Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 หลักทั่วไปทางเภสัชวิทยา - Coggle Diagram

- - - - Solution > เป็นยาน้ำใสตัวยาผสมเป็นเนื้อเดียวกันกับตัวทำละลาย
      - Syrups > น้ำเชื่อมเป็นสารละลายเนื้อเข้มข้นที่มีส่วนประกอบของสารให้ความหวานเพื่อกลบความขมองยา
      - Spirits > เป็นยาน้ำที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม ระเหยได้มีกลิ่นหอม
      - Elixirs > ยาน้ำเชื่อมแต่งรสหวานมีแอลกอฮอล์และมีน้ำผสมอยู่
      - Tinctures > ยาที่ได้จากการสกัดจากพืชหรือสารเคมีในแอลกอฮอล์
      - enema > เป็นยาน้ำที่ใช้สวนเข้าทางทวารหนัก
      - douche > ยาน้ำใช้เพื่อทำความสะอาดตามโพรงในร่างกายเช่นตา หู
      - ampule,vial > หลอดบรรจุมีขนาดเล็กกว่าใช้ได้ครั้งเดียว ในขณะที่vialมีขนาดใหญ่กว่า และสามารถจัดเก็บและนำกลับมาใช้ใหม่ได้
      - IV infusion > การให้ของเหลวทางหลอดเลือดดำเข้าไปในหลอดเลือดดำโดยใช้เข็มเหล็กหรือสายสวนพลาสติกวัตกุประสงค์ให้ยาน้อยๆแต่นานๆ
    - - Solid - liquid
        
        suspensions สารเเขวนลอย
      - Liquid- liquid
        
        emulsions เป็นของเหลวสองชนิดที่ไม่ผสมเป็นเนื้อเดียวกัน แยกชั้นควรเขย่าขวดทุกครั้ง
        
        lotions ยาใช้สำหรับทาภายนอกกับผิวหนัง โดยไม่ต้องนวด
        
        liniments สำหรับทาภายนอกกับผิวหนัง ทาแล้งต้องถูนวดตามเพื่อให้ยาซึมเข้าไปได้ ใช้กับผิวหนังปกติที่ไม่มีการถลอก
  - - - Powder
        
        effervescent powder > มีวัตถุประสงค์เพื่อละลายหรือกระจายตัวในน้ำก่อนใช้งาน
        
        douche powder > มีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นสารทำความสะอาดสำหรับฟันผุในร่างกาย
        
        dusting powder > ผงแป้งละเอียดและปราศจากเชื้อลดแผลกดทับ
    - - Capsules
        
        Capseals > แคปซูลคือการเตรียมที่เป็นของแข็งซึ่งมีตัวยาและ/หรือส่วนเพิ่มปริมาณอยู่ในเปลือกที่ละลายน้ำได้แบบอ่อนหรือแบบแข็ง โดยปกติเปลือกจะทำจากเจลาตินหรือวัสดุโพลีเมอร์อื่นๆ ที่เหมาะสม และได้ผลลัพธ์ในรูปแบบยาที่เรียบง่าย ไม่มีรส ไม่มีกลิ่น หรูหรา กลืนง่าย โดยไม่จำเป็นต้องเคลือบขั้นตอนที่สอง
        
        Spansules > แคปซูลที่บรรจุยา เคลือบด้วยวัสดุที่มีอัตราการละลายช้าเพื่อให้ยาถูกส่งในเวลาที่กำหนดที่แตกต่างกัน
    - - compressed tablets
        
        coated tablets > แท็บเล็ตที่เคลือบด้วยส่วนผสมของสารต่างๆตั้งแต่หนึ่งชั้นขึ้นไป
        
        Sugar - coated tablets >เคลือบเม็ดด้วยน้ำตาล /สี
        
        effervescent tablets > ยาเม็ดที่ออกแบบให้ละลายในน้ำและปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หากต้องการใช้จะต้องจุ่มลงในน้ำเพื่อทำสารละลาย
        
        chewable tablets > เม็ดยาที่ต้องเคี้ยวก่อนกลืน
        
        torches lozengs > เป็นยาอมในกระพุ้งแก้มซึ่งมีจุดประสงค์ให้ออกฤทธิ์ในช่องปาก ห้ามดื่มน้ำในระหว่างอมยา
        
        vaginal tablets > ใช้โดยการสอดแท็บเล็ตเข้าไปในช่องคลอดเพื่อรักษาอาการติดเชื้อ
        
        Pills > ยาที่มีลักษณะเป็นก้อนกลมเล็กหรือเป็นวงรีสำหรับกลืนเข้าไป
        
        enteric-coated tablets > ยาเม็ดที่เคลือบด้วยวัสดุที่ช่วยให้สามารถผ่านกระเพาะอาหารไปยังลำไส้เล็กได้ก่อนที่จะปล่อยยา
        
        sustained-released tablets > รูปแบบขนาดยาที่ออกแบบมาเพื่อปล่อย (ปลดปล่อย) ยาในอัตราที่กำหนดไว้ล่วงหน้า เพื่อรักษาความเข้มข้นของยาให้คงที่ในช่วงเวลาที่กำหนดโดยมีผลข้างเคียงน้อยที่สุด
  - - - suppository > รูปแบบขนาดยาขนาดเล็ก กลมหรือทรงกรวยสอดเข้าไปในโพรงของร่างกาย โดยส่วนใหญ่จะอยู่ทางทวารหนัก เพื่อส่งยาไปยังระบบการไหลเวียนโลหิตและ/หรือเนื้อเยื่อเฉพาะที่
      - cream (semisolid emulsion) > มีลักษณะเป็นยาประเภทemulsion แต่เนื้อหนาแน่นกว่า
      - paste > เพสต์เป็นการเตรียมกึ่งแข็งสำหรับทาภายนอกกับผิวหนัง โดยปกติแล้วจะหนาและไม่ละลายที่อุณหภูมิปกติ
      - ointment > สารเตรียมกึ่งแข็งที่เป็นเนื้อเดียวกัน มีความหนืด และมีความหนืดสูง ใช้สำหรับงานภายนอก
  - - - plaster > ผ้าปิดแผลทางการแพทย์ขนาดเล็กที่ใช้สำหรับการบาดเจ็บที่ไม่ร้ายแรงพอที่จะต้องใช้ผ้าพันแผลขนาดเต็ม
      - aerosol spray > ส่วนผสมของก๊าซเหลว และสารออกฤทธิ์ที่บรรจุภายใต้ความดันในภาชนะที่มีวาล์ว เมื่อเปิดวาล์ว โดยทั่วไปโดยการกดปุ่มที่ด้านบนของกระป๋อง แรงดันภายในจะดันละอองลอยขึ้นบนท่อและออกจากวาล์ว
      - turbuhaler > อุปกรณ์นำส่ง "ผงแห้ง" ประเภทหนึ่ง ผงละเอียดสูดเข้าปอดลึก
      - inhalants > การเตรียมการที่มีไอระเหยหรือก๊าซแรงดันสามารถเข้มข้นและหายใจเข้าทางจมูกหรือปาก เพื่อบรรเทาอาการคัดจมูกและการอักเสบของระบบทางเดินหายใจ
- - - - Oral > เส้นทางการบริหารที่ใช้บ่อยที่สุดเนื่องจากความเรียบง่ายและสะดวก ( แท็บเล็ต, แคปซูล, )
      - Sublingual > ยาอมใต้ลิ้นดูดซึมเข้าเส้นเลือดออกฤทธิ์เร็วกว่ารับประทาน
      - buccal ระหว่างเหงือกและแก้ม
      - ractal การนำสารเข้าสู่ทางเดินอาหารโดยทางทวารหนัก
  - - - Intrathecal > เส้นทางการให้ยาโดยการฉีดเข้าไปในช่องไขสันหลังหรือเข้าไปในช่องใต้เยื่อหุ้มสมองเพื่อให้ไปถึงสมองและไขสันหลังของเหลว (CFS)
      - D. Intravenous IV, V (solution) > ฉีดยาเข้าทางหลอดเลือดดำ
      - C. Intramuscular IM, M (solution, suspension, emulsion) > ฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ
      - B. Subcutaneous SC (solution, suspension) > ฉีดยาเข้าชั้นใต้ผิวหนัง
      - A. Intradermal ID (solution) >ฉีดยาเข้าผิวหนัง
- - - - การดูดซึม (absorbtion) นำยาเข้าสู่กระแสเลือด
        
        ปัจจัยที่ส่งผลต่อการดูดซึมยา
        
        Routes Iv > IM, Sc > oral
        
        Drug ionization
        
        GI movement > การบีบตัวของทางเดินอาหาร
        
        Blood flow > การไหลเวียนเลือด
        
        Drug interaction > อันตรกริยา,ยาตีกัน
    - - การเปลี่ยนแปลง (metabolism)
        
        เมแทบอลิซึมของการส่งผ่านครั้งแรกหรือเมตาบอลิซึมของระบบล่วงหน้าคือเมื่อยาที่ให้ยาเข้าไปในตับและผ่านการเปลี่ยนรูปทางชีวภาพอย่างกว้างขวาง และทำให้ความเข้มข้นลดลงอย่างรวดเร็วก่อนที่จะถึงเป้าหมาย
    - - การขับถ่าย (excretion)
        
        Excretion or Elimination
        
        ปัจจัยที่ส่งผลต่อการขับถ่าย/การกจัด
        
        การเคลื่อนไหวของลำไส้
        
        pH
        
        ขนาดรูขุมขน
        
        การทำงานของระบบหายใจ
        
        การทำงานของไต
    - - รูปแบบที่ไม่แตกตัวเป็นไอออนมักจะละลายในไขมัน (ไลโปฟิลิก) และแพร่กระจายผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ได้อย่างง่ายดาย
- - - - สะดวกและประหยัดค่าใช้จ่าย
      - หากได้รับยาผิดหรือได้รับยาเกินขนาดสามารถแก้ไขโดยเร็วได้
    - - เริ่มออกฤทธิ์ช้าไม่เหมาะกับการใช้ในภาวะฉุกเฉิน
      - กลิ่นและรสอาจไม่ดี
      - ปริมาณยาที่ถูกดูดซึมเข้ากระแสเลือดน้อยกว่าปริมาณที่กิน
  - - - ยาฉีดเข้าหลอดเลือดทำไม่ต้องผ่านการดูดซึมได้รับยาเข้ากระแสเลือด 100% และออกฤทธิ์ได้เร็วจึงเหมาะกับการใช้ในภาวะฉุกเฉิน
      - ใช้ได้กับผู้ที่กำลังอาเจียนหรือผู้ที่ไม่รู้สึกตัว
    - - เจ็บตัวเและตัวยาบางชนิดทำให้ปวด
      - ไม่สะดวกเสียเวลาและค่าใช้จ่าย
      - เสี่ยงต่อการติดเชื้อและพาตเนื่องจากการฉีดที่ไม่ถูกต้อง
- - - - ปฏิกิริยาระหว่างยากับยา
        
        -ปัจจัยทางพันธุกรรม
        
        -ความผิดปกติของไต
        
        -ความผิดปกติของตับ
        
        -ประชาชนหลายราย (ผู้สูงอายุ)
        
        ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงต่อปฏิกิริยาระหว่างยา
  - - - การตายของผิวหนังชั้นนอกที่เป็นพิษ -พบมากในผู้สูงอายุ
      - กลุ่มอาการสตีเวส์-จอห์นสัน -พบมากที่สุดในเด็ก prodrom เหมือน URI ส่วนใหญ่เกิดจากปฏิกิริยาของยา
      - เกิดผื่นแดงหลายรูปแบบ -พบบ่อยที่สุดที่มือ|ปลายแขน