Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BẾP LỬA - BẰNG VIỆT - Coggle Diagram

- - - - Hình ảnh bếp lửa ý nghĩa tả thực, hình dáng nhỏ bé và thân thuộc với mỗi gia đình Việt
      - Phép tu từ ẩn dụ "ấp iu nồng đượm"
        
        => bàn tay cần mẫn, khéo léo của người bà khi nhóm bếp lửa mỗi sớm tinh mơ
        
        Thể hiện tấm tình yêu thương của người bà, nuôi nấng người cháu bằng tấm lòng ấm áp tựa như hơi ấm bếp lửa
      - Điệp từ "bếp lửa"
        
        Thể hiện tác giả nhìn thấy hình ảnh bếp lửa và bóng dáng của người bà một cách đều đặn mỗi ngày. Bà luôn tần tảo, thức khuya dậy sớm để chăm sóc, nuôi dưỡng người cháu trưởng thành
        
        Diễn tả cách mà mạch cảm xúc trào dâng và lần lượt ùa về từ ký ức
      - Từ láy "chờn vờn"
        
        Miêu tả thực hình ảnh ngọn lửa bập bùng, tỏa sáng trên bếp lửa, ẩn hiện giữa màn sương sớm
        
        Ẩn dụ về những ký ức mờ ảo, kỷ niệm về những năm tháng tuổi thơ đang tỏa ra, chờn vờn trong tâm trí tác giả
      - Sự trỗi dậy cảm xúc yêu thương mãnh liệt trong người cháu qua hình ảnh bếp lửa được thể hiện qua câu thơ: "Cháu thương bà biết mấy nắng mưa"
        
        Câu thơ bộc lộ nên nỗi thấu cảm trước sự vất vả, lam lũ của bà
        
        "biết mấy nắng mưa" diễn tả sự tần tảo, giàu đức hy sinh của bà
        
        Từ "thương" đắt giá vô cùng. Cảm xúc được thể hiện vô cùng chân thành, kính trọng, bao nỗi thấu hiểu
  - - - “Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
        
        Khi lên bốn, tác giả đã quen với mùi khói của bếp lửa, của những lần khói đạn bao trùm, của nạn đói 1945
      - Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi,
        
        Từ láy "đói mòn đói mỏi" => Diễn tả hiện thực đau thương của lịch sử, nạn đói năm 1945 ( do chính sách hà khắc của Nhật Pháp đã làm hơn 2tr đồng bào chết vì đói ). Cái nghèo bao trùm, làm dân ta mệt mỏi rã rời
        
        Từ láy làm giọng thơ như trùng xuống, nao nao, nghẹn ngào khi nghĩ lại
      - Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy”
        
        "Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy" => Hậu quả do nạn đói gây ra. Không chỉ người mà ngựa cũng gầy xanh xao. Nhưng người bố vẫn phải làm trụ cột gia đình, làm đủ nghề bươn chải đến cả "đánh xe"
      - => Hai hình ảnh "đói mòn đói mỏi" và "khô rạc ngựa gầy" đã diễn tả lên hiện thực đau thương lớn nhất lịch sử. Tác giả đã thành công viết nên sự xơ xác, xanh xao, mệt mỏi của nhân dân
      - Trong những năm tháng ấy, cháu đã cùng bà nhóm lửa
        
        “Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
        Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay”
        
        Khói bếp của bà đã lưu giữ 1 cảm giác khó quên, đến nỗi "nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay"
        
        Khổ thơ xuất hiện 2 từ "khói", mùi khói và khói hun. Nhưng đều gợi sự ám ảnh của tác giả về những năm tháng trải qua cùng bà
        
        Cảm giác "cay" vì khói bếp và "cay" vì nỗi xúc động như hòa làm một. "Cay" của quá khứ và "cay" của hiện tại hiện lên đồng thời qua những dòng thơ
        
        => Những câu thơ được đầy ắp tình cảm, chan chứa nước mắt, ùa về trong tâm tư tác giả, mờ ảo qua làn khói. Từ đó giúp gợi cho người đọc hình dung rõ nét về một tuổi thơ đầy gian khổ, thiếu thốn và nhọc nhằn, một thời kỳ đen tối trong lịch sử dân tộc.
    - - “Tám năm ròng, cháu cùng bà nhóm lửa
        
        Tám năm là khoảng thời gian cháu sống cùng bà trong sự yêu thương, bao bọc
        
        Tám năm tuy khó khăn nhưng tràn ngập yêu thương
        
        "Bếp lửa" hiện lên trong khổ thơ thể hiện cho tình bà cháu ấm áp. Bà như chỗ dựa tinh thần, cho cháu sự an toàn và ấm áp
        
        Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
        
        Năm tháng sống bên bà là những năm tháng hồn nhiên, trong sáng và vô tư, được thể hiện qua hình ảnh "tu hú"
        
        “Tu hú kêu trên những cảnh đồng xa
        Tu hú kêu bà còn nhớ không bà?
        Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
        Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế!
        Mẹ cùng cha bận công tác không về"
        
        Tu hú là hình ảnh quen thuộc với người Việt, báo hiệu 1 mùa bội thu. Tu hú làm cho bức tranh quê sinh động cùng những đồng lúa chín, khoảng trời bát ngát
        
        Tiếng tu hú thúc giục liên hồi khắc khoải da diết, làm tác giả trội dẫy những cảm xúc
        
        Tám năm kháng chiến đã xa cha mẹ :"Mẹ cùng cha bận công tác không về". Bà vừa là cha, vừa là mẹ, vừa là bà nuôi nấng cháu
        
        Năm tháng tuổi thơ cùng bà nhóm lửa là năm tháng yên bình nhất
        
        “Tu hú ơi! Chẳng đến ở cùng bà
        Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?”
        
        Hình ảnh chim tu hú được nhắc lại ở cuối khổ thơ cùng câu hỏi tu từ độc đáo. Diễn tả nỗi lòng da diết khi ở cùng bà
        
        Chim tu hú ở đây lạc lõng, bơ vơ trươc cánh đồng bát ngát, được tác giả mời gọi đến ở cùng bà
        
        Người cháu phương xa bỗng chạnh lòng khi thấy chim tu hú. Tu hú như 1 tấm gương phản chiếu người cháu, nay đã lớn khôn, trưởng thành lạc lõng giữa nơi đất khách quê người nhưng vẫn nhớ bà
        
        Thương tu hú bao nhiêu thì lại biết ơn bà bấy nhiêu
        
        => Người cháu luôn bày tỏ lòng biết ơn vô hạn, nỗi nhớ thương về bà
        
        “Cháu ở cùng bà, bà kể cháu nghe
        Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học’
        Nhóm bếp lửa nghĩa thương bà khó nhọc"
        
        Liệt kê một loạt động từ "bà kể", "bà dạy", "bà chăm" nói lên sự chăm sóc của bà
        
        "bà", "cháu" đan xen lặp lại 4 lần, thể hiện sự quấn quýt của hai bà cháu
        
        Tình yêu thương, sự kính trọng, sự thấu cảm được thể hiện qua "Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc"
    - - Trong sự tàn khốc của chiến tranh, bừng sáng lên hình ảnh về tình bà cháu:
        
        “Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
        
        "cháy tàn cháy lụi" => Sự khủng khiếp của chiến tranh với làng quê
        
        Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi
        
        Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh”
        
        Trong cái khắc nghiệt, ta vẫn còn tình làng xóm, cùng "đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh". Ấy là phẩm chất lá lành đùm lá rách - phẩm chất đáng quý của dân tộc
      - Trước tấn bi kịch, người bà vẫn mạnh mẽ, kiên cường, dũng cảm và dặn dò cháu:
        
        “Vẫn vững lòng, bà dặn cháu đinh ninh:
        
        Bố ở chiến khu, bố còn việc bố,
        
        Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
        
        Cứ báo nhà vẫn được bình yên!”
        
        Mặc cho sự khó khăn quê nhà, bà vẫn nói rằng có thể lo toan mọi việc, để các con yên tâm phục vụ Cách mạng
        
        Lời dặn của bà không chỉ tạo chỗ dựa vững chắc cho các con mà còn cho cả cháu
        
        Hình ảnh lời dặn dò của bà đã làm nổi bật lên vẻ đẹp phẩm chất người phụ nữ, người mẹ Việt Nam anh hùng giàu đức hy sinh và vị tha
  - - - Bếp lửa luôn song hành cùng bà xuyên suốt khổ thơ. Ở khổ thơ thứ 5, tác giả đã có những suy ngẫm về bếp lửa:
        
        “Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen
        
        "Bếp lửa" mang ý nghĩa tả thực. Đó là vật hữu hình và gần gũi, luôn xuất hiện cùng bà
        
        Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn/ Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng"
        
        Từ "bếp lửa", tác giả đã gợi lên "ngọn lửa". Đó là "ngọn lửa" dai dẳng mà lòng bà ủ sẵn niềm tin
        
        Bếp của bà không nhóm bằng than, bằng củi mà là bằng "ngọn lửa" trong lòng bà. Một ngọn lửa dai dẳng yêu thương, niềm tin vào tương lai độc lập
        
        “Ngọn lửa” bền bỉ và bất diệt bà nhóm mỗi ngày ấy chính là phản chiếu niềm vui, niềm tin, tình yêu thương mà bà thắp lên để nâng đỡ người cháu trên chặng đường trưởng thành
        
        Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa, duy trì niềm tin và ngọn lửa sự sống cho thế hệ sau
        
        Sử dụng các động từ: “nhen”, “ủ sẵn”, “chứa”, tác giả muốn thể hiện rằng ý chí, bản lĩnh của bà, vốn đã có sẵn trong tố chất, phẩm chất cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam, chỉ đợi một ngọn lửa để thắp lên, bộc lộ ra bên ngoài
    - - Thời gian trôi qua, vạn vật thay đổi, duy chỉ là "thói quen dậy sớm" chẳng đổi thay, suốt một cuộc đời vì con vì cháu
        
        “Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
        
        Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
        
        Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm”
        
        Cụm từ chỉ thời gian “đời bà”, “mấy chục năm” cùng với từ láy tượng hình “lận đận” và hình ảnh ẩn dụ “nắng mưa” đã diễn tả một cách trọn vẹn và sâu sắc về cuộc đời đầy gian nan, vất vả của người bà
        
        => Tình yêu thương của tác giả bộc lộ qua từng con chữ. Giản dị, thiết tha mà đầy chân thành
      - Đôi tay khẳng khiu, gầy guộc của bà không những nhóm lửa mà còn “ấp iu nồng đượm” tình yêu con cháu, ấp ủ tình cảm cảm bằng tất cả tấm lòng đôn hậu
        
        “Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm
        
        Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi
        
        Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui
        
        Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ”
        
        Điệp từ "nhóm"
        
        “Nhóm bếp lửa” và “nhóm nồi xôi gạo” là hình ảnh miêu tả thực công việc thường ngày của người bà
        
        “nhóm niềm yêu thương” hay “nhóm dậy cả những tâm tình” là mang nghĩa ẩn dụ về công việc thiêng liêng, cao quý nhất của người bà. Bà đã khơi dậy niềm yêu thương và sự chia sẻ trong tâm hồn cháu
  - - - “Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu,
      - Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
      - Nhưng vẫn chăng lúc nào quên nhắc nhớ:
      - Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?”
      - Dòng thơ đầu được ngắt thành hai nhịp đã gợi vận động của thời gian: từ năm bốn tuổi, lên tám tuổi, đến tuổi trưởng thành. Nhịp thơ cũng biểu thị sự biến đổi của không gian: từ căn bếp của bà đến những khoảng trời rộng lớn).
      - Điệp từ “trăm” giúp người độc mở rộng tầm nhìn ra một thế giới rộng lớn với muôn vàn điều mới mẻ
      - điệp từ “có” và biện pháp liệt kê:
        
        những thay đổi lớn trong cuộc đời người cháu. Ở nơi phương xa, người cháu đã tìm được cho mình nhiều niềm vui mới
        
        Khẳng định nỗi nhớ khắc khoải trong tâm trí người cháu về hình ảnh ngọn lửa của bà. Ngọn lửa ấy đã trở thành ký ức khó quên, thành niềm tin mãnh liệt, tiếp sức cho cháu
- - - - Ý nghĩa tả thực
        
        Bếp lửa là vật được sử dụng để đun nấu, là hình ảnh quen thuộc, gần gũi trong mỗi gia đình người Việt
        
        – Bếp lửa là vật dụng gắn liền với những kỉ niệm ấu thơ, gắn liền với người bà của tác giả
      - Ý nghĩa biểu tượng
        
        Tượng trưng cho sự tần tảo của người bà trong những năm tháng đói nghèo để giúp người cháu trưởng thành và khôn lớn một cách tốt nhất
        
        Bếp lửa là sự sống, niềm tin và hy vọng mà người bà mong muốn ở cháu trong tương lai
        
        Là biểu tượng của văn hóa gia đình, cho quê hương, đất nước
        
        => Với nhan đề “Bếp lửa”, tác giả đã thể hiện sâu sắc chủ đề chính của bài thơ. Đó là hồi tưởng, suy tư của tác giả về tình bà cháu giản dị, là tình cảm dành cho gia đình, quê hương, đất nước sâu đậm
    - - Phần I: khổ thơ đầu: Hình ảnh bếp lửa gợi nỗi nhớ về kỉ niệm tuổi thơ cùng tình bà cháu
        
        – Phần II: khổ 2,3,4: Những hoài niệm về năm tháng chiến tranh sống cùng bà và bếp lửa
        
        – Phần III: khổ 5,6: Suy ngẫm về hình ảnh người bà và bếp lửa
        
        – Phần IV: khổ thơ cuối: Nỗi nhớ khắc khoải về bà và bếp lửa