Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ Hypoglycemia พยบ.1132 การพยาบาลเด็กและวัยรุ่น น.ส.…

- - - - ระดับน้ำตาลที่ใช้วินิจฉัยภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ในทารกแรกเกิด
        
        -ทารกครบกำหนดที่อายุ 0-24 ชั่วโมง ที่มีค่ากลูโคส
        น้อยกว่า 40 mg/dL และทารกที่อายุเกิน 24 ชั่วโมง มีค่ากลูโคสน้อยกว่า 40-50 mg/dL ถือว่ามีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        
        ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำในทารกแรกเกิด คือ ภาวะที่ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 40 mg/dL ในทารกแรกเกิดที่ไม่แสดงอาการผิดปกติ และต่ำกว่า 45 mg/dL ในทารกที่แสดงอาการผิดปกติ ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ในทารกแรกเกิดพบได้ 2 ลักษณะ คือ น้ำตาลในเลือดต่ำชนิดเป็นชั่วคราว (Transient Hypoglycemia) และ น้ำตาลในเลือดต่ำชนิดที่กลับเป็นซ้ำหรือเป็นตลอดไป
        
        สาเหตุของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ —> เกิดจากการที่ร่างกายมีน้ำตาลกลูโคสน้อยลงและร่างกายมีการใช้กลูโคส
        เพิ่มมากขึ้น จากภาวะเครียดหรือเจ็บป่วยหลังคลอด ปัจจัยเสี่ยงที่อาจส่งเสริมให้ทารกแรกเกิดมีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ได้แก่ ปัจจัยด้านมารดา เช่น มารดาเป็นเบาหวาน ครรภ์เป็นพิษ การคลอดยาก ผ่าตัดคลอด ได้รับยาบางอย่าง คือ Tocolytic agents, Ethanol หรือ Dextrose infusion เป็นต้น ปัจจัยด้านทารก เช่น ทารกคลอดก่อนกำหนด หรือทารกน้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่า 2,500 กรัม ทารกน้ำหนักตัวน้อยหรือมากกว่าปกติสำหรับอายุครรภ์ หรือทารกมีการเจ็บป่วยหลังคลอด และปัจจัยจากสาเหตุอื่นๆ
        
        อาการและอาการแสดงภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ —> พบได้บ่อยมากในทารกแรกเกิดตั้งแต่ 1-2 ชั่วโมงแรก อาการผิดปกติที่เกิดจากภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำที่พบ คือ อาการซึม ไม่ดูดนม มีสะดุ้งผวา (Jitteriness) อาการสั่น (Tremor) ซีดหรือ เขียว หยุดหายใจ หายใจไม่สม่ำเสมอ หรือหายใจเร็ว ร้องเสียงแหลม เนื้อตัวอ่อนปวกเปียก ตากรอกไปมา (Eye rolling)
        ชักกระตุกเฉพาะที่หรือทั่วไป ไม่รู้สติ อุณหภูมิร่างกายต่ำ เหงื่อออก เป็นต้น
        
        การวินิจฉัยโรค —> จากการซักประวัติตรวจร่างกาย พบอาการและอาการแสดงภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำข้างต้น และการวินิจฉัยที่นิยมกันมากที่สุดคือการตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือด Dextrostrix (DTX) โดยเจาะที่ส้นเท้า ซึ่งให้ผลเร็วและแม่นยำถ้าใช้อย่างถูกต้อง การตรวจทางห้องปฏิบัติการ ตรวจดู Serum glucose test ในรายที่ผลน้ำตาลในเลือดต่ำจากการเจาะ DTX
        
        การรักษา
        ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ —> ทารกที่มีภาวะเสี่ยงต่อระดับน้ำตาลในเลือดต่ำทุกราย จะต้องได้รับการตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือดภายใน 1-2 ชั่วโมงหลังเกิด และทารกที่มีภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ จะให้สารละลายกลูโคสหรือนม หากกินอาหารไม่ได้ให้สารละลายกลูโคสเข้าทางหลอดเลือดดำ ในรายที่ไม่แสดงอาการและจะต้องตรวจระดับน้ำตาลประเมินทุก 30 นาที จนกว่าจะปกติ ส่วนรายที่แสดงอาการให้สารละลาย D10% ทางหลอดเลือดดำโดยเร็ว และค่อยๆ ลดอัตราลงจนระดับน้ำตาลอยู่ระหว่าง 40-80 mg/dL และจะต้องตรวจระดับน้ำตาลเป็นระยะๆ เมื่อเด็กดีขึ้นพิจารณาหาสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        และแก้ไขโดยด่วน
        
        ทารกกลุ่มเสี่ยงที่จะเกิดภาวะ Hypoglycemia
        
        1.ทารกที่เกิดจากมารดาเป็นเบาหวาน
        
        2.ทารกตัวโตกว่าอายุครรภ์
        
        3.ทารกตัวเล็กกว่าอายุครรภ์
        
        4.ทารกคลอดก่อนกำหนด
        
        5.ทารกคลอดเกินกำหนด
        
        6.ทารกที่ป่วยหรือมีภาวะเครียด
        
        7.ทารกที่มีการอดอาหาร
        
        8.ทารกที่มีจำนวนเม็ดเลือดแดงมากเกินไป
        
        **กรณีน้ำตาล <20-25 mg/dL
        
        1.เจาะดูระดับน้ำตาลในเส้นเลือด
        
        2.ให้ 10% Glucose 2 cc/kg ทางเส้นเลือดดำ
        
        3.ให้สารน้ำทางเส้นเลือดดำ 5 cc/kg/hrs
        
        4.ให้ตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือดอีกคร้ังภายใน 15-30 นาที หากพบว่าระดับน้ำตาล <20-25 mg/dL ให้ 15% Glucose
        
        5.ทารกที่ให้งดอาหารตั้งแต่แรกและมีค่าน้ำตาลในเลือดกลับมาปกติ ทารกมีภาวะคงที่และสามารถรับอาหารทางปากได้ก็เริ่มให้กินทันที
        
        6.ทำการตรวจคัดกรองระดับน้ำตาลในเลือดเป็นระยะ และบ่อยๆ
        
        **กรณีน้ำตาล 20-45 mg/dL
        
        1.เจาะดูระดับน้ำตาลในเส้นเลือด
        
        2.เริ่มให้กินนมเร็วภายใน 4 ชั่วโมงหลังคลอด
        
        3.ให้ 10% Glucose ทางเส้นเลือดดำถ้าไม่สามารถรับนมได้ดีหรือผลการตรวจคัดกรองน้ำตาลได้ 20-45 mg/dL
        
        4.ทำการตรวจคัดกรองระดับน้ำตาลในเลือดเป็นระยะ และบ่อยๆ
    - - การวินิจฉัยภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
        โดยใช้เกณฑ์ 3 อย่าง (Whipple triad) ได้แก่
      - 1 ระดับพลาสมากลูโคสน้อยกว่าหรือเท่ากับ 70 mg/dL
      - 2 มีอาการและอาการแสดงของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
      - 3 อาการหายไปเมื่อได้รับน้ำตาลหรือคาร์โบไฮเดรต
      - ความรุนแรงของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ แบ่งได้เป็น 3 ระดับ ตามอาการและอาการแสดงที่เกิดขึ้น และความสามารถของผู้ป่วยในการช่วยเหลือตนเอง ได้แก่
      - 1 ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำระดับไม่รุนแรง
        (Mild Hypoglycemia)
        —> ผู้ป่วยมีระดับพลาสมากลูโคสต่ำ แต่ไม่มีอาการหรือมีอาการ Autonomic บ้าง ได้แก่ ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว รู้สึกหิว รู้สึกร้อน เหงื่อออก มือสั่น ผู้ป่วยสามารถแก้ไขได้ด้วยตนเอง
      - 2 ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำระดับปานกลาง
        (Moderate Hypoglycemia)
        
        —> ผู้ป่วยมีระดับพลาสมากลูโคสต่ำ และมีอาการ Autonomic ร่วมกับอาการสมองขาดกลูโคสเกิดขึ้น อาการ Autonomic ได้แก่ ใจสั่น รู้สึกหิว รู้สึกร้อน เหงื่อออก มือสั่น หัวใจเต้นเร็ว ความดันโลหิต Systolic สูง รู้สึกกังวล คลื่นไส้และชา อาการสมองขาดกลูโคส ได้แก่ อ่อนเพลีย มึนงง ปวดศีรษะ ซึ่งผู้ป่วยสามารถแก้ไขได้ด้วยตนเอง
      - 3 ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำระดับรุนแรง
        (Severe Hypoglycemia) —> ผู้ป่วยมีอาการรุนแรงจนไม่สามารถแก้ไขได้ด้วยตนเองและต้องอาศัยผู้อื่นช่วยเหลือหรืออาการรุนแรงมากกว่า เช่น ชัก หมดสติ ผู้ป่วยในกลุ่มนี้อาจได้รับหรือไม่ได้รับการตรวจระดับกลูโคสในเลือด ในขณะเกิดอาการก็ได้สำหรับผู้ป่วยที่ไม่ได้รับการตรวจกลูโคสในเลือด แต่มีอาการสมองขาดกลูโคส ซึ่งหายไปหลังจากได้รับการแก้ไขให้ระดับกลูโคสในเลือดเพิ่มสูงขึ้นแล้วก็สามารถให้การวินิจฉัยภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำระดับรุนแรงได้
      - **การรักษาภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำระดับไม่รุนแรงและระดับปานกลางสามารถทำได้ทั้งที่บ้านโดยผู้ป่วยเองหรือผู้ดูแล
      - การกินกลูโคส 15 กรัม จะช่วยให้ระดับกลูโคสในเลือดเพิ่มขึ้นประมาณ 38 mg/dL ภายในเวลา 20 นาที และการกินกลูโคส 20 กรัม จะช่วยให้ระดับกูโคตในเลือดเพิ่มขึ้นประมาณ 65 mg/dL ภายในเวลา 45 นาที การกินคาร์โบไฮเดรตแต่ละครั้งในปริมาณมากกว่า 30 กรัม นอกจากจะให้ผลการแก้ไขภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำไม่แตกต่างจากการรับประทานในปริมาณ 15-30 กรัม แล้วยังอาจทำให้เกิดปัญหาภาวะน้ำตาลในเลือดสูงตามมาได้
- - - - กิจกรรมการพยาบาล
      - 1 สร้างสัมพันธภาพกับบิดามารดา
      - 2 อธิบายเกี่ยวกับอาการทารกและการรักษา
      - 3 เปิดโอกาสให้ซักถามข้อสงสัยและระบายความรู้สึก
      - 4 ให้มีส่วนร่วมในการดูแลทารกและประสานให้พบแพทย์