Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
จิตเภสัชบำบัด (Psychopharmaco therapy) - Coggle Diagram
จิตเภสัชบำบัด (Psychopharmaco therapy)
ยารักษาโรคจิต
รักษาอาการทางจิตที่พบในโรคจิตเภท โรคจิต มีอารมณ์แปรปรวน โรคอารมณ์สองขั้ว รวมทั้งอาการโรคจิตที่พบในโรคที่มาจากสาเหตุอื่น
ยาต้านโรคจิตกลุ่มเก่า ยาออกฤทธิ์ปิดกั้นการทำงานของสัญญาณของ dopamine (dopamine d2 receptor) มีประสิทธิผลในการรักษาอาการทางบวกของโรคจิตเภท
ยาต้านโรคจิตกลุ่มใหม่ หรือยาต้านโรคจิตยุคที่ 2 ออกฤทธิ์ปิดกั้นการทำงานของตัวรับสัญญาณของ serotonin, dopamine และ histamine ซึ่งช่วย ลดอาการทางจิตทั้งอาการทางบวกและทางลบ
การพยาบาลเฉพาะสำหรับผู้ป่วยที่มีผลข้างเคียงจากยารักษาโรคจิต อาการ extrapyramidal symptoms ควรอธิบายให้ผู้ป่วยและญาติทราบว่า อาการเหล่านี้จะเกิดขึ้นได้ใน ระยะแรกที่ได้รับยา และเกิดขึ้นชั่วคราวเท่านั้น ร่างกายจะค่อยๆปรับตัวได้
ยาคลายกังวล
ยาคลายกังวลกลุ่มที่สำคัญและนิยมใช้ คือ กลุ่มยา Benzodiazepines (BZD) เป็นยาที่พบการใช้ทั้งเพื่อรักษา ในทางจิตเวช และในผู้ป่วยโรคทางกาย
โรคทางจิตเวชที่มีอาการวิตกกังวล อาการที่ได้ผลดี คือ ความวิตกกังวล ความเครียด ตื่นเต้นง่าย และ พลุ่งพล่าน กระวนกระวาย ใช้เป็นยานอนหลับ เช่น nitrazepam
การพยาบาล การและข้อควรระวังสำหรับผู้ที่ได้รับยาคลายกังวล 1. การฉีด diazepam เข้าหลอดเลือดดำอาจทำให้เกิด apnea โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่มีโรคหัวใจ และโรคปอด ร่วมด้วย
2.ในหญิงตั้งครรภ์โดยเฉพาะช่วง 3 เดือนแรก เนื่องจากมี teratogenic effect และในหญิงที่ให้บุตรควรหยุดยา หรือ bottle feed แทน
การใช้ในผู้สูงอายุควรเริ่มในขนาดต่ำ และปรับเพิ่มอย่างช้าๆ ระวังอาการงง สับสน
ระวังการใช้ในผู้ป่วยโรคตับ หากจำเป็นต้องใช้ควรเลือกเป็น (orazepam มากกว่า diazepam
ยาต้านเศร้า/ ยารักษาอาการเศร้า
1.ยากลุ่ม Monoamine Oxidase Inhibitor (MAOls) ยาออกฤทธิ์ยับยั้งการ oxidation ของ norepinephrine และ serotonin ทำให้มี norepinephrine และ serotonin เพิ่มขึ้น ส่งผลให้อารมณ์ซึมเศร้าดีขึ้น
2.ยากลุ่มไตรไซคลิก และเททราไซคลิก ยาออกฤทธิ์ลดการดูดกลับเข้าเซลล์ประสาทของ norepinephrine และ serotonin ที่จุดต่อปลายประสาท ทำให้สารเหล่านี้เพิ่มขึ้นส่งผลให้อารมณ์เศร้าหมดไปหรือทุเลาลง และยายังมีประสิทธิผลในการรักษาอื่นๆ
ยากลุ่ม Selective Serotonin Reuptake Inhibitions (SSRIs) ยาออกฤทธิ์โดยช่วยเพิ่มการตอบสนองของ serotonin มีประสิทธิภาพในการรักษาโรคซึมเศร้า (Major depressive disorder) โรคตื่นตระหนก (Panic disorder) โรคย้ำคิดย้ำทำ
การพยาบาลเฉพาะสำหรับผู้ป่วยที่มีผลข้างเคียงจากยาต้านเศร้า (Antidepressant) ยาต้านเศร้าใช้เวลานานกว่า 2-4 สัปดาห์ ดังนั้นในผู้ป่วยซึมเศร้ารุนแรง และมีความคิดฆ่าตัวตายควร รับประทานยาอย่างต่อเนื่อง ร่วมกับการระมัดระวัง และป้องกันการฆ่าตัวตาย
ยาควบคุมอารมณ์/ยาปรับสมดุลอารมณ์
ยาควบคุมอารมณ์ ใช้รักษาโรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar disorder) โดยเฉพาะช่วงอาการ mania ยาที่นิยมใช้มี 2 ชนิด คือ lithium และยากันชัก (anticonvulsant
Lithium ออกฤทธิ์โดยลดปริมาณของ beta-adrenergic receptors และลดปริมาณของ serotonin receptors เป็นการลดการตอบสนองของสมองต่อสารสื่อประสาท
การพยาบาลเฉพาะสำหรับผู้ป่วยที่ได้รับยา Lithium เตรียมผู้ป่วยให้มีความรู้เกี่ยวกับการรับประทานยา และผลข้างเคียงของยาที่พบในแต่ละระดับของ thium ในเลือด เน้นให้ผู้ป่วยปฏิบัติตัวเกี่ยวกับการรับประทานยาว่า ควรรับประทานยาในเวลาเดียวกันเป็นประจำทุก วัน หากลืมรับประทานยาให้รอรับประทานยาในมื้อถัดไปโดยไม่เพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
ยากันชัก (anti-convulsant) เป็นยาที่นำมาใช้รักษาโรคอารมณ์สองขั้ว (Bipolar disorder) เมื่อผู้ป่วยไม่ ตอบสนองต่อ lithium ยา
ยาลดอาการข้างเคียงของยารักษาโรคจิต
ยาที่ใช้บ่อย คือ benstropine
ผลข้างเคียง ตาพร่ามัว ปากแห้ง วิงเวียนศีรษะ ง่วงซึม สับสน ชีพจรเต้นเร็ว ท้องผูก ปัสสาวะคั่ง ความดัน โลหิตเปลี่ยนแปลง
การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับยาทางจิตเวช
เมื่อมีการใช้ยาในการรักษาผู้ป่วยจิตเวช หน้าที่ของพยาบาลจิตเวชเปลี่ยนแปลงไป เป็นบหน้าที่ขยายที่ต้อง บูรณาการเข้ากับบทบาทเดิมเพื่อให้การดูแลผู้ป่วยมีประสิทธิภาพสูงสุด พยาบาลมีบทบาทสำคัญในการช่วยให้ผู้ป่วย และครอบครัวเข้าใจถึงความสำคัญของการใช้จิตเภสัชบำบัดในการจัดการปัญหาสุขภาพจิต หรือรักษาความผิดปกติทางจิต