Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลผู้ใหญ่ที่มีความผิดปกติในระบบประสาท - Coggle Diagram

- - - - 1) มีรอยโรคในสมอง(Structure lesions) พยาธิสภาพเกิดขึ้นกับ ARAS ซึ่งเป็นกลุ่มของเซลล์ประสาทที่อยู่ตรงกลางก้านสมองและมักจะทําลายเซลล์สมองบริเวณใกล้เคียง ทําให้เกิดแรงกดที่แกนสมองหรือส่วนอื่นๆ ของสมองภายในกะโหลกศีรษะ
      - 2) มีความผิดปกติของการเผาผลาญในร่างกาย (Diffuse brain dysfunction) เช่น พร่องออกซิเจน กลูโคสในเลือดลดลง มีการคั่งของของเสียในสมองจนทําให้สมองทํางานผิดปกติได้ ถ้ารุนแรงมากจึงทําลายเนื้อสมองให้ผิดปกติได้
  - - - ภาวะชักเร็วๆอย่างต่อเนื่องไม่รู้สึกตัวเกิดขึ้นอย่างน้อย 30นาที อาจเกิดจากการหยุดยากันชักกระทันหันจัดเป็นภาวะฉุกเฉินทําให้เกิดภาวะแทรกซ้อนเช่นภาวะกรดในเลือด สมองบวม arrhythmia, hyperkalennia, DIC, hyperthermia/hypothermia, rhabdomyolysis, myoglobinuria และไตวายได้
    - - -มีโอกาสเกิดอาการชักเกร็งเนื่องจากเซลล์ประสาทสมองถูกรบกวน
      - -เสี่ยงต่อการบาดเจ็บเนื่องจากการชัก
      - -เสี่ยงต่อการบาดเจ็บเยื่อบุในช่องปาก
      - -มีโอกาสเกิดภาวะชักซ้ําเนื่องจากพร่องความรู้
    - - -ดูแลทางเดินหายใจให้โล่ง จัดท่านอนตะแคงข้างให้ระวังในผู้ที่บาดเจ็บบริเวณคอ
        -ให้ออกซิเจน
        -เตรียมอุปกรณ์ suction, oral airway, O2 therapy
        -ให้ยากันชักตามแผนการรักษา และเฝ้าระวังภาวะแทรกซ้อนจากยา
        -บันทึกระยะเวลา อาการชัก และอาการหลังชัก
        -ใส่ไม้กั้นเตียง ปรับระดับเตียงให้ต่ํา
        -หากชักจัดท่าตะแคงหน้า ป้องกันสําลัก ไม่ใส่สิ่งใดๆเข้าปากเพื่อป้องกันผู้ป่วยกัดลิ้น เพราะจะทําให้อันตรายมากขึ้น
        -ปลดเสื้อผ้าให้หลวม
        -เน้นย้ําเรื่องจากรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง ไม่ปรับขนาดยาเอง-แนะนําหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นและมาตรวจตามนัด
- - - - 1) การบาดเจ็บโดยตรง (Direct injury) ขณะที่ศีรษะอยู่นิ่ง ทําให้เกิดพยาธิสภาพเฉพาะที่ หากเกิดขณะศีรษะเคลื่อนไหวเช่นขับรถชนต้นไม้จะเกิดพยาธิสภาพกับสมองส่วนนั้น (coup lesion) มักมีการแตกร้าวของสมองร่วมด้วย สมองส่วนตรงข้ามกับวัตถุอาจฉีกขาดและมีเลือดออก (contra coup)
      - 2) การบาดเจ็บโดยอ้อม (indirect injury) เช่นบาดเจ็บส่วนอื่นร่างกายแต่ทําให้บาดเจ็บที่ศีรษะเช่น ตกจากที่สูงก้นกระแทก ทําให้ศีรษะกระแทกส่วนบนของกระดูกคอ เกิดอันตรายต่อก้านสมอง
    - - การบาดเจ็บต่อหนังศีรษะ กระโหลก ประสาทสมองและสมองหากแบ่งตามความรุนแรงลักษณะการบาดเจ็บ ได้แก่ กระโหลกศีรษะแตก การบาดเจ็บสมอง การมีเลือดออกในสมองหรือแบ่งตามรอยโรคได้แก่ การบาดเจ็บเฉพาะที่และการบาดเจ็บทั่วสมอง ที่ทําให้เนื้อสมองทั้งหมดบาดเจ็บส่งผลให้สมองหยุดทํางานชั่วคราวหรือถาวร
    - - การกําซาบของเนื้อเยื่อสมองไม่มีประสิทธิภาพ เนื่องจาก การไหลเวียนของเลือดในสมองลดลง มีเลือดออกในเนื้อสมอง
      - ปวดศีรษะเฉียบพลัน เนื่องจากการบาดเจ็บของสมอง
      - เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน: ความดันในกระโหลกสูง เนื่องจากสมองบวมและเลือดออกในสมอง
      - มีความบกพร่องในการเคลื่อนไหว เนื่องระดับความรู้สึกตัวลดลงและการจํากัดกิจกรรม
      - วิตกกังวล เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงภาวะสุขภาพ สิ่งแวดล้อมและความรู้สึกไม่แน่นอน
      - อุณหภูมิในร่างกายสูงขึ้นเนื่องจากมีเมตาโบลิซึมสูงจากการติดเชื้อ และสูญเสียการทํางานของสมองส่วนไฮโปธาลามัสซึ่งมีหน้าที่ควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย
      - ชักเกร็งเนื่องจากเซลล์ประสาทสมองถูกรบกวน
    - - สังเกตอาการ และพิจารณาส่ง CT brain ในผู้ป่วย mild และ moderate head injury
      - การดูแลเฉพาะ เช่น
        -ฟกช้ําประคบเย็น หัวโนเลือดจะดูดซึมกลับใน 2-3สัปดาห์
        -บาดแผลขนาดใหญ่ต้องล้างแผลและเย็บแผล
        -กระโหลกแตกยุบห้ามกดเพราะเศษกระดูกจะกดเนื้อสมองได้
        -กระโหลกร้าวให้สังเกตอาการ 48 ชั่วโมง
      - การดูแลเพื่อป้องกัน secondary brain injury ในผู้ป่วย severehead injury มีดังนี้
        -Airway, Breathing ควรใส่ท่อช่วยหายใจผู้ป่วยป้องกัน hypoxemia
        -Circulation โดย fluid resuscitationป้องกัน hypotensionรักษาระดับ BPS > 60 mmHg
        -Hyperventilationลด IICP อย่างรวดเร็วในกรณีมี brain herniation หรือ GCS ลดลงจากเดิม > 2 คะแนน ไม่แนะนําให้ทําทุกราย
      - การรักษาด้วยยา
        -ยาHyperosmolarity ลดICP ให้ 20% Manitol IV ลดภาวะสมองบวม
        -ยากันชัก Dilantin IV
        -ยาลดกรด Omeprazole
        -ยาSteroid ลดสมองบวม
      - การรักษาด้วยการผ่าตัด
        -ผ่าตัดเจาะกระโหลกศีรษะ (Burr hole)เพื่อระบายเลือดจากใต้ชั้นดูราหรือใส่เครื่องตรวจวัดความดันในกะโหลกศีรษะ
        -ผ่าตัดเอาก้อนในกะโหลกศีรษะออก (Craniotomy remove mass lesion)เอาbone flap ออกเปิดเยื่อหุ้มสมองดูรา เอาก้อนเลือดออกแล้วใส่ bone flap เย็บไว้เหมือนเดิม
        -ผ่าตัดเปิดกะโหลกลดความดันในกะโหลก (Decompressive Craniectomy)โดยตัดกระโหลกศีรษะบางส่วนออกไป
  - - - 1)เนื้อสมองเพิ่มขึ้น เนื่องจากสมองบวม จากสาเหตุต่างๆได้แก่
        1.1Cytotoxic edema เซลล์สมองจากการขาดออกซิเจน ขาดเลือด 1.2Vasogenic edemaทําให้Blood brain barrier เสียไป เกิดการสะสมของสารน้ํานอกเซลล์ สาเหตุจากเส้นเลือดอักเสบหรือเส้นเลือดใหม่รอบก้อนเนื้องอกทําให้มีน้ําและโปรตีนรั่วเข้าสู่ช่องว่างระหว่างเซลล์ 1.3Interstitial edema มีการบวมเนื่องจากการคั่งของน้ําในโพรงสมอง(Hydrocephalus)
      - 2)เลือดคั่งและมีก้อนเลือด เช่น บาดเจ็บที่ศีรษะ,เส้นเลือดสมองแตกจากโรคความดันโลหิตสูง
      - 3)น้ําไขสันหลังคั่ง โพรงสมองโตขึ้น เช่น น้ําคั่งในโพรงสมอง
      - 4)สิ่งครอบครองพื้นที่ในกะโหลกศีรษะ (Mass lesion) เช่น เนื้องอกสมอง, ฝีในสมอง
    - - ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนไปปวดศีรษะและอาเจียนโดยปวดมากตอนตื่นนอนและเมื่อมีกิจกรรมที่เพิ่มความดันในช่องออก อาเจียนพุ่งจากการที่เมดุลลาถูกกด อาจมีคลื่นไส้นํามาก่อน
      - การมองเห็นผิดปกติ ตามัว ภาพซ้อน จากแรงกดบน visual pathway จอประสาทตาบวม (papilledema) จาก optic nerve ถูกกด ซึ่งทําให้รูม่านตาขยาย รูม่านตาคล้ายรูปไข่ มีปฏิกิริยาต่อแสงน้อย ซึ่งแสดงว่า midbrain ถูกกดจาก IICP
      - สัญญาณชีพเปลี่ยนแปลง ในระยะท้ายมี Cushing triadและไข้สูงจากธาลามัสถูกรบกวน
      - กล้ามเนื้ออ่อนแรงด้านตรงข้ามกับรอยโรค การเคลื่อนไหวผิดปกติ (decorticate/decerebrate)
    - - การกําซาบของเนื้อเยื่อสมองลดลง เนื่องจากความดันในกะโหลกศีรษะสูง หรือจากการบาดเจ็บของสมอง(เป้าหมาย: CPP > 60 mmHg, ICP < 15 mmHg, MAP 80-100 mmHg)
    - - จัดนอนศีรษะสูง 15-30 องศา ส่งเสริมการไหลเวียนของเลือดดํากลับเข้าสู่หัวใจ ไม่เกิดการคั่งของเลือดในสมอง ลดIICPการนอนศีรษะสูงทําให้เลือดไปเลี้ยงไม่ดีเกิดการเลื่อนของสมองกดศูนย์หายใจได้
      - ให้นอนหนุนหมอนบางๆ ไม่ให้ศีรษะก้มมาชิดอก ประคองไม่ให้เอียงโดยให้คอและสะโพกเหยียดตรง (ไม่ให้ต้นขางอเกิน 90องศา) เพราะจะทําให้ความดันในช่องท้อง ช่องอกสูงขึ้น
      - ประเมิน V/S, N/S, ICPเช่นปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียนรุนแรง ตาพร่ามัว ทุก 1-2 ชั่วโมงรายงานแพทย์ถ้าผิดปกติ
      - ไม่ผูกมัด ไม่ใช้ไม้ยันปลายเท้าเพื่อป้องกันเท้าตกเพื่อไม่ให้ผู้ป่วยออกแรงต้าน ซึ่งจะทําให้แรงดันในกะโหลกศีรษะเพิ่ม
      - NPOเพราะอาจทําให้ผู้ป่วยอาเจียน มีผลให้เกิด IICP มากขึ้น
  - - - อายุ
      - เพศ
      - เชื้อชาติ
      - พันธุกรรม
      - ความดันโลหิตสูง
      - เบาหวาน
      - ไขมันในเลือดสูง
    - - อาการอ่อนแรงและสูญเสียการรับความรู้สึกของร่างกายด้านตรงกันข้ามกับพยาธิสภาพ
      - สูญเสียการรับความรู้สึกของด้านตรงข้ามพยาธิสภาพ
      - มีพฤติกรรมทําซ้ําไม่ค่อยมีเหตุผล เสียสมาธิได้ง่าย
      - dysphagia, dysarthria, vertigoและอาจมี horner’s syndrome
    - - ความสามารถในการปรับตัวของช่องในกะโหลกศีรษะลดลง
      - การกําซาบของเนื้อเยื่อสมองลดลง เนื่องจากภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูงขึ้น
      - ไม่สามารถขับเสมหะออกเองได้ ทางเดินหายใจไม่มีประสิทธิภาพเนื่องจาก เสมหะเหนียว
      - เสี่ยงต่อเนื้อเยื่อได้รับออกซิเจนไม่เพียงพอเนื่องจากสมองบวม มีเลือดออกจากการผ่าตัด
      - แบบแผนการหายใจไม่มีประสิทธิภาพ เนื่องจาการขยายตัวของปอดลดลง
      - เสี่ยงต่อกระบวนการคิดถูกรบกวนเนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางระบบประสาท
      - เสี่ยงต่อการสําลักการกลืนผิดปกติเนื่องจากภาวะอ่อนแรงครึ่งซีก
      - ภาวะโภชนาการขาดความสมดุล: ไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย
    - - ป้องกันการกลับเป็นซ้ํา
      - รับประทานยาอย่างสม่ําเสมอตามแผนการรักษา ห้ามหยุดยาเอง รีบพบแพทย์ทันทีถ้าผิดปกติ
      - ส่งเสริมการฟื้นฟูสภาพ ช่วยให้มีคุณภาพชีวิตดีขึ้น
      - ควบคุมระดับความดันโลหิต ไขมัน และน้ําตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
      - ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อน IICP, ปอดอักเสบ การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
      - วางแผนการจําหน่าย
      - ออกกําลังกายสม่ําเสมอ อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน 3 ครั้งต่อสัปดาห์ และควบคุมน้ําหนัก
  - - - ในสมอง ในชั้นดูราหรือในไขสันหลัง ซึ่งหากเกิดในสมองจะทําให้เกิดอาการชัก ปวดศีรษะเฉียบพลันภายหลังการมีเลือดออกในสมองหรือใต้อแรชนอยด์ หรือภาวะขาดเลือด หากเกิดในชั้นดูราจะทําให้เกิดความดันเลือดสูงที่เกิดจากหลอดเลือดดํา ขาดเลือดและเลือดออกในสมอง อาจมีอาการเกี่ยวกับเส้นประสาทสมอง มีเสียงฟู่ในหู ได้ยินเสียงฟู่ในหู
    - - ผนังหลอดเลือดเปราะบาง(weakness)ทําให้เกิดการโป่งพองซึ่งอาจมีขนาดใหญ่มากขึ้นจนแตกตามมาได้ aneurysm อาจเกิดจากการเจริญผิดปกติ การติดเชื้อหรือการบาดเจ็บของหลอดเลือด ผู้ป่วยอาจมีอาการเพียงเล็กน้อยเช่น ปวดศีรษะ การมองเห็นผิดปกติ หากมีการรั่วจะปวดศีรษะรุนแรงทันทีทันใด หากมีการแตกจะมีคลื่นไส้อาเจียน คอแข็ง ชัก หมดสติหรือสับสนร่วมด้วย การแตกมักทําให้เกิด subarachnoid hemorrhage ซึ่งพบได้5-10%ของผู้ป่วย stroke ทําให้เสียชีวิตหรือพิการได้
    - - ใช้ยาลดการหดเกร็งของหลอดเลือด ยาละลายลิ่มเลือด หรือผ่าตัดเอา aneurysm ออก โดย clipping หรือการใส่วัสดุภายในหลอดเลือดเพื่ออุด (endovascular embolization) โดยใช้ขดลวดเล็กๆ (coil)กาว(glue)ลูกโป่ง (balloon)
- - - - สาเหตุไม่ชัดเจน ปัจจัยเสี่ยงได้แก่อายุที่เพิ่มมากขึ้นการสูบบุหรี่ประวัติในครอบครัว เป็นโรคมะเร็ง เช่น มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม แล้วแพร่กระจาย การติดเชื้อไวรัส เช่น HIVการสัมผัสสารกัมมันตภาพรังสี สารเคมี ยากําจัดศัตรูพืช การทํางานเกี่ยวกับสิ่งที่ก่อให้เกิดโรคมะเร็ง เช่น พลาสติก ตะกั่ว ยาง น้ํามัน รวมถึงสิ่งทอบางชนิด
    - - นื้องอกกดเบียดเนื้อสมองอาจทําให้เกิดภาวะสมองบวม ความดันในกะโหลกศีรษะสูงน้ําคั่งในโพรงสมอง การเคลื่อนของสมอง (brain herniation) เนื้องอกอาจกดทับเส้นประสาทสมอง หลอดเลือดสมองจนเกิดภาวะสมองขาดเลือด ทําให้มีอาการผิดปกติทางระบบประสาทเสียชีวิตหากไม่ได้รับการรักษา
    - - ตามัว มองเห็นภาพซ้อน มองไม่ชัด
      - ระดับความรู้สีกตัวเปลี่ยนแปลง ซึมหมดสติจากการเพิ่มของ ICP
      - คลื่นไส้ อาเจียนแบบพุ่ง(projectile vomiting)
      - ชักเนื่องจากสมองถูกกระตุ้น ทําให้มีการปล่อยกระแสไฟฟ้าออกมาผิดปกติ
      - ปวดศีรษะ
      - การทรงตัวผิดปกติอ่อนแรงและชาบริเวณแขนและขา
      - อาการจากการสูญเสียหน้าที่ของสมองส่วนที่ถูกกดหรือถูกทําลาย
    - - ภาพลักษณ์เปลี่ยนแปลงจากการเปลี่ยนแปลงการทําหน้าที่ของระบบประสาท
      - พร่องความรู้เกี่ยวกับการดูแลตนเอง
      - วิตกกังวลเกี่ยวกับการวินิจฉัยโรคและการรักษา
      - วิตกกังวลเนื่องจากไม่แน่ใจเกี่ยวกับอนาคตและการพยากรณ์โรค
  - - - เซลล์สมองบริเวณก้านสมอง (Substantia nigraใน Basal ganglia) มีจํานวนลดลง โดยไม่ทราบสาเหตุ ทําให้สารสื่อประสาทโดปามีน (Dopamine) มีปริมาณลดลง มักพบในผู้สูงอายุ60 ปีขึ้นไป อาจเกิดในผู้ที่ใช้ยา Phenothiazine นานๆ หรือจากการได้รับสารพิษเช่น ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้าCO, Hg, Mn หรือในผู้ป่วย Head Injuryหรือกรรมพันธุ์และปัจจัยเสี่ยงทางสิ่งแวดล้อม
    - - สีหน้าเมินเฉย ไม่แสดงอารมณ์ พูดเบาไม่ชัด เขียนหนังสือลําบาก สั่นขณะช่วงการพัก (Resting tremor) อาการสั่นลดลงเมื่อทํากิจกรรม ยืนไม่ตรง (postural instability)แขนขาและลําตัวแข็งเกร็ง เคลื่อนไหวร่างกายช้า (Bradykinesia) เดินตัวงอน้ําลายไหลยืด (Sialorrhea)
    - - ขาดความรู้เกี่ยวกับโรค
      - การดูแลตนเองบกพร่องเนื่องจากการเคลื่อนไหวผิดปกติ
      - การเคลื่อนไหวร่างกายบกพร่อง
      - เสี่ยงต่อภาวะข้อยึดติดเนื่องจากการเคลื่อนไหวลดลง
      - เสี่ยงต่อการรับประทานยาไม่ถูกต้องและมีภาวะแทรกซ้อนจากการใช้ยาเนื่องจากขาดความรู้เรื่องการใช้ยา
      - เสี่ยงต่อการหกล้มเนื่องจากการเดินติดขัด
    - - แนะนําจัดสิ่งแวดล้อมสะอาด สว่าง ไม่มีสิ่งกีดขวาง มีอุปกรณ์ช่วยเดิน เก้าอี้และราวในห้องน้ํา
      - ประเมินอาการเดินติดว่าสัมพันธ์กับมื้อยาหรือไม่ อาจเกิดขึ้นช่วงยาหมดฤทธิ์
      - อธิบายลักษณะอาการของโรคที่เกิดช่วงเวลาต่างๆ เช่นช่วงที่ยาออกฤทธิ์หรืออาการออน (on)เคลื่อนไหวดี และจะมีช่วงยาหมดฤทธิ์หรืออาการออฟ (off) เคลื่อนไหวไม่ดีหรือช่วงที่ยาออกฤทธิ์เกินหรืออาการยุกยิก (dyskinesia)
      - อธิบายให้เห็นความสําคัญของยา การรับประทานยาที่ถูกต้อง ประเมินอาการข้างเคียงของยาเช่น แน่นหน้าอก หายใจลําบาก ใจสั่น หน้ามืดจากความดันต่ํา คลื่นไส้ อาเจียน
      - ให้ความรู้เกี่ยวกับเรื่องโรค สาเหตุ อาการ และแนวทางการรักษาแก่ผู้ป่วย ผู้ดูแลและครอบครัว
- - - - เยื่อหุ้มสมองประกอบด้วยเยื่อสามชั้น เป็นโครงสร้างที่ปกป้องสมองและไขสันหลัง เยื่อpia เป็นเยื่อละเอียดยึดติดกับผิวเนื้อสมองรวมทั้งรอยหยักทั้งหมด ไม่ให้สารใดผ่านได้ เยื่อarachnoidห่อหุ้มpia อย่างหลวมๆ ระหว่างเยื่อpia และเยื่อarachnoid หล่อด้วยน้ําไขสันหลัง ชั้นนอกสุดคือเยื่อดูรา หนาและทนกว่าชั้นอื่นๆ ยึดติดกับเยื่ออะแร็กนอยด์และกะโหลกศีรษะ
    - - ไข้สูงเฉียบพลัน
      - การเปลี่ยนแปลงของสภาพจิต
      - อาการคอแข็งเกร็ง
    - - เชื้อสามารถแพร่กระจายได้ทางการไอ จาม และการใช้ของใช้ส่วนตัว เช่น แปรงสีฟันหรือช้อน การป้องกันจึงควรล้างมือบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงการดื่มหรือรับประทานอาหารจากภาชนะเดียวกันกับผู้อื่น การพักผ่อนให้เพียงพอ รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และออกกําลังกายสม่ําเสมอ ในผู้ที่สัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยเยื่อหุ้มสมองอักเสบจากเชื้อแบคทีเรียชนิดที่ร้ายแรงจะได้รับประทานยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันโรค
  - - - ไข้สูงปานกลาง ปวดศีรษะมากเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียนบ่อย ต่อมาจะมีอาการไข้สูงตลอดเวลา ซึมลง จนกระทั่งไม่รู้สึกตัว อาจมีอาการตัวเกร็งแข็ง หรือชักกระตุก หรือแขนขาเป็นอัมพาตร่วมด้วย
    - - พื่อลดอาการบวมของสมอง ดูแลระบบทางเดินหายใจ ให้ยาระงับอาการชัก ควบคุมความดันของสมองและความดันโลหิต
    - - โรคที่ถ่ายทอดกันอยู่ในระหว่างสัตว์ ทั้งสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม สัตว์ปีก สุกร โค กระบือ ในเมืองไทยพบว่าลูกสุกรเป็นแหล่งแพร่เชื้อที่สําคัญ เชื้อไวรัสจะขยายพันธุ์ ในสัตว์เหล่านี้ โดยมียุงรําคาญที่อยู่ตามบ้านเเละท้องนาเป็นพาหะ เมื่อถูกยุงกัด เชื้อที่อยู่ในเลือดของสัตว์จะเจริญแพร่พันธุ์ในตัวยุงและสามารถบินได้ไกลหลายกิโลเมตร เมื่อยุงกัดผู้ใดก็จะแพร่เชื้อเข้าสู่ผู้ที่ถูกกัด ซึ่งบางคนอาจไม่มีอาการ แต่บางคนจะป่วยเป็นไข้สมองอักเสบ พบมากในช่วงฤดูฝน แต่ก็อาจพบได้ตลอดทั้งปี
    - - การจัดการสิ่งแวดล้อม ไม่ให้ถูกยุงกัด ย้ายคอกหมูหรือคอกสัตว์ให้ห่างออกไปจากบ้าน หรือทําลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงตามทุ่งนา
      - การฉีดวัคซีนป้องกันโรคทั้งในเด็ก และในผู้ใหญ่ การฉีดในผู้ที่อายุ 18 ปีขึ้นไป ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันจนถึงระดับที่สามารถป้องกันโรคได้หลังจากได้รับวัคซีนไปแล้ว 14 วัน หากต้องการผลการป้องกันในระยะยาวแนะนําให้ฉีดวัคซีนเข็มกระตุ้น 1-2 ปี หลังจากได้รับวัคซีนเข็มแรก
  - - - ปวดศีรษะไข้ ระดับความรู้สึกลดลง อาจมีอาการระบบประสาทเฉพาะที่ตามตําแหน่งที่มีฝีมีปัญหาการมองเห็น ชัก อาจพบอาการของความดันในกะโหลกศีรษะสูง เช่นอาเจียนพุ่ง จอตาบวมหากฝีแตกเข้าสู่ ชั้น subarachnoid หรือโพรงสมอง อาการจะแย่ลงอย่างรวดเร็ว หรืออาการรุนแรงขึ้น
    - - อุณหภูมิในร่างกายสูงเนื่องจากการติดเชื้อ
      - เสี่ยงต่อการแพร่กระจายเชื้อในทางเดินหายใจ (airborne exposure)
      - ปวดศีรษะเฉียบพลัน เนื่องจากการระคายเคืองของเยื่อหุ้มสมองสมอง
      - -เสี่ยงต่อการชักจากการระคายเคืองเยื่อหุ้มสมอง หรือการเพิ่มของความดันในกระโหลกศีรษะ
    - - เมื่อเชื้อโรคสามารถผ่าน BBB เข้าสู่่เนื้อสมองได้ ร่างกายจะตอบสนองต่อเชื้อโรคนั้นเกิดเป็นกระบวนการอักเสบของสมอง(cerebritis) และลุกลามเป็นฝีในสมอง
    - - การพยาบาล
        
        ดูแลการได้รับน้ําวันละ 2-3 ลิตรดูแลการได้รับยาต้านจุลชีพตามแผนการรักษา
        
        ให้การพยาบาลโดยใช้หลัก airborne precaurtion เพื่อลดการแพร่กระจายเชื้อ
        
        ห่มผ้าบางๆ เช็ดตัวลดไข้ ดูแลการได้รับยาลดไข้
        
        ประเมินอาการปวดและดูแลให้ได้รับยาแก้ปวด
        
        วัดอุณหภูมิร่างกายทุก 4 ชั่วโมง
        
        ประเมินอาการชักและดูแลให้ได้รับยากันชัก
- - - - ปวดแปลบคล้ายไฟช็อตที่บริเวณใบหน้า อาจมีอาการคล้ายปวดฟัน ปวดบริเวณเหงือก อาการของโรคมักเกิดขึ้นเป็นๆ หายๆ แต่สามารถเกิดขึ้นซ้ําเรื่อยๆ ในระหว่างวัน เมื่อได้รับสิ่งกระตุ้นบริเวณใบหน้า เช่น การสัมผัสลมพัด ล้างหน้า โกนหนวด แปรงฟัน เป็นต้น
    - - การผ่าตัดเพื่อแยกเส้นเลือดที่กดทับเส้นประสาทออก (microvascular decompression)
      - การใช้ยากลุ่มยากันชัก เพื่อช่วยบรรเทาอาการปวด
      - การฉายรังสีเพื่อทําลายเส้นประสาท ซึ่งจะทําให้มีอาการชาใบหน้าตลอดเวลา หรือมีอาการทั้งปวดและชาใบหน้าตลอดเวลา (anesthesia dolorosa)
    - - การที่เส้นเลือดที่อยู่ใกล้เคียงกับเส้นประสาทใบหน้าคู่ที่ 5(trigeminal nerve)ซึ่งควบคุมกล้ามเนื้อในการเคี้ยวอาหารและรับความรู้สึกบนใบหน้า เคลื่อนเข้ามาใกล้จนกดทับเส้นประสาท ทําให้การทํางานของเส้นประสาทผิดปกติไวต่อการกระตุ้น อาจเกิดจากการอักเสบเส้นประสาทจากโรค MS
  - - - การสื่อสารผิดปกติเนื่องกล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรง
      - ปวดเนื่องจากการอักเสบของเส้นประสาทสมอง
      - เยื่อบุช่องปากผิดปกติเนื่องจากการรับความรู้สึกลดลง/กล้ามเนื้อในการเคี้ยวผิดปกติ
    - - ให้กําลังใจ ไม่เร่งรีบเมื่อต้องพูดคุยกับผู้ป่วย
      - อธิบายว่ามีโอกาสหายได้ถ้าโรคไม่รุนแรง
      - ให้จิบน้ําบ่อยๆ รับประทานอาหารครั้งละน้อย เคี้ยวด้านตรงข้ามกับด้านที่ผิดปกติ เคียวให้ละเอียด เลี่ยงอาหารร้อน และให้ทําความสะอาดหลังมื้ออาหาร
      - แนะนําให้ผู้ป่วยพูดประโยคสั้นๆ พูดช้าๆ ให้สื่อสารโดยการเขียน
      - ประเมินเยื่อบุช่องปาก
      - ดูแลให้ได้รับยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
    - - ไม่ทราบแน่ชัด เชื่อว่าเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อโดยเฉพาะไวรัส เช่น Herpes simplex, Herpes zoster หรือ Cytomegalovirusเมื่อร่างกายมีภูมิคุ้มกันต้านทานต่ํา หรืออาจเกิดจากที่ร่างกายสร้างสารภูมิต้านทานจากการติดเชื้อไวรัสต่างๆและภูมิต้านทานนี้ส่งผลให้เกิดการอักเสบของประสาทใบหน้า