Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาคุมกำเนิด - Coggle Diagram

- - - - ชนิดฮอร์โมนรวม (combined oral contraceptive pills [OCP])
        
        ในแต่ละเม็ดประกอบด้วย estrogen และ progesterone รวมกันในขนาดคงที่ มีชนิด 21 เม็ด หรือ 28 เม็ด (7 เม็ดหลังจะเป็นวิตามิน และ/หรือธาตุเหล็ก)
        
        Estrogen
        
        ยับยั้งการตกไข่โดยกดการทางานของ FSH และ LH ที่หลั่งจากต่อมใต้สมอง
        
        ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีการเปลี่ยนแปลงไม่ เหมาะกับการฝังตัวของไข่ที่ผสมแล้ว
        
        ทาให้การเดินทางของไข่ผ่านท่อนาไข่ไปอย่าง รวดเร็ว
        
        ทาให้เกิดการย่อยสลายของ corpus luteum เร็วกว่าปกติ
        
        อาการข้างเคียงของยาจากฮอร์โมน estrogen
        
        คลื่นไส้ อาเจียน (nausea and vomiting) พบบ่อยช่วง 2-3 เดือนแรกของการรับประทานยา
        
        2.คัดตึงเต้านม (breast engorgement)
        
        3.น้าหนักตัวเพิ่ม (weight gain) เกิดจากการคั่งของน้า และไขมันใต้ผิวหนัง
        
        Progestin
        
        ยับยั้งการตกไข่โดยกดการทางานของ LH
        
        ทาให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีการเปลี่ยนแปลง ไม่เหมาะกับการฝังตัวของไข่ที่ผสมแล้ว โดยทาให้ต่อมและเนื้อเยื่อรอบๆบวมและ ฝ่อ
        
        ทาให้การเคลื่อนไหวของท่อนำไข่ช้าลง
        
        ทาให้มูกที่ปากมดลูกเหนียวข้นมากขึ้น มี ฤทธิ์เป็นด่าง ไม่เหมาะกับการเคลื่อนผ่าน ของอสุจิ
        
        ยับยั้งกระบวนการ capacitation โดย ยับยั้งการทางานของ enzyme ที่ทาให้ อสุจิเจาะชั้นเยื่อหุ้มเข้าไปผสมกับไข่
        
        อาการข้างเคียงของยาจากฮอร์โมน progesterone
        
        น้านมไหลมากขึ้น
        
        น้าหนักตัวเพ่ิม (weight gain) เนื่องจากฮอร์โมนจะ กระตุ้นต่อมความอยากอาหาร
        
        อารมณ์เปลี่ยนแปลง (emotional change) อาจทา ให้เกิดอาการซึมเศร้า หรือ วิตกกังวล
        
        ชนิดที่มีฮอร์โมนขนาดคงที่ (monophasic pills) ย
        
        1.1ฮอร์โมนรวมชนิดที่มีฮอร์โมนสูง มี estrogen มากกว่า 50 ไมโครกรัม และ progestogen 500 ไมโครกรัม เช่น Ovral, Ovulen และ Noriday
        
        1.2 ฮอร์โมนรวมชนิดที่มีฮอร์โมนต่า มี estrogen น้อยกว่าหรือเท่ากับ 50 ไมโครกรัม และ progestogen น้อยกว่าหรือเท่ากับ 150 ไมโครกรัม เช่น Microgynon30, Microgest และ Prevenon
        
        1.3 ฮอร์โมนรวมชนิดที่มีฮอร์โมนต่ามาก มี estrogen 20 ไมโครกรัม เป็นชนิดที่มีฤทธิ์ต้าน ฮอร์โมนเพศชาย ข้อดี คือปริมาณ estrogen ต่า ทาให้มีอาการข้างเคียงน้อย แต่ข้อเสียอาจทาให้มีเลือดออก กะปริดกะปรอย หรือประจาเดือนขาด เช่น Diane-35, Mercillon และ Meliane
        
        ชนิดที่มีฮอร์โมนขนาดต่างกัน
        
        2.1 ชนิดที่มีฮอร์โมนแตกต่างกัน 2 ระดับ (biphatic pills) เป็นยาเม็ดคุมกาเนิดที่มีฮอร์โมน estrogen และ progesterone ขนาดไม่เท่ากัน โดยมีฮอร์โมน progestogen 11 เม็ดแรก ต่ากว่า 10 เม็ด หลัง
        
        2.2 ชนิดที่มีฮอร์โมนแตกต่างกัน 3 ระดับ (triphasic pills) เป็นยาเม็ดคุมกาเนิดท่ีมีฮอร์โมน estrogen และ progesterone ขนาดไม่เท่ากัน แบ่งเป็น 3 ระดับ เช่น Tri-Norinyl ชนิด 28 เม็ด มีระดับ ฮอร์โมน
        
        6 เม็ดแรก มี estrogen 30 ไมโครกรัม และ progestogen 50 ไมโครกรัม
        
        5 เม็ดต่อมา มี estrogen 40 ไมโครกรัม และ progestogen 75 ไมโครกรัม
        
        10 เม็ดต่อมา มี estrogen 30 ไมโครกรัม และ progestogen 150 ไมโครกรัม
        
        7 เม็ดสุดท้าย เป็นวิตามิน
        
        คำแนะนาในการใช้ยาเม็ดคุมกาเนิดชนิดฮอร์โมนรวม
        
        การรับประทานยาเม็ดคุมกาเนิดชนิด 21 เม็ด ให้รับประทานภายใน 5 วันของรอบประจาเดือน รับประทานเรียงตามลูกศรจนหมดแผง หลังหยุดยา 3-4 วัน ประจาเดือนจะมา แล้วเริ่มแผงใหม่ภายใน 5 วัน ของรอบประจาเดือน สาหรับยาคุมกาเนิดชนิด 28 เม็ด เมื่อหมดแผงแล้วให้รับประทานแผงใหม่ต่อโดยไม่ต้อง เว้นระยะ หรือรอให้ประจาเดือนมา
        
        ในกรณีที่สตรีแท้งบุตร ถ้าแท้งในไตรมาสแรก จะมีการตกไข่ในรอบ 2-4 สัปดาห์หลังแท้ง จึงควร รับประทานยาทันทีหลังแท้ง ถ้าแท้งในไตรมาสที่สอง จะมีการตกไข่ในรอบ 4-6 สัปดาห์หลังแท้ง จึงควรเริ่ม รับประทาน 2-3 สัปดาห์หลังแท้ง และสตรีหลังคลอดที่ไม่เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา ควรเริ่มรับประทานยาใน สัปดาห์ที่ 4 หลังคลอด หรือ 1 สัปดาห์ก่อนมีเพศสัมพันธ์
        
        การรับประทานยาคุมกาเนิดควรเป็นช่วงเวลาเดียวกันโดยรับประทานหลังอาหารเย็นหรือก่อนนอน เพื่อลดอาการคลื่นไส้ อาเจียน
        
        กรณีลืมรับประทานยา
        
        ถ้าลืม 1 เม็ด ให้รับประทานทันที่นึกได้ และรับประทานเม็ดต่อไปตามปกติ
        
        ถ้าลืม 2 เม็ด ให้รับประทานยาวันละ 2 เม็ดติดต่อกัน เช้า เย็น 2 วัน แล้วรับประทานยาที่เหลือ ตามปกติ
        
        ถ้าลืม มากกว่า 2 เม็ด ให้หยุดยาแผงนั้น รอจนกว่าประจาเดือนจะมา และใช้วิธีการคุมกาเนิดโดยใส่ ถุงยางอนามัยร่วมด้วย
        
        หากรับประทานยาเม็ดคุมกาเนิดร่วมกับยาปฏิชีวนะ เช่น Ampicillin, Neomycin ยาจะทาลาย
        แบคทีเรียในลาไส้และเกิดปฏิกิริยาต่อต้านยาเม็ดคุมกาเนิด ทาให้มีอาการ อาเจียน อุจจาระบ่อย การดูดซึม ของตัวยาคุมกาเนิดไม่ดี ควรใช้การคุมกาเนิดวิธีอ่ืนร่วมด้วย
        
        สังเกตอาการข้างเคียงของการใช้ยา และอาการผิดปกติท่ีต้องหยุดยาและรีบมาพบแพทย์
      - ชนิดฮอร์โมนเดียว
        
        1.ชนิดฮอร์โมนเดียว progesterone (progestogen only pills [POP]) ซึ่งมีฮอร์โมนสังเคราะห์ progestogen ปริมาณน้อย ประกอบด้วย progestogen ขนาดน้อยเท่ากันทุกเม็ด เริ่มรับประทานตั้งแต่วัน แรกของการมีประจาเดือน รับประทานเวลาเดียวกันติดต่อกันทุกวัน ประสิทธิภาพการป้องกันการตกไข่ไม่ แน่นอน และทาให้มีเลือดออกกะปริดกะปรอย ถ้าตั้งครรภ์อาจเกิดการตั้งครรภ์นอกมดลูกได้มาก จึงเลือกใช้ใน กรณีที่เป็นข้อห้ามใช้ estrogen ตัวอย่างยา เช่น Exluton
        
        ชนิดฮอร์โมน progesterone ปริมาณสูง ประกอบด้วย progestogen ปริมาณมากเพียงอย่าง เดียว ใช้ป้องกันการตั้งครรภ์ในรายที่ไม่ได้คุมกาเนิดมาก่อน หรือถูกข่มขืน หรือผิดพลาดในการใช้วิธีคุมกาเนิด อ่ืนๆ ปัจจุบันเรียกว่า ยาคุมกาเนิดฉุกเฉิน เช่น Postinor และ Madonna รับประทานยาเม็ดแรกภายใน 72 ชั่วโมงภายหลังร่วมเพศ เม็ดที่ 2 ห่างจากเม็ดแรก 12 ชั่วโมง
        
        ฮอร์โมน estrogen ปริมาณสูง เป็นยาเม็ดคุมกาเนิดฉุกเฉิน เช่น Ovral รับประทานครั้งเดียว 4 เม็ดหลังร่วมเพศ มีฤทธิ์ป้องกันการฝังตัวของตัวอ่อน โดยเพิ่มการบีบตัวของมดลูกและท่อนาไข่
        
        ข้อดี
        
        มีประสิทธิภาพสูง มีประจาเดือนสม่าเสมอ ลดอาการปวดประจาเดือน สามารถใช้จนถึงวัยหมด ประจาเดือน
        
        ข้อเสีย
        
        อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอย ในช่วง 2 เดือนแรก อาจมีอาการคลื่นไส้ ซึ่งมักหายไปในเดือนที่ 3 อาการจะลดลงถ้ารับประทานยาพร้อมอาหาร หรือก่อนนอน
        
        คำแนะนาในการใช้ยาเม็ดคุมกาเนิดชนิดฮอร์โมนเดียว
        
        ควรรับประทานยาหลังคลอด 6 สัปดาห์ หรือ ก่อนมีเพศสัมพันธ์ 1 สัปดาห์ (ถ้ามารดาคลอดปกติ ใน ปลายสัปดาห์ที่ 3 หากแผลฝีเย็บหายเป็นปกติ และน้าคาวปลาหมด มารดาสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ ตามปกติ เพราะฉะนั้นควรรับประทานยาเม็ดคุมกาเนิดแบบฮอร์โมนเดียวก่อนมีเพศสัมพันธ์ 1 สัปดาห์)
        
        ควรรับประทานยาเป็นเวลาเดียวกันทุกวัน คือ หลังอาหารเย็น หรือ ก่อนนอน
        
        ถ้าลืมรับประทานยาหรือรับประทานช้าไป3ชั่วโมงหรือมากกว่ายาจะมีประสิทธิภาพลดลงและมี
        โอกาสตั้งครรภ์ได้
        
        รับประทานยาเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้
        
        หลังจากนั้นกินยาเม็ดต่อไปตามปกติ (อาจกินพร้อมกัน 2 เม็ด ในวันที่นึกได้) แต่ไม่ควร
        รับประทานยาเกิน 2 เม็ด/วัน
        
        คุมกาเนิดโดยใช้ถุงยางอนามัย หรืองดเว้นการมีเพศสัมพันธ์หลังกินยาไปแล้ว 48 ชั่วโมง
        
        ให้ใช้ยาคุมกาเนิดฉุกเฉิน ถ้ามีเพศสัมพันธ์แบบไม่ปลอดภัยในช่วงก่อนครบ 48 ชั่วโมงหลัง
        รับประทานยาคุมกาเนิด
  - - - ประสิทธิภาพสูง ทาคร้ังเดียวได้ผลตลอดไป
      - เสียค่าใช้จ่ายน้อย บางแห่งไม่มีค่าบริการ
      - ไม่มีผลข้างเคียง ไม่เจ็บปวดมาก
      - ข้อเสียของการทำหมัน
        
        ต้องทำโดยแพทย์หรือผู้ที่ได้รับการอบรม
        
        ถ้าต้องการมีบุตรอีก ต้องผ่าตัดใหม่แก้ไขได้ยาก และเสียค่าใช้จ่ายมาก
        
        อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัด เช่น ปวดแผล มีเลือดคั่งแผลติดเชื้อ
    - - เป็นการทาให้ท่อนาไข่ตีบตันทั้งสองข้าง ด้วยการผูกและตัด ท่อนาไข่ เพื่อป้องกันไม่ให้ไข่และอสุจิ เดินทางมาปฏิสนธิกันในท่อนาไข
        
        การทาหมันหลังคลอด หรือ หมันเปียก ทาในระยะหลังคลอดประมาณ 24-48 ชั่วโมง เน่ืองจาก หลังคลอดระดับมดลูกอยู่สูงระดับสะดือ ทาให้สามารถหาท่อนาไข่ได้ง่าย นิยมทาแบบ abdominal tubal resection (ATR) โดยผ่าตัดบริเวณใต้สะดือ ใช้นิ้วมือหรือคีมเก่ียวท่อนาไข่ออกมา
        
        การทำหมันแห้ง(intervalsterilization)เป็นการทาหมันในช่วงเวลาปกติหรือหลังคลอด มากกว่า 6 สัปดาห์ นิยมใช้วิธีผ่าตัดด้วยกล้อง laparoscope ผ่านแผลผ่าตัดใต้สะดือ (laparoscopic tubal resection) หรือวิธีเปิดแผลขนาดเล็กบริเวณท้องน้อยเหนือหัวหน่าว (suprapubic tubal sterilization) เปิด แผลยาว 2-3 เซนติเมตร
      - ข้อบ่งชี้
        
        มีบุตรเพียงพออย่างน้อย 2 คน และบุตรมีสุขภาพดี
        
        มีโรคประจาตัวที่อาจมีผลต่อการต้ังครรภ์ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคไต โรคทางพันธุกรรม โรคจิต และปัญญาอ่อน
      - ข้อดี
        
        เป็นวิธีคุมกาเนิดแบบถาวร ไม่มีผลกระทบต่อรอบประจาเดือนและการมีเพศสัมพันธ์ อีกท้ังการ ทามีประสิทธิภาพสูง ความผิดพลาดน้อยกว่าร้อยละ 1
        
        ทำได้ง่าย ปลอดภัย ได้ผลดี ราคาไม่แพง
      - ข้อเสีย
        
        อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้ ต้องทาโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
      - ข้อห้ามในการทาหมันหญิง
        
        มีโรคประจาตัวในระยะรุนแรง เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคโลหิตจาง โรคความดันโลหิตสูง โรคปอด
        
        วัยรุ่น และมีบุตร 1 คน
        
        อยู่ในภาวะติดเชื้อ มีไข้สูง ควรรักษาให้หายก่อน
      - คำแนะนำ
        
        หลังทาหมันให้นอนพัก 2-3 ชั่วโมง หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำและรับประทานอาหารจนกว่าจะหาย จากอาการมึนงง หรือง่วงซึม
        
        ในรายที่ส่องกล้อง อาจเกิดอาการแทรกซ้อน เช่น อึดอัดแน่นท้อง จากก๊าซที่เหลือค้างอยู่ใน ช่องท้อง ปวดร้าวไปท่ีไหล่ทั้งสองข้าง เวียนศีรษะ คล่ืนไส้อาเจียน
    - - วิธีการทำหมันชาย
        
        วิธีทาหมันชายแบบด้ังเดิม ฉีดยาชาในชั้น epidermis แล้วกรีดผิวหนังบริเวณก่ึงกลางถุงอัณฑะ หรือด้านข้าง 2 ข้าง แล้วดึงท่อนาอสุจิออกมาผูกและตัดท่อนาอสุจิแยกออกจากกัน หรือจ้ีด้วยไฟฟ้า
        
        วิธีทาหมันเจาะ ฉีดยาชาในช้ัน epidermis แล้วใช้ Vas deferens fixing clamps แทงทะลุ ผิวหนังส่วนท่ีคลุมท่อนาอสุจิ ท่ีดึงจนตึง ดึงท่อนาอสุจิขึ้นมายาว 3 เซนติเมตร จากนั้นอาจผูกหรือจ้ีท่อนาอสุจิ ด้วยไฟฟ้า แผลมีขนาดเล็ก ไม่ต้องปิดแผล การทาหมันเจาะช่วยลดอัตราการเกิดเลือดคั่ง
      - ข้อบ่งชี้
        
        มีบุตรต้ังแต่ 2 คนข้ึนไป ถ้าน้อยกว่า 2 คน ต้องอธิบายก่อนทาว่าเป็นการทาอย่างถาวร ถ้า ต้องการมีบุตรอีกจะแก้หมันได้ยาก
        
        ผู้ท่ีภรรยาเป็นโรคทางอายุรศาสตร์ ซึ่งอาจเกิดอันตรายได้ถ้าทาหมันหญิง
        
        ผู้ที่มีโรคติดต่อทางพันธุกรรม
      - ข้อดี
        
        เป็นการผ่าตัดท่ีง่าย ใช้เวลาสั้น และปลอดภัยกว่าการทาหมันหญิง ราคาถูกและมีประสิทธิภาพดี ท่ีสุด มีแผลผ่าตัดขนาดเล็กที่ผนังลูกอัณฑะ
        
        ข้อเสีย
        
        อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนท่ีอาจพบได้ เช่น การอักเสบ ปวด บวม เขียวช้า มีเลือดคั่งบริเวณถุง อัณฑะ
      - ข้อห้ามในการทำหมันชาย
        
        แพ้ยาชาเฉพาะที่
        
        โรคผิวหนังบริเวณอวัยวะสืบพันธ์เพศชาย โรคติดเชื้อหรือมีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
        
        ความผิดปกติบริเวณลูกอัณฑะ
      - คำแนะนำ
        
        หลังผ่าตัดทาหมัน ให้นอนพัก 30 นาที หลีกเลี่ยงกิจกรรมท่ีกระทบกระเทือนต่อแผล 6 ชั่วโมง อาจใช้กระเป๋าน้าแข็งประคบลูกอัณฑะ เพื่อลดอาการบวมและเลือดออก
        
        เร่ิมทางานเบาๆได้ภายหลัง 6 ชั่วโมง และทางานได้ตามปกติหลังทาหมัน 2-3 วัน
        
        ไม่ควรให้แผลเปียกน้าอย่างน้อย 2 วัน ควรสวมกางเกงในพยุงอัณฑะไว้ตลอด เวลา 2 วนั แรก ถ้ามีอาการปวดให้รับประทานยาแก้ปวด
        
        ไม่ควรมีเพศสัมพันธ์ใน 10 วันแรกหลังทาหมัน เพราะอาจทาให้ไหมที่ผูกปลายท่อนาอสุจิหลุด ได้
    - - การผสมเทียม (artificial insemination)
        
        1.1 การผสมเทียมโดยใช้น้าอสุจิสามี (artificial insemination with husband’s semen : AIH)
        
        1.2 การผสมเทียมโดยใช้น้าอสุจิของชายอื่น (artificial insemination with donor semen : AID)
      - ข้อบ่งชี้
        
        ในกรณีภาวะมีบุตรยากท่ีมีสาเหตุจากฝ่ายชายไม่มีตัวอสุจิหรือมีน้อย มีโรคทางพันธุกรรม สามีหย่อน สมรรถภาพทางเพศ
        
        วิธีการทำ
        
        1) อธิบายให้เข้าใจถึงกระบวนการและวิธีการทา โอกาสประสบความสาเร็จ ภาวะแทรกซ้อนที่อาจ เกิดขึ้น ค่าใช้จ่ายในการทา และให้คู่สมรสเซ็นหนังสือยินยอม
        
        2) กาหนดหาวันที่มีไข่ตก เพื่อทาการฉีดน้าอสุจิ
        
        3) ฉีดน้าอสุจิเพื่อผสมเทียม โดยฉีดเชื้ออสุจิเข้าในโพรงมดลูก (intrauterine insemination : IUI) ฉีดเข้าช่องคลอด (intravaginal insemination : IVI) และฉีดเข้าในคอมดลูกและช่องคลอด (intracervico- vaginal : ICI) ท่านอนในการผสมเทียม ได้แก่ ท่าขึ้นขาหยั่ง (lithotomy) ท่านอนศีรษะต่า 15 องศา
        
        การทำเด็กหลอดแก้ว (in vitro fertilization and embryo transfer, IVF-ET)
        
        เป็นการนาเอาไข่ที่ ได้จากการกระตุ้นรังไข่ เก็บไว้ในตู้อบ เพื่อให้ไข่เจริญเติบโตต่อไปอีกระยะ แล้วนาออกมาผสมกับอสุจิ ภายหลัง ปฏิสนธิ 16-19 ชั่วโมง เลือกตัวอ่อนท่ีมีลักษณะที่ดีนาไปใส่ในโพรงมดลูก
        
        ข้อบ่งชี้
        
        การอุดตันของท่อนาไข่ทั้ง 2 ข้าง มีพังผืดในอุ้งเชิงกราน มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดท่ี และอสุจิ ผิดปกติแต่ไม่รุนแรง
        
        วิธีทำ
        
        1) ให้ยากระตุ้นให้ไข่สุกหลายๆใบ เพื่อป้องกันความบกพร่องในการเก็บ การผสม และการแบ่งตัว ภายหลังปฏิสนธิ รวมท้ังการย้ายฝากตัวอ่อนมากกว่า 1 ใบ จะมีโอกาสตั้งครรภ์สูง แต่ก็มีโอกาสแท้งสูงกว่าการ ตั้งครรภ์ปกติถึง 2 เท่า
        
        2) เมื่อไข่สุกสูติแพทย์จะเก็บไข่โดยใช้ laparoscopy หรือ vaginal ultrasound การเตรียม ผู้รับบริการ มีดังน้ี
        
        2.1) ดูแลให้กระเพาะปัสสาวะว่าง เพราะการมีปัสสาวะมากจะดันให้มดลูกและรังไข่อยู่สูงข้ึนไป ทาให้เก็บไข่ยากข้ึน
        
        2.2) จัดท่าให้อยู่ในท่าข้ึนขาหยั่ง
    - - การปฏิสนธิของไข่และอสุจิเกิดข้ึนในร่างกาย ซึ่งเป็นสภาวะแวดล้อมท่ีเหมือนธรรมชาติที่สุด ทาให้ อัตราการต้ังครรภ์มีสูงขึ้น รวมท้ังลดขั้นตอนการเพาะเลี้ยงตัวอ่อนในห้องปฏิบัติการ
      - ข้อบ่งชี้
        
        การรักษาโดยวิธีนี้จะมีข้อจากัดว่าฝ่ายหญิงจะต้องมีท่อนาไข่ปกติอย่างน้อย 1 ข้าง และฝ่ายชาย จะต้องไม่มีความผิดปกติของน้าเชื้ออสุจิชนิดรุนแรง
      - วิธีทำ
        
        1) ตรวจดูสภาพร่างกายให้มีความพร้อม ที่สาคัญต้องทาการตรวจช่องเชิงกรานด้วยกล้อง laparoscopy ถ้าพบว่ามีการอักเสบของท่อนาไข่ หรือพังผืดอยู่แล้ว ไม่ควรพิจารณาทา เพราะอาจเกิดการ ต้ังครรภ์นอกมดลูกได้สูง
        
        2) ใช้วิธีการกระตุ้นให้ไข่สุกเช่นเดียวกับวิธี IVF-ET
        
        3) เตรียมอสุจิให้พร้อมก่อนการเก็บไข่ โดยความเข้มข้นของตัวอสุจิที่เคลื่อนไหวได้ควรมีประมาณ 4 ล้านตัว/มิลลิลิตร
    - - เป็นวิธีการใหม่ ที่ช่วยให้เกิดการปฏิสนธิระหว่างไข่กับอสุจิ เป็นการฉีดตัวอสุจิเข้าไปในเซลล์ไข่โดยตรง โดยฉีดอสุจิ 1 ตัว เข้า ไปในเซลล์ไข่ 1 ใบ จากน้ันนาไข่ที่ฉีดแล้วไปเลี้ยงในตู้อบ
      - ข้อบ่งชี้
        
        พี่ซ่า (Percutaneous epididymal sperm aspiration , PESA) คือ การสกัดตัวอสุจิโดยใช้เข็มแทง
        ผ่านผิวหนังบริเวณอัณฑะเจาะและดูดจากท่อน้ำเชื้อส่วน epididymis
        
        มีซ่า (Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration, MESA) คือ การผ่าตัดเข้าไปหาท่อพัก
        น้ำเชื้อส่วน epididymis แล้วจึงใช้เข็มแทงเข้าไป และดูดตัวอสุจิออกมา
        
        ทีซ่า (Testicular sperm aspiration , TESA) คือ วิธีการเก็บอสุจิจากลูกอัณฑะโดยใช้เข็มขนาดเล็ก
        ดูดเนื้อลูกอัณฑะ ใช้กรณีที่เก็บจาก epididymis แล้วไม่พบตัวอสุจิ
        
        เทเซ่ (Testicular Epididymal Sperm Extraction, TESE) คือ ใช้วิธีการเก็บอสุจิจากลูกอัณฑะโดย
        ใช้ใบมีดขนาดเล็ก เปิดที่เนื้อลูกอัณฑะเพื่อนำนเนื้ออัณฑะออกมาสกัดเอาตัวอสุจิ ใช้ในกรณีที่เก็บด้วยวิธีที่ช่า
        
        วิธีทำ
        
        1) ในฝ่ายชายรับการตรวจลักษณะความผิดปกติของอัณฑะ เพื่อเลือกวิธีการเอาอสุจิออกมาได้ อย่างเหมาะสม
        
        2) ฝ่ายหญิงกระตุ้นให้มีไข่สุกหลายใบ และเก็บไข่เช่นเดียวกับวิธี IVF-ET
        
        หลังจากปฏิสนธิแล้ว นาตัวอ่อนเข้าสู่ร่างกายฝ่ายหญิงทางปากมดลูก หรือปีกมดลูก แล้วแต่ ความเหมาะสม
        
        การย้ายตัวอ่อนระยะ 2 เซลล์ (zygote intrafallopian tubal transfer, ZIFT)
        
        วิธีการใช้วิธีนี้ เพื่อรักษาในกรณีท่ีรักษาโดยใช้เทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ แล้วมีปัญหาท่ีไม่สามารถทาการย้ายฝากตัวอ่อน ผ่านทางปากมดลูกได้
        
        ข้อบ่งชี้
        
        ทาในรายท่ีมีอสุจิน้อยกว่าปกติ ท่อนาไข่ไม่ตันแต่ทางานไม่ปกติ มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกงอกผิดท่ีและ มีพังผืดมาก
        
        วิธีทำ
        
        1) กระตุ้นให้มีไข่สุก และเก็บไข่เช่นเดียวกับวิธี IVF-ET
        
        2) นาไข่และตัวอสุจิออกมาปฏิสนธิภายนอก
        
        3) นาตัวอ่อน ระยะzygote ใส่กลับเข้าไปในท่อนาไข่
        
        Blastocyst Culture
        
        2 more items...
  - - - Copper bearing IUD เป็นห่วงอนามัยที่มีสารทองแดงเป็นส่วนประกอบ เช่น CU T-380A
      - -Hormone releasing IUD เป็นห่วงอนามัยท่ีมีฮอร์โมนสังเคราะห์เป็นส่วนประกอบ เช่น
        Levonorgestrel T
  - - - 1.สตรีท่ีมีบุตรแล้ว และต้องการเว้นระยะห่างของการมีบุตร
      - 2.สตรีท่ีต้องการคุมกาเนิดระยะยาว เมื่อเลิกใช้ภาวะเจริญพันธ์ุกลับมาดังเดิม
      - 3.สตรีหลังคลอดท่ีต้องการเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
      - ข้อดี
        
        1.ประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการตั้งครรภ์ ปลอดภัย อาการข้างเคียงน้อย
        
        2.ราคาถูก ใช้ได้นาน ไม่เป็นภาระ ไม่ต้องกลัวลืม
        
        3.เมื่อเอาห่วงอนามัยออกสามารถต้ังครรภ์ได้ในระยะเวลาสั้น
        
        ข้อเสีย
        
        ปวดท้องน้อย อาการจะค่อยๆหายไปใน 2-3 เดือน
        
        ห่วงอนามัยหลุด พบได้ชนิดธรรมดามากกว่าชนิดท่ีมีสารเสริมประสิทธิภาพ
        
        ตกขาวเพิ่มข้ึน หากตกขาวมีลักษณะผิดปกติ อาจเสี่ยงต่อการอักเสบในอุ้งเชิงกราน ควรมา
        พบแพทย์เพื่อรับการตรวจรักษา
        
        ข้อห้ามในการใช้ห่วงอนามัย
        
        สตรีที่มีการติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน หรือติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์
        
        มีเลือดออกผิดปกติที่ไม่ทราบสาเหตุ
        
        ปากมดลูกตีบอย่างรุนแรง
        
        คำแนะนำในการใช้ห่วงอนามัย
        
        ผู้รับบริการสามารถมารับบริการใส่ห่วงอนามัยได้ทุกวัน ช่วงเวลาที่ใส่ง่ายคือช่วงท่ีมี ประจาเดือนหรือหมดประจาเดือนไม่เกิน 10 วัน ถ้าเป็นชนิด copper IUD ควรใส่ภายใน 12 วัน
        
        ภายหลังแท้งบุตรและไม่มีการติดเชื้อสามารถใส่ห่วงได้ทันที แต่ไม่ควรใส่ทันทีหลังคลอด เพราะห่วงอนามัยมีโอกาสหลุดสูงกว่าระยะอื่น
        
        สามารถทางานได้ตามปกติ หากมีอาการปวดท้องน้อยให้รับประทานยาแก้ปวดได้
- - - - โดยบีบขอบในใส่เข้าไปจนสุด ครอบอยู่ที่ปากมดลูก ห่วงจะช่วยยึดถุงยางไว้ไม่ให้ หลุด ขณะท่ีขอบนอกจะช่วยให้ถุงยางปิดคลุมบริเวณปากมดลูก วิธีนี้ไม่เป็นที่นิยมในปัจจุบัน เพราะมีความ ยุ่งยากในการใช้ และราคาแพงกว่าถุงยางอนามัยชาย
  - - - Skin condom ทาจากลาไส้สัตว์ ทาให้เกิดการแทรกซึมความชุ่มช้ืนจากสิ่งคัดหลั่งได้ และมีราคาแพง ข้อดีคือสวมสบาย ขณะมีเพศสัมพันธ์ให้ความรู้สึกทางเพศดี ข้อเสียคือไม่สามารถขวางกั้นเชื้อ โรคท่ีมีขนาดเล็กได้
      - Rubber condom หรือ latex condom ทาจากน้ายางธรรมชาติ ซ่ึงเป็นถุงยางอนามัยท่ี ใช้กันอยู่ทวั่ ไป มีราคาถูกและมีความยืดหยุ่นสูง สวมใส่ได้กระชับ ป้องกันการตั้งครรภ์และโรคติดต่อทาง เพศสัมพันธ์ได้ด
      - polyurethane ชนิดที่ทาจากสารสังเคราะห์ สาหรับผู้ที่แพ้ยางธรรมชาติ (ทั้งชายและ หญิง) ก็อาจเล่ียงมาใช้ถุงยางอนามัยท่ีผลิตมาจากสารสังเคราะห์ได้
    - - วิธีการคุมกาเนิดโดยใช้ หลักการที่ว่าระดับอุณหภูมิร่างกายมีความสัมพันธ์กับการตกไข่ การหาวันตกไข่ประเมินได้จาก ก่อนไข่ตก ประมาณ 12-24 ช่ัวโมง อุณหภูมิร่างกายจะลดต่าลงกว่าปกติ สังเกตได้จากอุณหภูมิร่างกายต่าสุดขณะตื่น นอนตอนเช้า และหลังจากไข่ตกแล้วอุณหภูมิร่างกายจะเพ่ิมขึ้น 0.2 – 0.5 องศาเซลเซียส
      - การสังเกตมูกจากปากช่องคลอด (cervical mucous method)
        
        เป็นวิธีการคุมกาเนิดโดยอาศัย หลักการเปลี่ยนแปลงของมูกมดลูก ในช่วงระยะการตกไข่ เน่ืองจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเอสโตร เจน
        
        ช่วงเวลา
        
        หลังหมดประจาเดือนใหม่ๆ
        
        ก่อนวันไข่ตก
        ระยะไข่ตก
        
        ลักษณะมูก
        
        ไม่มีมูก หรือมีเล็กน้อย สังเกตมูกได้
        
        มีมูกมากขึ้น สีเหลือง หรือขาว ขุ่นๆ เหนียวๆ
      - การหลั่งน้าอสุจินอกช่องคลอด
        
        การหลั่งภายนอก เป็นการคุมกาเนิดโดยฝ่ายชายถอนอวัยวะ เพศออกจากช่องคลอดก่อนท่ีจะมีการหลั่งน้าอสุจิ เพื่อไม่ให้ตัวอสุจิเข้าไปในช่องคลอด
        
        การควบคุมไม่ให้มีการหลั่งน้ำอสุจิ
        
        การมีเพศสัมพันธ์ตามปกติ แต่เมื่อฝ่ายชายรู้สึกว่าใกล้ถึง จุดสุดยอด ให้บังคับตนเองไม่ให้มีการหลั่งน้าอสุจิจนกระท่ังความตื่นตัวทางเพศหมดไปเอง
        
        การเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
        
        มารดาที่ไม่ได้เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาจะเร่ิมมีประจาเดือนภายใน 4- 6 สัปดาห์ แต่สาหรับมารดาท่ีเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดานานๆ ทาให้มีการหลั่งฮอร์โมน prolactin สูง ซึ่งจะ ยับยั้งการหลั่งฮอร์โมน FSH และ LH ทาให้รังไข่ไม่ถูกกระตุ้น และไม่เกิดการตกไข่
  - - - ใช้คุมกาเนิดและป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
      - ซื้อง่าย ราคาไม่แพง พกพาได้สะดวก
      - ปลอดภัย ไม่เกิดภาวะแทรกซ้อนต่อผู้ใช้
    - - หากใช้ไม่ถูกต้อง มีโอกาสล้มเหลวในการป้องกันการต้ังครรภ์
      - ถุงยางอนามัยอาจแตกหรือหลุดได้
      - หากใช้เป็นเวลานาน ฝ่ายหญิงอาจระคายเคืองช่องคลอด แก้ไขโดยใช้ชนิดที่มีสารหล่อลื่น
        หรืออาจใช้ gel ช่วยในการหล่อลื่น
      - คำแนะนำในการใช้ถุงยางอนามัย
        
        เก็บถุงยางอนามัยในท่ีแห้งและเย็น
        
        อย่าทดสอบถุงยางอนามัยด้วยการดึงให้ยืดหรือเป่า ขณะฉีกมุมซองควรระวังเล็บมือจิก ถุงยางอนามัย
        
        ฉีกซองและหยิบถุงยางอย่างน่ิมนวล ระวังการฉีกขาด คล่ีถุงยางออกประมาณ 2 เซนติเมตร
- - - - มีประสิทธิภาพสูง อุบัติการณ์การตั้งครรภ์มีเพียง 7/1000 คน ในระยะเวลา 1 ปี
      - ปลอดภัยจากภาวะแทรกซ้อนของเอสโตรเจน
      - ยาออกฤทธ์ิได้เลยก่อนผ่านตับ
      - ข้อเสีย
        
        ภายหลังการใช้ยาฝังคุมกาเนิด อาจมีเลือดออกกะปริดกะปรอย ประจาเดือนมาไม่สม่าเสมอ หาก ประจาเดือนขาดหายเกิน 6 สัปดาห์ ควรมาตรวจการต้ังครรภ์
        
        ข้อห้ามในการใช้ยาฝังคุมกาเนิด
        
        สตรีที่ต้ังครรภ์หรือสงสัยว่าต้ังครรภ์
        
        มีภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดาระยะเฉียบพลัน
        
        3 .มีการทางานของตับผิดปกติ มีเลือดออกจากช่องคลอดที่ไม่ทราบสาเหตุ
        
        แนะนำในการใช้ยาฝังคุมกาเนิด
        
        ควรฝังยาคุมกาเนิดภายในวันที่ 5 ของรอบประจาเดือน เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์
        
        ยาฝังคุมกาเนิดสามารถฝังได้ทันทีหลังคลอด หรือเมื่อตรวจหลังคลอด 4-6 สัปดาห์ เน่ืองจาก ไม่มีผลกระทบต่อการหล่ังของน้านม
        
        ฝังยาได้ทันทีหลังแท้ง หรือเม่ือมาตรวจหลังแท้ง 2-3 สัปดาห์
- - - - สุขภาพกาย ได้แก่ มีโรคประจาตัว มีคู่หลายคน ติดสิ่งเสพติด มีผลทาให้การมีเพศสัมพันธ์ห่างลง และการสร้างตัวอสุจิน้อยลง
      - สุขภาพจิตได้แก่ความวิตกกังวลความเครียดความกลัวอย่างรุนแรงมีผลทาให้อวัยวะเพศไม่ แข็งตัว (impotence) หรือ หลั่งน้าอสุจิเร็วเกินไป (premature ejaculation)
      - โรคท่ีทาให้การสร้างอสุจิ หรือการผ่านออกของน้าอสุจิผิดปกติ เช่น คางทูม กามโรค
      - ปัจจัยการมีบุตรยากในฝ่ายหญิง
        
        สุขภาพกาย ได้แก่ มีโรคประจาตัวเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคเลือด
        
        สุขภาพจิต ได้แก่ ความวิตกกังวล ความเครียด โรคจิต โรคประสาท ในบางรายส่งผลให้ ประจาเดือนมาไม่สม่าเสมอ หรือรังไข่ทางานผิดปกติทาให้ไม่มีการตกไข่
        
        ความผิดปกติของอวัยวะสืบพันธ์ุ เช่น ความผิดปกติของท่อนาไข่ รังไข่ มดลูก ช่องคลอด
        
        ปัจจัยส่งเสริมทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง
        
        อายุฝ่ายหญิง สตรีท่ีมีอายุ 35 ปี หรือมากกว่าทาให้ไข่ตกช้า หรือไม่มีการตกไข่ ความสามารถในการมีบุตรลดลง
        
        อายุฝ่ายชาย จากการศึกษาพบว่าอัตราการตั้งครรภ์ลดลงในหญิงที่มีสามีอายุมากเกิน 30 ปี
        
        การคุมกาเนิด เช่น การใช้ยาฉีด หรือยาฝัง หลังหยุดคุมกาเนิดแล้วต้องใช้เวลานานระยะหนึ่ง กว่าจะมีการตกไข่
        
        การวินิจฉัย
        
        ตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อการวินิจฉัยในฝ่ายชาย
        
        การวิเคราะห์น้าอสุจิ (semen analysis) เพื่อตรวจดูลักษณะจานวน การเคลื่อนไหว
        ของตัวอสุจิ และความหนืดของน้าอสุจิ ควรตรวจซ้า 2 คร้ัง และห่างกันไม่น้อยกว่า 7 วัน
        
        การเก็บน้าอสุจิส่งตรวจ
        
        1) เตรียมความพร้อมทางด้านร่างกายและจิตใจ หากไม่สบายหรือรับยาใดๆ ควรแจ้งให้
        แพทย์ทราบ รวมท้ังทาจิตใจให้สบายไม่เครียด หรือวิตกกังวล เพราะอาจมีผลเสียต่อคุณภาพของอสุจิได้
        
        2) งดการมีเพศสัมพันธ์ประมาณ 2-7 วัน งดเครื่องด่ืมผสมแอลกอฮอล์ หรืออาบน้าอุ่นจัด
        ก่อนเก็บน้าอสุจิ
- - - - เหมาะสาหรับสตรีที่ประจาเดือน ค่อนข้างมาสม่าเสมอ คือ รอบประจำเดือนที่สั้นท่ีสุด และยาวท่ีสุด แตกต่างกันไม่เกิน 10 วัน
        
        วันแรกของระยะไม่ปลอดภัย = รอบประจาเดือนท่ีสั้นที่สุด – 18
        
        วันสุดท้ายของระยะไม่ปลอดภัย = รอบประจาเดือนท่ียาวท่ีสุด – 11