Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ใหญ่ที่มีความผิดปกติในระบบประสาท - Coggle Diagram

- - - - อาการก่อนเกิดอาการชัก (preictal symptoms)
        
        อาการนํา (prodromes) อาจเกิดขึ้นเป็นเวลานานหลายนาที ถึงหลายชั่วโมงก่อนมีอาการชัก
        
        อาการเตือน (aura) เป็นอาการแรกของอาการชัก อาการเตือนจะแตกต่างกันตามตําแหน่งของสมองที่ก่อให้เกิดอาการชัก
      - อาการชัก (seizure symptoms) ลักษณะการชักเป็นเฉพาะที่ (partial seizure) หรือชักทั้งตัว (generalized seizure)
      - อาการหลังชัก (postictal symptoms) ในกรณีที่ผู้ป่วยหมดสติหรือเหมือนรู้ตัว แต่ไม่สามารถตอบสนองต่อคําถามได้เป็นปกติ
      - ปัจจัยกระตุ้นอาการชัก (precipitating or trigger factors) ได้แก่ อดนอน การดื่ม หรือหยุดแอลกอฮอล์ แสงกระพริบ เสียงดัง
    - - การตรวจ CBC, U/A
      - การตรวจ Electrolytes (Na, Ca, Mg), BUN, creatinine, blood glucose, LFT, สารพิษ
      - การตรวจ CSF analysis กรณีสงสัย meningitis, encephalitis, HIV
      - การตรวจคลื่นสมอง EEG in 24 hours
      - การตรวจทางรังสี CT, MRI brain
    - - การดูแลตามหลักABC(airway,breathing,circulation)
      - การรักษาสาเหตุชัก
      - การให้ยากันชัก
      - การปรับยากันชัก ถ้าผู้ป่วยได้ยาขนาดการรักษาขั้นต่ำแล้วยังคงมีอาการชักซ้ำ
      - ควรอธิบายแนวทางการรักษา
  - - - ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนไป
      - การมองเห็นผิดปกติ
      - สัญญาณชีพเปลี่ยนแปลง
      - กล้ามเนื้ออ่อนแรงด้านตรงข้ามกับรอยโรค การเคล่ือนไหวผิดปกติ (decorticate/decerebrate)
      - ในระยะท้าย รีเฟลกซ์ก้านสมองทั้ง papillary reflex, corneal reflex, gag reflex oculocephalic reflex, oculovestibular reflex เสียไป ซึ่งจะมีการพยากรณ์โรคไม่ดี
    - - การ Resuscitation
      - การจัดท่าผู้ป่วย
      - การควบคุมระดับความดันโลหิตและแรงดัน CPP
      - การทําให้ผู้ป่วยสงบ (sedation)
      - การควบคุมระดับความดันของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือด
      - การให้ยากันชัก
      - รักษาสภาวะร่างกาย (Homeostasis)
      - การรักษาด้วยยา
      - การรักษาด้วยการผ่าตัด
    - - • การจัดการภาวะสมองบวม (Cerebral Edema Management)
      - • การดูแลเพื่อคงการกําซาบของสมอง (Cerebral Perfusion Promotion)
      - • การดูแลในทางเดินหายใจ (Airway Management)
      - • การป้องกันแผลกดทับ (Pressure Ulcer Prevention)
      - • การดูแลด้านโภชนาการ (Nutrition Therapy)
      - • การออกกําลังกายและกายภาพบําบัด (Exercise Therapy)
  - - - รุนแรงน้อย (Minor traumatic head injury) GCS 13-15
      - รุนแรงปานกลาง(Moderatetraumaticinjury)GCS9-12
      - รุนแรงมาก (Severe traumatic head injury) GCS 3-8
      - Minor traumatic head injury = GCS 15
      - Moderate traumatic injury = GCS 13 -14 หรือ GCS 15 ร่วมกับอาการอยทางน้อย 1 ข้อต่อไปนี้ อาเจียน (< 2 คร้งั )/ มีประวัติหมดสติ/ ปวดศีรษะ / จําเหตุการณ์ไม่ได้
      - Severe traumatic head injury คือ ผู้ป่วยในข้อใดข้อหนึ่งดังนี้ GCS 13-14 หลังสังเกต อาการ 1-2 ชั่วโมง
    - - สังเกตอาการ และพิจารณาส่ง CT brain
      - การดูแลเฉพาะ
      - การดูแลเพื่อป้องกัน secondary brain injury ในผู้ป่วย severe head injury
      - การรักษาด้วยยา
      - การรักษาด้วยยา
      - การให้คําแนะนําก่อนกลับบ้าน
      - การดูแลผู้ป่วยระยะยาว
  - - - Transient ischemic stroke (TIA)
      - Progressive stroke
      - Complete stroke
    - - การรักษาโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน
        
        การให้ยาละลายลิ่มเลือด (Thrombolytic Agent)
        
        การให้ยาต้านเกร็ดเลือด (Antiplatelet)
        
        การผ่าตัด
        
        การรักษาภาวะสมองบวม
        
        การรักษาความดันโลหิตสูง
        
        การให้ยาต้านเลือดแข็งตัว(Anticoagulant)
      - การรักษาโรคหลอดเลือดสมองปริแตกหรือฉีกขาด
        
        เป้าหมายของการรักษาคือ ควบคุมปริมาณเลือดที่ออกด้วยการรักษาระดับความดันโลหิต กรณีที่ เลือดออกมากอาจผ่าตัด
      - การรักษาภาวะแทรกซ้อนของโรคหลอดเลือดสมอง
        
        กล้ามเนื้อแข็งเกร็ง (spasticity) กล้ามเนื้อยึด (contracture) การรักษาโดยให้ยา ลดเกร็ง หรือยากลุ่ม benzodiazepine
        
        แผลกดทับ
        
        การขับถ่ายปัสสาวะผิดปกติ
        
        อาการปวดหลัง 2-3 วัน
  - - - ปวดศีรษะ
      - คลื่นไส้ อาเจียนแบบพุ่ง (projectile vomiting)
      - ตามัว
      - ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง
      - ชัก
      - การทรงตัวผิดปกติ
      - อาการจากการสูญเสียหน้าที่ของสมองส่วนที่ถูกกดหรือถูกทําลาย
      - อาจพบอาการและอาการแสดงจากไขสันหลังถูกกด
    - - รักษาตามอาการ
      - การรักษาเฉพาะ
        
        รังสีรักษา
        
        เคมีบําบัด
        
        การผ่าตัด
      - การฟื้นฟูสมรรถภาพหรือการทํากายภาพบําบัด
      - การรักษาแบบทางเลือก
- - - - ระยะแรกมีอาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ เมื่อผ่านไปหลายชั่วโมงหรือ 2-3 วันต่อมาจะปวดศีรษะ (พบบ่อย 90%) สับสน ไข้สูงเฉียบพลัน คอแข็ง เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ชัก แพ้แสงหรือไวต่อแสง
    - - การรักษาการติดเชื้อด้วยยาปฏิชีวนะ
      - การรักษาตามอาการ
  - - - ไข้สูงปานกลาง ปวดศีรษะมาก เวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียนบ่อย ต่อมาจะมีอาการไข้สูงตลอดเวลา ซึมลง จนกระทั่งไม่รู้สึกตัว อาจมีอาการตัวเกร็งแข็ง หรือชักกระตุก หรือแขนขาเป็นอัมพาตร่วมด้วย
    - - การรักษาตามอาการ คือ เพื่อลดอาการบวมของสมอง ดูแลระบบทางเดินหายใจ ให้ยาระงับ อาการชัก ควบคุมความดันของสมองและความดันโลหิต
    - - การจัดการสิ่งแวดล้อม ไม่ให้ถูกยุงกัด ย้ายคอกหมูหรือคอกสัตว์ให้ห่างออกไปจากบ้าน หรือ ทําลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงตามทุ่งนา
      - การฉีดวัคซีนป้องกันโรคทั้งในเด็ก และในผู้ใหญ่
  - - - ปวดศีรษะ ไข้ ระดับความรู้สึกลดลง อาจมีอาการระบบประสาทเฉพาะที่ตามตําแหน่งที่มีฝี มีปัญหาการมองเห็น ชัก อาจพบอาการของความดันในกะโหลกศรีษะสูง:
    - - การรักษาด้วยยาต้านจุลชีพตามผลการตรวจเพาะเชื้อ หรือแหล่งกําเนิดของการติดเชื้อ
      - ติดตามผลเพาะเชื้อภายหลัง
      - การรักษาทางศัลยกรรม ดูดหนองออก
      - การรักษาตามอาการได้แก่ ยา Corticosteroid
  - - - เส้นประสาทตาอักเสบ (Optic neuritis)
      - ไขสันหลังอักเสบ ทําให้แขน ขา หรือลําตัว ชาหรืออ่อนแรง
    - - การรักษาเฉพาะ ในระยะกําเริบ ให้ยาสเตียรอยด์ฉีดทางหลอดเลือดจากนั้นเปลี่ยนเป็นชนิด รับประทาน
      - การรักษาอาการต่างๆของโรค
  - - - มีอาการภายหลังการติดเชื้อ ในทางเดินหายใจหรือทางเดินอาหาร 2-3 วันหรือ ภายใน 2 สัปดาห์ อาการของผู้ป่วยจะทรุดลงใน 2-4 สัปดาห์ และเข้าสู่ระยะฟื้นตัวเมื่อถึงช่วงสงบของโรคใน 2-4 สัปดาห์
    - - การเปลี่ยนถ่ายพลาสม่า (Plasmapheresis)
      - การรักษาด้วยอิมมูโนโกลบูลิน (Immunoglobulin Therapy, IVIG)
      - การรักษาอื่น ๆได้แก่ กายภาพบําบัดในช่วงก่อนและระหว่างที่รอฟื้นตัว
  - - - กล้ามเนื้ออ่อนแรง
      - deep tendon reflex ปกติ
      - หนังตาตก (Ptosis) มองเห็นภาพซ้อน (Diplopia)
    - - การรักษาด้วยยากลุ่ม Anticholinesterase inhibitors: pyridostigmine (Mestinon), neostigmine (Prostigmine)
      - การผ่าตัดต่อมธัยมัส (Thymectomy)
      - การให้ยากดภูมิคุ้มกันเช่น prednisolone
      - การกรองพลาสมา (Plasma exchange, Plasmapheresis)
  - - - สีหน้าเมินเฉย ไม่แสดงอารมณ์ พูดเบาไม่ชัด เขียนหนังสือลําบาก สั่นขณะช่วงการพัก (Resting tremor) อาการสั่นลดลงเมื่อทํากิจกรรม ยืนไม่ตรง (postural instability)
    - - การรักษาด้วยยาทําให้มีปริมาณโดพามีนเพียงพอ
      - การรักษาโดยการผ่าตัดกระตุ้นสมองส่วนลึก(deepbrainstimulation)
      - การทํากายภาพบําบัดเพื่อให้มีคณุ ภาพชีวิตใกล้เคียงคนทั่วไป
      - การให้คําแนะนํา เน้นย้ำการรับประทานยาตามแผนการรักษา
- - - - ปวดแปลบคล้ายไฟช็อตที่บริเวณใบหน้า อาจมีอาการคล้ายปวดฟัน ปวดบริเวณเหงือก
    - - การใช้ยากลุ่มยากันชัก
      - การผ่าตัดเพื่อแยกเส้นเลือดที่กดทับเส้นประสาทออก(microvasculardecompression)
      - การฉายรังสี
  - - - การรักษาด้วยยา
      - การดูแลดวงตา โดยใส่ที่ปิดตาหรือแว่นตากันลม หยอดตา
  - - - การดูแลผู้ป่วยในระยะ Spinal shock
        
        เคลื่อนย้ายผู้ป่วยอย่างถูกต้อง
        
        ตรวจดูการบาดเจ็บร่วม
        
        ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง
        
        Gardner-Well Tongs
      - การดูแลผู้ป่วยหลังระยะ spinal shock
        
        การดูแลกระดูกสันหลังที่หัก
        
        การรักษาแบบ conservative
        
        การรักษาโดยการผ่าตัด
        
        การดูแลระบบหายใจ
        
        การให้ออกซิเจน
        
        การให้ยาขยายหลอดลมและยาละลายเสมหะ
        
        การใช้วิธีการทางกายภาพบําบัด
      - การฟื้นฟูสภาพ (Rehabilitation)
        
        ดูแลการหายใจ ควบคมุ อาการปวด ดูแลการขับถ่ายปัสสาวะ อุจจาระ ช่วยเหลือในการเคลื่อนไหว ป้องกันแผลกดทับ ลดการหดเกร็งของกล้ามเนื้อ การดูแลจิตใจ
  - - - เกิดจากการรบกวนเส้นประสาทสันหลังที่เลี้ยงขาทําให้ปวดหลังบริเวณเอวส่วนล่าง อาจปวดข้าง เดียวหรือทั้งสองข้าง
    - - รับประทานยาแก้อักเสบหรือยาคลายกล้ามเนื้อ การฉีดยาสเตียรอยด์เข้าโพรงประสาท
      - กายภาพบําบัด
      - การผ่าตัดหมอนรองกระดูกผ่านกล้องเอ็นโดสโคป กล้องจุลทรรศน์ หรือ คอมพิวเตอร์นําวิถี