Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Mô học hệ tiêu hóa - Coggle Diagram

- - - - Lớp biểu mô
        
        BM lát tầng ko sừng hóa
        
        TB BM trên mặt có chứa hạt sừng nhưng ko sừng hóa
      - Lớp đệm
        
        Mô LK thưa, có nhú chân bì lồi lên lớp BM
        
        Có sợi tạo keo, chun, tb sợi, TB lympho rải rác, nang BH nhỏ quanh đường bài xuất của tuyến
        
        Tuyến thực quản - vị
      - Lớp cơ niêm: rất dày
    - - Dài khoảng 25cm
      - 2 đoạn
        
        Đoạn lồng ngực
        
        Đoạn dưới cơ hoành
    - - Mô LK thưa
      - Tuyến thực quản chính thức
        
        Kiểu chùm nho
        
        Phần chế tiết do TB nhầy
        
        Đồ vào mặt tự do của niêm mạc
    - - Dày 0.5-2.2mm
      - 1/4 trên là cơ vân, 3/4 dưới là cơ trơn
      - 2 lớp: trong hướng vòng ngoài hướng dọc; giữa có đám rối auerbach
  - - - Tổng quan
        
        Lỗ nhỏ trên bề mặt: phễu dạ dày
        
        3 vùng (dựa vào sự khác nhau của các tuyến)
        
        Tâm vị
        
        Thân/đáy vị
        
        Môn vị
        
        Tiểu thùy dạ dày: vùng đa giác đk 2-4mm đc ngăn bởi các rãnh
      - Biểu mô
        
        Trụ đơn, 1 loại TB
        
        Có khả năng tiết nhầy bảo vệ
        
        Chất nhầy dương tính vs P.A.S, âm tính vs muci-carmin
        
        Liên tục bong ra và được thay mới
      - Lớp đệm
        
        Mô liên kết mỏng xen kẽ
        rất nhiều tuyến
        
        Tuyến thuộc loại tuyến ống, BM lõm xg tạo ống bài xuất -> phễu dạ dày (2-5 ống chế tiết)
        
        Tuyến đáy vị
        
        Tuyến quan trọng nhất tiết dịch vị
        
        Loại tuyến ống thẳng chia nhánh
        
        4 loại tb
        
        TB viền: sx H+ và Cl-
        
        TB nhầy
        
        TB chính: hạt chế tiết chứa propepsin
        
        TB nội tiết (ưa bạc): serotonin
        
        Tuyến môn vị
        
        Loại tuyến ống queo chia nhánh
        
        Lợp bởi tb nhầy khối vuông
        
        TB ưa bạc tiết gastrin
        
        Tuyến tâm vị: giống tuyến môn vị
      - Lớp cơ niêm
    - - 3 lớp
        
        giữa: vòng
        
        xen thần kinh auerbach
        
        ngoài: dọc
        
        trong: chéo
      - Cơ thắt môn vị hướng vòng
    - - Lớp mô LK mỏng được phủ ngoài bởi trung biểu mô
  - - - 3 cách tăng diện tích hấp thu
        
        Vi nhung mao của tb BM
        
        Tầng dưới niêm mạc đội tầng niêm mạc lên => van ngang
        
        Lớp đệm đẩy biểu mô lên => nhung mao
      - Biểu mô
        
        BM trụ đơn
        
        3 loại tb
        
        TB hình đài tiết nhầy
        
        TB ưa bạc (ưa crom) tiết serotonin
        
        TB hấp thu (TB mâm khía)
      - Lớp đệm
        
        Mô LK thưa
        
        Mô BH tập trung thành nang hay rải rác
        
        Mảng Peyer: tập hợp nang BH thành hình bầu dục
        
        Bị loét, nhiễm trung trong sốt thương hàn
        
        Lủng
        
        Tuyến
        
        Lieberkuhn (tb hấp thu, hình đài, ưa bạc, paneth)
        
        Brunner
        
        Có ở tá tràng (lớp đệm và tầng dưới niêm mạc)
        
        sp đổ qua tuyến lieberkuhn
      - Cơ niêm
  - - - Nhẵn không nhung mao và van
      - Biểu mô
        
        Trụ đơn
        
        3 loại tb
        
        Hấp thu
        
        Đài (nhiều hơn ở ruột non)
        
        Ưa bạc
      - Lớp đệm
      - Lớp cơ niêm
  - - - Biểu mô: giống BM ruột già
      - Lớp đệm: nhiều tuyến lieberkuhn, nang BH
      - Lớp cơ niêm: không liên tục, ngắt quãng
- - - - Giữa da mặt ngoài và niêm mạc mặt trong
      - Màu đỏ
      - Còn tuyến bã, lớp đệm có nhú cao, chứa nhiều mao mạch, đầu tận cùng thần kinh
    - - BM lát tầng không sừng hóa, dày hơn lớp biểu bì của mặt ngoài
      - Lớp đệm tạo bởi mô liên kết có nhiều nhú cao, chứa tận cùng thần kinh, mạch máu, tuyến môi, tuyến nước bọt nhỏ loại tiết nhầy hoặc pha
  - - - Là bộ phận phụ thuộc niêm mạc miệng
      - 2 phần
        
        Tủy răng: phần không bị nhiễm muối vôi
        
        Ngà và men răng: phần bị nhiễm muối vôi
      - 3 đoạn
        
        Thân
        
        Cổ
        
        Chân
    - - Chất rắn hơn xương bao quanh hốc tủy
      - Tạo bởi TB tạo ngà
      - 80% vô cơ, 20% hữu cơ. Màu hơi vàng trong
      - Có những hốc tiểu quản ngà chạy song song nhau từ hốc tủy ra mặt ngoài ngà
      - Đường cong Owen trong chất ngà
      - Lớp ngà ngoài nhất là cũ nhất
    - - Cứng nhất, bọc ngoài ngà răng của thân răng
      - Tạo bởi tạo men bào
      - 97% vô cơ, 3% hữu cơ
      - Trụ men: đơn vị cấu tạo hình lục lăng
      - Lớp men trong nhất là cũ nhất
      - Mặt tự do được bọc bởi 2 lớp mỏng
        
        Lớp trong rất mỏng: màng Nasmyth
        
        Lớp ngoài không có tế bào, đã sừng hóa
    - - Bọc ngà răng ở chân răng
      - Không có hệ thống havers và mạch máu
      - Có chứa tb xương răng
    - - Trong hốc tủy
      - Là loại mô tạo thành nhú răng
      - Mô liên kết mềm có chứa sợi tạo keo, NBS, lympho, mm, tk,...
      - Vùng tiếp xúc với ngà răng có 1 lớp tạo ngà bào
    - - Tạo bởi sợi tạo keo
      - Dính từ thành ổ răng đến xương răng
      - Có tạo cốt bào giúp tạo xương mới ở mặt ngoài và xương răng ở mặt trong
    - - Xương xốp
      - Vỏ ngoài tiếp tục với xương hàm
      - Vỏ trong tiếp giáp với dây chằng quanh răng
  - - - Khối cơ vận được lợp bởi niêm mạc miệng
      - Sợi cơ vân tạo bó đan chéo nhau, xếp 3 lớp
      - Niêm mạc mặt dưới mỏng nhẵn, mặt trên có nh nhú
      - Mặt trên chia thành 2 phần bởi V lưỡi
        
        2/3 trước: phần phát âm
        
        1/3 sau: hạnh nhân lưỡi
    - - Nhú hình đài
        
        Ít, 9-11 nhú
        
        Các nhú xếp thành chữ V lưỡi
        
        Hình nấm nhưng lớn hơn nhú nấm và được quây quanh bởi rãnh hình vòng
        
        Ở đáy rãnh vòng quanh nhú có các lỗ bài xuất của các tuyến nước bọt nhỏ Von Ebner
        
        Trong biểu mô lợp thành bên có các nụ vị giác
        
        Những TB chống đỡ: TB sáng màu, nhiều bào tương, xen kẽ TB vị giác
        
        Những TB vị giác: mảnh, tt chứa nhân, mặt ngọn chứa lông vị giác kéo dài tới hố vị giác, cực đáy và xung quanh tiếp xúc với tận cùng tk
        
        Là những tb cảm giác phụ
        
        TB chính là TB một cực giả trong hạch tk. Nhánh gai của tb chính nối với cực đáy của nụ vị giác, chia nhánh cà đi xen giữa các tb của nụ
      - Nhú hình nấm
        
        Ít hơn nhú sợi, xen kẽ với nhú sợi
        
        Hình nấm đỉnh rộng đáy hẹp
        
        Gồm một khối chân bì phình đầu (nhú chính-b1) từ đó nẩy ra nhú phụ (b2)
        
        BM lát tần ko sừng hóa, trong đó có thể có nụ vị giác
      - Nhú hình sợi
        
        Nhiều nhất
        
        Ctruc hình nón cao, đáy hẹp, cao 0.3-3mm
        
        Gồm 1 nhú chân bì chính (bậc 1) từ đó mọc nhú phụ (bậc 2)
        
        Biểu mô lát tầng không sừng hóa
    - - Ở đáy lưỡi
      - Mỗi hạnh nhân đều có một khe lõm gọi là khe hạnh nhân
      - Lợp bởi BM lát tầng không sừng hóa, dưới là mô hạch gồm trung tâm sinh sản và tb lympho phân tán
  - - - Vùng vòm thì dính chặt vào xương
      - Vùng khác thì lần vào lướp niêm mạc trong chứa nhiều tb mỡ, sợi cơ vân, tuyến nước bọt pha
- - - - Tổng quan
        
        Tuyến ngoại tiết
        
        Kiểu chùm nho
        
        Được bọc bởi vỏ liên kết có nhiều sợi tạo keo
        
        Chia thành nhiều tiểu thùy
        
        Mỗi đơn vị tuyến chia thành phần chế tiết và phần bài xuất
      - Phần chế tiết (nang tuyến)
        
        Tạo bởi TB chế tiết
        
        3 loại nang tuyến nước bọt
        
        Nang nhầy
        
        TB tiết nhầy
        
        Tiết chất nhầy
        
        Nang pha
        
        TB tiết nước tạo thành liềm Gianuzzi
        
        TB tiết nhầy
        
        Vừa chế ra nước vừa chế ra chất nhầy
        
        Nang nước
        
        TB cơ - biểu mô
        
        TB tiết nước
        
        Tiết dịch nước
      - Phần bài xuất
        
        Ống có vạch (ống pfluger)
        
        Ống bài xuất lớn
        
        Ống trung gian (ống Boll)
    - - Tuyến túi chia nhánh chùm nho
      - Phần chế tiết chủ yếu tb tiết dịch nước, một số nang pha
    - - Lớn nhất
      - Mở vào tiền đình miệng
      - Phần chế tiết toàn nang nước
      - Khoảng gian bào có tương bào tiết IgA tạo phức hợp chất chế tiết-IgA và khoang miệng
  - - - Tuyến lớn nhất trong cơ thể
      - Nặng khoảng 1500g
      - Vừa ngoại tiết vừa nội tiết
      - Được chia nhiều thùy -> tiểu thùy (đươn vị cấu trúc của gan)
    - - Tiều thùy cửa
        
        Mỗi tiểu thùy là một khối nhu mô quây quanh một khoảng cửa và đỉnh của các tĩnh mạch trung tâm tiểu thùy
      - Nang gan
        
        Khối TB gan
        
        3 vùng
        
        Vùng 2: nhận máu chất lượng vừa phải
        
        Vùng 3: gần tm trung tâm, máu chất lượng kém nhất
        
        Vùng 1: tb gan nằm gần nhánh mm, nhận máu chất lượng tốt nhất
      - Tiểu thùy gan cổ điển
        
        Khối đa diện do các TB gan hợp thành
        
        Bè Remak: những dây TB gan tỏa ra từ TM trung tâm tiểu thùy nối với nhau thành lưới
        
        Những mao mạch nối với nhau thành lưới xen giữa bè remak -> mao mạch nan hoa
    - - Mao mạch nan hoa
        
        Nhận máu từ động mạch gan, tm cửa dẫn đến tm trung tâm
        
        Thành được lợp bởi
        
        TB nội mô
        
        TB Kupffer: lớn, hình sao, có khả năng thực bào mạnh, thuộc hệ thống đại thực bào-đơn nhân
      - Khoảng Disse
        
        Khoảng hẹp ngăn cách thành mao mạch nan hoa với các tb gan
        
        Có nhiều vi nhung mao của tb gan
        
        Khoảng gian bào có huyết tương -> tb gan trao đổi trực tiếp vs máu
        
        Có các tb tích mỡ, sợi võng, bó sợi collagen, sợi tk
      - TM trung tâm tiểu thùy: ra khỏi tiểu thùy đổ vào tm cửa
      - Bè remak
        
        TB gan
        
        Vi quản mật: thành là màng bào tương của các tb gan có vi nhung mao
      - Khoảng cửa
        
        ĐM gan
        
        Những ống mật trong gan
        
        Ống quanh tiểu thùy
        
        Ống gian tiểu thùy
        
        Ống trung gian hering
        
        TM cửa
      - Những ống dẫn mật ngoài gan và túi mật
        
        Tầng xơ hay xơ cơ
        
        Tầng vỏ ngoài
        
        Tầng niêm mạc
        
        BM trụ đơn: tb mâm khía, hình đài
        
        Có nếp gấp hướng dọc (ống gan, ống mật chủ), hướng ngang (ống túi mật)
    - - Nội tiết
        
        Chuyển hóa lipid
        
        Tích trữ sắt
        
        Chuyển hóa protid
        
        Tạo fibrinogen, prothrombin và heparin
        
        Chuyển hóa glucid
      - Khử độc
      - Ngoại tiết: tiết mật
  - - - Những nang tuyến
        
        Túi nhở hình cầu, lòng túi hẹp
        
        Lợp bởi 2 loại tb
        
        Những tb chế tiết: chứa đầy hạt chế tiết gọi là hạt sinh men, tiết ra dịch tụy
        
        Những tb trung tâm nang tuyến: không liên tục
      - Những ống bài xuất
        
        Ống bài xuất trong tiểu thùy: nối tiếp ống trung gian
        
        Ống gian tiểu thùy
        
        Ống trung gian = ống Boll ở tuyến nước bọt, tx vs một hoặc nhiều nang tuyến
        
        Ống bài xuất lớn và những ống cái
    - - Mỗi tiểu đảo là một khối nhỏ, tạo bởi những dây tb nối với nhau thành lưới xen với mao mạch kiểu xoang
      - 4 loại tb chứa hạt
        
        TB B
        
        Có nhiều trong tiểu đảo
        
        Chứa hạt beta
        
        Tiết Insullin
        
        TB D
        
        Ít
        
        Thường ở ngoại vi
        
        Chứa hạt xích-ma
        
        Tiết Somatostatin kìm hãm A và B
        
        TB PP
        
        Rất ít
        
        Tiết pamcreatic polypeptid kìm hãm tụy ngoại tiết
        
        TB A
        
        Lớn nhất
        
        Chứa hạt alpha
        
        Nằm ở ngoại vi
        
        Tiết Glucagon