ERRENAZIMENDUA ETA ERREFORMA (10.GAIA)
HUMANISMOA
Humanismoaren Ezaugarriak
Autopozentrismoa
Antzinaro klasikoarekiko mirespena
Jakin-min zientifikoa
Humanismoa Italian
Florentzia
Errroma
Napoles
Humanismoaren Hedapena
Herbehereak
Ingalaterra
Espainia
ERRENAZIMENDUA
Errenazimentuko Gizartea
Planteamendu Artistiko Berriak
Errenazimentuko Etapak
Quattrocentoa
XV mendean hartu zuen
Florentzia izan zen gune artistiko nagusiena
Esperimentazio-garaia izan zen
Cinquecentoa
XVI mendean hartu zuen
Heldutasun-garaia izan zen
Florentzia izan zen gune artistiko nagusiena
Baina ere beste hedapen gune batzuk sortu ziren
Erroma
Venezia
Sevillan
Antonio De Nebrija
bera izan zen lehenengo pertsona idatzi zuena gaztelaniako lehen gramatika
Henrike XIII.aren gortean
Tomas moro nabarmendu zen
Humanismoaren informazioa
Kultura-mugimendu bat izan zen
XVI mendean sortu zen
Italian sortu zen
QUATTROCENTOA
Errenazimentuaren sorreran, Florentziak funtsezko eragina eduki zuen
Arkitektura
Eskultura
Pintura
Filipo Brunelleschi izan zen garaiko arkitekto garrantzitsuena
eraikuntza sinple eta proportzionalak egin zituzten arkitektoek
perfekzio geometrikoko obrak egin zituen
garrantzitsuenak:
Leon battista Alberti
Michelozo
Forma greko-latindarrak hartu zituzten oinarri
Donatello eta Lorenzo Ghiberti nabarmendu ziren
Ghibetik esploratu zuen perspektiba Florentziako bataiotegiko ateen erliebeetan
Donatelloren obrak errenazimentuko oinarriak izan ziren
Perspektibaren eta harmoniaren bilaketan islatzen da da esperimentazioa
gai askotarikoak jorratu ziren
mitologikoak
erretratuak
biluziak
hauek izan ziren garai hartako margolari garrantzitsuenak:
Fra angelico
Massacio
Piero della Francesca
baina Sandro Botticelli izan zen margolari nabarmena
Burgesiako familiek kontrolatzen zuten garaiko gobernua
garrantzitsuena izan zen Medici familia
CINQUECENTOA
X.V mendean beste gune artistiko batzuk sortu ziren Italian, bereziki:
Erroma
Venezia
Klasizismoa
Arkitektura
eraikin monumentalagoak egin ziren harmonia galdu gabe
Pintura
click to edit
Eskultura
Antzinako erromako
Manierismoa
estilo hau forma klasikoak jarraitu zuen, baina beste estilo batean
click to edit
Medici familiak agintzen zela, arteak eta kultura bultzatu zituen
Aita Santuaren gorteak humanismoa zabaltzen lagundu zen
Alfontso V.a Aragoikoaren gorteak hainbat jakintsu eta humanistari eman zien aterpe
haien artean: Lorenzo Valla nabarmendu zen
eta bere garaiko gizartea kritikatu egin zion
Erasmo Rotterdamgoax
Valentzian
Luis Vives
Filosofoa eta pedagogoa
Humanistek gizakia aztertzeko jakin-mina eta kezka agertu zuten
unibertsoaren erdigunetzat hartu zuten humanistek gizakia
Humanistek grezieraz eta latinez idatzitako testuak aztertu zituzten
filosofo klasiko hartu zituzten oinarri, gogoetan eta arrazoian oinarrituta jakintza bilatzeko
interes handia agertu zuten zientziarekiko eta aurrerapen teknikoekiko
erlijio eragina galtzen hari zen eguneroko bizimoduan
hizkuntza modernoak erabilten hasi ziren, eta humanismoa hedatzeko eragina izan zuen
akademiak ere fuentzesko eginkizuna bete zuten, ikasketa zentroak egin ziren
funtzeskoa izan zen inprenta, Johannes Gutenbergek
inprentari esker,liburu asko argitaratu ahal zituzten
zenbait unibertsitatek bereganatu egin zituzten pentsamendu-korronte berriak
click to edit