Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ป่วยที่มีปัญหาความผิดปกติของทางเดินหายใจ - Coggle Diagram

- - - - viral rhinitis
      - Allergic rhinitis
    - - รักษาตามอาการ
      - นอนพักผ่อนให้เพียงพอ ไม่ทำงานหนัก หรือออกกำลังมากเกินไป
      - ดูแลร่างกายให้อบอุ่น
      - อยู่ในห้องที่อากาศถ่ายเทได้ดี
      - กลั้วคอบ่อยๆ ด้วยน้ำสะอาด ดื่มน้ำมากๆ
      - ดูแลให้ได้รับยาแก้ปวดลดไข้
      - ใช้ช้อนกลางเมื่อรับประทานร่วมกับผู้อื่น
      - สวมผ้าปิดปากและจมูก
      - หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดกับผู้ที่ภูมิต้านทานต่ำ
    - - โรคจมูกอักเสบจากการติดเชื้อไวรัส
        
        น้ำมูกข้น
        
        มีไข้
        
        เจ็บคอ หรือ แสบคอ
      - โรคจมูกอักเสบภูมิแพ้
        
        น้ำมูกใส
        
        ไม่มีไข้
        
        คันคอ
  - - - จากเชื้อไวรัส
        
        เจ็บคอเล็กน้อยถึงปานกลาง
        
        น้ำมูกใส
        
        ไอ เสียงแหบ
        
        มีไข้ต่ำ ๆ ปวดศีรษะเล็กน้อย
      - จากเชื้อแบคทีเรีย
        
        เจ็บคอมากจนกลืนน้ำและ อาหารลำบาก
        
        ไข้สูง
        
        ปวดเมื่อยตามตัว
        
        ต่อมน้ำเหลืองโต
    - - เกิดจากการติดเชื้อไวรัส Rhinovirus, Adenovirus และ Coronavirus
      - เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย กลุ่มสเตรปโตค็อกคัส โดยเฉพาะเบต้า-ฮีโมไลติก สเตรปโตค็อกคัส กลุ่มเอ หรือ สเตรปโตค็อกคัสไพโอจีเนสเชื้อหนองใน เชื้อ หนองในเทียม เชื้อคอตีบ
      - เกิดจากการติดเชื้อราในผู้ที่มี ภูมิคุ้มกันต่ำ เช่น ผู้ป่วยมะเร็ง ผู้ที่ได้รับยาเคมีบำบัด ผู้ป่วยเอดส์ เป็นต้น
    - - รักษาตามสาเหตุ และการรักษาประคับประคองตามอาการ
      - ให้ยาปฏิชีวนะ 5-14 วัน
  - - - เจ็บคอมาก กลืนลำบาก ไข้สูงมากกว่า 38.3 องศาเซลเซียส หนาวสั่น ปวดศีรษะ ปวดเมื่อยตาม ตัว อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร มีกลิ่นปาก และอาจมีปวดร้าวไปที่หู ตรวจพบทอนซิลโต แดง
    - - การอักเสบมักเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย กลุ่ม Beta–hemolytic streptococcus, Staphylococcus
    - - ข้อวินิจฉัยการพยาบาลก่อนผ่าตัด
        
        ปวด เนื่องจากมีการอักเสบของต่อมทอนซิล
        
        มีไข้ เนื่องจากการอักเสบและติดเชื้อ
        
        วางกระเป๋าน้ำแข็งบริเวณคอเพื่อบรรเทาปวด รับประทานยาแก้ปวดทุก 4-6 ชั่วโมง และรับประทานก่อนอาหาร 30 นาที
        
        กลั้วคอบ่อยๆ
        
        รับประทานยาแก้ไอตามแผนการรักษา
        
        รับประทานยาปฏิชีวนะ ให้ครบตามแผนการรักษา
      - ข้อวินิจฉัยการพยาบาลหลังผ่าตัดในระยะ 24 ชั่วโมงแรก
        
        เสี่ยงต่อการสำลักหลังผ่าตัดเนื่องจาก
        รีเฟล็กซ์การกลืนผิดปกติ
        
        จัดท่านอนตะแคงป้องกันการสำลักหรือการอุดกั้นในทางเดินหายใจ
        
        ประเมินรีเฟลกซ์การกลืน
        
        หากรู้สึกตัว จัดท่านอนศีรษะสูง 45 องศา
        
        กลั้วคอเบาๆด้วยน้ำเกลือวันละ 2-3 ครั้ง
        
        เสี่ยง/ มี่เลือดออกจากแผลผ่าตัด
        เสี่ยงต่อการเกิดแผลแยกหลังผ่าตัด
        
        ประเมินอัตรา ลักษณะหายใจ ฟังเสียงปอดทุกชั่วโมง กระตุ้นการขับเสมหะ
        
        อธิบายว่า อาจมีเลือดออกใน 12-24 ชั่วโมงแรกหลังผ่าตัด
        
        ติดตามภาวะเลือดออก
        
        แนะนำไม่ควรกลืนน้ำลาย ให้บ้วนลงในชามรูปไต
        
        ไม่ขากเสมหะจนกว่าแผลในคอจะหายดี
        
        รับประทานอาหารอ่อน
        
        ปวดเนื่องจากมีการอักเสบของต่อม ทอนซิล
        
        มีไข้ เนื่องจากการอักเสบและติดเชื้อ
        
        ดูแลให้ได้รับยาแก้ปวดเมื่อมีไข้หรือเจ็บคอ
        
        ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8-10 แก้ว
        
        จิบน้ำเย็น หรืออมก้อนน้ำแข็ง ลดปวด
      - การพยาบาลในระยะหลัง 24 ชั่วโมงหลังผ่าตัดต่อมทอนซิล
        
        ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอเนื่องจาก
        รับประทานอาหารได้น้อย จากอาการ ปวดขณะกลืน
        
        ดูแลและแนะนำการรับประทานอาหาร
        
        ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มหรืออาหารที่มีรสเปรี้ยว เผ็ด
        
        ไม่ควรดื่มเครื่องดื่มหรือรับประทานอาหารที่มีสีแดง
        
        ไม่ควรรับประทานอาหารที่อุ่นเกินไปหรือร้อน
        
        ไม่สุขสบายเนื่องจากปากแห้ง/ลม หายใจมีกลิ่นเหม็น
        
        บ้วนปากด้วยน้ำยาบ้วนปากหรือน้ำเกลือ
        
        ดื่มน้ำมากๆ
        
        ไม่สามารถดูแลตนเองเพื่อป้องกัน ภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดได้ เนื่องจากพร่องความรู้
        
        สังเกตอาการผิดปกติ
        
        ห้ามแกะแผ่นขาวที่ติดอยู่ที่แผล
        
        ห้ามขากเสมหะจนกว่าแผลจะหาย
        
        งดดื่มสรา สูบบุหรี่
        
        ห้ามรับประทานอาหารแข็งหรือมีกากมาก
  - - - ปวด กดเจ็บบริเวณโพรงอากาศข้างจมูก
      - ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น
    - - เกิดหลังการติดเชื้อในทางเดินหายใจหรือภูมิแพ้ซึ่งทำให้เกิดการอุดตันของสิ่งคัดหลั่งในโพรงอากาศและเกิด การติดเชื้อตามมา หรือในผู้ที่มีภาวะสันจมูกคด nasal polyps มีการโตของ adenoid การบาดเจ็บของ จมูก การมีสิ่งแปลกปลอมในจมูก การดำน้ำหรือว่ายน้ำ
    - - การหายใจไม่มีประสิทธภาพ เนื่องจากการช่องจมูกบวมและอุดตัน
        
        ประเมินสัญญาณชีพ และการมีเสมหะคั่งค้างในทางเดินหายใจ
        
        จัดให้นอนศีรษะสูง
      - ปวดเนื่องจากเนื้อเยื่อได้รับการ บาดเจ็บ
        
        ประคบด้วยความเย็น
        
        กระตุ้นให้ดื่มน้ำบ่อยๆ
        
        ดูแลให้ได้รับยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
      - มีโอกาสเลือดออกหลังผ่าตัด
        
        สังเกตการมีเลือดออก
        
        ห้ามผู้ป่วยสั่งน้ำมูกแรงๆ
  - - - เลือดไหลออกจากจมูก
    - - สาเหตุจากการบาดเจ็บ สิ่งแปลกปลอม การติดเชื้อ ความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด เนื้องอก ในช่องจมูก
    - - เสี่ยงต่อภาวะช็อค เนื่องจากมีการเสียเลือดออกจากร่างกาย
        
        จัดท่านั่งศีรษะสูงก้มหน้าเล็กน้อยป้องกันเลือด
        
        ประเมินจำนวน สี ลักษณะของเลือดที่ออก
        
        วัดสัญญาณชีพ
        
        ถ้าเลือดออกไมมาก ให้ผู้ป่วยใช้มือบีบจมูก 2 ข้างให้แน่น
        
        ใช้กระเป๋าน้ำแข็งประคบสันจมูก
  - - - คัน จาม คัดจมูก น้ำมูกไหลเรื้อรัง
    - - เกิดจากการอักเสบเรื้อรังของ จมูก จากการเป็นโรคหวัด ภูมิแพ้หรือได้รับการระคายเคืองเป็นเวลานานจากภูมิแพ้ หอบหืด จากผนัง ด้านข้างของโพรงจมูก
    - - การกำจัดริดสีดวงจมูกออกโดย
        การรักษาด้วยยา
      - การรักษาโรคที่เกิดร่วมและการป้องกันการเกิดซ้ำของริดสีดวงจมูก
  - - - Nasopharynx cancer
        
        คัดแน่นจมูก
        
        ปวด
        
        น้ำมูกไหลข้างเดียว
        
        หูอื้อ ฟังไม่ชัด
      - Laryngeal cancer, Cancer of the larynx
        
        เสียงแหบ
        
        อาการอื่น
        
        อาการบวมหรือก้อนในคอ
        
        หายใจลำบาก
        
        หายใจเสียงดัง
        
        กลืนลำบาก
    - - ปัจจัยเสี่ยงของมะเร็งศีรษะและลำคอ คือ พันธุกรรม การดื่มสุรา สูบบุหรี่ เชื้อไวรัส Human papilloma virus , Epstein-Barr virus ภาวะกรดไหลย้อน อาชีพเกษตรกร ช่างไม้ ซึ่งสัมผัส ฝุ่นไม้หรือ ขี้เลื่อย ช่างโลหะโครเมี่ยม นิกเกิล เรเดียม
    - - การผ่าตัด
      - การรักษาด้วยรังสี
      - การใช้เคมีบำบัด
- - - - ไข้ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ไอบ่อย
      - ไอมีเลือดปน
      - มีเสมหะ
    - - การติดเชื้อจากการติดเชื้อแบคทีเรีย
      - สารเคมี ควัน ไอเสียรถยนต์ ฝุ่นละออง มลพิษ
    - - แบบแผนการหายใจไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากหลอดลมหดเกร็งตัว
      - มีไข้จากการติดเชื้อในทางเดินหายใจ
      - กลไกทำให้ทางเดินหายใจให้โล่งไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจากการติดเชื้อและมีเสมหะมาก
    - - ประเมินการหายใจ ฟังปอด ทุก 4 ชั่วโมง
      - ดูแลการพักผ่อนและการได้รับอาหารและน้ำให้เพียงพอ ดื่มน้ำอุ่นมากๆ
      - ดูแลให้ทางเดินหายใจชุ่มชื้น
      - แนะนำ/ กระตุ้นให้ผู้ป่วยไอที่ถูกวิธี ขับเสมหะและบ้วนทิ้งทุก 2 ชั่วโมง และปิดปากทุกครั้ง
      - รักษาความสะอาดปากและฟัน ล้างมือบ่อยๆ
      - ดูแลให้ยาตามแผนการรักษา
  - - - ไข้สูงทันทีทันใด
      - หนาวสั่น
      - อ่อนเพลีย
      - หายใจหอบ
    - - การติดเชื้อ
      - การฉายรังสีในมะเร็งปอด มะเร็งเต้านม
      - การสำลักสิ่งแปลกปลอม สารเคมีหรือน้ำย่อยขณะอาเจียนหรือขย้อน
      - Hypoventilation ในผู้ป่วยติดเตียง
    - - เนื้อเยื่อของร่างกายมีโอกาสได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจากการติด เชื้อที่ปอด
      - แบบแผนการหายใจไมมีประสิทธภาพ เนื่องจากการอักเสบของเนื้อปอด
      - ไม่สามารถทำให้ทางเดินหายใจให้โล่ง เนื่องจากเสมหะเหนียวข้น
      - ทางเดินหายใจอุดกั้นเนื่องจากเสมหะมาก
      - มีไข้เนื่องจากมีการติดเชื้อที่ปอด
      - ไม่สุขสบายจากการเจ็บหน้าอก
      - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะการหายใจ
        ล้มเหลวเนื่องจากการแลกเปลี่ยนก๊าซบกพร่อง
      - เสี่ยงต่อการติดเชื้อในกระแสเลือด
    - - วัดสัญญาณชีพ
      - ประเมินภาวะพร่องออกซิเจนจากระดับความรู้สึกตัว
      - ฟังเสียงปอดเป็นระยะๆ
      - ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับออกซิเจน
      - ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง
      - สอนการฝึกการหาย
      - ดูแลให้ยาขยายหลอดลม
      - สังเกตลักษณะ สี กลิ่นของเสมหะ
      - เก็บเสมหะส่งตรวจ
      - ติดตามผลส่งตรวจและเพาะเชื้อ
      - ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะภายหลังเก็บเสมหะ/เลือดส่งตรวจ
      - ทำความสะอาด ปาก ฟัน ร่างกายและสิ่งแวดล้อม
      - ให้ดื่มน้ำอย่างเพียงพอ
      - ดูแลให้พักผ่อนอย่างเพียงพอ
      - ดูแลให้ยาบรรเทาปวด
      - ป้องกันการแพร่ กระจายเชื้อโรค
  - - - ไข้
      - ไอเสมหะมาก
      - มีกลิ่นเหม็น
      - เจ็บหน้าอก
      - น้ำหนักลด
    - - การทำหัตถการในช่องปาก Sinobronchial infections, Dental sepsis และ Bronchiectasis เชื้อที่เป็นสาเหตุของฝีในปอดที่พบได้บ่อย คือ กลุ่ม 1) Aerobic และ Anaerobic Streptococci
        2) S. aureus และ 3) Gram-negative organisms การติดเชื้อหลายชนิด มักเกิดจากการสูดหายใจเอาสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในเนื้อปอด
    - - การหายใจไม่เพียงพอเนื่อง
        จากปอดขยายตัวได้ไม่เต็มที่
      - มีโอกาสเกิดภาวะเนื้อเยื่อของร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจาก การทำงานของปอดมีประสิทธิภาพลดลง
      - ไม่สุขสบายจากการเจ็บหน้าอก
      - มีไข้เนื่องจากมีการติดเชื้อที่ปอด
    - - วัดสัญญาณชีพ
      - ประเมินภาวะพร่องออกซิเจนจากระดับความรู้สึกตัว
      - ฟังเสียงปอดเป็นระยะๆ
      - ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง
      - สอนผู้ป่วยฝึกการหายใจ
      - สอนและสาธิตการไออย่างมีประสิทธิภาพ
      - สังเกตลักษณะ สี กลิ่นของเสมหะ
      - เก็บเสมหะส่งตรวจ
      - ดูแลให้ยาปฏิชีวนะ
      - ดูแลให้ได้รับยาขยายหลอดลม
  - - - ไอเรื้อรังเกิน 2 สัปดาห์
      - ไอแห้งๆหรือมีเสมหะสีเหลือง เขียวหรือไอปนเลือด
      - เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
      - มีไข้ต่ำๆ ตอนบ่ายหรือเย็น
      - เหนื่อยหอบ อ่อนเพลีย
      - เจ็บแน่นหน้าอก
    - - เชื้อ Mycobacterium tuberculosis
    - - โอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากฤทธิ์ข้างเคียงของยา
      - พร่องความรู้เกี่ยวกับการป้องกันการ แพร่กระจายเชื้อ/
        มีโอกาสแพร่ กระจายเชื้อ
    - - ให้คำแนะนำ หลังรับประทาน
      - ให้คำแนะนำการรับประทานยา
      - งดดื่มสราและหลีกเลี่ยงการใช้ยาอื่นที่ไม่จำเป็น
      - รับประทานอาหารให้ถูกสุขลักษณะ
      - ใช้ผ้าหรือกระดาษปิดปากและจมูกขณะไอหรือจาม
      - ให้สมาชิกในครอบครัวทุกคนและเพื่อนร่วมงานใกล้ชิด
  - - - ไข้
      - หอบเหนื่อย
      - เบื่ออาหาร
      - อ่อนเพลีย
      - เจ็บหน้าอกเฉพาะเวลาหายใจเข้าสุดหรือไอ
    - - เกิดหลังการติดเชื้อ pneumonia, TB, lung abscess หรือหลังผ่าตัดปอด ผ่าตัดเปิด ทรวงอก หลังการเกิด hemothorax ถูกยิงที่ทรวงอก
    - - แบบแผนการหายใจไม่มีประสิทธภาพ
        เนื่องจากมีหนองในช่องเยื่อหุ้มปอด
      - มีโอกาสเกิดภาวะเนื้อเยื่อของร่างกายได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอ
        เนื่องจาก การทำงานของปอดมีประสิทธิภาพลดลง
      - มีไข้เนื่องจากมีการติดเชื้อที่เยื่อหุ้มปอด
      - ไม่สุขสบายจากการเจ็บหน้าอก
      - วิตกกังวลเกี่ยวกับการผ่าตัด
    - - วัดสัญญาณชีพ
      - ประเมินภาวะพร่องออกซิเจน
      - ฟังเสียงปอดเป็นระยะๆ
      - ดูแลให้ได้รับยาปฏิชีวนะ
      - ทำความสะอาด ปาก ฟัน
      - สอนผู้ป่วยฝึกการหายใจ
      - ดูแลให้ยาปฏิชีวนะ
  - - - ไอเรื้อรัง
      - ไอมีเสมหะมาก
      - อ่อนล้า
      - น้ำหนักลด
      - หายใจมีเสียงหวีด
      - เจ็บหน้าอก
    - - โรคซิสติกไฟโบรซิส ซึ่งเป็นความผิดปกติทางพันธุกรรมที่ทำให้ร่างกายมี การสร้างสารคัดหลั่งผิดปกติ ระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ โรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง การติดเชื้อเอชไอวี ภาวะขาดสารอัลฟา-1 แอนตี้ทริปซิน ซึ่งเป็นความ ผิดปกติแต่กำเนิด การติดเชื้อที่ปอด
    - - การรักษาด้วยยา
      - การออกกำลังกาย
      - ดื่มน้ำให้มาก
      - การใช้อุปกรณ์ที่มีกลไกระบบสั่นสะเทือนและแรงดัน
  - - - เหนื่อยหอบ
      - ไอเรื้อรัง
      - ไอมีเสมหะ
      - หายใจ ลำบาก
    - - เป็นผลจากการได้รับสารระคายเคืองเข้าสู่ทางเดินหายใจต่อเนื่อง ส่งผลให้มีการ อักเสบเรื้อรังในหลอดลม เนื้อปอดและหลอดเลือดปอด โดยมีเซลล์ที่สำคัญ คือ T-lymphocyte neutrophil และmacrophage ทำให้มีการหลั่ง inflammatory mediator ที่สำคัญคือ leukotriene B4, interleukin 8, tumor necrosis alpha นอกจากนี้ยัง มีกระบวน การที่สำคัญคือ การเพิ่มของ oxidative stress, ความไม่สมดุลของ proteinase กับ antiproteinase
    - - แบบแผนการหายใจไมมี
        ประสิทธภาพ เนื่องจากหายใจลำบาก
      - ทางเดินหายใจไม่โล่งเนื่องจากการหด เกร็งของหลอดลม/มีเสมหะมาก/การ ไอไมมีประสิทธิภาพ
      - การแลกเปลี่ยนก๊าซบกพร่องใน เนื่องจากเนื้อเยื่อปอดเสียความ ยืดหยุ่น/ทางเดินหายใจไม่โล่ง
      - การระบายอากาศและการ แลกเปลี่ยนกาซผิดปกติ
      - การดูแลตนเองบกพร่องเนื่องจาก อ่อนล้าจากการหายใจลำบากและมี การระบายอากศม่เพียงพอ
      - ความทนต่อการทำกิจกรรมลดลง
      - ความสามารถในการทำกิจกรรมลดลง
    - - ตรวจร่างกายและฟังปอดเป็นระยะๆ
      - จัดท่าให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าศีรษะสูง
      - ให้ผู้ป่วยหายใจลึกๆและไอออกมา
      - สอนการฝึกหายใจอย่างมีประสิทธิภาพ
      - ดูแลผู้ป่วยให้ไดรับออกซิเจน
      - ดูแลให้ยาขยายหลอดลม
      - กระตุ้นให้ดื่มน้ำอุ่นมากๆอย่างน้อยวันละ 2 – 3 ลิตร/วัน
      - ติดตามผลการตรวจ ABG
      - ส่งเสริมในการทำกิจวัตรประจำวันด้วยตนเอง
  - - - หายใจไม่ออก
      - ไอแห้งๆ
      - หายใจมีเสียงวี๊ด
    - - เกิดจาก 1) สารก่อภูมิแพ้ 2) มลพิษในอากาศ
        3) การติดเชื้อของทางเดินหายใจ 4) การออกกาลังกายและ hyperventilation 5) อากาศที่เปลี่ยนแปลง
        6) ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ 7) อาหารและยา 8) การแสดงอารมณ์ที่รุนแรง 9) การสูบบุหรี่ 10) สิ่งที่ทาให้เกิดการระคายเคือง
    - - ประเมินความรุนแรงของโรค
      - การบริหารยาและสารน้ำตามแผนการรักษา
      - การพยาบาลเพื่อป้องกันภาวะอันตราย
        
        พยายามไม่ให้ผู้ป่วยออกแรงและเหนื่อยเกินไป
        
        จัดท่าให้ผู้ป่วยหายใจได้สะดวก
        
        สอนหายใจออกโดยเป่าลมออกทางปากช้าๆ
        
        สังเกตอาการของการติดเชื้อ
        
        รักษาทางเดินหายใจให้โล่ง
      - การพยาบาลเพื่อการส่งเสริมสุขภาพและการดูแลตนเอง
        
        งดสูบบุหรี่ ไม่อยู่ใกลผู้สบบุหรี่
        
        ออกกำลังกายสม่ำเสมอตามความสามารถ
        
        แนะนำการใช้ยาอย่างถูกวิธี และต่อเนื่อง
        
        ผ่อนคลายความเครียด
    - - ทางเดินหายใจไม่โล่ง
        เนื่องจากมีการอุดกั้นของหลอดลม
      - อ่อนเพลียเนื่องจากเสียน้ำและเกลือแร่จากการหอบ
      - บกพร่องในการแลกเปลี่ยนออกซิเจน
        เนื่องจากมีการตีบแคบของทางเดินหายใจ
  - - - อาการทั่วไป
        
        มีไข้
        
        ไอแห้ง
        
        อ่อนเพลีย
      - อาการที่พบไม่บ่อย
        
        ปวดเมื่อยเนื้อตัว
        
        เจ็บคอ
        
        ท้องเสีย
        
        ตาแดง
        
        ปวดศีรษะ
    - - ลดการสัมผัสปัจจัยเสี่ยง
      - รักษาระยะห่าง
      - หลีกเลี่ยงการสัมผัสบริเวณตา จมูกปาก โดยไม่ได้ล้างมือ
      - ควรล้างมือบ่อยๆ
      - ควรใส่หน้ากาก