Tolstoi luôn nhìn con người trong thế động, thay đổi, biến chuyển. Nó bị chi phối bởi nhiều tác động và nằm trong tầm ảnh hưởng của nhiều quan hệ phiền phức, rắc rối. Để nhìn hành động con người như một quá trình có căn nguyên, nhà văn đặt con người trong nhiều tọa độ: nòi giống, học vấn, khí chất, giai cấp, dân tộc, lĩnh vực xã hội, nhạc cảm, khả năng giao hòa với thiên nhiên. Từ những căn nguyên đó, có thể giải thích được những dấu hiệu nhỏ nhặt cũng như những chuyển biến phức tạp của tâm lí con người.