จิตเภสัชบําบัด (Psychopharmaco therapy)
หลักการในการให้ยาที่ถูกต้อง
1) ถูกชนิดยา (right drug)
2) ถูกขนาดยา (right dose)
3) ถูกทางที่ให้ยา(right route)
5) ถูกผู้ป่วย (right patient)
4) ถูกเวลาที่ให้ (right time)
ยาที่ใช้ในผู้ที่มีความผิดปกติทางจิตใจ
- ยารักษาโรคจิต (Antipsychotic drugs)
- ยาคลายกังวล (Anxiolytic drugs)
- ยารักษาอาการเศร้า (Antidepressant drugs)
- ยาควบคุมอารมณ์ (Mood-stabilizer drugs)
- ยาลดอาการขา้งเคียงของยารักษาโรคจิต (Anticholinergic drugs)
ยาต้านเศร้า ใช้รักษาโรคอารมณ์แปปรวนในระยะซึมเศร้า (Bipolar disorder depressive episode)
ยาควบคุมอารมณ์ ใช้รักษาโรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar disorder) โดย เฉพาะช่วงอาการ mania ยาที่นิยมใช้มี 2 ชนิดคือ lithium และยากันชัก (anticonvulsant
ยาที่ใช้บ่อย คือ benstropine (cogentin), trihexylphenidyl hydrochloride (artane, benzhexol, ACA)
ใช้เป็นยานอนหลับเช่น nitrazepam
ชนิดของยารักษาโรคจิต
ผลข้างเคียงที่มีอันตรายต่อโรค
1) ยากลุ่ม เก่า(traditional or typical antipsychotic) หรือยา ต้านโรคจิตยุคที่1(first-generationantipsychotics)
2)ยากลุ่มใหม่(atypicalantipsychotic)หรือยาต้านโรคจิต ยุคที่2 (second - generation antipsychotics)
Neuroleptic malignant Syndrome
ภาวะแทรกซ้อนของการได้รับยา Antipsychotic
มีอาการเกร็ง ของกล้ามเนื้อ (muscular rigidity)
มีอุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น
การออกฤทธิ์
การพิจารณาหยุดยา
เพ่มประสิทธิผลของสารส่อประสาท GABA (Gamma-aminobutyric acid)ในสมองยับย้งการทํางานของเซลลป์ระสาทในระบบประสาทสว่นกลาง
อารมณด์ ีข้น ทุเลาจากอาการวิตกกังวลและนอนไมห่ ลับแลว้ แพทยจ์ ะพิจารณาลด ยาลง คร้งละ 10-25% ทุกคร้งของ การ Follow up จนหมด
การพิจารณาหยุดยา
อารมณ์ดีขึ้น
ทุเลาจากอาการวิตกกังวลและนอนไม่หลับ
ผลข้างเคียงต่อระบบประสาท
มีอาการมือสั่น
อาการกล้ามเนื้อกระตุกพูดไม่ชัด
เดินเซ
เกิดอาการตาพร่าปากแห้งคอแห้ง
ปัสสาวะถูกกักคั่ง
ท้องผูกเหงื่อออกน้อยท้องอืดและหัวใจเต้นเร็ว
การรักษาพิษของยา
- หยุด lithium ทันที
การออกฤทธิ์
ผลข้างเคียง
ยับยั้งการหลั่ง acetylcholine ที่ receptor ในสมอง ซึ่งเมื่อ acetylcholineลดลงส่งผลให้ dopamineลดลงถ้าทั้ง acetylcholine และ dopamine ลดลงจะส่ง ผลให้อาการ pakinson ลดลง
ตาพร่ามัว ปากแห้ง วิงเวียนศีรษะ ง่วงซึม สับสนชีพจรเต้นเร็ว ท้องผูก ปัสสาวะคั่ง ความดันโลหิตเปลี่ยนแปลง
- ให้ aminophyline หรือ mannitol และ sodium lactate เพื่อช่วยเร่งการขับถ่ายลิเทียม
- แก้ไขระบบการไหลเวียนล้มเหลวและหัวใจหยุดเต้น
2.ตรวจvitalsigns ให้น้ำและอีเล็กโตไลท์ให้อยู่ในภาวะสมดุล
lithium
ยากันชัก (anticonvulsant)
เป็นยาที่นำมาเป็นยาที่นำมาใช้รักษาโรคอารมณ์สองขั้วเมื่อผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อ lithium
รักษา mania และป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำของโรค Bipolar disorder ทั้งระยะ mania และระยะซึมเศร้า