Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Tiêu hóa - Coggle Diagram

- - - - Chịu tác động bởi TCVL của thức ăn, dung tích đường tiêu hóa và tình trạng sinh lý của con vật
      - Việc phân tiết nước bọt giảm => tác dụng đệm đối với dạ cỏ kém => tiêu hóa giảm
      - nước bọt phân tiết và được nuốt liên tục vào dạ cỏ, chứa chất điện giải đặc biệt là ure và P => điều chỉnh N và P trong môi trường dạ cỏ
      - Thường là các PXKĐK bắt đầu ở các thụ thể tiếp xúc với mùi, vị, áp lực... trong xoang miệng: khi nhai hoặc nuốt => dãn cơ vòng lỗ thượng vị, lỗ tổ ong - lá sách, lỗ tổ ong - dạ cỏ => tuyến mang tai phân tiết
    - - Sau khi xuống dạ dày, thức ăn được phân cắt bởi enzym và acid dạ dày
      - Thường là PXCĐK: ánh sáng, mùi, tiếng ồn lúc chuẩn bị thức ăn... bắt đầu từ vùng củ não => trung khu tiết nước bọt ở hành tủy
      - Thúc ăn được tiêu hóa một phần ngay trong xoang miệng
- - - - Phó giao cảm: làm giãn cơ vòng oddi, co thắt cơ trơn túi mật làm mật chảy thành tia vào tá tràng
      - Giao cảm: dãn cơ trơn túi mật, co cơ vòng oddi => mật chảy vào túi mật, dự trữ và cô đặc
  - - - Muối mật là muối sodium của acid mật
        
        muối mật do VSV đường ruột tạo ra: deoxycholic acid, litho-cholic acid
        
        muối mật do gan tạo ra: cholic acid, cheno-deoxycholic acid
        
        các acid mật này nhanh chóng tác dụng với Taurin tạo thành Taurocholic acid và kết hợp với Glycerin tạo thành Glycerocholic acid
      - Chức năng muối mật
        
        Hòa tan và hấp thu vitamin tan trong dầu A, D, E, K
        
        Kích thích tiết mật
        
        Nhũ tương mỡ: hoạt hóa lipase tiêu hóa mỡ thành acid béo và glycerol sau đó hấp thu
      - là thành phần chiếm lượng lớn nhất (khoảng 50%) và là thành phần có tác dụng chính
    - - Đặc tính ko tan trong nước. Trong muối mật được nhũ hóa bởi lecithin để ngăn cản sự kết tủa
      - Tuy nhiên, nếu cơ thể hấp thu lipid trong thời gian dài làm hàm lượng cholesterol tăng cao thì vẫn có thể kết tủa tạo thành sỏi mật
      - Là thành phần quan trọng thứ hai, nguyên liệu sản xuất muối mật
    - - Có 2 sắc tố
        
        bilirubin màu vàng có ở thú ăn thịt và ăn tạp
        
        biliverdin màu xanh có ở thú ăn cỏ
      - Sau khi hồng cầu tiêu hủy ở gan, bilirubin tạo thành vào máu kết hợp với albumin. Ở gan, bilirubin tách ra kết hợp với acid glucoronic. Dạng này đi vào ruột, ở đây VSV đường ruột biến bilirubin thành stercobilinogen có trong phân của kết tràng. Stercobilinogen trong phân khi ra ngoài ánh sáng biến đổi thành stercobilin có màu vàng nâu
      - Được gan sản xuất từ protein hemoglobin - sản phẩm tiêu hủy hồng cầu ở gan
    - - HCO3- giúp trung hòa acid dịch vị. Khi dịch mật phân tiết nhiều, HCO3- trong ruột tăng, Cl- trong dịch vị giảm làm pH ruột trở nên kiềm
      - Na+ làm tăng hoạt α-amylase
      - HCO3-, Cl-, Ca2+, Na+, K+
- - - - Hoạt hóa bởi HCl và ở pH = 6
      - Tiêu hóa caseinogen thành casein - nhũ thanh đưa xuống ruột non
    - - Tạo môi trường có pH thích hợp cho quá trình hoạt hóa
      - Sát khuẩn, tiêu diệt vk
      - Do tb thành tiết ra bằng cách trao đổi ion
      - hoạt hóa pepsinogen thành pepsin để thủy phân protein
    - - Hoạt hóa ở pH ≤ 6
      - Phân giải lk -NH- của các acid nhân thơm
      - Do tb chính tiết ra
    - - tb cổ tuyến vị tiết mucoprotein
      - tb chính cổ tuyến tiết mucopolysaccharide giúp hấp thu B12
      - tb biểu mô lót mặt trong dạ dày
      - bảo vệ niêm mạc thành dạ dày khỏi sự ăn mòn và tiêu hóa của HCl
    - - kích thích tb thành tiết HCl
      - Tăng hoạt động cơ học
      - do tb đáy tiết
      - Tác dụng dinh dưỡng
  - - - kích thích hốc hạ vị tiết gastrin đến tuyến vị gây tiết dịch vị
      - dịch vị nhiều; nồng độ acid cao, hoạt lực enzym yếu
      - nhờ pha phản xạ: tiêu hóa một phần pro thành pepton và proteaza
    - - PXKĐK: thức ăn kích thích niêm mạc miệng, cử động nhai
      - PXCĐK
        
        theo dây TK phế vị về trung khu tiết dịch vị đến dạ dày gây tiết dịch vị
        
        dịch vị ít; nồng độ enzym, acid cao
- - - - nồng độ Na+, K+, Ca2+ bằng nồng độ huyết tương
      - HCO3- trung hòa acid dịch vị, làm pH ruột trở nên kiềm
      - nồng độ HCO3-, Cl- biến động theo phân tiết
    - - trypsin cắt lk peptide chứa -CO- thuộc aa kiềm
      - chymotrypsin cắt lk peptide chứa -CO- thuộc aa chứa nhân thơm
      - đều ở dạng tiền chất, hoạt hóa ở pH = 8
      - carboxydase dạng pro-carboxydase phân giải peptide thành aa, hoặc cắt aa ở đầu mạch C
      - enzyme tiêu hóa glucide
        
        α-amylase cắt tinh bột thành maltose
        
        maltase cắt maltose thành glucose
      - enzyme tiêu hóa lipid
        
        lipase: cắt nối ester tạo acid béo, glycerol, di-glyceride, mono-glyceride
        
        phospholipase: cắt nối ester giữa glycerol và H3PO4
  - - - tăng tiết dịch tụy sau bữa ăn
      - tăng tiết xảy ra ở pha đầu và pha dạ dày nhờ hoạt động kích thích dây TK phế vị đến tuyến tụy
    - - Cholescystokinin (CCK)
        
        kích thích tuyến tụy tiết enzym
        
        do màng nhầy tá tràng phân tiết
      - Secretin
        
        do tb biểu mô phần đầu ruột non phân tiết
        
        kích thích tuyến tụy tiết HCO3-