Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความผิดปกติของทารกในครรภ์ - Coggle Diagram
ความผิดปกติของทารกในครรภ์
ความผิดปกติเกี่ยวกับ engagement (abnomal engagement)
ความผิดปกติเกี่ยวกับ asyclitism (abnomal asyclitism)
Anterior asynclitism (Naegele's obliquily)
ทารกตะแคงเอา anterior parietal bone ลงช่องเชิงกราน
ตะแคงกลับให้ posterior parietal bone เคลื่อนผ่าน promotary of sacrum ทางด้านหลัง
เกิดกลไกการคลอดปกติ
คลอดได้เองทางช่องคลอด
ทารกมีส่วนนำ ท่าและทรงปกติแต่มีการ engagement ผิดปกติ โดยตะแคงเอาparietal bone ด้านใดด้านหนึ่งลงช่องเชิงกรานไปก่อน
Posterior asyncitism (Lizman's obliquily)
ทารกตะแคงเอา posterior parietal bone
ผ่าน promotany of sacrum ทางด้านหลัง
ตะแคงกลับให้ anterior parietal bone เคลื่อนผ่านกระดูกหัวหน่าว
anterior parietal bone จะไม่สามารถเคลื่อนผ่านกระดูกหัวหน่าวออกมาได้
เกิดการคลอดยากหรือคลอดติดขัดตามมา
Postio occipitalils pubica
ทารกมี engagement โดยทันท้ายทอยไปทางด้านหน้าตรงๆ ทำให้ sagittal suture ขนานกับแนวตั้งของช่องเชิงกรานจึงไม่สามารถมี engagement ได้
Posito occipitalis sacralis
ทารกมี engagement โดยหันท้ายทอยไปทางด้านหลังตรง ๆ ทำให้ sagittal suture ขนานกับแนวตั้งของช่องเชิงกราน จึงไม่สามารถมี engagement ได้
ทารกมีส่วนนำ ท่าและทรงปกติ engagement ผิดปกติ เกิด high antero-posterior arrest
การคลอดไหล่ยาก (shoulder dystocia)
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ผลกระทบ
การประเมินและวินิจฉัย
แนวทางการรักษา
หลีกเลี่ยงการกดยอดมดลูก
ดูแลกระเพาะปัสสาวะให้โล่ง
ให้การช่วยคลอดไหล่
all-fours maneuvers
จัดให้ผู้คลอดอยู่ในท่าคุกเข่า ก้มหน้าลง มือและเข่าทั้งสองยันพื้นในขณะที่ผู้ทำคลอดช่วยดึงศีรษะทารกลง
Rubin's maneuver
ใช้มือวางที่ด้านหลังของไหล่น้าแล้วผลักไหล่หน้าให้หมุนไปทางด้านหน้าของทรวงอก
Woods corkscrew maneuver
การสอดมือเข้าไปที่ไหล่หลังของทารก แล้วหมุนไหล่หลังของทารกไป 180 องศาตามเข็มนาฬิกา
การคลอดไหล่หลัง
สอดมือเข้าไปล้วงแขนหลัง ดันบริเวณข้อพับแขนให้ข้อศอกงอแล้วจับมือของทารกดึงผ่านหน้าอกออกมาภายนอก พร้อมกับหมุนไหลไปในแนวเฉียง
McRobert maneuver
คนช่วยยกขาผู้คลอดคนละข้างให้ข้อสะโพกและข้อเข่างอพับไปชิดกับหน้าท้องให้มากที่สุด หรือให้ผู้คลอดยกขาขึ้นเอง
Zavanelli maneuve
การหมุนและดันศีรษะทารกกลับเข้าช่องเชิงกรานแล้วรีบทำการผ่าตัดคลอด
Suprapubic pressure
ให้ผู้ช่วยใช้มือกดบริเวณเหนือกระดูกหัวหน่าว ขณะที่ผู้ทำคลอดกำลังดึงศีรษะทารกลงมา
Deliberate fracture of the clavicle
การหักกระดูกไหปลาร้าส่วนหน้า โดยกดกระดูกปลาร้ากับ pubic rami โดยพยายามหักในทิศทางที่ห่างจากปอดเพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้ไปทิ่มปอด
เมื่อศีรษะทารกคลอดออกมาแล้ว และพบว่าศีรษะและใบหน้าทารกมีขนาดใหญ่ คางทารกติดแน่นกับผีเย็บมารดา หรือถูกดึงรั้งกลับเข้าไปในช่องคลอด
กระดูกหัวหน่าวแยก
มดลูกแตก
มีการฉีกขาดของปากมดลูก ช่องคลอดและฝีเย็บ
เกิดรูรั่วระหว่างช่องคลอดและทวารหนัก
มดลูกหดรัดตัวไม่ดี
การตกเลือดและติดเชื้อภายหลังคลอด
การพยาบาล
ดูแลให้ได้รับออกซิเจนและสารละลายทางหลอดเลือดดำอย่างเพียงพอ
ประเมินเสียงหัวใจทารกอย่างต่อเนื่อง
เตรียมเครื่องช่วยฟื้นคืนชีพของทารกให้พร้อมใช้และรายงานกุมารแพทย์
ติดตามผลตรวจร่างกายทารก ให้การช่วยเหลืออย่างรวดเร็วและส่งต่อทารกเพื่อให้ได้รับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสมต่อไป
เฝ้าระวังและสังเกตอาการแสดงของภาวะมดลูกแตก เช่น มดลูกหดรัดตัวไม่คลาย กดเจ็บที่หน้าท้องอย่างรุนแรง ตรวจพบ bandI's ring เป็นต้น
ทารกตัวโต
ช่องเชิงกรานแคบ
ทารกมีเนื้องอกหรือความพิการบริเวณคอ ไหล่
ความผิดปกติเกี่ยวกับท่าทารก (abnomal positon)
ท่าท้ายทอยอยู่ด้านหลัง (occiput posterior position [OPP] )
ทารกที่มีส่วนนำเป็นศีรษะ แต่ส่วนของท้ายทอยอยู่ด้านหลังของช่องเชิงกราน
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
การประเมินและวินิจฉัย
ผลกระทบ
แนวทางการรักษา
รอให้ศีรษะทารกมีการหมุนเอง
ตัดผีเย็บให้กว้างแล้วใช้คีมหรือเครื่องดูดสูญญากาศช่วยหมุนและดึงศีรษะทารกแล้วให้คลอดเองทางช่องคลอด
ต่อมารดา
มีอาการเจ็บครรภ์มากโดยเฉพาะบริเวณหลังและเอว
จากท้ายทอยกดทับเส้นประสาทไขสันหลังส่วนซาครัม (sacral nerve)
1 more item...
การคลอดยาวนาน
มีความกลัวและวิตกกังวล
ต่อทารก
อาจมีภาวะขาดออกซิเจน
ศีรษะมี caput succedaneum
molding มากและอาจมีเลือดออกในสมอง
การตรวจทางหน้าท้อง
จะคลำหลังทารกได้ไม่ชัดเจน ได้ส่วนของแขนขาอยู่บริเวณกลางหน้าท้อง และฟังเสียงหัวใจทารกได้ค่อนไปทางสีข้างมารดาหรือบริเวณกลางหน้าท้อง
ตรวจทางช่องคลอด
พบว่าขม่อมหลังอยู่ทางด้านซ้าย ขวาหรือด้านหลังคลำได้รอยต่อแสกกลาง (sagittal suture) อยู่แนวเฉียงข้างเดียวกับท่าของทารก
เกิดจากเชิงกรานที่มีลักษณะ anthropoid, android หรือ gynecoid ที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางในแนวขวางสั้นกว่าปกติ ทารกตัวโต ศีรษะทารกก้มน้อยเกินไปหรือก้มช้า ผนังหน้าท้องหย่อนมากทำให้ตัวทารกและมดลูกเอนไปข้างหน้าท้ายทอยจึงหมุนไปข้างหลัง รกเกาะบริเวณด้านหน้าของมดลูกและกล้ามเนื้อพื้นเชิงกรานหย่อน
ท่าท้ายทอยคงอยู่ด้านหลัง (persistent occiput posterior position [POPP])
ทารกที่มีส่วนนำเป็นศีรษะ แต่ส่วนของท้ายทอยอยู่ด้านหลังของช่องเชิงกรานและคงอยู่ในท่านี้จนกระทั่งคลอดศีรษะ ทารกคลอดโดยหงายหน้าออกมา
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ศีรษะทารกก้มน้อยเกินไปหรือช้าเกินไปเมื่อเข้าสู่ช่องเชิงกราน มดลูกหดรัดตัวไม่ดี แรงเบ่งน้อย ทารกตัวเล็ก ช่องเชิงกรานกว้างมาก หรือมีสิ่งกีดขวางการหมุนของท้ายทอย
ทารกที่มีส่วนนำเป็นศีรษะ แต่ส่วนของท้ายทอยไม่ได้อยู่ด้านหน้าของช่องเชิงกราน ความผิดปกติเกี่ยวกับท่าทารกที่พบบ่อยคือ ท่าท้ายทอยอยู่ด้านหลัง ท่าท้ายทอยคงอยู่ด้านหลัง และท่าท้ายทอยอยู่แนวขวาง
ท่าท้ายทอยอยู่แนวขวาง (ociput transverse postion [OTP] )
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจทางหน้ท้อง จะคลำได้ส่วนของแขนขาอยู่บริเวณด้านข้างของหน้าท้องมารดาและฟังเสียงหัวใจทารกได้ค่อนไปทางสีข้างมารดา
การตรวจทางช่องคลอด จะคลำได้รอยต่อแสกกลาง (sagittal suture) อยู่แนวขวาง ร่วมกับคลำพบชม่อมอยู่ด้านข้างหรือคลำขม่อมไม่ได้
ทารกมีรอยต่อแสกกลาง (sagittal suture) ของศีรษะอยู่ในแนวขวาง ท้ายทอยอยู่ด้านข้าง แล้วคงอยู่เช่นนี้ไม่มีการหมุนต่อไปเป็นเวลาอย่างน้อย 1 ชั่วโมง
ศีรษะอยู่สูง (staton s -2) เรียกว่า ท้ายทอยอยู่ขวางระดับสูง
ศีรษะอยู่ต่ำ (station s +3) เรียกว่า ท้ายทอยอยู่ขวางระดับต่ำ
การพยาบาล
ประเมินและวินิจฉัยท่าของท่ารก
ประเมินความก้าวหน้าของการคลอดเป็นระยะ
ประเมินเสียงหัวใจของทารก
ส่งเสริมการหดรัดตัวของมดลูก
จัดท่าส่งเสริมการหมุนของศีรษะทารก และบรรเทาอาการปวด
NPO
อธิบายให้ผู้คลอดเข้าใจ ให้กำลังใจ ปลอบโยนและเปิดโอกาสให้ระบายความรู้สึก
ทารกในครรภ์มีการเจริญเติบโตผิดปกติ (abnomal development of fetus)
ทารกตัวโต (macrosomia)
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ผู้คลอดเป็นโรคเบาหวาน
การตั้งครรภ์เกินกำหนด
ผู้คลอดและสามีตัวโต
ทารกมีภาวะ eythroblastosis
มีประวัติคลอดทารกตัวโตมาก่อน
การประเมินและวินิจฉัย
ผลกระทบ
แนวทางการรักษา
ผ่าตัดคลอด
การบาดเจ็บของช่องทางคลอด
ทารกเกิดอันตรายจากการคลอดยากหรือการคลอดไหล่ยาก
ตกเลือดและติดเชื้อหลังคลอด
ซักประวัติเกี่ยวกับโรคเบาหวาน
ประวัติการคลอด
ตรวจร่างกายอาจพบน้ำหนักตัวเพิ่มมากกว่าปกติในช่วงตั้งครรภ์
การตรวจทางหน้าท้อง
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
ทารกน้ำหนัก 4,000 กรัมขึ้นไป
ทารกไม่มีเนื้อสมองหรือไม่มีกระโหลกศีรษะ (anencephaly)
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
การประเมินและวินิจฉัย
ผลกระทบ
การคลอดยาวนาน
การคลอดติดขัด
บาดเจ็บจากการใช้สูติศาสตร์หัตถการช่วยคลอด
แนวทางการรักษา
ใช้คีมจับที่ศีรษะทารก แล้วผูกถ่วงด้วยน้ำหนักจนปากมดลูกเปิด
การตรวจภายในหรือตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงจะไม่พบกะโหลกและเนื้อสมองส่วนที่อยู่เหนือระดับเบ้าตาขึ้นไป
ความผิดปกติทางพันธุกรรม
ผู้คลอดได้รับสารบางอย่างหรือติดเชื้อขณะตั้งครรภ์
ทารกหัวบาตร (hydrocephalus)
การประเมินและวินิจฉัย
ผลกระทบ
แนวทางการรักษา
ส่วนนำเป็นศีรษะช้ smlle scissor เจาะไขสันหลัง แล้วดูดเอาน้ำไขสันหลังออก
2.ส่วนนำเป็นก้นใช้ metal catheter เจาะผ่านช่องไขสันหลังแล้วดูดเอาน้ำไขสันหลังออก
การบาดเจ็บของช่องทางคลอด
มดลูกแตก
ทารกเกิดอันตรายจากการคลอดยาก
การตรวจทางช่องคลอดคลำได้กระโหลกศีรษะบางและนุ่มกว่าปกติ
การตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง จะเห็นศีรษะทารกมีขนาดใหญ่กว่าปกติ
การตรวจทางหน้าท้อง พบขนาดศีรษะของทารกใหญ่กว่าปกติ ไม่ลงสู่ช่องเชิงกราน
มีการคั่งของน้ำไขสันหลังบริเวณสมอง
ทารกท้องขนาดใหญ่ (arge fetal abdomen)
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
การประเมินและวินิจฉัย
ผลกระทบ
แนวทางการรักษา
กรณีที่สามารถวินิจฉัยได้ก่อนคลอด ควรพิจารณาผ่าตัดคลอด
กรณีที่การคลอดก้าวหน้าแล้ว อาจใช้เข็มเจาะผ่านหน้าท้องของผู้คลอดและดูดเอาน้ำในช่องท้องของทารกออก
เกิดการบาดเจ็บของช่องทางคลอด ทารกเกิดอันตรายจากการคลอดยาก
ตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง จะเห็นท้องทารกมีขนาดใหญ่กว่าปกติ
มีน้ำในช่องท้อง (ascites)
กระเพาะปัสสาวะโป่งตึง
มีเนื้องอกที่ไตหรือตับ
ทารกมีภาวะบวมน้ำ
การพยาบาล
อธิบายเข้าใจแผนการรักษาเพื่อลดความวิตกกังวล
ประเมินภาวะสุขภาพของทารกในครรภ์และความก้าวหน้าของการคลอดอย่างใกล้ชิด รวมถึงประเมินอาการและอาการแสดง
เตรียมผู้คลอดให้พร้อมสำหรับการทำสูติศาสตร์หัตถการหรือการผ่ตัดคลอดกรณีฉุกเฉิน
ให้กำลังใจ ปลอบโยนและเปิดโอกาสให้ระบายความรู้สึกสำหรับผู้คลอดที่มีบุตรผิดปกติ
ความผิดปกติเกี่ยวกับทรงของทารก (abnomal attitude)
Bregma presentation
ทารกที่มีขม่อมหน้าเป็นส่วนนำ
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจหน้าท้อง
จะคลำได้ส่วนนูนของศีรษะทารกอยู่สูงไปทางศีรษะผู้คลอดและอยู่ด้านเดียวกับหลังทารก
การตรวจทางช่องคลอด
จะคลำได้ส่วนนูนของศีรษะทารกอยู่สูงไปทางศีรษะผู้คลอดและอยู่ด้านเดียวกับหลังทารก
Brow presentation
ทารกที่มีศีรษะเป็นส่วนนำ
กระดูกหน้าผากอยู่ด้านหน้าช่องเชิงกราน (frontal anterior)
กระดูกหน้าผากอยู่ด้านหลังช่องเชิงกราน (frontal posterior)
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจหน้าท้อง
จะคลำพบท้ายทอยและคางของทารกได้ง่ายกว่าปกติ ศีรษะทารกยังไม่ engagement
การตรวจทางช่องคลอด
จะคลำได้รอยต่อกระดูกหน้าผาก ขม่อมหน้า ขอบกระดูกเบ้าตาและดั้งจมูก
Face presentation
ทารกใช้หน้าเป็นส่วนนำ
การประเมินและวินิจฉัย
การตรวจหน้าท้อง
คลำไม่พบศีรษะที่กลมแข็ง แต่จะพบรูปากขอบกระดูกเบ้าตา จมูก คางและกระดูกโหนกแก้ม
การตรวจทางช่องคลอด
คลำพบ small part ได้ง่าย คลำศีรษะทารกได้ชัดเจนทางด้านเดียวกับหลัง ฟังเสียงหัวใจทารกได้ชัดทางด้าน small part
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ผนังหน้าท้องหย่อน
กระดูกเชิงกรานแคบ
ครรภ์แฝดน้ำ
ทารกตัวโต
ทารกไม่มีเนื้อสมอง
มีเนื้องอกบริเวณคอหรือที่ต่อมไทรอยด์
กล้ามเนื้อตันคอสั้นหรือสายสะดือพันคอ
ผลกระทบต่อผู้คลอดและทารก
การบาดเจ็บหรือฉีกขาดของช่องทางคลอด
การคลอดยาวนาน
อัตราการตายปริกำเนิดสูงขึ้น
แนวทางการรักษา
การตรวจว่ามีช่องเชิงกรานแคบร่วมด้วยหรือไม่ ถ้าทารกขนาดปกติ ช่องเชิงกรานไม่แคบควรให้คลอดเองทางช่องคลอดและติดตามเสียงหัวใจทารกอย่างใกล้ชิดต่อเนื่อง แต่ถ้าการคลอดไม่มีความก้าวหน้า ตรวจพบช่องเชิงกรานแคบทารกอยู่ในท่คางอยู่ด้านหลัง (mento-posterior) หรือมีหน้าผากเป็นส่วนนำควรพิจารณาผ่า
การพยาบาล
ดูแลให้นอนพักบนเตียงเพื่อป้องกันถุงน้ำแตกก่อนที่ส่วนนำจะเคลื่อนลงมากระชับกับช่องทางคลอดเพราะอาจเกิดภาวะสายสะดือพลัดต่ำได้
ประเมินความก้าวหน้าการคลอด ส่งเสริมความก้าวหน้าของการคลอด รวมทั้งประเมินเสียงหัวใจของทารกอย่างต่อเนื่อง
เตรียมผู้คลอดให้พร้อมสำหรับการช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถการในรายที่ข้อบ่งชี้
หลังคลอดให้การพยาบาลเพื่อป้องกันการตกเลือด
ความผิดปกติเกี่ยวกับส่วนนำทารก (abnomal presentation)
ทารกมีก้นเป็นส่วนนำ
ทารกอยู่ในแนวตามยาว (longitudinal ie) เป็นแนวเดียวกับโพรงมดลูก มีส่วนก้นอยู่ในช่องเชิงกรานมารดา โดย sacrum เป็น dominator
Incomplete breech
ข้อสะโพกหรือข้อเช่า ข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองช้างงอไม่เต็มที่
ขาของทรกจะอยู่ต่ำกว่ากัน
เท้าทารกหนึ่งข้างยื่นเข้ามาในช่องเชิงกราน (single footing)
เท้ายื่นเข้ามาในช่องเชิงกรานทั้งสองข้าง(double footling)
ขาข้างหนึ่งเหยียดแนบไปกับลำตัว ส่วนอีกช้างยื่นลงมาในช่องเชิงกราน (footingfrank)
ข้อสะโพกเหยียดตรง แล้วข้อเข่างอเป็นส่วนนำลงมาในช่องเชิงกรานก่อนอาจจะข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง (knee presentation)
Complete breech
ข้อสะโพกและข้อเช่าทั้งสองข้างงอ เหมือนท่นั่งขัดสมาธิ ซึ่งอาจจะเปลี่ยนเป็นท่า frank breech หรือ incomplete breech ได้เมื่อการคลอดก้าวหน้า
Frank breech
ข้อสะโพกงอ ข้อเข่าทั้งสองข้างเหยียดตรง ขาแนบไปกับสำตัวและ หน้าอก
การประเมินและวินิจฉัย
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
ด้านมารดา
มีประวัติคลอดท่าก้น
มดลูกหย่อน
คลอดบุตรหลายครั้ง
ภาวะรกเกาะต่ำ หรือเกาะบริเวณ
ครรภ์แฝด ครรภ์แฝดน้ำ
น้ำคร่ำน้อย
มดลูกผิดปกติ หรือมีเนื้องอก
กระดุกเชิงกรานแคบ
การคลอดก่อนกำหนด
ด้านทารก
รูปร่างผิดปกติ หรือมีความผิดปกติที่ระบบประสาท
ทารกหัวบาตร
ทารกเติบโตช้าในครรภ์ หรือตายในครรภ์
การดรวจทางหน้าท้อง
จะคลำพบศีรษะทารก กลม เรียบ แข็ง และมี ballottement ที่บริเวณยอดมดลูก คลำได้ก้นทารกมีลักษณะนุ่มอยู่บริเวณหัหน่าว และตำแหน่งที่ฟังเสียงหัวใจทารกได้จะอยู่สูงกว่าระดับสะดือ
การครวจทางช่องคลอด
จะคลำไม่พบแนวรอยต่อกระดูกกะโหลกศีรษะทารก (Suture)และขม่อม (ontane)
คลำได้ กระดูก sacrum ร่องกัน รูทวารหนัก อวัยวะเพศ เท้า เข่า หรือมือทารก
เมื่อถุงน้ำแตกและมีการเปิดขยายของปากมดลูกแล้ว อาจการตรวจพบขี้เทาติดนิ้วผู้ตรวจออกมาด้วย
การถ่ายภาพรังสีหรือการตรวจตัวยคลื่นเสียงความถี่สูง
ผลกระทบ
ต่อผู้คลอด
ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนการเจ็บครรภ์
เสี่ยงต่อการติดเชื้อ
การคลอดยากหรือการคลอดยาวนาน
อ่อนเพลียหรือมีภาวะขาดน้ำ
ต่อทารก
ทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย
ได้รับอันตรายจากการช่วยคลอด ได้แก่ กระดูกหัก ข้อเคลื่อน การบาดเจ็บหรือมีการฉีกขาดของ brachial plexus และกล้ามเนื้อ stemocleidomastoid
อวัยวะภายในได้รับบาดเจ็บ ตับแตก ม้ามแตก เลือดออกในสมอง
เสี่ยงต่อภาวะสายสะดือพลัดต่ำโดยเฉพาะในท่า footing breech
มีภาวะขาดออกซิเจนจาก
การคลอดยาวนาน
แนวทางการรักษา
ทารกมีกันเป็นส่วนนำก่อนอายุครรภ์ 32 สัปดาห์ อาจจะให้สตรีตั้งครรภ์มาฝากครรภ์ตามปกติและติดตามดูว่า เมื่ออายุครรภ์มากขึ้นทารกจะเปลี่ยนเป็นท่าศีรษะหรือไม่
อายุครรภ์มากกว่า 32 สัปดาห์ ควรตรวจด้วยการถ่ายภาพรังสีหรือตรวจด้วยคลื่น เสียงความถี่สูง หากทั้งผู้คลอดและทารกไม่มีภาวะผิดปกติอื่นร่วมด้วย แพทย์อาจพิจารณาทำการหมุนเปลี่ยนท่าทารกผ่านทางหน้าท้อง (external cephalic version) และให้คลอดทางช่องคลอดตามปกติ
การผ่าตัดคลอด
ทารกตัวโต คาดคะเนน้ำหนักมากกว่า 3,500 กรัม เป็นท่ากันชนิด footting กระดูกเชิงกราน ตัวผิดปกติ ไม่มีความก้าวหน้าของการคลอด ทารกมีศีรษะแหงนมากกว่าปกติ ทารกคลอดก่อนกำหนดหรือมีภาวะเจริญเติบโตช้าในครรภ์อย่างรุนแรง
การพยาบาล
กรณีที่ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก ควรดูแลเพื่อรักษาถุงน้ำคร่ำไมให้แตกก่อนการเจ็บครรภ์ ได้แก่ ให้ผู้คลอดนอนพักที่เตียง งดสวนอุจจาระหรือตรวจภายใน รวมทั้งไม่ควรเจาะถุงน้ำคร่ำหากไม่มีข้อบ่งชี้ เพราะถุงน้ำคร่ำจะช่วยกดปากมดลูกทำให้เปีดขยายได้ตี และลดการเกิดภาวะสายสะดือพลัดต่ำ
ประเมินการหดรัดตัวของมดลูกและเสียงหัวใจของทารกอย่างใกล้ชิด
เมื่อถุงน้ำคร่ำแตกควรรีบฟังเสี่ยงหัวใจของทารก และตรวจภายในทันทีเพื่อประเมินภาวะสายสะดือพลัดต่ำ
ดูแลให้งดน้ำและอาหารทางปาก โดยให้สารละลายทางหลอดเลือดดำทดแทนตามแผนการรักษา รวมทั้งเตรียมผู้คลอดให้พร้อมสำหรับการผ่าตัดคลอดในกรณีฉุกเฉิน
ติดตามประเมินความก้าวหน้าของการคลอดอย่างต่อเนื่อง และบันทึn partogram เช่น เดียวกับท่าศีรษะ หากพบว่าไม่มีความก้าวหน้าของการคลอด ควรรายงานแพทย์
ในการช่วยคลอดทารกท่กันทางช่องคลอด ควรเตรียมทีมบุคลากรทางการแพทย์ อุปกรณ์ช่วยคลอด เช่น piper forceps เป็นต้น และอุปกรณ์ช่วยฟื้นคืนชีพทารกให้พร้อมใช้
ทารกมีไหล่เป็นส่วนนำ
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
หน้าท้องหย่อนจากการคลอดบุตรหลายครั้ง
กระดูเชิงกรานแคบ
ทารกคลอดก่อนกำหนด หรือพิการตั้งแต่กำเนิด
รกเกาะต่ำ
ครรภ์แฝด ครรภ์แฝดน้ำ
มดลูกมีความผิดปกติ หรือมีเนื้องอก
การประเมินและการวินิจฉัย
การตรวจทางช่องท้อง
ถ้าปากมดลูกเปิดเกือบหมดหรือเปิดหมดและถุงน้ำคร่ำแตกแล้วอาจคลำได้ กระดูกซี่โครงและหน้าอก ขอบกระดูกสะบัก ไหปลาร้า กระดูกตันแขน และชอกรักแร้ทารก ในรายที่การคลอดก้าวหน้าไปมากแล้วอาจพบมือหรือแขนทารกโผล่ออกมาทางช่องคลอด
การถ่ายภาพรังสีหรือการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง
การตรวจทางหน้าท้อง
จะพบระดับยอดมดลูกค่อนข้างต่ำกว่าปกติ หน้าท้องจะขยายออกทางด้านข้าง คลำไม่พบศีรษะหรือกันที่ยอดมดลูก แต่คลำได้ศีรษะทารกที่ illac fossa ช้างใดข้างหนึ่ง พร้อมกับคลำได้กันทารกที่ด้านตรงกันข้าม และตำแหน่งที่ฟังเสียงหัวใจทารกได้จะอยู่สูงหรือต่ำกว่าระดับสะดือเล็กน้อย ขึ้นอยู่กับว่าหลังทารกอยู่ด้านใด
แนวทางการรักษา
ถ้าวินิจฉัยพบว่าทารกมีใหล่เป็นส่วนนำก่อนอายุครรภ์ครบกำหนด อาจให้สตรีตั้งครรภ์มาฝากครรภ์ตามปกติและคอยระวังภาวะแทรกช้อน เมื่ออายุครรภ์มากขึ้นทารกอาจจะเปลี่ยนเป็นท่าศีรษะได้เอง
รายที่ยังไม่มีอาการเจ็บครรภ์ ถุงน้ำคร่ำยังไม่แตก ทารกยังมีชีวิตและอายุครรภ์อยู่ในเกณฑ์ที่มีโอกาสรอดชีวิตได้ อาจพิจารณาทำการหมุนเปลี่ยนท่าทารกผ่านทางหน้าท้อง (externalcephalic version)โดยต้องไม่มีช้อห้ามในการทำ และให้คลอดทางช่องคลอดตามปกติ แต่ถ้ามีอาการเจ็บครรภ์หรือ ถุงน้ำคร่ำแตกหรือกระดูกเชิงกรานแคบ ควรพิจารณาผ่าตัดคลอด
ทารกครบกำหนดที่มีส่วนนำเป็นไหล่หรืออยู่ในท่ขวางจะไม่สามารถคลอดเองได้ทางช่องคลอด ดังนั้นหากการคลอดดำเนินไปมากแล้ว การผ่าตัดคลอดเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุดไม่ว่าทารกจะยังมีชีวิตหรือเสียชีวิตแล้วก็ตาม
กรณีที่ทารกเสียชีวิตแล้ว ถ้าปากมดลูกเปิดหมด อาจพิจารณาทำการหมุนเปลี่ยนท่าทารกภายในครรภ์ (internal podalic version) หรือถ้าส่วนนำเคลื่อนลงมาต่ำมาก อาจทำหัตถการทำลายเด็ก แต่ถ้าผู้ทำไม่มีความชำนาญ ควรพิจารณาผ่าตัดคลอดแทน
การพยาบาล
ถ้าตรวจพบว่าทารกอยู่ในท่าขวางและฤงน้ำยังไม่แตก ควรดูแลให้นอนพักบนที่เตียงงดการสวนอุจจาระและการตรวจทางช่องคลอดเพราะอาจทำให้ถุงน้ำแตก และรีบรายงานแพทย์
ในรายที่แพทย์พิจารณาทำการหมุนเปลี่ยนท่าทารกผ่านทางหน้าท้อง ให้การพยาบาล เช่นเดียวกับการหมุนกลับทารกที่มีกันเป็นส่วนนำ
เตรียมผู้คลอดให้พร้อมสำหรับการผ่าตัดคลอดกรณีฉุกเฉิน
ประเมินเสียงหัวใจทารกอย่างต่อเนื่องและดูแลให้ผู้คลอดได้รับออกชิเจนอย่างเพียงพอ
ติดตามและประเมินความก้าวหน้าของการคลอด โดยเฉพาะการหดรัดตัวของมดลูกเพราะถ้าการคลอดก้าวหน้า ไหล่ทารกจะถูกดันลงในช่องเชิงกราน แต่ศีรษะและกันทารกยังอยู่สูงกว่าขอบช่องเชิงกราน เกิดเป็น pathological retraction ring เมื่อมดลูกหดรัดตัวเพิ่มขึ้นรอยคอดนี้จะสูงขึ้นเรื่อย ๆ เรียกว่า neglected transverse lie อาจทำให้มดลูกแตกได้
หน้า
ไหล่
ก้น
ทารกมีส่วนนำร่วม
แนวทางการรักษา
การพยาบาล
ถ้าถุงน้ำยังไม่แตกและส่วนนำยังอยู่สูงควรดูแลให้นอนบนที่เตียง งดการสวนอุจจาระ การตรวจภายในเพราะอาจทำให้ถุงน้ำแตก หากถุงน้ำคร่ำแตกรีบประเมินเสียงหัวใจทารกทันทีพร้อมทั้งประเมินภาวะสายสะดือพลัดต่ำ
ประเมินเสียงหัวใจทรกอย่างต่อเนื่องและดูแลให้ผู้คลอดได้รับออกชิเจนอย่างเพียงพอ
ติดตามและประเมินความก้าวหน้าของการคลอด หากการคลอดไม่ก้าวหน้าให้รายงานแพทย์ทราบ
เตรียมผู้คลอดให้พร้อมสำหรับการผ่าตัดคลอด
ดูแลกระปัสสาวะให้ว่างเพื่อส่งเสริมการหดรัดตัวของมดลูกและการเคลื่อนต่ำของส่วนนำ
การประเมินและวินิจฉัย
ตรวจทางช่องคลอดจะคลำพบ แขน มือ หรือขาอยู่ด้านข้างของส่วนนำ
ผลกระทบต่อผู้คลอดและทารก
เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
สายสะตือพลัดต่ำ
บาดเจ็บจากการช่วยคลอดด้วยสูติศาสตร์หัตถการ
ทารกมีภาวะขาดออกชิเจนหรือเสียชีวิต
ส่วนใหญ่มือหรือแขนของทารกจะกลับเข้าไปในโพรงมดลูกเอง
เฝ้าระวังและติดตามความก้าวหน้าของการคลอด
มีส่วนนำเป็นศีรษะควรกดยอดมดลูกให้ศีรษะทารกลงมากระชับกับช่องเชิงกรานเพื่อป้องกันการมีส่วนนำร่วมยื่นลงมาชัดขวางการคลอด
มีส่วนนำร่วมที่ยื่นลงมาแล้วไม่สามารถดันกลับขึ้นไปได้
การคลอดไม่ก้าวหน้า มีภาวะสายสะดือพลัดต่ำ หรือทารกอยู่ในภาวะ fetal distress
พิจารณาผ่าตัดคลอด