Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
วัฒนธรรม 4 ภาค - Coggle Diagram
วัฒนธรรม 4 ภาค
ภาคใต้
เครื่องแต่งกาย
การแต่งกายของคนภาคใต้นั้นเป็นการแต่งกายที่ไม่เหมือนกับ ภาคอื่น ในด้านการแต่งกายชาวภาคใต้ใช้ผ้าหลายรูปแบบ ทั้งผ้าฝ้าย ผ้าแพร ผ้าเขียนลายเทียน ผ้ามัดย้อม แต่ผ้าที่มีชื่อที่สุดของภาคใต้กลับเป็น ผ้ายก ที่มีชื่อเสียงเป็นอย่างมากแต่ชาวบ้านปักษ์ใต้ทั่วไปแบบเดิมนิยม นุ่งผ้าคล้ายผ้าขาวม้ามีสีแดง
เครื่องดนตรีพื้นบ้าน
เครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลงในวงดนตรีพื้นบ้านภาคใต้ที่สำคัญๆ ได้แก่ ทับ รำมะนา กลอง โหม่ง ฆ้องคู่ กลองชาตรี กรือโต๊ะ รือบับ เป็นต้น
ความเป็นมา
โดยทั่วไปภาคใต้มีอาณาเขตติดกับทะเลฝั่งตะวันตกและตะวันออก ทางด้านใต้ติดกับมลายู ทำให้รับวัฒนธรรมของมลายูมาบ้าง ประชากรจึงมีชีวิตความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมประเพณีและบุคลิกบางอย่างที่คล้ายคลึงกันคือ พูดเร็ว อุปนิสัยว่องไว ตัดสินใจ รวดเร็ว เด็ดขาด มีอุปนิสัยรักพวกพ้อง รักถิ่นที่อยู่อาศัย และศิลปวัฒนธรรมของตนเอง จึงมีความพยายามที่จะช่วยกันอนุรักษ์ไว้จนสืบมาจนถึงทุกวันนี้
ศิลปินพื้นบ้าน
เคควน ทวนยก หรือครูควน เกิดที่ ที่อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา เมื่อวัยเด็กได้เริ่มศึกษาวิชาดนตรีไทยครั้งแรกกับคุณปู่ คือ นายตุด ทวนยก ซึ่งเป็นหัวหน้าวงและครูสอนปี่พาทย์อยู่ที่ตำบลวัดขนุน
พอครูควนได้เป่าปี่เกิดความรู้สึกรักและชอบปี่ ในช่วงที่เรียนปี่วงปี่พาทย์อยู่นั้นครูควนก็ได้เรียนปี่หนังตะลุงไปด้วย โดยการเรียนแบบ “ครูพักลักจำ” จากนายปี่หนังตะลุงทั่วไป อายุ ๑๖ ปี จึงได้ออกโรงเป็นนายปี่หนังตะลุงตัวจริงเป็นครั้งแรก
ลักษณะภูมิประเทศ
ภาคใต้มีลักษณะภูมิประเทศเป็นแหลมหรือแผ่นดินยื่นลงไปในทะเล มีพื้นที่ชายฝั่งทะเลเป็นแนวยาวทั้งสองด้านรวมกันมากกว่า 2,400 กิโลเมตร ตอนกลางของภาค มีเทือกเขาสูง 3 แนวทอดตัวเป็นแนวยาวเหนือ-ใต้ ทำให้เกิดพื้นที่ลาดเอียงจากตอนกลางลงสู่ชายฝั่งทะเลทั้ง 2 ด้าน
ภาคอีสาน
ความเป็นมา
ลักษณะพื้นที่โดยทั่วไปของภาคอีสานเป็นที่ราบสูง มีแหล่งน้ำจากแม่น้ำโขง แบ่งตามลักษณะของสภาพความเป็นอยู่ ภาษาและขนบธรรมเนียมประเพณีที่แตกต่างกัน ประชาชนมีความเชื่อในทางไสยศาสตร์มีพิธีกรรมบูชาภูติผีและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ การแสดงจึงเกี่ยวข้องกับชีวิตประจำวัน และสะท้อนให้เห็นถึงการประกอบอาชีพและความเป็นอยู่ได้เป็นอย่างดี
เครื่องแต่งกาย
ชาย สวมเสื้อม่อฮ่อม นุ่งกางเกงขาก๊วย มีผ้าขาวม้าโพกศีรษะและคาดเอว มือถือตะข้อง หญิง นุ่งผ้าซิ่นพื้นบ้านอีสาน ผ้ามัดหมี่มีเชิงยาวคลุมเข่า สวมเสื้อตามลักษณะผู้หญิงชาวภูไท คือสวมเสื้อแขนกระบอกคอปิด ผ่าอก ประดับเหรียญโลหะสีเงิน ปัจจุบันใช้กระดุมพลาสติกสีขาวแทน ขลิบชายเสื้อ คอ ปลายแขน และขลิบผ่าอกตลอดแนวด้วยผ้าสีตัดกัน เช่น สีเขียวขลิบแดง หรือสวมเสื้อกระบอกคอปิด ผ่าอก ห่มสไบเฉียงทับตัวเสื้อ สวมสร้อยคอโลหะทำด้วยเงิน ใส่กำไลข้อมือและกำไลข้อเท้า ผมเกล้ามวยสูงไว้กลางศีรษะ ทัดดอกไม้ มือถือสวิง
ลักษณะภูมิประเทศ
มีพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นทีราบสูงโดยเริ่มจากบริเวณที่สูง และภูเขาทางทิศใต้และทิศตะวันตก ไปจนจรดแม่น้ำโขงทางตอนเหนือและตะวันออกโดยมีเทือกเขาภูพานเป็นแนวคั่นตามธรรมชาติ ทำให้ภูมิประเทศของภูมิภาคนี้แบ่งออกเป็นแอ่งที่ราบขนาดใหญ่ 2 แอ่ง ที่ราบตอนบนมีชื่อเรียกว่า “แอ่งสกลนคร” และที่ราบตอนล่างเรียกว่า “แอ่งโคราช”
-
ศิลปินพื้นบ้าน
เปลื้อง ฉายรัศมี ศิลปินแห่งชาติปีพ.ศ. 2529 สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีอีสานพื้นบ้าน-โปงลาง) นักดนตรีพื้นบ้านอีสานที่มีความสามารถพิเศษสามารถเล่นและถ่ายทอดการเล่น ดนตรีพื้นบ้านอีสานได้เกือบทุกชนิด ทั้ง พิณ แคน ซอ โปงลางและอื่นๆ โดยเฉพาะ "โปงลาง" นั้น สามารถเล่นและถ่ายทอดการเล่นได้เป็นพิเศษ และที่สำคัญที่สุดคือ เป็นผู้ศึกษา ค้นคว้า ปรับปรุงและพัฒนาโปงลางมาตลอดระยะเวลา 40 ปี
ภาคกลาง
เครื่องแต่งกาย
การแต่งกาย นุ่งผ้าลายโจงกระเบน เสื้อผ่าอก แขนยาว ห่มแพร จีบตามขวาง สไบเฉียงทาบบนเสื้ออีกชั้นหนึ่ง ถ้าอยู่บ้านห่มสไบไม่สวมเสื้อ เมื่อมีงานพิธีจึงนุ่งห่มตาด เครื่องประดับ สร้อยคอ สร้อยตัว สร้อยข้อมือ กาไล แหวน เข็มขัด ผู้ชาย ผม เลิกไว้ทรงมหาดไทย หันมาไว้ผมยาวทั้งศีรษะ ผมรองทรง
-
ความเป็นมา
ภาคกลางจะมีการพัฒนาในลักษณะผสมผสานกับดนตรีหลวง โดยมีการพัฒนาจากดนตรีปี่และกลองเป็นหลักมาเป็นระนาดและฆ้องวงพร้อมทั้งเพิ่มเครื่องดนตรี มากขึ้นจนเป็นวงดนตรีที่มีขนาดใหญ่ รวมทั้งยังมีการขับร้องที่คล้ายคลึงกับปี่พาทย์ของหลวง ซึ่งเป็นผลมาจากการถ่ายโยงทางวัฒนธรรมระหว่างวัฒนธรรมราษฎร์และหลวง
ศิลปินพื้นบ้าน
ขวัญจิต ศรีประจันต์ มีชื่อจริงว่า เกลียว เสร็จกิจ (3 สิงหาคม พ.ศ. 2490 - ) เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (เพลงพื้นบ้าน-อีแซว) ปี 2539 เป็นศิลปินแห่งชาติที่ได้รับตำแหน่งอายุน้อยที่สุดอันดับที่ 2 ขณะอายุ 49 ปี รองจากฉวีวรรณ ดำเนิน ศิลปินแห่งชาติประจำปี 2536 จากการเป็นแม่เพลงพื้นบ้านภาคกลางที่มีชื่อเสียง เต็มไปด้วยความสามารถในการเล่นเพลงแบบหาตัวจับได้ยาก และเมื่อหันเข้าสู่วงการเพลงลูกทุ่ง ก็ได้รับความนิยมอย่างสูง มีผลงานเพลงดังมากมาย ในจำนวนนั้นก็เป็นเพลงที่เกิดจากการแต่งของตัวเองด้วยหลายเพลง โดยในการนำเสนอเพลงลูกทุ่ง ขวัญจิต ศรีประจันต์ ก็ได้นำท่วงทำนองเพลงพื้นบ้านภาคกลางเข้ามาผสมผสานอย่างลงตัว
ลักษณะภูมิประเทศ
ภาคกลางเป็นพื้นที่ราบกว้างใหญ๋ตอนใจกลางของประเทศ มีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มลักษณะคล้ายรางน้ำขนาดใหญ่แระกอบด้วยทิวเขาทางด้านตะวันออกอลัด้านตะวันตกซึ่งทอดตัวยาวขนานกันจากทิศเหนือ ลงไปทางทิศใต้เป็นขอบของราง ต้นรรางอยู่บริเวณที่ราบสูงทางเหนือ พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบลุ่ม แบ่งตามรูปลักษณะออกได้เป็นสองตอนคือ ตอนตะวันตกมีพื้นที่เแ็นรูปสามเหลี่ยม ภาคกลางแท้ๆมีพื้นที่เป็นรูปสี่เหลี่ยนมผืนผ้า
ภาคเหนือ
เครื่องแต่งกาย
ชาย ส่วนใหญ่นิยมสวมเสื้อแขน สั้นสีเข้มๆ ที่เราเรียกว่า "ม่อฮ่อม" สวมกางเกงสีเดียวกับเสื้อจรดเข่า นิยมใช้ผ้าคาดเอวด้วยผ้าขาวม้า ผู้หญิง การแต่งกายส่วนใหญ่นิยม สวมใส่ผ้าซิ่นแบบทอทั้งตัว สวมเสื้อ คอเปิด เล่นสีสัน ห่มผ้าสไบเฉียง สวมเครื่องประดับตามข้อมือ ข้อเท้า และคอ
-
ความเป็นมา
การแสดงภาคเหนือเริ่มก่อตั้งขึ้นในสมัยราวงศ์อยุธยา มีบทบาทสำคัญในการสื่อสารและระบาดของศาสนาฮินดูในภาคเหนือ มีการใช้สำเนียงภาษาเหนือที่สท้อนวัฒนธรรมและวรรณกรรมของภาคเหนือใช้หน้ากากและผ้าคลุมหน้าในการสร้างตัวละครหรืออัฐฺในการแสดง
ศิลปินพื้นบ้าน
เช่น : ก้อง ห้วยไร่ : เป็นศิลปินที่มีความเชี่ยวชาญในการร้องเพลงล้านนาและนาเครื่อง ได้รับความนิยมและความรู้จักจากผู้ฟังในภาคเหนือ
อำพล สุขขี : เป็นศิลปินที่มีความสามารถในการร้องเพลงล้านนาและเล่นเครื่องดนตรีท้องถิ่น มีผลงานที่น่าสนใจและได้รับการยอมรับจากผู้ฟัง
ลักษณะภูมิประเทศ
มีลักษณะทางภูมิประเทศ ส่วนใหญ่เป็นภูเขาและทิวเขาสูง ที่วางตัวเป็นแนวยาว ต่อเนื่องกันไปแนวเหนือ-ใต้สลับกับแอ่งที่ราบ มีอากาศหนาวเย็น เกือบตลอดทั้งปีเป็นแหล่งทรัพยากรทางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ประชากรมีวิถีชีวิตที่พึ่งพาธรรมชาติมีผลผลิตทางการเกษตรต่าง ๆ และมีสถานที่ท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้มากมาย