Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน่วยที่ 1 แนวคิดหลักการดูแลมารดาทารกที่มีภาวะเสี่ยง การคัดกรอง การประเมิน…

- - - - ทารกในครรภ์เสี่ยงต่อความผิดปกติของโครโมโซม
      - สตรีตั้งครรภ์ที่มีความผิดปกติของโครโมโซมเพศ (X-linked recessive) สตรีตั้งครรภ์เป็น พาหะโรค hemophilia A และ B
      - มีความผิดปกติทางชีวเคมี เช่น ธาลัสซีเมีย และฮีโมโกลบินผิดปกติ
      - มีประวัติแท้งเป็นอาจิณ
      - ความพิการแต่กําเนิดที่สามารถตรวจได้โดยใช้น้ําคร่ำ
      - ตรวจหาความสมบูรณ์ของปอดทารกในครรภ์
      - ตรวจพบความพิการของทารกในครรภ์จากการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
    - - ด้านทารก
        
        สูญเสียทารก (Fetal loss)
        
        อันตรายจากเข็มที่ใช้เจาะ (Needle injury)
      - ด้านมารดา
        
        อักเสบในช่องท้องเพราะอาจเจาะทะลุลำไส้
        
        อาจมีการตกเลือดในช่องท้อง
    - - ก่อนทำ
        
        อธิบาย ให้คำปรึกษา
      - ขณะทำ
        
        จัดท่านอนหงายราบ
        
        เตรียมหน้าท้องด้วยเทคนิคปลอดเชื้อ
        
        หลังทำปิดก๊อสปลอดเชื้อให้แน่น
        
        นอนพัก 1-2 ชม สังเกตอาการ
  - - - คล้ายกับข้อบ่งชี้ในการทํา amniocentesis ใช้ประเมินหาความผิดปกติต่างๆทางพันธุกรรมของทารก เช่น สตรีตั้งครรภ์อายุมาก บุตรคนก่อนมีโครโมโซมผิดปกติ
    - - มดลูกอยู่ในตําแหน่งคว่ำหน้าหรือคว่ำหลังมาก
      - มีเลือดออกทางช่องคลอด
      - มีการติดเชื้อของระบบสืบพันธุ์
      - มารดามีรูปร่างอ้วนมากทําให้ภาพUltrasound
        ขณะทําหัตถการไม่ชัดเจนเพียงพอ
    - - ติดเชื้อ
      - ถุงน้ําคร่ำรั่วหรือแตก
      - ทารกเสียชีวิตหรือแท้ง
      - ความพิการของแขนขาทารกในครรภ์
    - - ก่อนทำ
        
        อธิบายและให้ คำปรึกษา
        
        การเตรียมอปุกรณ์สำหรับทำ Amniocentesis
      - ขณะทำ
        
        จัดท่านอนหงายราบ
        
        เตรียมหน้าท้องด้วยเทคนิคปลอดเชื้อ
        
        หลังทำปิดก๊อสปลอดเชื้อให้แน่น
        
        นอนพัก 1-2 ชม สังเกตอาการ
      - หลังทำ
        
        ให้คำแนะนำให้สังเกตอาการผิดปกติ
        
        หลีกเลี่ยงการยกของหนัก
        
        นอนพัก 24 ชม
        
        งดการมีเพศสัมพันธ์ 2-3 วัน
  - - - ตรวจความผิดปกติของทารกในระบบเลือดได้แก่ ธาลัสซีเมีย ความผิดปกติของระบบการแข็งตัวของเลือด
      - เพื่อตรวจโครโมโซมในกรณีที่พบลักษณะโครงสร้างทารกผิดปกติจากการตรวจUltrasound
      - ใช้ประกอบการดูแลรักษาภาวะทารกเจริญเติบโตช้าในครรภ์
        ทารกพิการแต่กําเนิดทารกบวมน้ํา ภาวะ Twin to twin transfusion syndrome
      - ใช้ตรวจการติดเชื้อในครรภ์ของทารก เช่น หัดเยอรมัน อีสุกอีใส
      - ตรวจหาต่อมไร้ท่อทํางานผิดปกติสําหรับการตั้งครรภ์ที่มารดาพร่องภาวะไทรอยด์
      - ใช้ประกอบการรักษาทารกในครรภ์(Fetaltherapy)
    - - สูญเสียทารก
      - เสียเลือดของทารก
      - Preterm
      - รกลอกตัวก่อนกำหนด
      - Fetal bradycardia
    - - กระบวนการให้คําปรึกษาและการให้ข้อมูลก่อนตรวจทุกครั้ง ร่วมกับการเซ็นใบยินยอม ร่วมกับการตรวจวินิจฉัย
        ภายหลังทําให้นั่งพักประมาณ 1 ชั่วโมง เพื่อเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
- - - - มีเลือดออกในขณะตั้งครรภ์ เพื่อช่วยในการวินิจฉัยภาวะรกเกาะต่ำ ภาวะรกลอกตัวก่อนกําหนด
      - การประเมินอายุครรภ์ และการประเมินสุขภาพทารกในครรภ์
      - ตรวจหาความผิดปกติหรือความพิการของทารกแต่กําเนิดในครรภ์
      - การวินิจฉัยการตั้งครรภ์แฝด
      - ติดตามการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์
      - เพื่อตรวจหาส่วนนําของทารกหรือตําแหน่งหรือท่าของทารกในครรภ์
      - ประเมินปากมดลูกในกรณีที่มีความเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกําหนด
    - - ก่อนตรวจอธิบายให้สตรีตั้งครรภ์เข้าใจ ในกรณีที่ตรวจทางช่องคลอดอธิบายว่าต้องสอดใส่เครื่องมือเข้าไปในช่องคลอด
      - กรณีที่อายุครรภ์น้อยไม่สามารถตรวจเห็นภาพมดลูกได้ แนะนําให้ดื่มน้ําก่อน เพื่อทําให้เห็นภาพมดลูกและทารกในครรภ์ชัดเจนขึ้น
      - กรณีสตรีตั้งครรภ์ที่จําประจําเดือนครั้งสุดท้ายไม่ได้ จึงมีวิธีการประเมินอายุครรภ์ของ ฝทารกในครรภ์
    - - ประเมินการเจริญเติบโตของทารกและวินิจฉัยความผิดปกติ
      - ประเมินสุขภาพทารก เช่น Biophysical Profiles (BPP)
      - ตรวจดูส่วนนำและท่าของทารกในครรภ์
  - - - เป็น Primarysurveillanceในรายที่มีความเสี่ยงแทนที่จะใช้ NST เพียงอย่างเดียว
      - เป็นเครื่องมือสนับสนุน NST และ CST อีกขั้นหนึ่ง
      - ใช้ในรายที่ NST เป็น non-reactive แต่ไม่สมควรทําการตรวจด้วย CST
      - ใช้ในรายที่มีภาวะแทรกซ้อนบางอย่าง เช่น ใช้ติดตามในรายที่มีทารกโตช้าในครรภ์หญิงตั้งครรภ์ที่เป็นโรคเบาหวาน ภาวะครรภ์เกินกําหนด
    - - ขั้นแรกคือทํา NST และต่อด้วยการทํา ultrasound ใช้เวลาประมาณ 50 นาที และให้คะแนนตามเกณฑ์ที่กําหนด
    - - อธิบายเพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจต่อวิธีการตรวจ
      - ติดตามผลการตรวจเพื่อนํามาวางแผนการพยาบาลที่เหมาะสมแก่สตรีตั้งครรภ์เฉพาะราย
      - เพิ่ม uterine blood flow โดยการจัดท่า มารดาให้สารน้าทางเส้นเลือด
      - ประเมินการเต้นของหัวใจทารกตลอดเวลาผิดปกติอย่างต่อเนื่อง
    - - 8-10
        
        ปริมาณน้ำคร่ำปกติ แปลผลว่าทารกในครรภย์ยังปกติดี
        ไม่จำเป็นต้องรีบให้คลอด
      - 6-8
        
        ปริมาณน้ำคร่ำปกติ โอกาสเกิด Asphyxia น้อย แต่ต้องตรวจ BPP ซ้ำใน 24 ชั่วโมง
      - 0-4
        
        ทารกอย่ในภาวะคับขัน ควรรีบให้คลอด
  - - - ทารก
        
        ครรภ์เกินกำหนด (Post term)
        
        ภาวะทารกโตช้าในครรภ์ (IUGR)
        
        ทารกแฝดที่เจริญเติบโตติดกัน
        
        น้ำคร่ำน้อยลง
        
        ทารกดิ้นน้อยลง
      - มารดา
        
        ภาวะแทรกซ้อนทางศัลยกรรม
        
        มารดามีประวัติคลอดทารกตายในครรภ์
        
        มารดามี Obstetric Complication
        
        มารดามี Medication Complication
    - - ก่อนทำ NST
        
        อธิบาย
        
        จัดท่า Semi fowler
        
        วัด BP
        
        เตรียมอุปกรณ์
        
        บันท BP บันทึก FHR
      - ขณะทำ NST
        
        อยู่กับผู้ป่วยตลอดเวลา
        
        ประเมินการดิ้นของทารกภายใน 20นาที ถ้าทารกไม่ดิ้นควรกระตุ้น
        
        ทำเสร็จเก็บอุปกรณ์
      - หลังทำ NST
        
        แจ้งผลการตรวจ
        
        ให้คำแนะนำ
      - ถ้าผลปกติให้กลับบ้านได้
        (ผลตรวจอยู่ได้ 7 วัน) ถ้าผิดปกติให้ตรวจเพิ่ม
    - - Acceleration
        
        การเปลี่ยนแปลงของ FHR เพิ่มขึ้นจาก baseline >15 ครั้ง เป็นอยู่นาน>15วินาที
      - Deceleration
        
        การเปลี่ยนแปลงของ FHR ลดลงจาก baseline อย่างน้อย15ครั้ง/นาที เป็นอยู่นาน>15วินาที
  - - - deceleration
        
        Early deceleration
        
        การลดลงของ FHR สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก พบได้ตอนท้ายของการเจ็บครรภ์คลอด เชื่อว่าเป็นreflex เกิดจากการที่ศีรษะทารกถูกกด
        
        Late deceleration
        
        การลดลงของ FHR สัมพันธ์กับการหดรัดตัวของมดลูก การลดลงถือเป็นความผิดปกติ เชื่อว่าเกิดจากทารก Hypoxia
        
        Variable deceleration
        
        การลดลงของ FHR โดยอาจจะสัมพันธ์กับการ
        หดรัดตัวของมดลูกหรือไม่ก็ได้ ไม่นานเกิน 2 นาที
        เกิดจากสายสะดือถูกกด พบใน prolapse cord หรือ
        น้ำคร่ำน้อย
        
        Prolonged deceleration
        
        การลดลงของ FHR นานอย่างน้อย 2 นาที แต่ไม่ถึง 10 นาที
      - acceleration
    - - Negative
        
        ไม่มี late deceleration และมี UC 3 ครั้งใน 10 นาที
      - Positive
        
        พบ late deceleration น้อย 15 ครั้ง/นาที เป็นอยู่นานมากว่า 15 วินาที
    - - Negative
        
        ให้มารดานับลูกดิ้น <10 ครั้ง/วัน พบแพทย์
        
        ถ้าลูกดิ้นดีมาตรวจตามนัด
      - Positive
        
        ทารกอยู่ในสภาพพร่องออกซิเจนและหยุดออกซิเจนทันที 15-30 นาที ให้ทำ CST ซ้ำ ถ้าผล Positive อีกควรสิ้นสุดการตั้งครรภ์