Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
จิตเภสัชบำบัด(psychopharmaco therapy - Coggle Diagram
จิตเภสัชบำบัด(psychopharmaco therapy
ยารักษาโรคจิต
การพยาบาลเฉพาะสำหรับผู้ป่วยที่มีผล ข้างเคียงจากยารักษาโรคจิต (Antipsychotic drugs)
อาการ extrapyramidal symptoms ควรอธิบายให้ผู้ป่วยและญาติทราบว่า อาการเหล่านี้จะเกิดขึ้นได้ในระยะแรกที่ได้ รับยาและเกิดขึ้นชั่วคราวเท่านั้น ร่างกาย จะค่อยๆปรับตัวได้
2.อาการ Tardive dyskinesia ควรให้ อาหารที่มีแคลลอรี่สูง อาหารอ่อน ให้ผู้ ป่วยพักผ่อนให้เพียงพอ และ แนะนำให้ผู้ ป่วยพูดช้าๆ
อาการง่วง เดินเซ แนะนำผู้ป่วยว่า อาการง่วงนอนจะค่อยๆ หายไป ไม่ควร ขับขี่ยานพาหนะในขณะที่ใช้ยานี้ และ กระตุ้นให้ผู้ป่วยเข้าร่วมกลุ่มกิจกรรมใน ตอนกลางวัน
ผลข้างเคียง
เนื่องจากยาต้านโรคจิตทั้ง 2 กลุ่มออกฤทธิ์ต่อสารสื่อประสาทต่างชนิดและตำแหน่ง จึง ก่อให้เกิด ผลข้างเคียงที่แตกต่างกัน
ชนิดของยารักษาโรคจิต
ยาต้านโรคจิตกลุ่มเก่า (traditional or typical antipsychotic) มีป ระสิทธิผลในการรักษาอาการทางบวกของ โรคจิตเภท เนื่องจากอาการทางบวกเป็นผลจากการมีปริมาณของ dopamineสูงขึ้น แบ่งออกเป็น3ชนิด -กลุ่มความแรงของยาสูง (high potency) เช่น fluphenazine, haloperidol, trifluoperazine
กลุ่มความแรงของยาปานกลาง (moderate potency) เช่น perphenazine, zuclopentixol
กลุ่มความแรงของยาต่ำ (low potency) เช่น chlorpromazine, thioridazine
ยาต้านโรคจิตกลุ่มใหม่ (atypical antipsychotic) หรือยาต้านโรคจิตยุคที่2 (second - generationantipsychotics) ช่วยลดอาการทางจิตทั้งอาการทางบวกและทางลบ และช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดความผิดปกติของ การเคลื่อนไหว (EPS)ยากลุ่มนี้ได้แก ่ clozapine (clozaril), risperidone (risperdol), quetiapine, olanzapine, ziprasidone,aripiprazole
ยาควบคุมอารมณ์/ยาปรับสมดุลอารมณ์ (Mood-stabilizer drugs)
ยาควบคุมอารมณ์ ใช้รักษาโรค อารมณ์สองขั้ว (Bipolar disorder) โดยเฉพาะช่วง อาการ mania ยาที่นิยมใช้มี 2 ชนิด คือ
lithium
ยากันชัก (anticonvulsant)
ผลข้างเคียงและพิษของยา
ระดับที่ใช้บำบัดรักษา (0.8-1.2 mEq/L) มีอาการปากแห้ง กระหายน้ำ ง่วงซึม คลื่นไส้ ท้องเสีย มือสั่น มี ภาวะไทรอยด์ ต่ำ บวม น้ำหนักตัวเพิ่ม ปัสสาวะบ่อย ปวดศีรษะ ความจำลดลง
ระดับเป็นพิษเล็กน้อย-ปานกลาง (1.5-2 mEq/L) มีอาการ ท้องเสีย อาเจียน มึนงง มือสั่น กล้ามเนื้ออ่อน แรง ปากแห้ง
ระดับเป็นพิษปานกลาง-รุนแรง (2-3 mEq/L) มีอาการข้าง เคียงคล้ายกับระดับเล็กน้อย-ปานกลาง และมี อาการดังต่อ ไปนี้ร่วมด้วย ได้แก่ ตาพร่ามัว เพ้อ สับสน ชักกระตุก ตากระ ตุก เดินเซ วิงเวียน และหูอื้อ
ระดับเป็นพิษรุนแรงมาก (>3 mEq/L) มีอาการข้างเคียง คล้ายกับระดับปานกลาง-รุนแรง และมีอาการ ดังต่อไปนี้ร่วม ด้วย ได้แก่ ชัก การทำงานของอวัยวะต่างๆของร่างกายล้ม เหลว ไตวาย หมดสติ และอาจถึง ขั้นเสียชีวิต
การรักษาพิษของยา
1.หยุด lithium ทันที
ตรวจ vital signs
ให้น้ำ และอิเลค โตรไลท์ให้อยู่ในภาวะสมดุล
ให้ aminophyline หรือ mannitol และ sodium lactate เพื่อ ช่วยเร่งการขับถ่าย ลิเทียม
แก้ระบบการไหล เวียนล้มเหลวและ หัวใจหยุดเต้น
ยาลดอาการข้างเคียงของยารักษาโรคจิต (Anticholinergic / antiparkinson drugs)
การออกฤิทธิ์
ยับยั้งการหลั่ง acetylcholine ที่ receptor ในสมอง ซึ่งเมื่อ acetylcholine ลดลงส่งผล ให้dopamine ลดลง ถ้าทั้ง acetylcholine และ dopamine ลดลง จะส่งผลให้อาการ pakinson ลดลง
ยาที่ใช้บ่อย คือ benstropine (cogentin), trihexylphenidyl hydrochloride (artane, benzhexol, ACA) ซึ่งใช้เพื่อรักษาอาการที่เกิด จากผลข้างเคียงของยารักษาโรคจิต โดยเฉพาะ อาการ Extrapyramidal Symptom
ผลข้างเคียง
ตาพร่ามัว ปากแห้ง วิงเวียน ศีรษะ ง่วงซึม สับสน ชีพจร เต้นเร็ว ท้องผูก ปัสสาวะคั่ง ความดัน โลหิตเปลี่ยนแปลง
การพยาบาลผู้ป่วย ที่ได้รับยาทางจิตเวช
เมื่อมีการใช้ยาในการรักษาผู้ป่วยจิตเวช บทบาทของ พยาบาลจิตเวชเปลี่ยนแปลงไป เป็นบทบาทขยายที่ต้อง บูรณาการเข้ากับบทบาทเดิมเพื่อให้การดูแลผู้ป่วยมี ประสิทธิภาพสูงสุด พยาบาลมีบทบาทสำคัญในการ ช่วยให้ผู้ป่วย และครอบครัวเข้าใจถึงความสำคัญของ การใช้จิตเภสัชบำบัดในการจัดการปัญหาสุขภาพจิต หรือรักษาความผิดปกติทาง จิต นอกจากนั้นยังมี บทบาทในการประเมิน ติดตามและเฝ้าระวังผู้ป่วยให้ได้ รับยาอย่างถูกต้องและต่อเนื่องเพียงพอที่จะ ทำให้ยา สามารถจัดการกับอาการเป้าหมาย