นการสั่งการของไขสันหลัง
        
        การสั่งการ
        
        เกิดกับหน่วยปฎิบัติงานที่บังคับได้ ได้แก่ กล้ามเนื้อโครงร่าง
        
        วงจรประสาท
        reflex arc
        
        ตามลำดับ
        สิ่งเร้า => 1 หน่วยรับความรู้สึก (อวัยวะต่างๆ) 2 เซลล์ประสาทรับความรู้สึก 3 เซลล์ประสานงานในไขสันหลัง/สมอง 4 เซลล์ประสาทสั่งการ
        5 หน่วยปฎิบัติงาน(กล้ามเนื้อโครงร่าง) => การตอบสนอง
        
        บางครั้ง reflex arc ไม่จำเป็นต้องมีเซลล์ประสาทประสานงาน
        
        ระบบสั่งการอัตโนมัติ
        autonomic nervous system
        ANS
        
        การสั่งการ
        
        เกิดกับหน่วยปฎิบัติงานที่บังคับไม่ได้ ได้แก่อวัยวะภายในและต่อมต่างๆ
        
        มี 2 ระบบย่อย
        การทำงานตรงกันข้ามกัน
        
        Sympathetic
        สือ่ประสาท นอร์เอพิเนฟริน NE
        
        กระตุ้นการเต้นของหัวใจ , รูม่านตาขยาย
        
        Parasympathetic
        สือ่ประสาท แอซิติลโคลีน Ach
        
        ยับยั้งการเต้นของหัวใจ , รูม่านตาหรี่
        
        การทำงาน
        
        ตามลำดับ
        1 หน่วยรับความรู้สึก
        2 เส้นประสาทไขสันหลัง/สมอง
        3 ไขสันหลัง/สมอง
        4 เส้นประสาทไขสันหลัง/สมอง
        
        เซลล์ก่อน , หลัง ไซแนปส์
        
        ปมประสาทอัตโนมัติ
        5 หน่วยปฎิบัติงาน
        (กล้ามเนื้อเรียบ กล้ามเนื้อหัวใจ และ ต่อม)
        
        ส่วนรับความรู้สึก
        sensory division
        
        จมูกกับการดมกลิ่น
        
        ลิ้นกับการรับรส
        
        หูกับการได้ยิน
        
        ผิวหนังกับการรับความรู้สึก
        
        นัยน์ตาและการมองเห็น
      - เส้นประสาทสมอง
        
        ไขสันหลัง
  - - - มีเส้นใยประสนงาน
        (coordinating fiber)
        ควบคุมการโบกพัดของซีเลีย
        เพื่อควบุมการเคลือ่นที่
      - รับรู้ตอบสนองได้
        ไม่มีระบบประสาท
- - - - ตัวเซลล์ (cell body or soma)
        
        ประกอบด้วย -nucles , cytoplsm ,mitochondria,
        endoplasmic reiculum , golgi complex
      - เส้นใยประสาท (nerve fiber or neurite)
        
        เดนไดรต์
        (dendrite)
        
        นำกระแสประสาทเข้าเซลล์
        
        แอกซอน
        (axon)
        
        นำกระแสประสาทออกเซลล์
        
        axon hilock
        
        รอยต่อตัวเซล กับ axon กำหนดการส่งกระแสประสาทได้
        
        synaptic terminal
        
        ปลายโป่งเป็นกระเปาะ
        ส่งสัญญาณประสาทผ่าน synapes ได้
        
        myelin sheath
        
        สาร lipid หุ้ม axon เป็นระยพ
        ฉนวนช่วยทำให้กระแสส่งผ่านเร็วขึ้น
        
        Schwann cell
        
        มี myelin เป็นส่วนระกอบ
        เป็นส่วนหุ้มใยประสาท
        
        node of Ranver
        
        บริเวณรอยต่อระหว่าง Schwann cell แต่ละเซลล์บนเส้นใยประสาท
        บริเวณที่ไม่มี myelin sheath หุ้ม
    - - จำแนกตามหน้าที่
        
        สั่งการ
        motro neuron
        
        อยู่ในประสาทส่วนกลาง มี axon ยาว ส่งกระแสประสาทออกจากระบบส่วนกลางไปหน่วยปฎิบัติงาน
        
        ประสานงาน
        assosiation neuron
        
        มีอยู่ในสมองและไขสันหลัง เชื่อมต่อระหว่าง เซลล์รับความรู้สึก และเซลล์ประสาทสั่งการ
        
        รับความรู้สึก
        sensory neuron
        
        รับกระแสจากหน่วยความรู้สึก ส่งไปยังระบบประสาทส่วนกลาง เชื่อมต่อสั่งการ หรือประสานงาน
      - จำแนกตามรูปร่าง
        
        สองขั้ว
        bipolar neuron
        
        มีเส้นแยกออกมา สองเส้น 1 axon 2 dendrite
        พบในเซลล์ประสาทรับความรู้สึก เช่น กลิ่น รับเสียง
        
        หลายขั้ว
        multipolar neuron
        
        เป็นเซลล์ประสาทส่วนใหญ่ มีเส้นใยมากมาย เป็นdendrite มาก axon เส้นเดียว พบบริเวณ เซลล์ประสานงาน และ เซลล์ประสาทสั่งการ
        
        ขั้วเดียว
        unipolar neuron
        
        มีเส้นใยประสาท 1 เส้น คือ axon
        พบในเซลล์ประสาทที่หลังฮอร์โมน
        
        ขั้วเดียวเทียม
        pseunipolar neuron
        
        มี axon เส้นเดียวแล้วแตกเป็น 2 เส้น 1 เสันเป็น dendreite รับความรู้สึกแล้ว ส่งกระแสประสาทไม่ผ่านตัวเซลส์
        
        พบในเซลประสาทรับความรู้สึกที่ปมประสาทไขสันหลัง
    - - การเกิดประแสประสาท
        nerve implus
        
        เกิดจาก การเคลื่อนที่ของ ไออน ผ่านเข้าออกเซลล์ประสาท เกิดการเปลี่ยนแปลงความต่างศักดิ์ที่เยื่อหุ้มเซลล์
        
        เป็นปฎิกริยาไฟฟ้าเคมี
        
        ขั้นตอนการเกิดกระแสประสาท
        
        1 polarization
        
        เซลล์ประสาทยังไม่ถูกกระตุ้น เซลล์ประสาทพยายามรักษาความต่างศักย์ประมาณ -70mV 1โดยการใช้ Pump (ATP)
        
        2 depolarlization
        
        เมื่อเซลล์ถูกกระตุ้น ความต่างศักย์เปลี่ยนแปลง เทียบระดับ threshold potential +50mV
        
        เปลี่ยนแปลงถึงจุด threshold potential เกิดกระแสเต็มที่ (จุดเริ่มต้นกระแสประสาท)
        
        ช่อง Na+ เปิดมาก Na+ ไหลเข้าเซลล์
        
        ความต่างศักด์เปลี่ยนจาก -70 เป็น +50 mV
        
        ภายใน +
        ภายนอก -
        
        เปลี่ยนแปลงไม่ถึงจุด threshold potential
        Na+ K+ pump จะปรับศักย์ให้เกซล์คงเดิม
        
        3 repolarization
        
        เมือ Na+ เข้ามาจนความต่างศักย์ +50 mV
        
        ช่อง Na+ ปิด
        ช่อง K+ เปิด
        ความต่างศักย์เปลี่ยนจาก +50 เป็น -70 mv
        
        ภายใน -
        ภายนอก +
        
        4 hyperpolarization
        
        K+ ไหลจนความต่างศักย์ เป็น -70 mv
        
        ช่อง K+ เปิดต่ออีกระยะ K+ ไหลออกเซลล์
        ช่อง K+ ปิด
        ความต่างศักย์ลดลงจนต่ำกว่า -70 mv
        
        ปรับเข้าสู่ระยะพักอีกครั้ง
        ด้วย pump
      - เยื่อหุ้มเซลล์ประสาท
        
        โปรตีน
        
        ทำหน้าที่ยอมให้ ion ผ่าน
        
        เปิดตลอดเวลา
        
        เปิดปิด ตาม แรงกล สารเคมี สัญญาณไฟฟ้า
        
        ศักย์เยื่อเซลล์
        membrane potential
        
        ความต่างศักย์ของเซลล์ระหว่างภายนอกและภายใน
        
        โครงสร้าง
        
        เป็นฟอสโฟลิพิด 2 ชั้น
        
        มีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผ่าน
        ยอมให้ ion (Na+ K+ Ca2+) ผ่านเข้าออกทางช้องโปรตีนที่แทรกอยู่
      - การส่งกระแสประสาท
        
        เซลล์ที่มีเยื่อ myelin
        
        เกิดขึ้นต่อเนื่องเรื่อยๆ ด้วยการเหนี่ยวนำ
        เมื่อเกิดกระแสที่จุดหนึ่งจะเหนี่ยวนำบริเวณข้างเคียงตามไปด้วย
        
        เมื่อผ่านไปแล้ว จุดนั้นจะกลับสู่สภาวะปกติ
        
        เซลล์ที่ไม่มีเยื่อ myelin
        
        เยื่อ myelin มี lipid เป็นองค์ประกอบ เป็นฉนวน กั้นประจุไฟฟ้าผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ เข้าออก เซลล์
        
        กระแสประสาทเคลื่อนจาก node of Ranvier หนึ่ง ไปอีก node of Ranvier หนึง
        
        ปัจจัยที่ส่งผลต่อความเร็วการส่ง
        
        ระยะห่างของ node of Ranvier
        
        ห่างมาก , เร็ว
        
        เส้นผ่าศูนย์กลางของ axon
        
        ใหญ่ (ความต้านทานน้อย) , เร็ว
        
        myelin sheath
        
        มี , เร็ว
        
        จำนวน Synapse
        
        มาก , ช้า
      - ระยะพัก
        (สภาวะปกติ)
        
        Na+ - K+ pump
        
        ต้องอาศัยพลังงานจากการสลาย ATP
        
        การรักษาความต่างศักย์
        บริเวณเยื่อหุ้มเซลล์
        
        Na+ และ K+ ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์
        
        เซลลส์รกัษาความเข้มข้นของ ไออนตอลดเวลา
        ส่ง Na+ ออก ดึง K+ ทาง pump
        
        ภายใน -
        ภายนอก +
        
        ภาวะเซลล์ไม่ถูกกระตุ้น
        
        ความต่างศักย์ไฟฟ้า (ภายนอก - ภายใน) ประมาณ -70 mV
        
        ปริมาณไอออนของสารละลายภายในและภายนอกเซลล์ต่างกัน
        ภายนอกมี Na+ มาก ภายในเซลล์มี K+ และ A+ มาก
      - Refractory period
        
        ระยะดื้อของเซลล์ประสาทไม่สามารถกระตุ้นได้
        เนื่องจาก Na+ และ K+ ยังไม่กลับเข้าที่เดิม
        
        Absolute refractory period
        
        ไม่สามารถกระตุ้นได้ เป็นระยะที่ Na+ channel เปิดอยู่
        
        Relative refractory period
        
        กระตุ้นได้แต่ใช้แรงมากกว่าปกติ เป็นระยะที่ K+ channel เปิดอยู่
    - - ยาที่มีผลบริเวณ synapse
        
        ไม่มีการส่งกระแสประสาท
        
        ยาระงับประสาท , พิษงูบางชนิด
        
        ส่งผลให้เกิดกระแสประสาทมากเกินไป
        
        นิโคติน คาเฟอินและ แอมเฟตามิน กระตุ้น axon ปล่อยสารสื่อสารมากเกินไป
        
        โคเคน ยับยั้งการดูดกลับของสารสื่อประสาท
        
        ยาฆ่าแมลงบางชนิด สลายสารสื่อประสาท ทำให้ถูกกระตุ้นตลอดเวลา
      - กระเสประสาทเคลื่อนที่ถึง axon terminal
        
        Ca2+ นอกเซลล์เคลื่อนที่เข้า presynatic neuron
        
        กระตุ่นให้ synatic vesicle มารวมที่เยื่อหุ้ม
        
        ปล่อยสารสื่อประสาทออกสู่ symatic cleft
        -สารสื่อประสาทเคลื่อนไปจับโปรตีนตัวรับที่เยื่อหุ้มของ postsynaptic neuron
        
        เกิดการเคลื่อนที่ของไออน ผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ของ postsynaptic neuron
        
        ความต่างศักย์ที่เยื่อหุ้มเซลล์เปลี่ยนแปลง
        (depolarlization , hyperpolarization)
        
        หากเปลี่ยนแปลงถึง threshold จะเกิดกระแสต่อไป
        
        หากถูกกระตุ้นสักระยะจะถูกสลายด้วยเอมไซม์ทีเฉพาะ
        
        สารที่ได้จากการสลายอาจนำกลับมาสร้างสื่อสารมลใหม่ หรือถูกกำจัดออกโดยระบบหมุนเวียนเลือด