Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Kalıtım - Coggle Diagram
Kalıtım
Kalıtım nedir: Kalıtım, bir canlının sahip olduğu özelliklerin nesilden nesile aktarılmasıdır.
Genetik nedir: Genetik, kalıtım sayesinde nesilden nesile aktarılan canlıların türleri arasındaki benzerlik ve farklılıkları ortaya çıkaran ve inceleme yapan bilim dalıdır.
Gregor Mendel kimdir: Modern genetiğin temellerini atan bilim insanıdır. Bitkilerde çeşitliliğin nedenlerine ilgi duymuştur ve bununla ilgili birçok araştırma yapmıştır. Mendel araştırmalarında bezelyeleri kullanmıştır.
Karakter nedir: Bir nesilden diğer nesile aktarılabilen ve bireyler arasında çeşitlilik gösteren özelliklerdir.
Mendel’in deneylerinde bezelyeleri kullanmasının nedenleri: - bezelyelerin çabuk üremesi - her nesilde çok sayıda yavru vermesi - yapay döllenmeye uygun olması - kendi kendilerini dölleyebilmeleri
Gen nedir: DNA’nın belli bir proteine şifre veren bölümüdür. Genler, üreme hücreleri ile yavrulara aktarılırlar.
-
Lokus nedir: Bir genin, bu genin alellerinden birinin ya da bir DNA dizisinin kromozom üzerinde düşünüldüğü yer veya DNA üzerindeki fiziksel özel konumudur
Homozigot nedir:Bir karakteri kontrol eden alel genlerin “aa, AA, bb, BB“ gibi aynı olması durumudur.
Heterezigot nedir: Bir karakteri kontrol eden alel genlerin “Aa, Bb, Cc” gibi farklı olması durumudur,
-
Fenotip nedir: Canlının rengi, şekli, büyüklüğü, biyokimyası gibi dış görünüş ve ölçülebilen özelliklerinin tamamıdır.
Dominant gen nedir: Dominant genler, diğer bir isimle baskın genlerdir. Bu genler fenotipte etkilerini her zaman gösterirler. BB: homozigot baskın Bb: heterezigot baskın olmak üzere iki farklı baskınlık durumu vardır.
Resesif gen nedir: Resesif genler, diğer bir isimle çekinik genlerdir. Resesif genlerin yeni dölde ortaya çıkabilmesi için homozigot olması şarttır. aa, bb, cc, dd şeklinde gösterilir.
Gamet nedir: Yumurta, sperm ve polen yani üreme hücresidir. Mayoz bölünme ile oluşur. Ana hücrenin yarısı kadar kromozom taşır. Homozigot genler tek, heterezigot genler ise iki çeşit gamet oluşturur.
Bağımsız gen nedir: Gametlerde farklı karaktere ait olan genlerin, farklı kromozomlar üzerinde bulunmasına nedir.
Monohibrit: Bir karakter bakımından heterezigot olan genlerdir. Aa, Bb,Cc gibi
Dihibrit: İki karakter bakımından heterezigot olan genlerdir. AaBb, CcDd gibi
Trihibrit: Üç karakter bakımından heterezigot olan genlerdir: AaBbCc, DdEeFf gibi.
-
-
Kontrol çaprazlaması: Baskın genotipli bir özelliğin homozigot ya da heterozigot genotiplerinden hangisi olduğunu belirlemek için aynı özelliğin homozigot resesifi ile çaprazlanmasına denir. Diğer bir adı test çaprazlamasıdır.
-
Eş baskınlık: Heterezigot durumda olan iki alelin etkisini fenotipte birarada göstermesi durumudur. Aleller arasında herhangi bir çekiniklik ya da baskınlık durumu bulunmaz.
Çok alellik: Bir karakteri oluşturan alel çeşidinin ikiden fazla olmasına denir. İnsanlarda kan grupları çok alellik ile belirlenir.
Eksik baskınlık: Eksik baskınlıkta, bir karakteri belirleyen farklı aleller arasında baskınlık ve çekiniklik durumu bulunmaz. Bu iiki alelin bir araya gelmesi sonucunda farklı bir ara fenotip ortaya çıkar.
-
Duplikasyon: Mayoz bölünme sırasında kopan bir parçanın kardeş kromatide ya da homolog kromozoma yapışması durumudur.
-
-
Y’ye bağlı kalıtım: Y kromozomu üzerinde mutant bir gen tarafından taşınan fakat X kromozomunda karşılığı bulunmayan karakterler, Y'ye bağlı (yani tamamen erkeklerde görülen) kalıtım olarak adlandırılır. Bunlar babadan oğula geçer ve dişilerde hiçbir zaman görülmez.
Translokasyon: Bir parçanın bir kromozomdan homolog olmayan başka bir kromozoma taşınması durumudur.
-
Pleiotropi: Bir genin birden fazla fenotipik etkiye sahip olmasına denir. Örneğin Siyam kedilerinin bacaklarının koyu, gövdelerinin açık renkli olması durumu.