Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

PROBAVNI SUSTAV - Coggle Diagram

- - - - PAPILE
        a) NITASTE najmanje su, nemaju okusne pupoljke, imaju mehaničku ulogu
        b) GLJIVASTE oblika gljive, više ih je prema vrhu jezika, raštrkane su između nitastih
        c) OKRUŽENE kupolasti oblik, najveće su, čovjek ih ima 8-12, okružene su neorožnjenim epitelom koji ima puno okusnih pupoljaka
        d) LISTASTE sastoje se od paralelnih grebena razdvojenih dubokim pukotinama sluznice u kojima su okusni pupoljci
        na lateralnoj strani jezika?
      - OKUSNI PUPOLJCI
        -> na apikalnom dijelu okusnog pupoljka je okusni otvor
        -> okusni pupoljci se ne nalaze samo na jeziku, već i na mekom nepcu, posteriornoj strani ždrijela i epiglotisa
        -> 3 vrste stanica:
        a) SENZORNE najbrojnije, duguljaste
        apikalni dio: ima mikrovile, taj dio završava na okusnom otvoru
        bazalni dio: naslanja se na bazalnu membranu i senzoričke aferentne neurone
        b) POTPORNE izdužene, nisu povezane neuronima
        apikalni dio: ima mikrovile, taj dio završava na okusnom otvoru
        bazalni dio: naslanja se na bazalnu membranu
        c) BAZALNE STANICE iz njih nastaju prve dvije vrste stanica i nakaze se u blizini bazalne membrane
        
        raspored okusnih pupoljaka na jeziku
        1.) gorko korijen jezika
        2.) kiselo rubovi pri korijenu
        3.) slano rubovi pri vrhu i vrh
        4.) slatko vrh jezika
        5.) umami sredina jezika (tečno, slasno)
        -> svih 5 vrsta okusa mogu se detektirati na cijeloj površini jezika, no svaki okus ima svoju regiju gdje se više detektira
        -> jezik ima 8 mišića
        -> ljuto nije okus, nastaje kao osjećaj žarenja
  - - - -> parne žlijezde (sa svake strane) koje proizvode slinu pH 6.8
        -> slina ima ione kalcija, fosfata i hidrogenkarbonatni ion
        enzime: ptijalin/amilaza(koji razgrađuje škrob do maltoze) i lizozim (važna uloga u razgradnji bakterija)
        a) podvilične
        b) podjezične
        c) podušne
      - kserostomia je nemogućnost proizvodnje sline, dok se normalno izlučuje do 0.5 mL/min, kod kserostomie 0.2 mL/min
  - - - -> nalazi se iza dušnika, cjevasti organ dužine 25 cm
        -> ima 2 SFINKTERA prstenasti mišići, gornji sprečava ulazak zraka, a donji sprečava povratak hrane iz želudca
        
        HISTOLOGIJA
        
        sluznica (mukoza)
        a) mukozne žlijezde (luče blago kiseli sekret)
        b) kardijačne žlijezde (luče lužnati sekret)
        c) višeslojni neorožnjeni pločasti epitel
        
        submukoza
        a) mukozne žlijezde
        b) nepravilno vezivno tkivo
        c) krvne žile
        d) limfne žile i limfni čvorovi
        e) živci
        
        seroza
        -> samo gornji dio jednjaka
        a) jednoslojni kubični epitel
        b) vezivna ovojnica
        c) krvne i limfne žile
        
        mišićni sloj
        -> uzdužni i kružni mišići
      - ŽELUDAC
        (lat. ventriculus)
        
        dijeli se na:
        a) kardija ima kardijačne žlijezde, luče sluz
        b) fundus ima želučane žlijezde, čini tijelo želuca
        c) pilorus ima piloričke žlijezde (luče sluz) i pilorički sfinkter (na ulazu u dvanaesnik da bi se spriječio povratak hrane u želudac
        d) uzdužni nabori u unutrašnjoj stijenki želuca
        
        histologija:
        1.) mucosa (sluznica)
        2.) submucosa gusto i nepravilno vezivno tkivo, sadrži krvne i limfne žile, živce
        3.) muscularis cirkularno i longitudialno raspoređeni glatki mišići
        seroza sadrži isto kao u jednjaku
        
        mukoza je jednoslojni cilindrični epitel što luči hormon GASTRIN
        
        specifične žlijezde:
        a) glavne žlijezde luče hidrolitički enzim PEPSIN
        b) sporedne/ mukozne žlijezde luče sluz i HCO3 što tvori fiziološku želučano-mukoznu barijeru
        c) obložne žlijezde luče želučanu kiselinu pH <2 HCL
        
        čir ili peptički ulkus
        uzrokovan je većinom bakterijom Helicobacter pylori, ne uzrokuju stres ni začinjena hrana
        
        DVANAESNIK
        (lat. duodenum)
        
        -> najkraći 25 cm
        -> najširi dio tankog crijeva
        
        histologija
        
        1.) SLUZNICA
        a) vrčaste stanice luče sluz
        b) Panetove stanice luče antimikrobne substance zaslužne za regulaciju crijevne flore
        c) enteroendokrine stanice luče hormone: PARAKRINE I ENDOKRINE
        d) enterociti stanice koje pomažu u apsorpciji i prenose tvari iz lumena crijeva u krvni i limfni optok, luče PROBAVNE ENZIME
        
        2.) SUBMUKOZNI SLOJ
        Brunerove žlijezde luče lužnati sekret
        
        3.) CIRKULACIJSKI MIŠIĆNI SLOJ
        
        1 more item...
        
        TANKO CRIJEVO
        (lat. jejunum)
        
        -> duljine 2.5 m
        
        histologija tankog crijeva
        
        2.) SLUZNICA
        -> vili (resice) i mikrovili
        svaka resica sadrži LAKTEAL klupko krvnih i limfnih kapilara
        -> Liberkhuove kripte jednostavne cjevaste žlijezde na bazalnoj membrani tankog crijeva koje imaju vrčaste i Panetove stanice, otvaraju se pri osnovi crijevnih resica
        
        RAZLIKE u odnosu na histologiju dvanaesnika:
        1.) SUBMUKOZA nema Brunerove žlijezde
        
        DEBELO CRIJEVO
        (lat. ileum)
        
        -> duljine 3.5 m
        -> ne proizvode se probavni enzimi
        -> vrši se apsorpcija i reabsorpcija vode, soli i vitamina
        -> izbacuju se štetne tvari i neprobavljeni ostaci
        
        GRAĐA:
        1.) slijepo crijevo (cecum) s crvuljkom (appendix)
        2.) ulazno crijevo
        3.) poprečno crijevo
        4.) silazno crijevo
        5.) Sigmoidno crijevo
        6.) ravno crijevo i analni kanal sa sfinkterom
        Taenia coli tri mišićne trake crijeva koje stvaraju nabore haustre
        
        1 more item...
        
        histologija debelog crijeva:
        
        1.) SLUZNICA
        -> glatka u odnosu na tanko crijevo
        -> mikrovili (apikalni dio), Liberkhunove kripte s vrčastim stanicama
        
        1 more item...
        
        limfoidno tkivo u bazalnoj membrani (lamia propria) sadržiPayer-ove ploče limfno tkivo bez čahure koje imaju imunološku ulogu jer stvaraju plazma stanice (antitijela)
        M stanice oblažu limfne čvorove, na apikalnom dijelu nemju mikrovile nego utore u kojima su T i B limfociti i makrofagi
        
        CRIJEVNI OTVOR (ANUS)
- - - - organ s endokrinom i egzokrinom ulogom
        
        1.) proizvodi plazmatske proteine: albumine, lipoproteine (LDL, HDLs), protrombin, fibrinogen, alfa i beta globuline, glikoproteine
        2.) hepatociti pohranjuju Fe u obliku feritina
        3.) sudjeluju u konverziji vitamina A, D, K
        4.) razgrađuju otrove i lijekove, posebno hidrofobne
        5.) sudjeluje u metabolizmu ugljikohidrata, masti, kolesterola, žučnih soli, uree...
        6.) proizvodi žuč egzokina uloga koju pohranjuje u žučnom mjehuru odakle se kroz žučovod izlijeva u dvanaesnik
  - - - SEKRET luči DUODENUM
        -> SEKRET: enzimi, voda, HCO3- -<
      - ENZIMI lučenje enzima je pod kontrolom hormona KOLECISTOKININA
        a) alfa amilaza (amilolitički enzim) razgradnja polimera glukoze do disaharida
        b) lipaze razgradnja lipida do masnih kiselina i glicerola
        c) deoksiribonukleaze i ribonukleaze razgradnja nukleinskih kiselina do nukleotida
        d) proteolitički enzimi tripsin razgradnja proteina
      - -> lučenje bikarbonata i vode je pod kontrolom hormona SEKRETINA
      - HISTOLOGIJA EGZOKRINOG DIJELA:
        1.) stanice grupirane u acinuse (otočići) unutar lobula (režanj)
        -> stanice acinusa sadrže zimogene granule u kojima su probavni enzimi u inaktivnom obliku, ti enzimi se oslobađaju egzocitozom, noo aktivni samo kada dođu u lumen tankog crijeva
        2.) Langerhansovi otočići što pripadaju endokrinom dijelu
        3.) INTRAlobularni kanal je unutar lobula (režnja)
        4.) INTERlobukarni kanal u dvanaesniku
    - - -> luči hormone: glukagon, inzulin i somatostatin u krv
        -> difuzno je raspoređen unutar egzokrinog dijela
        -> kontrolira koncentraciju glukoze u krvi
      - HISTOLOGIJA ENDOKRINOG DIJELA:
        -> grade ga Langerhansovi otočići između acinusa
        a) alfa-stanice luči hormon glukagon, hormon stresa i gladovanja, što utječe na povećanje glukoze u krvi jer potiče enzime na razgradnju glikogena
        b) beta-stanice luče hormon inzulin što snižava glukozu u krvi i utječe na stanice jetre, skeletnih mišića i adipocite, hormon "obilja"
        c) D-stanice luče hormon somatostatin koji ima više uloga:
        1.) usporava rast zdravih i tumorskih stanica
        2.) inhibira sekreciju egzokrinog i endokrinog dijela gušteraće
        3.) inhibira rad probavnog sustava
        4.) sprečava angiogenezu
        -> sinteza u: probavilu, hipotalamusu, središnjem živčanom sustavu