Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Giao nhận và vận chuyển hàng hóa quốc tế - Coggle Diagram

- - - - Khái niệm vận chuyển hàng hóa quốc tế: Quá trình di chuyển hàng hóa trong không gian bằng sức người hoặc phương tiện với khoảng thời gian xác định theo yêu cầu trong hợp đồng ngoại thương.
        
        Khái niệm dịch vụ vận chuyển hàng hóa quốc tế: Là loại dịch vụ trong đó các tổ chức, cá nhân kinh doanh dịch vụ thực hiện việc vận chuyển hàng hóa từ nơi này sang nơi khác, theo thỏa thuận với các cá nhân, tổ chức có nhu cầu để hưởng lợi.
    - - Tính không hiện hữu: Đây là loại dịch vụ vô hình, người mua không thể cầm nắm được dịch vụ mình muốn mua, sản phẩm người bán bán cho người mua không thể cầm nắm được. Chất lượng của dịch vụ chỉ được xác định khi hoàn thành giao dịch - là lúc hàng hóa đã được giao xong.
      - Tính không lưu trữ: Dịch vụ vận chuyển hàng hóa quốc tế (là một loại hàng hóa) chỉ tồn tại trong khoảng thời gian được người bán cung cấp, chứ không tồn tại dưới dạng vật chất có thể cầm nắm được. Do đó, người bán không thể sản xuất dịch vụ hàng loạt để lưu trữ trong kho, bãi như các hàng hóa bình thường.
      - Tính không tách rời: Thể hiện đặc điểm được sản xuất và tiêu dùng cùng một lúc. Tính không tách rời thể hiện trong cả hàng hóa - tức là dịch vụ vận chuyển hàng hóa quốc tế và cả mối quan hệ của người tiêu dùng - người cung cấp dịch vụ. Hai bên sẽ cùng hiện diện và tương tác với nhau trong cả quá trình, việc này cũng sẽ ảnh hưởng đến việc chất lượng của dịch vụ được đánh giá như thế nào.
      - Tính không ổn định: Dịch vụ vận chuyển hàng hóa quốc tế có chất lượng không ổn định, do phải chịu ảnh hưởng từ chủ quan (như chất lượng phương tiện, bến bãi, người thực hiện...) đến khách quan (như thiên tai, tai nạn, tắc đường,...). Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng dịch vụ cũng không ổn định, vào những đợt cao điểm nhu cầu có thể lên rất cao so với bình thường, dẫn đến các chi phí bảo dưỡng, vận hành hay lực lượng lao động có thể tăng cao.
    - - Vận chuyển đường thủy:
        
        Gồm có: Vận tải đường biển và Vận tải đường thủy nội địa.
        
        Đối tượng: Hàng hóa cồng kềnh, giá trị thấp, lâu hỏng, không yêu cầu giao hàng nhanh, là hàng rời, tuyến đường vận chuyển trung bình và dài.
      - Vận chuyển đường bộ
        
        Sử dụng ô tô, phục vụ vận chuyển nội địa bị hạn chế khi dùng trong vận chuyển hàng hóa quốc tế.
        
        Đối tượng: Hàng hóa có lưu lượng nhỏ, yêu cầu thời gian giao hàng nhanh, tuyến đường vận chuyển trung bình và ngắn (khoảng <500km).
      - Vận chuyển bằng đường sắt
        
        Sử dụng tàu hỏa và đường ray với tuyến đường cố định.
        
        Đối tượng: Hàng hóa có lưu lượng, trọng lượng lớn, lâu hỏng, giá trị thấp, khoảng cách vận chuyển dài, là hàng rời.
      - Vận chuyển bằng đường ống
        
        Đối tượng: Hàng hóa đặc biệt* như xăng dầu, khí hóa lỏng, nước..., khối lượng hàng hóa lớn. Phục vụ cho các đối tượng đặc biệt** như nhà nước, các công ty đa quốc gia.
      - Vận chuyển bằng đường hàng không
        
        Đối tượng: Hàng hóa có giá trị cao, khối lượng thấp, nhỏ gọn, có yêu cầu vận chuyển nhanh.
    - - Phụ thuộc vào đặc điểm của hàng hóa cần vận chuyển, mà có các cơ sở lựa chọn phương thức vận chuyển hàng hóa quốc tế như sau:
        
        Khoảng cách vận chuyển: Xa - trung bình (đường sắt, đường biển, đường hàng không,...) - gần (đường bộ).
        
        Trọng lượng hàng hóa, khối lượng vận chuyển: Lớn - bé (đường sắt, đường biển -> đường bộ -> đường hàng không).
        
        Giá trị hàng hóa: Lớn - bé (đường hàng không -> đường bộ, đường biển, đường sắt).
        
        Chi phí vận chuyển: Cao - thấp (đường hàng không -> đường bộ -> đường biển, đường sắt).
        
        Thời gian vận chuyển: Nhanh - chậm (đường hàng không -> đường bộ -> đường sắt, đường biển).
        
        Quy định trong hợp đồng.
        
        Sự tin cậy.
        
        Tần suất chuyên chở.
        
        Yếu tố có thể đạt được.
        
        Khả năng tiếp cận.
    - - Vận chuyển quốc tế và thương mại quốc tế có mối quan hệ không thể tách rời, vận tải quốc tế là phương tiện giúp thương mại quốc tế có thể diễn ra. Hai lĩnh vực này thúc đẩy nhau cùng phát triển, vận tải quốc tế đóng vai trò tiền đề để thương mại quốc tế ra đời và phát triển. Ngược lại, thương mại quốc tế làm tăng nhu cầu vận chuyển, thúc đẩy, cung cấp nguồn lực và giúp ứng dụng khoa học công nghệ cho vận tải quốc tế nâng cao năng lực vận chuyển của mình
  - - - Giao nhận hàng hóa là hành vi thương mại, người làm dịch vụ giao nhận nhận hàng từ người gửi, tổ chức vận chuyển, lưu kho lưu bãi, làm các thủ tục giấy tờ và các dịch vụ liên quan để giao hàng cho người nhận theo ủy thác của chủ hàng, người vận tải hoặc người giao nhận khác.
      - Người giao nhận là thương nhân (có giấy chứng nhận), thực hiện những công việc liên quan để đưa hàng hóa từ người gửi đến người nhận theo hợp đồng ủy thác và vì lợi ích của người ủy thác.
    - - Chuẩn bị hàng hóa chuyên chở.
        
        Bốc xếp, dỡ hàng hóa.
        
        Lưu kho, bảo quản hàng hóa.
        
        Chuyên chở trong phạm vi ga/cảng, tư vấn chuyên chở hàng hóa.
        
        Ký kết hợp đồng vận chuyển với người chuyên chở, người thuê tàu, người gửi hàng,...
        
        Làm thủ tục hải quan, kiểm nghiệm, kiểm dịch.
        
        Làm thủ tục nhận hàng, gửi hàng.
        
        Nhận hàng từ người gửi, giao hàng cho người chuyên chở.
        
        Nhận hàng từ người chuyên chở, giao hàng cho người nhận.
        
        Thanh toán, thu đổi ngoại tệ.
        
        Làm chứng từ cho hàng hóa.
        
        Mua bảo hiểm cho hàng hóa.
        
        Thu xếp chuyển tải hàng hóa.
        
        Gom hàng, lựa chọn tuyến đường, phương thức và người vận chuyển phù hợp.
        
        Đóng gói bao bì, phân loại, tái chế hàng hóa.
        
        Nhận và kiểm tra chứng từ cần thiết.
        
        Thanh toán cước phí, chi phí bốc dỡ, chi phí lưu kho, lưu bãi.
        
        Thông báo tình hình vận chuyển của hàng hóa cho các bên.
        
        Thông báo tổn thất với người chuyên chở.
        
        Giúp chủ hàng trong việc khiếu nại và đòi bồi thường.
  - - - Người giao nhận thực hiện các nhiệm vụ giống như trong nội dung dịch vụ giao nhận ở trên.
      - Nhiệm vụ của người giao nhận chia làm nhiều giai đoạn:
        - Từ Kho người bán -> Cảng xuất: Đóng gói, bốc xếp dỡ hàng hóa lên xuống phương tiện vận tải; Làm thủ tục hải quan xuất, kiểm dịch, kiểm nghiệm.
        - Từ Cảng xuất -> Cảng nhập: Bốc xếp dỡ hàng hóa lên xuống phương tiện vận tải; Kiểm đếm; Làm thủ tục hải quan nhập.
        - Từ Cảng nhập -> Kho người mua: Bốc xếp dỡ hàng hóa; Kiểm đếm; Lắp đặt;...
      - Vai trò của người giao nhận:
        
        Môi giới hải quan.
        
        Đại lý.
        
        Lo liệu chuyển tải và gửi tiếp hàng hóa.
        
        Lưu kho hàng hóa.
        
        Người gom hàng.
        
        Người chuyên chở.
      - Mối quan hệ của người giao nhận với các bên: Mối quan hệ hai chiều với **người gửi hàng, người chuyên chở, ga cảng, hải quan.
- - - - Ưu điểm
        1. Di chuyển siêu tốc, phù hợp với các loại hàng hóa cần giao hàng nhanh như: - Thư, bưu kiện (Bưu phẩm, bưu kiện,...); - Hàng chuyển phát nhanh (Hàng cứu trợ, chứng từ,...); - Hàng hóa thông thường (Hàng hóa có giá trị cao, Hàng hóa dễ hư hỏng, Động vật sống,...) 2. Tuyến đường trên không tự nhiên. 3. Tính cơ động cao, có thể chuyên chở hàng hóa đến nơi mà các phương tiện khác khó thực hiện được (Núi sâu, rừng rậm,...) 4. Tính an toàn và hành trình đều đặn.
      - Nhược điểm
        1. Cước phí vận chuyển cao. 2. Mức độ tiếp cận hạn chế, chỉ dừng lại ở sân bay, không thể đến nhiều địa điểm như vận tải đường bộ.
  - - - Khái niệm: Tàu bay chỉ máy bay, máy bay trực thăng, tàu lượng hoặc khinh khí cầu.
      - Phân loại
        
        Căn cứ vào cấu trúc trên máy bay:
        + Máy bay thân rộng: Chuyên dùng cho các chuyến bay đường dài, có động cơ mạnh mẽ hơn. + Máy bay thân hẹp.
        
        Căn cứ vào đối tượng chuyên chở:
        + Máy bay chở khách. + Máy bay chở hàng: Có sàn rộng, chắc chắn hơn máy bay chở khách. Có các con lăn và chốt để dễ di chuyển hàng hóa, không có cửa thoát hiểm và cửa sổ. Thường có 1 cửa lớn ở mũi, 2 cửa nhỏ hơn ở sau. + Máy bay chở kết hợp.
      - Sức chở của máy bay:
        - Trọng tải cất cánh tối đa (MTOW): Trọng lượng lớn nhất mà một máy bay được phép cất cánh. - Trọng tải vận hành: - Trọng tải trả tiền:
  - - - Chức năng
        1. Là bằng chứng cho hợp đồng vận tải giữa người chuyên chở và người gửi hàng. 2. Là bằng chứng cho thấy người chuyên chở đã nhận hàng của người gửi hàng. 3. Là chứng từ kê khai hải quan của hàng hóa. 4. Là hướng dẫn cho nhân viên hàng không trong quá trình phục vụ chuyên chở hàng hóa.
      - Đặc điểm
        - AWB không có chức năng sở hữu như vì thời gian giao hàng bằng máy bay nhanh hơn thời gian di chuyển của chứng từ. - Là vận đơn nhận để xếp. - Có chữ ký của người gửi hàng và người chuyên chở.
      - Phân loại
        Căn cứ vào chủ thể phát hành:
        - Vận đơn của hãng hàng không - Airline Airway Bill: Vận đơn do hãng hàng không phát hành, ở trên có biểu tượng và mã nhận dạng của hãng hàng không. - Vận đơn trung lập - Neutral Airway Bill: Vận đơn do đại lý của hãng hàng không hay người giao nhận phát hàng, ở trên không có biểu tượng và mã nhận dạng của hãng hàng không.
        Căn cứ vào việc gom hàng:
        - Vận đơn chủ - MAWB: Vận đơn của hãng hàng không phát hành, dành cho người nhận hàng tại cảng của sân bay đích. - Vận đơn nhà - HAWB: Vận đơn của người giao nhận phát hành cho các chủ hàng lẻ để họ nhận hàng tại nơi đến.
      - Cách lập AWB
        - Bản thứ nhất - Original 1 - For issuing Carrier: Dành cho người gửi hàng, màu xanh lá hoặc vàng nhạt. - Bản thứ hai - Original 2 - For issuing Consignee: Dành cho người nhận hàng, màu hồng hoặc hồng nhạt. - Bản thứ ba - Original 3 - For issuing Shipper: Dành cho người chuyên chở, màu xanh nhạt. - Bản sao (Copy): Từ 6 - 11 bản theo yêu cầu.
      - Nội dung AWB
        - AWB có 2 mặt, nội dung cơ bản giống nhau trừ màu sắc và ghi chú ở dưới, VD: Bản Original 1 có ghi chú "bản gốc số 1 dành cho người chuyên chở phát hành vận đơn". Bản Copy 4 có ghi chú "bản số 4, dùng làm biên lai giao hàng". - Ở những bản sao, mặt sau để trống, bản chính có ghi những quy định về vận chuyển bằng đường hàng không (gồm có giới hạn trách nhiệm, cơ sở trách nhiệm, thời hạn trách nhiệm, thời hạn khiếu nại, thời hạn thông báo tổn thất, luật áp dụng,...) - Nội dung mặt trước: 1. Số vận đơn. 2. Tên, địa chỉ, số tài khoản người gửi, người nhận, người phát hành vận đơn/ người chuyên chở. 3. Tên, địa chỉ của sân bay cất cánh/ hạ cánh. 4.Thời gian cất cánh, hạ cánh dự kiến. 5. Phương thức giao hàng. 6. Thông tin về hàng hóa. 7. Phương thức thanh toán. 8. Cước vận chuyển và các khoản phí khác. 9. Chữ kí của người chuyên chở/ đại lý người chuyên chở, người gửi hàng/ đại lý của người gửi hàng. 10. ....
  - - - Quy định quốc tế
        - Công ước Vác - sa - va 1929. - Nghị định thư sửa đổi Vác - sa - va và Nghị định thư Hague. - ...
      - Vận tải hàng không VN
        - Luật hàng không dân dụng Việt Nam, ban hàng 26/12/1991, sửa đổi bổ sung gần nhất vào 2014. - Điều lệ vận chuyển hàng hóa quốc tế của hãng hàng không quốc gia Việt Nam ban hành 27/10/1993.
    - - Thời hạn trách nhiệm
        - Theo công ước Vác - sa - va, người chuyên chở phải chịu trách nhiệm đối với hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển bằng máy bay, từ kho tại cảng hàng không đến bất cứ nơi nào mà máy bay hạ cánh, cất cánh. - Việc vận chuyển này không bao gồm các phương thức khác như đường bộ, đường thủy. Tuy nhiên, nếu trong quá trình vận chuyển có phải sử dụng các phương thức này để vận chuyển hàng hóa thì người chuyên chở cũng phải chịu trách nhiệm.
      - Cơ sở trách nhiệm
        - Theo công ước Vác - sa - va, người chuyên chở phải chịu trách nhiệm trong những trường hợp hàng hóa bị mất mát, hư hỏng, thiếu hụt và giao hàng chậm. - Tuy nhiên nếu người chuyên chở chứng minh được dù mình đã áp dụng mọi biện pháp nhưng thiệt hại vẫn xảy ra (hoặc không có khả năng áp dụng các biện pháp cần thiết) thì không phải chịu trách nhiệm và bồi thường.
      - Giới hạn trách nhiệm
        - Là số tiền lớn nhất mà người chuyên chở phải bồi thường cho 1 đơn vị hàng hóa nếu chủ hàng không kê khai giá trị hàng hóa (250 frăng/kg - Công ước Vác sa va 1929 cho tổn thất hàng hóa). - Nếu chủ hàng đã kê khai giá trị hàng hóa ở nơi giao hàng, thì người chuyên chở sẽ phải bồi thường theo giá trị đã được kê khai. Trong trường hợp nếu người chuyên chở chứng minh được giá trị thực tế của hàng hóa ở nơi giao hàng thấp hơn giá trị đã được kê khai thì chỉ phải bồi thường giá trị thực tế đó.
- - - - Ưu điểm:
        
        Năng lực chuyên chở lớn hơn các phương tiện vận chuyển khác.
        
        Trọng tải biển rất lớn và có thể lớn hơn nữa trong tương lai.
        
        Cùng một tuyến đường và cùng một chuyến tàu có thể chở hàng cho cả hai chiều, trả hàng, nhận hàng tại các điểm cảng.
        
        Trọng tải biển lớn nên giá cước sẽ thấp.
        
        Các tuyến đường trên biển hầu hết là tuyến đường tự nhiên nên không tốn quá nhiều thời gian khai thác.
      - Nhược điểm:
        
        Hoạt động của tàu biển phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên như môi trường, thời tiết, điều kiện thủy văn, tai nạn, thiên tai,...
        
        Tốc độ vận chuyển thấp.
  - - - 8 kênh đào lớn trong vận chuyển đường biển:
        1. Kênh Panama (Nằm ở Panama)- Tuyến nhân tạo nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương, phân chia Bắc Mỹ và Nam Mỹ.
        2. Kênh Bosphorus (Eo biển hẹp nhất thế giới, nằm tại Thổ Nhĩ Kỳ) - Tuyến đường nối liên 2 bờ Á - Âu, nằm ở Đông Bắc biển Marmara nối với biển Đen.
        3. Eo biển Dover (Nằm ở Đại Tây Dương) - Là khúc hẹp nhất của eo biển Manche giữa Anh và Pháp.
        4. Kênh đào Suez (Kênh đào nhân tạo, nằm ở Ai Cập) - Nối Địa Trung Hải với Vịnh Suez (một nhánh của biển đỏ), nó chạy theo hướng Bắc Nam đi ngang qua eo Suez tại phía Đông Bắc Ai Cập.
        5. Eo biển Hormuz (Nằm giữa vịnh Oman phía Đông Nam và Vịnh Ba Tư ở Tây Nam) - Tàu chở hàng qua đây chủ yếu là dầu thô xuất khẩu, có đến 40% lượng dầu mỏ của thế giới được chuyên chở qua con đường này.
        6. Eo biển Malacca (Nằm giữa bán đảo Mã Lai và đảo Sumatra) - Nối biến Đông và Ấn Độ Dương, là tuyến đường quan trọng để vận chuyển hàng hóa từ Châu Âu, Châu Phi, Nam Á, Trung Đông đi Đông Nam Á, Đông Á. Các nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản rất phụ thuộc vào tuyến đường biển này do một nửa số tàu chở nhiên liệu của các nước này đi qua đây.
        7. Kênh Welland (Nằm ở vùng Niagara, Canada) - Nối hồ Erie với hồ Ontario, có vai trò lớn ở Bắc Mỹ.
        8. Eo biển Magellan (Nằm ở Nam Mỹ, nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương) - Có ý nghĩa lớn trong kết nối các nước Nam Mỹ với Châu Á, Châu Âu.
  - - - Chức năng của cảng biển:
        
        Phục vụ tàu biển (cho tàu neo đậu, ra vào, vệ sinh tàu,...)
        
        Phục vụ hàng hóa (lưu kho, bốc xếp dỡ, bảo quản,...)
      - Trang thiết bị tại cảng:
        
        Thiết bị phục vụ tàu ra vào, neo đậu.
        
        Thiết bị phục vụ vận chuyển, xếp dỡ hàng hóa.
        
        Thiết bị phục vụ lưu kho, bảo quản hàng hóa.
      - Các chỉ tiêu hoạt động của cảng:
        
        Số lượng tàu ra vào (GRT, DWT trong 1 năm) -> Phản ánh độ lớn, mức độ nhộn nhịp của cảng.
        
        Số lượng tàu có thể đồng thời xếp dỡ.
        
        Khối lượng hàng hóa thông qua trong 1 năm.
        
        Mức xếp dỡ hàng hóa trong 1 ngày.
      - Các cảng chính tại Việt Nam: Cảng Hải Phòng (HPH), Cảng Đà Nẵng (DAD), Cảng Cái Mép - BRVT (TCIT),...
      - Khái niệm: Cảng biển là nơi ra vào, neo đậu của tàu biển, là nơi phục vụ tàu bè và hàng hóa, là đầu mối giao thông quan trọng của một nước.
    - - Khái niệm: Là tàu hoặc cấu trúc nổi di động khác chuyên dùng hoạt động trên biển.
      - Phân loại tàu biển
        
        Tàu chở hàng bách hóa (General Cargo Ship): Tàu chuyên chở hàng tạp hóa - các loại hàng được đóng trong thùng, hộp, bao tải.
        
        Tàu chở hàng khô (Dry Cargo Ship): Tàu chuyên chở những mặt hàng không được đóng gói, đóng thùng như than đá, lưu huỳnh, ngũ cốc,… thường được chứa trực tiếp trong các khoang hàng chống thấm nước của tàu.
        
        Tàu chở hàng lỏng (Liquid/ Tank Cargo Ship): Tàu chuyên dụng để chở các loại chất lỏng như dầu thô, hóa chất, khí đốt hóa lỏng, rượu, nước,… có trang bị máy bơm, đường ống để phục vụ việc bơm, hút chất lỏng.
        
        Tàu container (Container Ship): Tàu chở hàng có tất cả hàng hóa được đặt trong các container.
        
        Tàu RO-RO (Roll on Roll off Ship): Tàu chở hàng hóa là các phương tiện tự hành.
        
        Tàu LASH (Lighter Aboard Ship): Tàu chở sà lan.
      - Đặc trưng kỹ thuật tàu biển:
        
        Các đặc tính: Tên tàu - Cấp hạng - Chủ tàu - Cờ tàu - Cảng đăng ký.
        
        Kích thước tàu: Chiều dài; Chiều dài theo mớm nước; Chiều rộng; Chiều cao (Chiều cao = Chiều dài theo mớm nước + Chiều cao từ mặt nước lên bong tàu).
        
        Trọng lượng tàu: Trọng lượng của nước bị phần chìm của tàu chiếm chỗ.
        
        Trọng lượng tàu không hàng - LD.
        
        Trọng lượng tàu đầy hàng - HD.
        => HD = LD + hàng hóa + vật phẩm (đồ dùng trong sinh hoạt của thủy thủ đoàn, trang thiết bị vật tư)
        
        Trọng tải, sức chở của tàu (DWT):
        
        Sức chở của tàu được xác định bằng đơn vị tấn trọng tải - DWT.
        
        Trọng tải toàn phần của tàu (DWC): DWC = HD - LD = Hàng hóa + Vật phẩm.
        
        Trọng tải tịnh của tàu (DWWC): **DWWC = HD - LD - Vật phẩm = DWC - Vật phẩm = Hàng hóa.
      - Thiết bị xếp dỡ
        
        Cẩu giàn:
        
        Đặt vuông góc ở cầu tàu, kết cấu khung chắc chắn, vươn qua chiều ngang thân tàu trong quá trình làm hàng.
        
        Chức năng xếp dỡ container lên xuống tàu với cơ chế LO-LO.
        
        Cẩu chân đế:
        
        Loại cẩu dùng để cẩu hàng bách hóa, có thể cẩu cả container khi cần thiết.
        
        Có lợi thế linh hoạt nhưng năng suất kém hơn cẩu giàn.
        
        Cẩu sắp xếp container:
        
        Loại cẩu di động dùng để sắp xếp container trong bãi CY.
        
        Cẩu có gắn bánh xe vào khung để di chuyển.
        
        Xe nâng:
        
        Loại xe dùng để di chuyển và nâng hạ hàng hóa.
      - Thiết bị chất xếp hàng
        
        Các thiết bị chất xếp hàng hóa thông thường:
        
        Hàng đóng bao.
        
        Hàng đóng hộp carton.
        
        Hàng đóng hòm gỗ.
        
        Hàng đóng gỗ nan thưa.
        (Nếu chất xếp hàng hóa trong thùng, hòm gỗ cần phải làm vệ sinh kiểm dịch).
        
        Container
        
        Khái niệm: Theo ISO 668:1995
        Container là dụng cụ vận tải, có hình dáng cố định, bền chắc, dùng được nhiều lần, dung tích tối thiểu là 1m khối. Có cấu tạo phù hợp với chuyên chở và xếp dỡ với nhiều phương tiện vận tải cũng như xếp dỡ hàng hóa ra vào container.
        
        Phân loại container
        
        Phân loại container theo cấu trúc
        
        1. Container kín: Chuyên chở hàng khô, có một cửa duy nhất (ở một cạnh)
        
        2. Container mở nóc: Chuyên chở hàng rời, khô (như xi măng, ngũ cốc, than đá,...), đưa hàng vào bằng cửa trên nóc, dở hàng ra bằng cửa ở cạnh.
        
        3. Container khung: Chuyên chở các loại hàng hóa nào đó như ô tô, súc vật sống,...
        
        4. Container gấp: Loại cont có thể gấp gọn, giúp giảm tắc nghẽn kho bãi.
        
        5. Container tấm phẳng: Chuyên chở hàng nặng như máy móc thiết bị, sắt thép.
        
        6. Container téc: Chuyên chở hàng hóa dạng lỏng như nước, xăng dầu, thủy ngân.
        
        Phân loại container theo công dụng
        
        1. Container bách hóa: Chở hàng bách hóa.
        
        2. Container hàng rời: Chở hàng rời như nông sản, than đá,...
        
        3. Container bảo ôn: Cont lạnh chạy bằng điện 3 pha, chở thực phẩm đông lạnh, dược phẩm,... cần được bảo quản dưới nhiệt độ thấp.
        
        4. Container bồn: Chở các chất lỏng như nước, xăng dầu, thủy ngân,...
        
        5. Container chuyên dụng: Cont phù hợp với yêu cầu vận chuyển.
        
        Đặc điểm hàng hóa chuyên chở bằng container
        
        Nhóm 1: Hàng hoàn toàn phù hợp với việc chuyên chở bằng container (Hàng bách hóa, nông sản, thực phẩm,...).
        
        Nhóm 2: Hàng phù hợp với điều kiện chuyên chở bằng container (Than đá, quặng, cao lanh,...)
        
        Nhóm 3: Hàng có tính chất lý hóa đặc biệt (Hàng dễ hỏng, động vật sống, hàng độc hại,...)
        
        Nhóm 4: Hàng phù hợp với chuyên chở bằng container (Sắt hộp, phế thải, hàng siêu trọng,...)
        
        Container theo tiêu chuẩn ISO 668:1995
        
        Container 20'DC:
        
        Dài: ~6m.
        
        Rộng: ~2,4m.
        
        Cao: ~2,6m.
        
        Trọng lượng (hàng + vỏ) : 24 tấn.
        
        Container 40'DC thường:
        
        Dài: ~12,1m.
        
        Rộng: ~2,4m.
        
        Cao: ~2,5m.
        
        Trọng lượng: ~30,4kg.
        
        Container 40'HC:
        
        Dài: ~12,1m.
        
        Rộng: ~2,4m.
        
        Cao: ~2,8m.
        
        Trọng lượng: ~30,4kg.
        
        Tiêu chuẩn hóa và ký mã hiệu của container
        
        Nhóm mã số nhận dạng container:
        - YMLU| 482437| 3
        => Mã chủ cont| Mã đăng ký cont| Chữ số kiểm tra.
        - 42G1
        => Mã kích thước (42) và mã kiểu (G1).
        
        Nhóm mã số khai thác container:
        - MAX.GROSS
        => Trọng lượng hàng tối đa tính cả hàng đóng vào.
        NET/ PAYLOAD/ MAX.C.W
        => Khối lượng hàng tối đa đóng vào cont.
        - TARE
        => Trọng lượng tịnh của vỏ cont.
        - CU.CAP
        => Số khối trong cont (tính bằng m khối và feet khối).
        
        Nhóm thông tin về tình trạng kỹ thuật và an toàn của container.
  - - - Thuê tàu chuyến: Khai thác tàu không định tuyến.
        
        Thuê toàn bộ chiếc tàu, chủ tàu và người thuê tàu tự thỏa thuận tiền cước.
        
        Vận đơn như một hợp đồng thuê tàu, có giá trị như một biên nhận.
        
        Mối quan hệ giữa chủ tàu và người thuê tàu dựa trên hợp đồng tàu chuyến.
        
        Chuyên chở khối lượng hàng lớn.
        
        Ưu nhược điểm
        
        Ưu điểm:
        
        Các điều khoản trong vận đơn/ hợp đồng thuê tàu do hai bên tự thỏa thuận.
        
        Tốc độ di chuyển nhanh, ít ghé vào cảng dọc đường.
        
        Giá cước rẻ hơn so với tàu chợ.
        
        Nhược điểm:
        
        Giá cước thường biến động.
        
        Nghiệp vụ thuê tàu chuyến phức tạp do phải làm việc với chủ tàu.
      - Thuê tàu chợ: Khai thác tàu định tuyến.
        
        Kinh doanh trên một tuyến đường nhất định, qua các cảng nhất định, theo lịch trình nhất định.
        
        Chủ hàng sẽ phải thanh toán trên một biểu cước phí đã định sẵn.
        
        Chủ hàng sẽ liên hệ với người môi giới/ chủ tàu/ người chuyên chở** để thuê một khoảng trống trong chiếc tàu chợ để đưa lô hàng của mình từ cảng này đến cảng khác.
        
        Thuê tàu chợ không dùng hợp đồng thuê tàu mà dùng vận đơn (B/L).
        
        Ưu nhược điểm
        
        Ưu điểm:
        
        Tàu đi theo lịch trình và tuyến đường định sẵn nên chủ hàng có thể chủ động trong việc gửi hàng và cập nhật tình hình hàng hóa của mình.
        
        Chở được nhiều loại hàng hóa khác nhau, số lượng hàng không hạn chế.
        
        Thủ tục thuê chỗ nhanh chóng.
        
        Cước phí cố định giúp chủ hàng có cơ sở để tính chi phí sản phẩm.
        
        Nhược điểm:
        
        Cước phí đắt.
        
        Phải tuân theo các điều khoản và quy định ghi trên vận đơn của chủ tàu.
        
        Tổ chức chuyên chở hàng hóa không linh hoạt nếu cảng dỡ nằm ngoài hành trình, vì tàu sẽ đi theo lịch trình định trước,
      - Thuê tàu định hạn: Thuê tàu theo thời gian/ cho thuê định hạn.
    - - Gửi hàng nguyên container (FCL/FCL)
        
        Áp dụng trong trường hợp 1 người gửi - 1 người nhận. Hàng sẽ di chuyển như sau (CY - CY):
        CD => Kho chủ hàng => CY => ICD => CY => Kho người nhận => CD
        
        Quy trình gửi hàng nguyên cont theo từng bước như sau:
        Bước 1: Chủ hàng đến bãi CD xin cấp cont rỗng đem về kho.
        Bước 2: Chủ hàng chất hàng vào cont, chở đến bãi CY.
        Bước 3: Hàng thông quan tại cảng đi, lên tàu để vận chuyển tới cảng đến, thông quan và được chở đến bãi CY nơi người nhận.
        Bước 4: Người nhận đến bãi CY nhận cont, chở cont về.
        Bước 5: Người nhận lấy hàng trong cont, trả cont lại về bãi CD.
        
        Trách nhiệm khi gửi và nhận hàng: Về cơ bản là chủ hàng (có phân ra chủ hàng khi nhận và khi gửi), bao gồm các trách nhiệm:
        
        Đóng hàng vào cont (Chủ gửi).
        
        Dỡ hàng ra khỏi cont (Chủ nhận).
        
        Xin cấp vỏ cont.
        
        Trả vỏ cont rỗng.
      - Gửi hàng lẻ bằng container (LCL/LCL)
        
        Áp dụng trong trường hợp nhiều người gửi - nhiều người nhận. Hàng sẽ di chuyển như sau (CFS - CFS):
        Bãi CFS (được đóng vào cont) => CY=> ICD => CY => Bãi CFS (được dỡ ra)
        
        Quy trình gửi hàng lẻ theo từng bước:
        Bước 1: Chủ hàng gửi hàng của mình đến trạm CFS.
        Bước 2: Tại trạm CFS, người chuyên chở sẽ đóng hàng vào các cont.
        Bước 3: Hàng được thông quan tại cảng đi, lên tàu để vận chuyển tới cảng đến, thông quan và được chở đến bãi CFS.
        Bước 4: Hàng được người chuyên chở dỡ ra, người nhận đến lấy hàng.
        
        Trách nhiệm khi gửi và nhận hàng: Toàn bộ là người chuyên chở phụ trách.
      - Gửi hàng bằng container kết hợp (FCL/LCL)
        
        Áp dụng trong trường hợp nhiều người gửi - 1 người nhận (CFS - CY) hoặc 1 người gửi - nhiều người nhận (CY - CFS).
        TH1 (CFS - CY): CFS => CY => ICD => CY => CD.
        TH2 (CY - CFS): CD => CY => ICD => CY => CFS.
        
        Quy trình gửi hàng kết hợp (quy trình dưới đây là của TH1, TH2 cũng tương tự):
        Bước 1: Người gửi gửi hàng của mình đến bãi CFS.
        Bước 2: Tại trạm CFS, người chuyên chở đóng hàng vào cont.
        Bước 3: Hàng được thông quan tại cảng đi, lên tàu để chở tới cảng đến, thông quan và chở tới bãi CY.
        Bước 4: Người nhận đến bãi CY nhận cont và chở về kho của mình.
        Bước 5: Người nhận dỡ hàng ra khỏi cont, trả cont về bãi CD.
        
        Trách nhiệm khi gửi và nhận hàng: Với TH1, TH2 ngược lại.
        
        Đóng hàng vào cont (Người chuyên chở).
        
        Dỡ hàng ra khỏi cont (Chủ nhận).
        
        Cấp vỏ cont (Người chuyên chở).
        
        Trả vỏ cont rỗng (Chủ nhận).
  - - - Căn cứ vào đối tượng khách hàng
        
        Dịch vụ dành cho hãng tàu:
        1. Dịch vụ đại lý tàu biển: Thực hiện các công việc theo ủy thác của chủ tàu như: Đại diện hãng tàu làm các thủ tục hải quan, thủ tục tại cảng, giải quyết các vấn đề liên quan khác khi tàu cập cảng,...
        2. Dịch vụ môi giới hàng hải: Làm trung gian trong việc ký kết hợp đồng vận chuyển, hợp đồng cho thuê tàu, ký kết các hợp đồng khác do người ủy thác yêu cầu,...
        3. Dịch vụ cung ứng tàu biển: Dịch vụ cung cấp lương thực, nước ngọt, vật tư, nhiên liệu, vật liệu chèn lót; Cung cấp các dịch vụ phục vụ nhu cầu về đời sống, chăm sóc y tế, vui chơi giải trí, xuất nhập cảnh,... cho thuyền viên.
        4. Dịch vụ lai dắt tàu biển: Thực hiện các tác nghiệp lai, dắt, kéo, đẩy, hỗ trợ tàu biển và các phương tiện nổi khác trên biển hoặc tại các vùng nước liên quan đến cảng mà tàu được phép hoạt động.
        5. Dịch vụ sửa chữa tàu biển tại cảng: Dịch vụ sửa chữa, bảo dưỡng tàu biển khi đỗ tại cảng.
        6. Dịch vụ vệ sinh tàu biển: Dịch vụ thực hiện các công việc thu gom rác thải, dầu thải, chất thải từ tàu biển khi tàu neo đậu tại cảng.
        
        Dịch vụ dành cho chủ hàng:
        1. Dịch vụ đại lý vận tải đường biển: Thực hiện các công việc theo phục vụ cho quá trình tổ chức giao nhận hàng hóa, hành khách, cho thuê và nhận thuê hộ các phương tiện vận tải biển,...
        2. Dịch vụ kiểm đếm hàng hóa: Dịch vụ thực hiện kiểm đếm số lượng hàng hóa thực tế khi giao nhận với tàu biển hoặc các phương tiện khác theo ủy thác.
        3. Dịch vụ bốc dỡ hàng hóa tại cảng biển: Dịch vụ thực hiện các công việc bốc, dỡ từng loại hàng hóa.
      - Căn cứ vào phạm vi không gian dịch vụ được cung cấp
        
        Dịch vụ tại khu vực cảng biển:
        
        Dịch vụ cung ứng tàu biển.
        
        Dịch vụ lai dắt tàu biển.
        
        Dịch vụ sửa chữa tàu biển tại cảng.
        
        Dịch vụ vệ sinh tàu biển.
        
        Dịch vụ bốc dỡ hàng hóa tại cảng biển.
        
        Dịch vụ kiểm đếm hàng hóa.
        
        Dịch vụ đại lý tàu biển.
        
        Dịch vụ đại lý vận tải đường biển.
        
        Dịch vụ ngoài khu vực cảng biển:
        
        Dịch vụ đại lý tàu biển.
        
        Dịch vụ đại lý vận tải đường biển.
        
        Dịch vụ môi giới hàng hải.
        
        Dịch vụ kiểm đếm hàng hóa.
  - - - Có 3 loại cước cơ bản: Theo trọng lượng; Theo kích thước; Theo trị giá.
        Có thể trả cước trước (Freight Prepaid) hoặc trả cước sau(Freight Collect).
      - Đối với phương thức thuê tàu chợ: Cước phí vận chuyển bao gồm cả chi phí xếp dỡ, được tính theo biểu cước (tariff) của hãng tàu.
        F = f + I + O +S(t)
        Trong đó: F là cước phí tàu chợ.
        f là chi phí bốc hàng (in).
        O là chi phí dỡ hàng (out).
        S là chi phí sắp đặt (stowage)
        T là chi phí san bằng hàng trong khoang (trimming).
      - Đối với phương thức thuê tàu chuyến: Giá cước tàu chuyến có bao gồm phí xếp dỡ không là do thỏa thuận của hai bên, giá cước được tính theo trọng lượng, thể tích hàng hóa hoặc theo giá thuê bao cho một chuyến. Cước phí tàu chuyến thường rẻ hơn tàu chợ.
    - - Phụ phí cước biển là khoản phí tính thêm vào cước biển của hãng tàu, thay đổi thường xuyên và đột ngột, nhằm để bù đắp cho những chi phí phát sinh và nhiều nguyên nhân biến động khác (giá nhiên liệu, chiến tranh).
      - Một số loại phụ phí như:
        1. BAF (Bunker Adjustment Factor): Phí biến động giá nhiên liệu.
        2. CAF (Currency Adjustment Factor): Phí biến động tỷ giá ngoại tệ.
        3. D/O fee (Delivery of Order fee): Phí lệnh giao hàng.
        4. THC (Terminal Handling Charge): Phụ phí xếp dỡ tại cảng.
        5. PCS (Port Congestion Surcharge): Phụ phí tắc nghẽn cảng.
        6. PSS (Peak Season Surchage): Phụ phí mùa cao điểm.
        7. DEM (Demurrage): Phí lưu cont tại cảng (Do hãng tàu thu chủ hàng. Tính từ khi chủ hàng kéo cont ra bãi chờ xếp lên tàu, hoặc cont được dỡ từ trên tàu xuống bãi. Dựa trên số ngày trễ so với thời gian cho phép).
        8. DET (Detention): Phí lưu cont tại kho riêng của khách hàng (Được tính khi khách giữ cont quá thời gian cho phép của hãng tàu).
        9. STO (Storage): Phí lưu bãi của cảng (Sẽ thu sau khi thời gian miễn phí DEM đã hết, do cảng thu trực tiếp từ chủ hàng).
        10. Các phụ phí khác: Phụ phí chiến tranh, phụ phí đi qua các kênh đào.
  - - - Khái niệm: Là loại chứng từ chuyên chở đường biển, do người chuyên chở hoặc đại diện của họ phát hành cho người gửi hàng. Được cấp sau khi đã xếp hàng lên tàu hoặc sau khi đã nhận được hàng để xếp.
      - Chức năng:
        
        Là biên lai nhận hàng (Nhằm mục đích xác nhận đã nhận được hàng).
        
        Là bằng chứng của hợp đồng chuyên chở (Bằng chứng chứng minh hàng hóa đã được giao đi).
        
        Là bằng chứng sở hữu hàng hóa trên vận đơn (B/L dùng để nhận hàng khi hàng đã được giao ở cảng đến).
      - Phạm vi sử dụng:
        
        Đối với chủ hàng/ người xuất khẩu.
        
        Đối với người nhận hàng/ người nhập khẩu.
        
        Đối với người chuyên chở.
      - Phân loại vận đơn
        
        1. Căn cứ vào tình trạng xếp hàng trên tàu:
        - Vận đơn nhận để xếp - Received for Shipment B/L (Người chuyên chở đã nhận hàng và sẽ có trách nhiệm xếp + vận chuyển hàng tới đích). - Vận đơn đã xếp hàng - Shipped on board B/L (Hàng đã được người chuyên chở bốc lên tàu, được ghi chú "Ship on board, On board").
        
        2. Căn cứ vào phê chú trên vận đơn:
        - Vận đơn hoàn hảo - Clean B/L (Vận đơn cho thấy hàng hóa đang trong tình trạng tối khi vận chuyển). - Vận đơn không hoàn hảo - Unclean B/L (Vận đơn cho thấy hàng hóa đã có vấn đề khi vận chuyển, như hỏng hóc, ẩm mốc,...).
        
        3. Căn cứ vào tính chất pháp lý về sở hữu hàng hóa:
        - Vận đơn gốc - Original B/L (Là vận đơn được ký bằng tay, có thể giao dịch, chuyển nhượng được). - Vận đơn sao - Copy B/L (Là bản sao của vận đơn gốc, không có chữ ký tay, không giao dịch được và thường có dấu copy).
        
        4. Căn cứ vào tính lưu thông của vận đơn:
        - Vận đơn đích danh - Straight B/L (Thể hiện tên, địa chỉ người nhận hàng trên vận đơn, người chuyên chở sẽ chỉ giao hàng cho người đó). - Vận đơn theo lệnh - To order of B/L (Vận đơn được ký hậu ở mặt sau). - Vận đơn vô danh - To bearer B/L (Là vận đơn không ghi người nhận hàng, người nào cầm vận đơn đều là chủ hàng).
        
        5. Căn cứ vào hành trình chuyên chở:
        - Vận đơn đi thẳng - Direct B/L (Hàng hóa đi thẳng đến cảng đích mà không phải chuyển tải). - Vận đơn chở suốt - Through B/L (Hàng hóa phải chuyển tải thông qua một con tàu trung gian). - Vận đơn đa phương thức - Intermodal B/L hay Combined B/L (Hàng hóa được vận chuyển bằng nhiều phương thức vận tải khác nhau - phương thức "door to door" - vận chuyển từ kho người bán đến kho người nhận).
      - Một số loại vận đơn khác:
        1. Vận đơn rút gọn - Short B/L: Là loại vận đơn không in đầy đủ các điều khoản của một hợp đồng vận chuyển.
        2. Vận đơn của người giao nhận - Forwarder B/L: Loại vận đơn do người giao nhận phát hành cho chủ hàng lẻ.
        3. Vận đơn của bên thứ 3 - Third Party B/L: Là vận đơn mà người giao hàng không phải người thụ hưởng trong L/C mà là một bên thứ ba khác.
        4. Vận đơn container: Vận đơn do đơn vị vận tải cung cấp cho đơn vị giao hàng nhanh, sau khi giao container chứa hàng hóa cho họ để giao đến khách hàng.
        5. Vận đơn giao nộp - Surrendered B/L: Là loại vận đơn dùng để chuyển đổi quyền sở hữu hàng hóa từ người gửi sang người nhận sau khi người nhận hoàn thành thanh toán (Sử dụng Surrendered B/L giúp người gửi tránh được tình trạng mình đã giao hàng nhưng người nhận chưa trả tiền, vì vận đơn chỉ được giao khi người nhận đã trả tiền).
        6. Vận đơn thay đổi - Switch B/L: Là loại vận đơn được cấp thay cho bộ vận đơn gốc mà đơn vị vận tải đã cấp trước đó, Switch B/L được phát hành bất cứ lúc nào, với các lý do như: Thay đổi người gửi - nhận, thay đổi cảng dỡ hàng,...
        7. Biên lai gửi hàng đường biển - Seaway Bills: Là hợp đồng vận chuyển giống như B/L, có thể dùng thay vận đơn gốc để nhận hàng, nhưng không chuyển nhượng và giao dịch được.
    - - 1. Bảng kê chi tiết hàng hóa - Cargo List: Bảng liệt kê chi tiết hàng hóa có trong kiện hàng, giúp thuận lợi trong việc kiểm tra hàng hóa và có thể bổ sung thông tin cho hóa đơn.
        2. Đơn lưu khoang - Booking Note: Là chứng từ hãng tàu cấp cho chủ hàng để giữ chỗ trên khoang tàu.
        3. Biên lai thuyền phó - Mate's Receipt: Là chứng từ do thuyền phó ký để xác nhận tình trạng hàng hóa trên tàu.
        4. Biên bản giám định trên tàu - Survey Record:
        5. Giấy chứng nhận giám định - Survey Report:
        6. Sơ đồ xếp hàng - Cargo Plan:
        7. Thông báo sẵn hàng - Notice of Readiness:
        8. Lịch trình bốc dỡ - Time-Sheet:
        9. Giấy cam đoan bồi thường - Letter of Indemnity:
        10. Bản lược khai - Manifest: Là bản lược khai hàng hóa, đóng vai trò như một tờ phiếu xác nhận để lấy hàng.
        11. Biên bản hàng xếp không theo vận đơn, không theo sơ đồ xếp hàng:
        12. Giấy chứng nhận hàng hư hỏng - Cargo Outturn Report:
        13. Phiếu thiếu hàng - Shortage Bond:
        13. Biên bản kết toán nhận hàng với tàu - Report on Receipt of Cargo:
        14. Biên bản đổ vỡ và mất mát:
        15. Thư dự kháng - Letter of Reservation:
        16. Lệnh giao hàng - Delivery Order: Là chứng từ do hãng vận tải phát hành cho chủ hàng hoặc shipper để lấy hàng ra khỏi bãi.
  - - - Cơ sở trách nhiệm:
        - Người chuyên chở chịu 3 trách nhiệm: 1. Cung cấp tàu đi biển: - Đảm bảo chất lượng tàu biển. - Đảm bảo đầy đủ trang thiết bị, thực phẩm, nước ngọt phục vụ cho việc đi biển. - Nơi chứa hàng, hầm tàu phải sạch sẽ, thích hợp cho việc chuyên chở an toàn hàng hóa. 2. Trách nhiệm thương mại. 3. Cấp vận đơn đường biển.
      - Thời hạn trách nhiệm
      - Giới hạn trách nhiệm
    - - Cơ sở trách nhiệm:
        - Người chuyên chở chịu trách nhiệm về: 1. Mất mát, hư hỏng hàng hóa trừ phi chứng minh được đã dùng mọi biện pháp cần thiết để ngăn ngừa sự cố và hậu quả. 2. Chậm giao hàng. 3. Mất hàng (Hàng được coi là mất nếu không được giao sau 60 ngày kể từ ngày hết hạn giao hàng).
      - Thời hạn trách nhiệm
      - Giới hạn trách nhiệm
- - - - Đặc điểm
        
        Ưu điểm
        - Tính cơ động và linh hoạt rất cao: Có thể vận chuyển đến những nơi xa xôi hẻo lánh, số lượng nhiều nên ít phụ thuộc vào bến bãi và có thể giao nhận trực tiếp "từ kho tới kho". - Tốc độ đựa hàng tương đối nhanh: Chậm hơn so với máy bay, tàu hỏa nhưng nhanh hơn tàu biển nhiều. - Chi phí xây dựng ít tốn kém: Tùy theo loại đường ô tô mà chi phí xây dựng sẽ khác nhau, ví dụ như đường loại 3 rẻ hơn 5 - 10 lần đường loại 1. Trung bình so với đường sắt thì ít tốn chi phí hơn.
        
        Nhược điểm
        - Chi phí khá cao khi vận chuyển hàng hóa đường dài, do ảnh hưởng từ các yếu tố như trọng tải nhỏ (chở nhiều chuyến), chất lượng đường không đồng đều,... (tính kinh tế theo quy mô thấp) - Trọng tải nhỏ: Trọng tải chuyên chở của ô tô thấp hơn rất nhiều so với các phương thức khác.
      - Vai trò
        - Vận chuyển ô tô là một phần rất quan trọng trong hệ thống vận tải thống nhất, nó đảm nhận vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất cho đến trung tâm thương mại, các cửa hàng buôn bán nhỏ lẻ,... - Hỗ trợ cho các phương thức vận tải khác hoạt động dễ dàng, nhanh chóng, hiệu quả hơn. - Vận tải ô tô đóng vai trò kết nối các khu vực, địa phương, cửa khẩu với nhau, hỗ trợ giao thương với các nước láng giềng thuận lợi hơn.
    - - Căn cứ vào chủng loại xe
        - Xe tải thùng: Xe có thùng, phủ bạt hoặc không. Dùng để chở với cự li ngắn, vừa và dài (Bắc - Nam). Trọng tải thấp, thường dùng để tập kết hàng, chở hàng XNK với số lượng không đủ để đóng cont. - Xe container: Xe chở cont loại 20', 40', có loại có thể dùng để chở cuộn thép, thép thanh, thép bó,.. - Xe bồn: Dùng để chở chất lỏng, hóa lỏng như xăng, dầu,... - Xe fooc: Xe chở hàng siêu trường, siêu trọng cho các công trình xây dựng, có gầm thấp để tận dụng diện tích.
      - Căn cứ vào trọng tải xe
        - Xe có trọng tải < 2.5 tấn. - Xe có trọng tải 2.5 - 5 tấn. - Xe có trọng tải > 5 tấn.
      - Căn cứ vào phạm vi phục vụ
        - Xe ô tô công cộng: Phục vụ nhu cầu vận tải của toàn xã hội. - Xe ô tô chuyên dụng: Phục vụ nhu cầu vận chuyển đặc biệt. - Xe ô tô vận tải nội bộ: Phục vụ cho nhu cầu vận tải nội bộ của doanh nghiệp, tổ chức.
    - - Cơ sở pháp lý trong nước
        - Luật giao thông đường bộ Việt Nam (2008). - Thể lệ vận chuyển hàng hóa bằng ô tô ở Việt Nam (1990).
      - Cơ sở pháp lý quốc tế
        - Công ước về hợp đồng chuyên chở hàng hóa quốc tế bằng ô tô - CMR (1956). - Công ước vận tải đường bộ quốc tế TIR (1975).
    - - Các yếu tố liên quan đến cước phí
        Người chuyên chở phải suy xét đến các yếu tố sau để tính toán cước phí hợp lí:
        - Chi phí vận tải thực tế: Bao gồm Chi phí cố định (khoản đầu tư mà chủ xe bỏ ra để mua phương tiện,..), Chi phí nửa cố định (tiền công lái xe, chi phí bảo dưỡng,..), Chi phí lưu động (tiền sửa chữa, nhiên liệu,...). - Mức độ sử dụng phương tiện vận tải: Người chuyên chở luôn muốn tối ưu phương tiện của mình, do đó phải lưu ý đến các yếu tố như thời gian làm thủ tục, thời gian chờ tại bến bãi,... - Cước phí mà hàng hóa có thể chịu được: Hàng hóa có nhiều chủng loại khác nhau nên cước phí không thể giống nhau. Do đó người chuyên chở phải tính toán giá cước sao cho phù hợp với chủ hàng giá thấp và chủ hàng giá cao. - Chính sách của nhà nước: Nhà nước có thể đưa ra các chính sách tăng giảm tiền cước vận chuyển vì nhiều mục đích khác nhau, có thể là để hạn chế hoặc đẩy mạnh buôn bán hàng hóa nào đó,...
      - Phân loại cước
        Cơ sở để tính cước bao gồm: Khối lượng, thể tích hàng hóa, giá trị hàng hóa, khoảng cách và tuyến đường chuyên chở.
        - Cước phổ thông: Là cước tính theo trọng lượng thực. Cước phí cao hay thấp phụ thuộc vào bậc cước, khoảng cách và tuyến đường chuyên chở. - Cước đặc biệt: Cước áp dụng cho các loại phương tiện đặc biệt và hàng hóa đặc biệt (động vật sống, thực phẩm đông lạnh, sắt thép,...). - Cước địa phương: Cước phí áp dụng trong khu vực địa phương, chỉ áp dụng cho loại đường có chất lượng kém hơn đường loại 5, tuy nhiên mức cước không được quá 10% đường loại 5.
    - - Công ước CMR quy định chứng từ vận chuyển hàng hóa bằng ô tô là một hợp đồng vận chuyển được thể hiện dưới dạng một giấy gửi hàng đường bộ
        - Giấy gửi hàng phải được lập thành 3 bản gốc, do người gửi hàng và người chuyên chở cùng ký. + Bản thứ nhất dành cho người gửi hàng. + Bản thứ 2 được gửi kèm hàng. + Bản thứ 3 dành cho người chuyên chở. - Nội dung trong giấy gửi hàng bao gồm: + Địa điểm và thời gian lập. + Tên, địa chỉ của người gửi hàng, người nhận hàng, người chuyên chở. + Thời gian, địa điểm gửi hàng/ nhận hàng (dự kiến). + Thông tin về hàng hóa, bao gồm: Tên, số lượng, khối lượng, thể tích, tình trạng hàng hóa,... + Các chi phí liên quan: Cước phí, phụ phí, chi phí phát sinh, thuế hải quan,... + Các chỉ dẫn đối với thủ tục hải quan và các thủ tục khác.
  - - - Đặc điểm
        
        Ưu điểm
        - Sức chuyên chở lớn: Mỗi toa xe có thể chở tới 20 - 50 tấn hàng, trung bình cả đoàn tàu lên đến 4000 - 5000 tấn. Khoang xe được thiết kế rộng rãi, có thể dùng để vận chuyển hàng siêu trường, siêu trọng. - Cước phí rẻ: Cước phí rẻ nhờ có tính kinh tế theo quy mô, sức chở lớn và khoảng cách vận chuyển dài là yếu tố giúp giảm giá cước. - Khả năng vận chuyển liên tục: Vận chuyển bằng đường sắt ít phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, do đó có thể hoạt động liên tục và đều đặn.
        
        Nhược điểm
        - Tính cơ động thấp: Vận chuyển đường sắt chỉ có thể đưa hàng hóa từ ga này tới ga khác với các tuyến đường cố định. Không thể di chuyển tới các điểm bất kỳ theo yêu cầu của doanh nghiệp. - Chi phí đầu tư và xây dựng khá cao: Việc xây dựng tuyến đường sắt hoàn toàn là nhân tạo, đòi hỏi nhiều thời gian, công sức cũng như chi phí, nhất là khi xây dựng qua các vùng có địa hình phức tạp.
      - Vai trò
        - Vận tải đường sắt giữ vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông vận tải của một quốc gia, đặc biệt là những quốc gia không có biển. - Mạng lưới đường sắt của Việt Nam với chiều dài 2600km nối liền các khu vực, các trung tâm văn hóa xã hội. Bên cạnh đó còn có tuyến đường sắt nối liền Việt - Trung và những tuyến đường tiềm năng nối với Campuchia, Lào, Thái Lan,...
    - - Tuyến đường sắt
        Khổ đường đường sắt:
        - Tuyến đường sắt khổ hẹp: Rộng dưới 1000mm. - Tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn: Rộng 1435mm. - Tuyến đường sắt khổ rộng: Rộng hơn 1435mm.
        Mạng lưới tuyến đường sắt bao gồm:
        - Tuyến chính: Tuyến đôi, tuyến đơn. - Tuyến đường phụ: Tuyến nhánh. - Tuyến trong bãi ga: Dùng để lập hoặc giải thể tàu.
      - Ga đường sắt
        - Ga lập và giải thể tàu. - Ga hàng hóa và ga hành khách. - Ga nội địa, ga quốc tế, gia biên giới.
      - Đầu máy tàu
        - Đầu máy hơi nước. - Đầu máy dầu. - Đầu máy điện.
      - Toa xe
        - Toa xe có mui/ không mui. - Toa chở hàng khô rời/ đóng bao. - Toa chở hàng lỏng. - Toa chuyên dụng chở container và trailer.
      - Thiết bị khác
        - Hệ thống thông tin, tín hiệu, liên lạc. - Xí nghiệp bảo dưỡng, tu sửa đầu máy, toa xe. - Hệ thống hậu cần: Nhiên liệu, điện nước, thực phẩm, vật phẩm tiêu dùng,...
    - - Nguồn luật điều chỉnh
        - Công ước CIM (1890). - Hiệp định SMGS (1951).
      - Tổ chức chuyên chở bằng đường sắt liên vận quốc tế theo hiệp định SMGS
        
        Phạm vi áp dụng
        Việt Nam là một trong những nước đã tham gia công ước nên có thể sử dụng đường sắt quốc tế dưới hình thức:
        - Sử dụng đường sắt quốc tế giữa các nước tham gia công ước. - Sử dụng đường sắt quốc tế và có thể quá cảnh tại đất nước tham gia công ước.
        
        Các loại hàng hóa được vận chuyển (4 nhóm)
        
        Hàng hóa không được phép chuyên chở
        - Vật phẩm bị 1 trong các nước thành viên cấm chuyên chở. - Vật phẩm là độc quyền chuyên chở của ngành bưu điện. - Vũ khí, chất dễ cháy nổ. - Hàng có kích thước không được chuyên chở...
        
        Hàng hóa chỉ được chuyên chở khi có sự thỏa thuận giữa các đường sắt tham gia
        - Hàng nặng trên 60 tấn (Việt Nam giới hạn là 20 tấn). - Hàng có chiều dài hơn 18m (Việt Nam giới hạn là 12m). - Hàng quá khổ,...
        
        Hàng hóa chuyên chở theo điều kiện đặc biệt
        - Hàng nguy hiểm. - Linh cữu, thi hài. - Hàng hóa có người áp tải. - Hàng hóa mau hỏng,...
        
        Hàng hóa chuyên chở theo điều kiện bình thường
        Không thuộc các nhóm hàng hóa kể trên.
        
        Phương pháp gửi hàng
        - Gửi hàng lẻ: Gửi kèm 1 giấy gửi hàng, trọng lượng hàng dưới 5 tấn, không dùng toa riêng. - Gửi hàng nguyên toa.
        
        Kỳ hạn chuyên chở
        - Là khoảng thời gian đường sắt chịu trách nhiệm đối với việc chuyên chở hàng hóa, xác định theo định mức do đường sắt quy định. - Gồm có kỳ hạn gửi hàng và kỳ hạn chuyên chở.
        
        Cước phí vận chuyển đường sắt quốc tế
        - Cấu thành cước gồm có: + Chi phí cho việc chuyên chở. + Chi phí cho việc đi tàu của người áp tải. + Tạp phí: Phí bốc xếp dỡ, phí lưu khom phí cân hàng, dồn toa, bảo quản,... + Các chi phí khác phát sinh trong quá trình vận chuyển. - Các loại cước: + Cước hàng lẻ: Tối thiểu 20kg, trên 20kg thì phần lẻ nhỏ hơn 5kg tính là 5kg. + Cước hàng nguyên toa. + Cước tính theo khoảng cách. + Cước hàng quá khổ, quá nặng. + Cước hàng đặc biệt.
    - - Chức năng
        - Bằng chứng của hợp đồng chuyên chở giữa chủ hàng và đường sắt. - Là biên lai nhận hàng để chở.
      - Hình thức
        - Gửi hàng chậm: Chữ đen nền trắng. - Gửi hàng nhanh: Có thêm viền đỏ rộng 1cm ở viền trên và viền dưới.
      - Cách lập và phân phối
        - Bản gốc số 1 "Giấy gửi hàng": Dành cho người nhận hàng. + Bản 2 "Giấy theo hàng": Dành cho ga đến. + Bản 3: Bản sao giấy gửi hàng: Dành cho người gửi hàng khi đã xếp xong hàng hóa tại ga gửi. + Bản 4: "Giấy giao hàng": Đi theo tàu đến ga đến và lưu lại tại đó, người nhận hàng khi nhận hàng thì ký vào. + Bản 5: "Giấy báo tin hàng đến": Đi theo tàu tới ga đến, dùng để báo tin cho chủ hàng là hàng đã đến.