ภาวะหมดสติชั่วคราว เกิดทันทีทันใด จากเลือดไปเลี้ยงสมองลดลง -> สูญเสียการทรงตัว แต่สามารถกลับคืนดีได้เอง

ต้องอาศัยข้อมูลเพิ่มเติมจากผู้อื่น ซึ่งการประเมินความน่าเชื่อถือของผู้ให้ประวัติที่อาจเห็นเหตุการณ์เองจึงเป็นสิ่งที่มีความสําคัญ รวมทั้งสภาพแวดล้อม กิจกรรม หรือสิ่งกระตุ้นก่อนที่ผู้ป่วยจะไม่รู้สึกตัว

อาการขณะไม่รู้สึกตัว ลักษณะการล้ม ระยะเวลาที่ไม่รู้สึกตัว

ประวัติอื่นๆ ex. ประวัติที่อาจบ่งชี้ว่าผู้ป่วยเสียเลือดหรือขาดสารน้ํา อาการไม่รู้สึกตัวครั้งก่อนๆ U/D โดยเฉพาะโรค cardio neuro หรือ DM ยาที่ใช้ และประวัติเกี่ยวกับ โรคหัวใจหรือการเสียชีวิตในครอบครัวที่อาจเกิดจากโรคหัวใจ

V/S, HRในท่านอน/ยืน, การขาดน้ำ/ซีด, ความผิดปกติของหัวใจ&ระบบประสาท, การบาดเจ็บ/การกัดลิ้น/แผลต่างๆ

ตะแคงหน้าด้านใดด้านหนึ่ง นำสิ่งแปลกปลอมออกจากปาก

อาการไม่ดีขึ้นจนมีระบบหายใจ/ไหลเวียนโลหิตไม่ทํางานต้องช่วยฟื้นคืนชีพ ⚠

นวดหลอดเลือด carotid ข้างละ 5-10 วินาที ทําจากข้างขวา -> ซ้าย

จากญาติ ผู้เห็นเหตุการณ์ เจ้าหน้าที่กู้ภัย เจ้าหน้าที่หรือผู้นําส่ง

ระดับความรู้สึกตัวลดลงดําเนินไปอย่างรวดเร็วเพียงใด

อาการก่อนที่จะหมดสติ ex. สับสน อ่อนแรง ปวดศีรษะ มีไข้ ชัก เวียนศีรษะ เห็นภาพซ้อน N/Vเจ็บแน่นหน้าอก

ร่องรอยถูกทำร้าย เศษอาหารจากการอาเจียน ยาเกินขนาด สารพิษ ภาวะทาง metabolic การมีปัสสาวะ/อุจจาระราด อาจสงสัยอาการชัก/ความผิดปกติของ CNS

ให้ผู้ป่วยนอนตะแคงกึ่งคว่ำไปด้านใดด้านหนึ่ง ไม่หนุนหมอน จับศีรษะและคอแหงนเชิดขึ้นเล็กน้อย เพื่อป้องกันไม่ให้ลิ้นตกไปอุดกั้นทางเดินหายใจ

ให้ 50% glucose ทางหลอดเลือดดํา

อาการก่อนชัก (preictal symptoms)

อาการชัก (seizure symptom หรือ seizure semiology)

ปวด ศีรษะ ซึม หลับ สับสน หรือมีอาการทางจิต เช่น หูแว่ว เห็นภาพหลอน

บางรายอาจมีอาการแขนขาอ่อนแรงเป็นซีก เช่น แขนซ้ายไม่ สามารถขยับได้ (Todd’s paralysis)

ระยะเวลานานเท่าใดจนกระทั่งผู้ป่วยกลับมาเป็นปกติ

ปัจจัยกระตุ้นอาการชัก (precipitating or trigger factors)

การเจ็บป่วยปัจจุบันที่อาจเป็นสาเหตุของอาการชัก เช่น การติดเชื้อในสมอง อุบัติเหตุของศีรษะระยะ เฉียบพลัน โรคหลอดเลือดสมองระยะเฉียบพลัน ความผิดปกติทางเมตาโบลิก หรือมีไข้สูงในเด็ก เป็นต้น

ประวัติการเจ็บป่วยในอดีตโดยเฉพาะโรคทางระบบประสาท

U/D ยาที่ใช้ประจําและสารเสพติด

ประวัติโรคลมชักและโรคทางพันธุกรรมต่าง ๆ ในครอบครัว

จัดท่านอนกึ่งคว่ำไปด้านใดด้านหนึ่ง ป้องกันสำลัก/ลิ้นตกอุดกั้นทางเดินหายใจ

ให้ยาระงับชักทางหลอดเลือด หรือสวนทวารหนัก
(ตามแผนการรักษาสําหรับภาวะชัก standing order)

เกณฑ์ประเมินภาวะการเสียโลหิตนําไปสู่ระดับความรุนแรงของ Hypovolemic shock

เสียเลือดจากการบาดเจ็บ: ลักษณะการบาดเจ็บบาดแผล การช่วยเหลือที่ได้รับก่อนมา เวลาอาหารมื้อสุดท้ายที่รับประทาน

อาการสําคัญ เช่น อาการเลือดออกผิดปกติ ได้แก่ อาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด/ถ่ายดํา มีเลือดออกทางช่องคลอด เลือดกําเดา แน่นท้อง ท้องตึง

อาการร่วม เช่น อาการปวด ตําแหน่ง ลักษณะอาการปวด ระยะเวลาที่ปวด อาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย หายใจลําบาก สับสน เวียนศีรษะ ตาลาย เหงื่อออก มือเท้าเย็น ผิวซีด/เหลือง เจ็บหน้าอก ใจสั่น เป็นลม หมดสติ

ระดับความรู้สึกตัว อาการสับสน วุ่นวาย กระสับกระส่าย

ปัสสาวะครั้งสุดท้าย/ปริมาณปัสสาวะใน 24 ชม.

Conscious & Primary assessment

LactateRinger’ssolution/
NSS ปริมาณ 3-4 เท่าของปริมาณเลือดที่เสียไป

แสดงเกณฑ์และระดับความรุนแรงของภาวะช็อค

การลดลงของ preload เกิดจากการสูญเสียเลือด/สารน้ําในร่างกายไป

จากความผิดปกติของหัวใจหรือหลอดเลือดขนาดใหญ่ ซักประวัติการเจ็บป่วยในอดีตโดยเฉพาะโรคเรื้อรัง และโรคหลอดเลือด สาเหตุที่ทําให้เกิดอาการกําเริบรุนแรง ex. ออกแรงมากกว่าปกติ ความเครียด การขาดยา เป็นต้น

คะแนนรวม >= 2 ให้ผลบวก มีความเสี่ยงต่อ sepsis

มีประวัติอาการแพ้อย่างรุนแรง จากการได้รับสารก่อภูมิแพ้

ได้รับการบาดเจ็บรุนแรงที่ศีรษะ (head injury) บาดเจ็บเหนือ กระดูกไหปลาร้า หรือบาดเจ็บที่หน้าอย่างรุนแรง การตกจากที่สูงมากกว่า 6 เมตร หรือการตกจากที่สูงในแนวดิ่ง การกระเด็นออกจากยานพาหนะ การได้รับบาดเจ็บอย่างรุนแรงที่ทรวงอก/ช่องท้อง การบาดเจ็บจากการแขวนคอ (hanging)

การขาดยาที่มีสเตียรอยด์เป็นส่วนผสม เช่น ยาลูกกลอน ยาลม เป็นต้น

ประวัติ DM ที่มี Hypoglycemia หรือ Alcohol withdrawal โรคตับแข็ง ไตวายเรื้อรัง ที่มีภาวะของเสียคั่งในร่างกาย

นอนราบเพิ่มการไหลเวียนของเลือดจากส่วนปลายกลับสู่หัวใจ เพิ่มเลือดไปเลี้ยงสมอง

Retain Foley’s catheter ดูปริมาณ urine

แก้สาเหตุของภาวะช็อค ex. หากมี bleeding ให้ Stop bleed, น้ำตาลต่ำให้กลูโคส

Fatal drowning หมายถึง การจมน้ําซึ่งผู้ป่วยเสียชีวิตในที่เกิดเหตุ หรือเสียชีวิตภายใน 24 ชม.แรก

Nonfatal drowning หมายถึง การจมน้ําและยังมีชีวิตอยู่มากกว่า 24 ชม. ซึ่งผู้ป่วยอาจหายเป็นปกติ หรือเสียชีวิตก็ได้

ห้ามกดท้อง (Abdominal thrust) หรือ Heimlich manuever (AHA Class III, LOE C) > ล่าช้าในการช่วยผายปอดครั้งแรก/อาเจียนเพิ่มขึ้น

การช่วยหายใจในครั้งแรก แนะนําให้ 5 ครั้ง (ตาม European Resuscitation Council; ERC) ตามด้วยการกดนวดหน้าอก 30 ครั้ง และเข้าวงรอบ 30:2

recovery position ในแนวระนาบขนานกับฝั่ง

จมน้ําเค็มให้ hypotonic solution

ดูแลบาดแผล และประเมินอาการบาดเจ็บร่วม ถ้าสงสัยว่ามีกระดูแลหลังหัก (spinal injury) /การบาดเจ็บที่ศีรษะ (head injury) ให้ดูแลเหมือนกระดูกสันหลังหัก หรือการบาดเจ็บที่ศีรษะ