Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

แนวคิดหลักการพยาบาลอนามัยชุมชน และปัจจัยที่มีผลต่อสุขภาพครอบครัว…

- - - - การให้ความรู้
      - คำแนะนำ
      - คำปรึกษาแก่ประชาชนด้านสุขภาพ
    - - การกำจัดสาเหตุของโรคโดยตรงหรือกำจัดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค
    - - กระบวนการลดความพิการให้น้อยลงหรือกลับคืนสู่สภาพปกติ
        
        ทำกายภาพบำบัด
  - - - ด้านการสร้างเสริมสุขภาพ
        
        ให้บริการ/จัดกิจกรรมที่ส่งและกระตุ้นให้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญในการดูแลสุขภาพ
      - ด้านการป้องกันโรค
        
        การป้องกันโรคระดับปฐมภูมิ
        (Primary prevention)
        
        ระยะแรกก่อน
        เกิดโรคหรือการบาดเจ็บ
        
        โครงการชุมชนปลอดบุหรี
        
        การป้องกันโรคระดับทุติยภูมิ
        (Secondary prevention)
        
        ระยะที่เริ่มเกิดโรคเพื่อไม่ให้โรคกระจายหรือ
        แพร่ระบาดสู่ชุมชน
        
        โครงการตรวจคัดกรองกลุ่มเสี่ยงมะเร็งปากมดลูก
        
        การป้องกันโรคระดับตติยภูมิ
        (Tertiary prevention)
        
        ระยะที่เกิดโรค
        แล้วเพื่อไม่ให้โรคกระจายหรือแพร่ระบาดสู่ชุมชนในวงกว้างหรือการป้องกันการเกิดอาการแทรกซ้อนของโรคต่ออวัยวะอื่น ๆ
      - การให้บริการตรวจรักษาโรคเบื้องต้นและดูแลสุขภาพต่อเนื่องในหน่วยบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ
        
        บริการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรค โดยเฉพาะโรคทั่วไปที่พบได้บ่อยในชุมชน
        
        โรคหวัด
        
        ปวดท้อง
      - การให้บริการฟื้นฟูสุขภาพของผู้รับบริการ
- - - - การสุขศึกษา
      - การโภชนาการ
      - การสุขาภิบาลและการจัดหาน้ำสะอาด
      - การอนามัยแม่และเด็กและการวางแผนครอบครัว
      - การสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค
      - การป้องกันและควบคุมโรคระบาดในท้องถิ่น
      - การรักษาพยาบาล
      - การจัดหายาที่จำเป็นไว้ใช้ในหมู่บ้าน
      - การทันตสาธารณสุข
      - การส่งเสริมสุขภาพจิต
      - การป้องกันและควบคุมโรคเอดส
      - การป้องกันอุบัติเหตุและโรคไม่ติดต่อ
      - การคุ้มครองผู้บริโภคด้านสาธารณสุข
      - การป้องกันและแก้ไขมลภาวะและสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษเป็นภัย
  - - - การเตรียมชุมชนให้มีความรู้
        ความเข้าใจและตระหนักถึงปัญหาสุขภาพและความต้องการที่จะแก้ไขปัญหา โดยมี อสม. เป็นตัวแทนประชาชนในการวางแผนร่วมกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ
    - - ดำเนินงานผสมผสานงานร่วมไปกับงานประจำของหน่วยงานต่าง ๆ
    - - ประชาชนสามารถดูแลสุขภาพตนเอง ใช้เทคโนโลยีที่ง่ายต่อการดำเนินงานไม่ซับซ้อนและสอดคล้องกับสภาพของปัญหาท้องถิ่น
    - - รัฐจะเน้นการบริการสุขภาพที่นอกเหนือหรือเกินจากความสามารถในการดูแลสุขภาพของบุคคล ครอบครัว และชุมชน
        
        ่ มีระบบการส่งต่อผู้ป่วยที่มี
        ประสิทธิภาพในกรณีที่ประชาชนต้องการบริการดูแลรักษาที่เกินกว่าบริการพื้นฐานของชุมชน
- - - - พันธุกรรม
      - เชื้อชาติ
        
        ติบางเชื้อชาติป่วยเป็นโรคบางโรคมากกว่าเชื้อชาติอื่น
      - เพศ
        
        โรคบางโรคพบบ่อยในเพศใดเพศหนึ่งจากความแตกต่างของเพศ
        
        โรคบางโรคพบบ่อยในเพศหญิงเช่น
        ภาวะกระดูกพรุน มะเร็งเต้านม
      - อายุและระดับพัฒนา
        
        วัยเด็กเน้นการส่งเสริมพัฒนาการ
        
        วัยเรียนการส่งเสริมพัฒนาการ ภาวะโภชนาการ
        
        วัยรุ่น ความเสี่ยงต่อสุขภาพการท้องก่อนวัยอันควร ปัญหายาเสพติด
        
        วัยผู้ใหญ่โรคที่เกิดจากพฤติกรรม
        สุขภาพ โรคจากการทำงาน ภาวะวัยทอง
        
        วัยผู้สูงอายุเป็นวัยเสื่อมวัยที่มีภาวะเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรังต่างๆ
    - - ทัศนคติความเชื่อ
        
        ลเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลโดยตรงต่อแนวโน้มการเกิดพฤติกรรมการดูแลสุขภาพ
      - ค่านิยม
        
        การให้คุณค่าต่อสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
      - ความเครียด
        
        หากมีความเครียดในระดับต่ำหรือปานกลางจะเป็นตัวกระตุ้นในบุคคลมีความกระตือรือร้น หากมีความเครียดระดับสูงจะส่งผลให้ร่างกายเกิดความเปลี่ยนแปลงการทำงานของอวัยวะต่างๆเปลี่ยนไป
      - พฤติกรรมสุขภาพ หรือแบบแผนการดำเนินชีวิต
        (life style)
        
        วิถีชีวิตแบบชนบทไปเป็นแบบเขตเมือง วัฒนธรรมความเป็นอยู่เปลี่ยนแปลงไป เช่น พฤติกรรมการรับประทานอาหาร การออกกำลังกาย เป็นต้น บางส่วนเกิดปัญหาในการปรับตัวนำไปสู่ปัญหาสุขภาพตามมาเช่น ปัญหาสุขภาพจิต โรคกระเพาะอาหาร ความดันโลหิตสูง
    - - ครอบครัวเป็นผู้ให้การศึกษาของเด็กคนแรกและมีอิทธิพลต่อเด็กมากที่สุด ในขณะที่เด็กมีส่วนร่วมในชีวิตประจำวันของพวกเขา เด็กจะพัฒนาความสนใจและสร้างอัตลักษณ์และความเข้าใจของตัวเขาเองที่มีต่อโลก
    - - ด้านสังคม บทบาทหน้าที่ ความรับผิดชอบ และสัมพันธภาพของสมาชิกในครอบครัวและชุมชน
        ของครอบครัว กลุ่มบุคคลและชุมชน
        
        สัมพันธภาพในครอบครัวจำเป็นต้องมีหลายลักษณะ เช่น การสนทนาพูดคุยกันอยู่เสมอ การแสดงออกถึงความรักใคร่ปรองดอง ความห่วงใยซึ่งกันและกัน รวมถึงการปรึกษาหารือร่วมกันเมื่อมีปัญหาต่างๆ เกิดขึ้น ส่วนครอบครัวที่มีลักษณะตรงกันข้ามทำให้เกิดปัญหาและนำไปสู่พฤติกรรมอันไม่พึงประสงค์ในวัยรุ่นได้
      - ด้านวิถีการดำเนินชีวิตของสมาชิกในครอบครัว กลุ่มคนและชุมชนที่มีผลต่อสุขภาพครอบครัว
        
        การเจ็บป่วยของบุคคลในครอบครัว เมื่อเกิดการเจ็บป่วยของบุคคลในครอบครัว จะทำให้สมาชิกใน
        ครอบครัวและผู้ป่วยเกิดข้อจำกัดในการทำกิจกรรมตามปกติ จะส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตทั้งทางร่างกาย
        จิตใจ อารมณ์และสังคมของผู้ป่วย มีผลกระทบต่อครอบครัวที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการจัดการ การดูแลสมาชิกที่เจ็บป่วย ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงบทบาทหน้าที่ความรับผิดชอบภายในครอบครัว คุณภาพชีวิตของครอบครัวลดลง ค่าใช้จ่ายเพิ่มมากขึ้น การเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมลดลง
  - - - ปัจจัยที่มี
        อิทธิพลต่อความสุขมีทั้งปัจจัยเชิงเศรษฐกิจและสังคมและปัจจัยตัวแปรเชิงเศรษฐกิจและสังคม 8 ตัวแปร ได้แก่ ภูมิภาค เขตการปกครอง ภาคเศรษฐกิจ เพศ อายุ สถานภาพสมรส ระดับการศึกษา และรายได้/รายจ่ายต่อคนต่อเดือน กล่าวคือ ผู้ที่มีระดับการศึกษาที่สูงดูจะมีความสุขสูงกว่าผู้ที่มีระดับการศึกษาที่ต่ำกว่า และผู้ที่มีรายได้/รายจ่ายสูงกว่าดูจะมีความสุขสูงกว่าผู้ที่มีรายได้/รายจ่ายต่ำกว่า นอกจากนั้นยังพบว่าผู้ที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพมหานครมีค่าเฉลี่ยความสุขต่ำกว่าผู้ที่อาศัยอยู่ในต่างจังหวัด
    - - สิ่งมีชีวิตที่เล็กที่สุดซึ่งมีผลต่อสุขภาพ ได้แก่ เชื้อโรคต่างๆ
      - สิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ขึ้นซึ่งมีผลต่อสุขภาพ ได้แก่ สัตว์พวกหนอนพยาธิต่างๆ พวกแมลงต่างๆ ซึ่งอาจ
        เป็นต้นเหตุโดยตรงของผิวหนังหรืออาจเป็นเหตุทางอ้อม โดยเป็นตัวพาหะนำ
        เชื้อโรคอีกทีหนึ่ง เช่น ยุง แมลงวัน
      - สิ่งแวดล้อมพวกพืชต่างๆ นอกจากเชื้อรา เช่นเกสรดอกที่ปลิวกระจายไปได้ไกลๆ เป็นเหตุของโรคภูมิแพ้ต่างๆ
      - สิ่งแวดล้อมที่ไม่มีชีวิต และมีผลกระทบต่อสุขภาพของคน ครอบครัว สังคม ชุมชน เช่น มลพิษทางน้ำ มลพิษทางเสียง มลพิษทางอากาศ ฝุ่น PM.2.5
      - เทคโนโลยีและภูมิปัญญาท้องถิ่น
        
        ตัวอย่างเช่น กรณีศึกษาการใช้สมุนไพรรางจืด
        ในเกษตรกร ตำบลแสนพัน อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม
    - - ยุคที่ 1 เกิดการปฎิวัติในภาคเกษตรเรียกว่า Green Evolution
      - ยุคที่ 2 เกิดการปรับเปลี่ยนสู่สังคมอุตสาหกรรม ผ่าน Industrial Revolution ครั้งที่ 1 และ 2
      - ยุคที่ 3 เกิด Digital Revolution เป็นระลอก ๆ
      - ยุคที่ 4 คือ ยุคปัจจุบัน หรือเรียกว่า The Fourth Industrial Revolution เกิดการรวมตัวและแตก
        ตัวของ เทคโนโลยีและนวัตกรรม
        
        การเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมของการดำรงอยู่เราต้องค้นหา “ข้อดีในสิ่งที่ไม่ดี”
        
        การเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมของการดำเนินธุรกิจ เน้นคิดค้นนวัตกรรมเพื่อสร้างมูลค่าผ่าน
        นวัตกรรมในผลิตภัณฑ์
        
        การเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมของการทำงาน เราสามารถทำกิจกรรมหลาย ๆ อย่างได้ในเวลาเดียวกัน
        
        การเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมของการเรียนรู้
    - - โครงสร้างประชากร
        
        ประชากรที่อยู่ในวัยสูงอายุมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในขณะที่ประชากรวัยเด็กและวัยแรงงานมีแนวโน้มที่ลดลง
        
        ผลกระทบต่อผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) การที่มีแรงงานใหม่เข้าสู่ตลาดแรงงานน้อยลง ขณะที่แรงงานต้องรับภาระเลี้ยงดูผู้สูงอายุมากขึ้น และพ่อแม่รุ่นใหม่นิยมมีลูกน้อยลงหรือไม่มีเลย จึงไม่เห็นความจำเป็นต้องออมมาก
        
        ผลกระทบต่องบประมาณของรัฐบาล เกิดจากค่าใช้จ่ายด้านสุขภาพที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วจากโครงการประกันสังคมและโครงการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ รัฐจะต้องนำเงินภาษีของประชาชนวัยทำงานไปใช้จัดสรรเป็นสวัสดิการดูแลผู้สูงอายุ
        
        ผลกระทบด้านแรงงาน เกิดจากสมรรถนะทางกายภาพที่ลดลงเมื่ออายุมากขึ้น และยังส่งผลกระทบ
        ต่อรายได้หลังเกษียณที่ไม่เพียงพอต่อการดำรงชีพ
        
        เจนเนอเรชั่นที่เกี่ยวข้องกับครอบครัว
        
        กลุ่มไซเลนต์เจเนอเรชัน (Silent generation) หมายถึง คนที่เกิดในช่วง พ.ศ. 2468-2488
        
        เป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 พอดีและหลังจากนั้นก็เข้าสู่ยุคเศรษฐกิจตกต่ำ ดังนั้น ผู้คนจึงมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ยากลำบาก ต้องทำงานหนักในโรงงานหามรุ่งหามค่ำ คนรุ่นนี้จึงมีความเคร่งครัดต่อระเบียบแบบแผนมาก มีความจงรักภักดีต่อนายจ้างและประเทศชาติสูง เคารพกฎหมาย
        
        กลุ่มเจเนอเรชั่นบี หรือเบบี้บลูมเมอร์ (Baby Boomer Generation) หรือ “Gen-B” ซึ่งเป็นคน
        สูงอายุในปัจจุบัน เกิดในช่วง พ.ศ. 2489-2507
        
        คนกลุ่มนี้เป็นผลผลิตหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ทำให้มีความอดทนสูง สู้งาน ชอบทำงานและประสบความสำเร็จ
        ด้วยตัวเอง เนื่องจากมีประชากรจำนวนมากที่เกิดในช่วงเดียวกัน ทำให้มีการแข่งขันสูง คนยุคนี้ใช้ชีวิตเรียบง่าย เป็นคนเก็บออมมากกว่าใช้
        
        กลุ่มเจเนอเรชั่นเอ็กซ์ (Generation X) หรือ “Gen-X” ซึ่งเป็นคนวัยทำงานในยุคปัจจุบัน เกิด
        ในช่วง พ.ศ. 2508-2522
        
        ผลกระทบจากการผลิตประชากรล้นจนต้องคุมกำเนิด ขณะเดียวกัน เทคโนโลยี เริ่มทันสมัยและแพร่หลายขึ้น และเริ่มมีตัวเลือกมากขึ้น ทำให้คนกลุ่มนี้เริ่มมีความอดทนน้อยลง เก็บออมและใช้เท่าที่มี เลือกทำงานที่ชอบ รักอิสระ และมีความคิดสร้างสรรค์ แหวกกรอบ
        
        กลุ่มเจเนอเรชั่นวาย (Generation Y) หรือ “Gen-Y” ซึ่งเป็นคนวัยตั้งแต่มัธยมศึกษาตอน ปลายถึง
        เริ่มทำงานใหม่ เกิดในช่วง พ.ศ. 2523-2540
        
        คนกลุ่มนี้เกิดมาพร้อมเทคโนโลยีทันสมัยและแพร่หลาย รวมทั้งองค์ความรู้ ทำให้มีความอดทนเริ่มน้อยลง สมาธิสั้นขึ้น ชอบ Copy-Paste และเปลี่ยนงานบ่อย มักชอบการทำงานเป็นทีม ทำงานร่วมกันมากกว่าฟังคำสั่งจากหัวงานหรือผู้นำอย่างเดียว
        
        กลุ่มเจเนอเรชั่นซีหรือแซด (Generation Z) หรือ “Gen-Z” เกิดในช่วง พ.ศ. 2540 ขึ้นไป
        
        คนกลุ่มนี้เกิดมาด้วยการเลี้ยงดูที่เพียบพร้อม เทคโนโลยีทันสมัยและแพร่หลาย รวมถึงองค์ความรู้ เพียงกระดิกนิ้วก็ได้สิ่งที่ต้องการและมีตัวเลือกมาก ทำให้คนกลุ่มนี้มักทำในสิ่งที่ชอบ ชอบความสะดวกสบาย ไม่ชอบพิธีการ และสามารถทำอะไรหลาย ๆ อย่างได้ในคราวเดียวกัน
      - ระบบสุขภาพ
        
        เป็นระบบความสัมพันธ์ทั้งมวลที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ เป็นระบบที่ครอบคลุมระบบย่อยต่างๆ ทั้งที่(Determinants of Health) ด้วย เช่น ระบบด้านสังคม เศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อม การเมือง วัฒนธรรม เกี่ยวข้องกับ การพัฒนาสุขภาพโดยตรงและโดยอ้อม ซึ่งครอบคลุมไปถึง ระบบที่เกี่ยวกับปัจจัยกำหนดสุขภาพการศึกษา เป็นต้น ดังนั้นระบบสุขภาพจึงมีความหมายครอบคลุมตั้งแต่สุขภาพในระดับ ปัจเจกบุคคลและสุขภาพที่ดำเนินนอกตัวบุคคล รวมถึง กิจกรรมต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ
        
        ระบบการดูแลสุขภาพในครอบครัว (Home Health Care)
        
        เป็นการให้การบริการสุขภาพ โดยทีมสหวิชาชีพด้านสุขภาพอย่างต่อเนื่องแก่ผู้ป่วย ครอบครัวและผู้ดูแลที่บ้านของผู้ป่วยโดยทีมสุขภาพ โดยมุ่งเน้นการให้บริการทั้งในระยะเจ็บป่วยเฉียบพลัน ระยะเรื้อรัง และระยะสุดท้ายโดยครอบคลุมการรักษาพยาบาล การป้องกันโรค การสร้างเสริมสุขภาพ การฟื้นฟูสภาพ มุ่งให้บริการแบบเบ็ดเสร็จเป็นองค์รวม ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และสิ่งแวดล้อม เพื่อมุ่งให้ผู้ป่วยและครอบครัว สามารถพึ่งพาตนเองได้โดยการมีส่วนร่วมในกระบวนการดูแลเพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวสามารถดำรงชีวิตอยู่อย่างมีความสุขและมีคุณภาพชีวิตที่ดี