Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
DİL BİLGİSİ - Coggle Diagram
DİL BİLGİSİ
BAĞLAÇ
Bağlaç nedir nasıl kullanılır?
Tek başına kullanıldıklarında bir anlam ifade edemeyen fakat cümle içerisinde şekil ve anlam yönüyle bağlantılı cümleleri, aynı görevde kullanılan sözcük ve sözcük gruplarını birbirine bağlayan ve bunlar arasında anlam ilişkileri kurabilen nitelikteki sözcüklere “Bağlaç” denir.
Bağlaçlar, tek başlarına bir anlam ifade etmezler.
Bağlaçlar cümle ögesi değildir.
Bağlaçlar cümleden çıkartıldığında anlam bozulmaz ancak anlamda bir daralma meydana gelebilir.
Bazı bağlaçların yerine noktalama işaretleri getirilebilir.
Bağlaçlar ayrı yazılır.
Not:
“ve” bağlacından önce noktalama işareti kullanılmaz, bu bağlaçla cümle başlamaz. Çağdaş şiirde söze etki ve çekicilik katmak için kullanılmaktadır, ama doğru değildir.
“ve” bağlacı yerine & işaretini kullanmak son derece yozlaştırıcıdır.
➥ Ben de geleceğim.
➥ Sen de geleceksin.
➥ Ahmetlerin de arabası varmış.
➥ Yol uzun fakat güvenli.
➥ Hem okuyor hem çalışıyor.
EDAT
Edat veya ilgeç; farklı tür ve görevdeki kelimeler ve kavramlar arasında anlam ilgisi kurmaya yarayan yardımcı kelime.
'' için, ile, gibi, kadar, göre, doğru, başka, dolayı, beri, ötürü, öte, yana, itibaren, nazaran, sanki, üzere, rağmen, sadece, yalnız, dek, karşı, karşın, dolayı, ancak…''
➥ Yalnız onunla konuşur, başkasının dediklerine kulak asmazdı.
➥ On yıldır sadece iki kere gördüm onu.
➥ Rahatlamak için sadece arkanıza yaslanın ve kendinizi huzurlu bir yerde hayal edin.
➥ Tesisatı ancak ustası tamir edebilir.
➥ Araba ancak beş kişi alır.
➥ Acı çekmesine rağmen belli etmemeye çalışıyordu.
➥ Yemek yememe rağmen hala aç hissediyorum.
➥ Parasızlığına karşın moralini bozmuyordu.
➥ Telefonu yeni almama karşın ilk günden bozuldu.
Edat ve bağlaç arasındaki iki temel fark vardır. 1- Edatlar cümleden çıkartıldığında cümle tamamen anlamsızlaşır. 2- Bağlaçlar cümlenin ögelerini birbirine bağlasa da cümlenin bir ögesi olmaz.
ÜNLEM
Ünlem ya da nidâ; sevinç, üzüntü, kızgınlık, korku, şaşkınlık gibi duyguları belirten; tabiat seslerini yansıtan, bir kimseye seslenmek için ve ani bir iş oluş hareketi bildiren cümlelerde
kullanılan bir kelime türüdür...
İçe dönük ünlemler
Konuşmacı veya yazarın sevinç, üzüntü, kızgınlık, korku, heyecan, şaşkınlık gibi duygularını belirten ünlemlerdir:
A, aman, bravo, ay, eyvah, hoppala, oh, ah, of, üf, vah vah, yo, ayol, hah, yuh, oha, yazık vs.
Dışa dönük ünlemler
İnsanın, kendi dışındaki kimselerle, hayvanlar ve nesnelerle olan iletişimini seslenme, gösterme, sorma, onaylama, cevap verme yollarıyla ortaya koyan ünlemlerdir:
a, abe, bre, ey, haydi, hişt, hoşt, hop, hû, yahu, deha, nah, elbet, evet, hayır, hı, oo, oh, peki, tabii vs.
Dışa dönük ünlemler kendi içlerinde seslenme ünlemleri, gösterme ünlemleri ve sorma ünlemleri gibi alt gruplara ayrılır.
Yansıma ünlemleri :
Tabiattaki canlı, cansız varlıkların seslerini taklit eden ünlemlerdir:
cıvıl cıvıl, foşur foşur, çat, küt, güm, pat
Hav hav, miyav, cik cik,
Ünlem öbeği
Birden çok kelimeden oluşan kalıplaşmış ünlemlere ünlem öbeği denir:
Hadi canım sen de!
Hadi oradan!
Yok artık!
Ünlem gibi kullanılan kelimeler
Kişi adları ve unvanları ünlem olarak kullanılabilir:
Ahmet! Nurten Hanım! Müdür Bey!
Şaşkınlık, acıma, korku, kızgınlık gibi duyguları ifade eden bazı isim ve sıfatlar ünlem görevini üstlenir:
Terbiyesiz adam!
Belirteçler de (zarflar) ünlem görevi üstlenebilir:
Buraya gelin!
Çabuk giyinin!