Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
กระบวนการสร้างความสัมพันธ์ เเละกลยุทธ์การสร้างความสัมพันธ์…
กระบวนการสร้างความสัมพันธ์ เเละกลยุทธ์การสร้างความสัมพันธ์ ระหว่างสถานบันการศึกษากับชุมชน
ความหมายของคำ
การสร้างความสัมพันธ์ของโรงเรียนกับชุมชน
สราวุธ คามวัลย์ และคณะ (2560 : 80) โรงเรียนเป็นสถานบันหนึ่งของชุมชน ที่มีบทบาทสำคัญในการให้การศึกษาแก่ชุมชน เป็นแหล่งเรียนรู้เเก่สมาชิกชุมชน
ชูชาติ พ่วงสมจิตร์ (2560 : 13) บ้าน วัด โรงเรียน หรือที่เรียกว่า "บวร" คือสามเสาหลักคู่สังคมไทย การบริหารความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชน ช่วยให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน ช่วยให้ทราบความเคลื่อนไหว หรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับทั้ง 2 ฝ่าย ช่วยลดเเละแก้ปัญหาความขัดแย้ง
รณกร ไข่นาค เเละคณะ (2562 : 134) ได้กล่าวไว้ว่า สถานศึกษาขั้นพื้นฐาน เป็นสถานศึกษาที่มีความใกล้ชิดกับชุมชนมากที่สุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งสถานศึกษาที่อยู่ในชนบท ซึ่งการสร้างความสัมพันธ์อันดีระหว่าสถานศึกษากับชุมชน จึงเป็นสิ่งสำคัญประการหนึ่ง ที่จะช่วยให้การดำเนินงานของสถานศึกษามีประสิทธิภาพ
นาวิน แกละสมุทร (2562 : 570) โรงเรียนจะต้องประสานสัมพันธ์กับหน่วยงานต่างๆ เพื่อประโยชน์ของการศึกษา ชุมชนจึงมีบทบาทเเละความสำคัญ ในการดูแลส่งเสริมโรงเรียน เพื่อมุ่งหวังที่จะให้สมาชิกในชุมชนได้เข้าศึกษา เเละเป็นสมาชิกที่ดีมีคุณภาพของชุมชน
ขวัญใจ ฟุ้มโอ (2562 : 18) โรงเรียนเป็นสถาบันพัฒนาคนเพื่อดำรงชีวิตที่ดีในชุมชน เเละการศึกษาในโรงเรียนมีความสัมพันธ์กันกับบุคคลในชุมชน เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วม ทำให้ครู ผู้ปกครอง นักเรียน เเละประชาชนในชุมชน
กัญจนพร (2565) การส่งเสริมให้สถานศึกษามีการติดต่อกับชุมชน มีการเเลกเปลี่ยนทรัพยากรซึ่งกันเเละกันในทุกๆ ด้าน มีส่วนร่วมในการพัฒนาทางด้านการศึกษา เเละด้านอื่นๆ คอยสนับสนุนซึ่งกันเเละกัน เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์
สรุป การสร้างความสัมพันธ์ของโรงเรียนกับชุมชน คือ การสร้างความสัมพันธ์อันดีร่วมกันของโรงเรียนเเละชุมชน เพื่อช่วยกันสนับสนุนการศึกษา เผยเเพร่เเหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นร่วมกัน วางแผนเเนวทางการจัดการศึกษาให้ได้ประสิทธิผลตามความต้องการของคนในชุมชน ตลอดจนการสร้างความสัมพันธ์ของโรงเรียนกับชุมชน เป็นสิ่งที่มีความสัมพันธ์อย่างยิ่ง เพราะช่วยให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน ช่วยให้ทราบความเคลื่อนไหว หรือความเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับทั้งสองฝ่าย ช่วยลดและแก้ปัญหาความขัดแย้งระหว่างกัน เเละช่วยให้เกิดการมีส่วนร่วมที่เป็นไปเพื่อประโยชน์
กระบวนการ
หน่วยศึกษาานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา กระบวนการปฏิบัติหรือกระบวนการทำงานตั้งเเต่เริ่มต้นจนสิ้นสุด การปฏิบัติงานบรรลุตามวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ เเละประสิทธิผลเป็นที่น่าพอใจ
สรุป กระบวนการ คือ ขั้นตอนการปฏิบัติงาน หรือการทำงาน ตั้งเเต่เริ่มต้นจนงานเสร็จ ตามวัตถุประสงค์อย่างมีประสิทธิภาพ โดยใช้เวลาเเละทรัพยากรน้อยที่สุด
แนวทางการดำเนินงานเรื่องใดเรื่องหนึ่งอย่างมีขั้นตอน ซึ่งวางไว้อย่างเป็นลำดับ ตั้งแต่ต้นจนจบ ตามจุดประสงค์ที่กำหนดไว้ ช่วยให้การดำเนินการมีประสิทธิภาพ นำไปสู่ความสู่ความสำเร็จตามจุดประสงค์และเป้าหมายได้ โดยใช้เวลาเเละทรัพยากรน้อยที่สุด
การวางแผนกลยุทธ์
บุญใจ ศรีสถิตย์นรากูร (2560 : 4) (การวางแผนกลยุทธ์ Strategic Planning) การวางแผนอย่างเป็นระบบ เพื่อให้ทิศทางการดำเนินงานขององค์กรมีความชัดเจน เหมาะสมกับศักยภาพขององค์กร เเละบริบทสังคมโลกในปัจจุบัน มีการวิเคราะห์สภาพเเวดล้อมภายในองค์กร เพื่อให้การดำเนินงานขององค์กรมีความได้เปรียบในการเเข่งขัน บรรลุเป้าหมาย ผู้วางแผนกลยุทธ์จำเป็นต้องมีความรู้ ความเชี่ยวชาญ โดยทั่วไปบุคคลที่มีหน้าที่วางแผนกลยุทธ์ คือ ผู้บริหารระดับสูง เเละผู้บริหารระดับกลางขององคืกร
ประเวศน์ มหารัตน์สกุล (2560 : 40) กระบวนการวางแผนงานที่ได้มีการตระเตรียมชุดการตัดสินใจ สำหรับการกระทำในอนาคตด้วยวิธีทางที่ดีที่สุด ที่มีการเชื่อมโยงเป้าประสงค์อันได้แก่ วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมาย เข้ากับวิถีทาง (Means) เเละวิธีการ (Method) ที่จะทำให้บรรลุเป้าประสงค์ กลยุทธ์เป็นกระบวนการทางความคิดที่ต้องการเอาชนะเกม หรือความพยายามอื่นๆ เกี่ยวกับงานหรือการผลิต โดยการประยุกต์ใชโอกาส เเละข้อมูลเชิงลึกไม่ซ้ำกัน เพื่อสร้างความได้เปรียบในการเเข่งขัน
สถาบันการศึกษา สถาบันสังคมซึ่งเกี่ยวข้องกับแบบแผนการขัดเกลา เเละการถ่ายทอดวัฒนธรรม การให้ความรู้ และการฝึกอาชีพ เพื่อความเป็นสมาชิกที่เหมาะสมของสังคม กลุ่มสังคม ในสถาบันการศึกษา ได้แก่ โรงเรียน มหาวิทยาลัย กระทรวง ทบวง กรม ที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา กลุ่มสังคมเหล่านี้จะประกอบไปด้วยตำแหน่ง หรือสถานภาพทางสังคม เช่น ครู อาจารย์
ชุมชน
ลักษณะของชุมชนชนบท เเละชุมชนเมือง 1. (Rural Community) เป็นบริเวณที่ผู้คนอาศัยอยู่กันตามภูมิประเทศที่อยู่นอกเขตเมือง โดยมีบ้านเรือน กระจัดกระจายไปทั่ว เเละรวมกันอยู่เป็นหมู่ ซึ่งใช้เป็นศูนย์กลางในการทำกิจกรรมร่วมกัน โดยคนในชุมชนมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิด ด้วยเหตุนี้ เมื่อกล่าวถึงชุมชนชนบท จึงเป็นที่เข้าใจตรงกันว่า เป็นชุมชนที่อยู่ในบริเวณของตำบล เเละหมู่บ้าน ซึ่งเป็นหน่วยการปกครองท้องที่หน่วยหนึ่งของรัฐบาล 2. ชุมชนเมือง (Urban Community) อาณาบริเวณที่มีประชากรอยู่ร่วมกันจำนวนหนึ่ง เเละต้องมีความหนาเเน่นมากพอสมควร เป็นบริเวณที่มีอาคารบ้านเรือนหนาเเน่น อยู่ในเขตการปกครองเเบบใดแบบหนึ่ง ประชากรส่วนใหญ่ในชุมชน มีการประกอบอาชีพที่แตกต่างกันออกไป มีความเจริญเป็นศูนย์กลางต่างๆ เเละรวมทั้งความเสื่อมโทรมต่างๆ อยู่ด้วยกัน เช่น สิ่งเเวดล้อมเป็นพิษ เป็นต้น
ชูชาติ พ่วงสมจิตร์ (2554) ได้ประมวลสรุปความสำคัญของชุมชนไว้ 6 ประการ ดังนี้ 1. ชุมชนเป็นศูนย์กลางที่ยึดเหนี่ยวทุกคนทุกครอบครัวให้มารวมกัน สังเกตได้จากชุมชนในชนบทหลายแห่งที่มีวัดเป็นสุเหร่าเป็นศูนย์กลางของชุมชน เป็นแหล่งให้ประชาชนมาชุมนุมร่วมพิธี หรือร่วมกิจกรรมกันอย่างพร้อมเพรียง 2. ชุมชนเป็นสถาบันระดับพื้นฐานที่ช่วยสร้างระบบในการจัดการตนเองให้เหมาะสมกับสภาพของชุมชน 3. เป็นศูนย์กลางในการสร้างกระบวนการเรียนรู้ของประชาชน 4. เป็นแหล่งสร้างและอนุรักษ์รากฐานทางวัฒนธรรมและภูมิปัญาท้องถิ่น 5. เป็นองค์กรสังคมที่ช่วยถ่วงดุลไม่ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วเกินไป 6. เป้นองค์กรท้องถิ่นที่ช่วยจัดระบบความสัมพันธ์ของคนในชุมชนให้เกิดความเหมาะสม
กลุ่มคนที่มาอยู่รวมกันในเขต หรือบริเวณเดียวกันที่แน่นอน มีวิถีการดำเนินชีวิตคล้ายกัน มีความรู้สึกเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มีปฏิสัมพันธ์ต่อกันเเละกัน อยู่ภายใต้กฎระเบียบกฎเกณฑ์เดียวกัน 1. คน (People) 2. ความสนใจร่วกัน (Common Interest) 3. อาณาบริเวณ (Area) 4. ปะทะสังสรรค์ต่อกัน (Interaction) 5. ความสัมพันธ์ของสมาชิก (Relationship) 6. วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี (Cultural Traditions)
กระบวนการพัฒนาความสัมพันธ์ของโรงเรียนกับชุมชน
เเนวทางทางทั่วไปตามแนวคิดของกระบวนการพัฒนาคุณภาพ 4 ขั้นตอน
ขั้นที่ 1 ขั้นวางแผน (Plan) ประกอบด้วยขั้นตอนย่อย 3 ขั้นตอน คือ 1. ศึกษาสภาพปัจจุบัน ปัญหา เเละความต้องการเกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับชุมชน 2. กำหนดเป้าหมายการพัฒนา (สุเทพ ลิ่มสกุล : 2557) 3. กำหนดยุทธศาสตร์ / แนวทางในการพัฒนาความสัมพันธ์ เป็นขั้นตอนของการกำหนดวิธีการ ดำเนินการเพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่กำหนดไว้ใน ข้อ 2
ขั้นที่ 2 ขั้นดำเนินการ (Do) เป้นการดำเนินการตามยุทธศาสตร์ / เเนวทางที่กำหนดไว้ในเเต่ละเรื่อง ที่เป็นเป้าหมายในการพัฒนา แต่เพื่อให้การดำเนินการประสบความสำเร็จตามเป้าหมาย
ขั้นที่ 3 ขั้นตรวจสอบ (Check) ประกอบด้วยการตรวจสอบ 2 ขั้นตอน คือ 1. การตรวจสอบระหว่างดำเนินการเพื่อนำผลการตรวจสอบมาปรับปรุงการดำเนินการในแต่ละขั้น 2. การตรวจสอบหลังดำเนินการ เป็นการตรวจสอบหลังจากที่ได้ดำเนินการครบทุกขั้นตอนในการพัฒนา โดยนำผลการดำเนินงานมาเปรียบเทียบกับเป้าหมายที่กำหนดไว้
ขั้นที่ 4 ขั้นปรับปรุงแก้ไข (Act) เป็นขั้นตอนของการนำผลการตรวจสอบมาใช้ประดยชน์ โดยขั้นปรับปรุงแกไขนี้ จำเเนกเป็นการปรับปรุงแก้ไข 2 ส่วน คือ 1. การปรับปรุงแก้ไขระหว่างดำเนินการของแต่ละขั้นตอน 2. การปรับปรุงแก้ไขแผนในวงรอบต่อไป เป็นการนำผลการประเมินมาปรับเป้าหมาย และวิธีดำเนินการให้เหมาะสม มีประสิทธิภาพประสิทธผลสูงขึ้นในวงรอบการพัฒนาใหม่
หลัก 3S's ในการสร้างความร่วมมือ เเละการสนับสนุนจากชุมชน
S - Synergy คือ การรวมพลังประสานความร่วมมือกับชุมชนให้ทำงานร่วมกับสถานศึกษา โดยเอาจุดแข็งเเละความพร้อมของบุคคล และทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชน มาสร้างสรรค์จนเกิดเป็นประโยชน์สูงสุด โดยมุ่งผลประโยชน์ของส่วนรวมเป็นสำคัญ
S - School Based Activities การสร้างสถานศึกษาให้เป็นแหล่งความรู้ ศูนยืกลางพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของชุมชน โดยการดึงผู้ปกครองเเละชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา รวมไปถึงการจัดฝึกสอน ฝึกอบรม ตามที่ชุมชนต้องการ
S - Shared Vision คือ การสร้างให้ชุมชนมีวิสัยทัศน์ร่วมกับสถานศึกษา ในการสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้และพัฒนาตนเองของนักเรียนให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ
ประโยชน์และความจำเป็นของการสร้างความสัมพันธ์
ช่วยให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อกัน 2. ช่วยแก้ปัญหาความขัดแย้ง 3. ช่วยให้เกิดการมีส่วนร่วม
บทบาทหน้าที่ของโรงเรียนต่อชุมชนตามที่กฎหมายกำหนด คือ พ.ร.บ.การศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับบที่ 2) พ.ศ.2545 สรุปได้ 7 ประการ 1. บทบาในการจัดกระบวนการเรียนรู้ เเละพัฒนากระบวนการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพ 2. บทบาทในการประเมินผู้เรียน 3. บทบาทในการจัดสรรดอกาสการเข้าศึกษาต่อ 4. บทบาทในการพัฒนาหลักสูตร 5. บทบาทในการประสานความร่วมมือกับครอบครัว ชุมชน สังคมเพื่อการจัดการศึกษา เเละ 7. บทบาทในการระดมทรัพยากร และบริหารจัดการทรัพยากรเพื่อจัดการศึกษา
บทบาทหน้าที่ของโรงเรียนต่อชุมชนตามแนวคิดของนักวิชาการ (สุวัฒน์ มุทธเมธา : 2524) ; ไพฑูรย์ สินลารัตน์ : 2540 ; ปรีชา คัมภีร์ปกรณ์ : 2540) สรุปบทบาทของสถานศึกษากับชุมชนไว้ 6 ประการ ได้แก่ 1) บทบาทในการให้การศึกษาอบรมแก่บุคลากรในชุมชน 2) บทบาทในการถ่ายทอดและส่งเสริมวัฒนธรรมประเพณีของชุมชน 3) บทบาทในการบูรณาการและการสร้างสมดุลให้กับชุมชนและสังคม 4) บทบาทในการเป็นแหล่งวิทยาการและขุมปัญญาของชุมชน 5) บทบาทในการเป็นศูนย์ประสานงานของชุมชนกับหน่วยงาน และ 6) บทบาทในการพัฒนาชุมชนให้ก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง
นายนิติกร ประเสริฐ รหัสนักศึกษา 65U54620105