Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ความผิดปกติทางจิตใจในระยะหลังคลอด - Coggle Diagram
- ความผิดปกติทางจิตใจในระยะหลังคลอด
มารดาในระยะหลังคลอดต้องปรับตัวทั้งด้านการฟื้นฟูสภาพร่างกายจากการคลอด ปรับตัวในบทบาทของการเป็นมารดา การเป็นแม่บ้าน ซึ่งผลลัพธ์ของกระบวนการนี้มีผลต่อสุขภาพจิตของมารดาและครอบครัว ถือเป็นเรื่องปกติที่มารดาหลังคลอดจะเกิดอารมณ์เศร้าหลังคลอด(postpartum blues หรือ baby blues) พบได้ประมาณ ร้อยละ 60-80 ของมารดาหลังคลอด โดยเฉพาะในช่วง 3-10 วันหลังคลอด แต่อาการไม่รุนแรง หายเองได้ อาการนี้ไม่ได้แสดงว่ามารดามีปมขัดแย้งในใจ ซึ่งอาการจะมีมากที่สุดประมาณหลังคลอดวันที่ 4-5 และหายภายในวันที่ 10
การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน(estrogen) โปรเจสเทอโรน(progesterone) มีผลต่อสารสื่อประสาท เซโรโทนิน (serotonin) โดยฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงขึ้น serotonin ก็จะเพิ่มสูงขึ้น เมื่อระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนลดต่ำลง จะส่งผลให้ เซโรโทนิน ลดต่ำลงด้วย ระยะหลังคลอดเมื่อฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสเทอโรน ลดต่ำลงทันทีทำให้มารดารู้สึกเบื่อหน่าย นอนไม่หลับ เป็นสาเหตุการเกิดอารมณ์เศร้า
ภาวะอารมณ์ซึมเศร้าหลังคลอดส่วนใหญ่มาจากความเครียด เนื่องจากหลังคลอดมารดาจะอดนอน หรือนอนน้อย เพราะต้องดูแลบุตร โดยเฉพาะมารดาที่เลี้ยงบุตรด้วยนมแม่จะต้องตื่นบ่อย โดยทั่วไปหลังจากที่ได้หลับอย่างเพียงพอเพื่อพักฟื้นร่างกายก็จะกลับมาเป็นปกติ นอกจากนี้อาจมีอาการ อ่อนเพลีย วิตกกังวล อารมณ์แปรปรวนขึ้นๆ ลงๆ เปลี่ยนแปลงง่าย หงุดหงิด ร้องไห้ง่าย เศร้าง่าย เซื่องซึมง่าย ถือเป็นอาการชั่วคราวไม่รุนแรง
-
อาการและอาการแสดง
อาการในภาวะซึมเศร้าหลังคลอด ได้แก่ รู้สึกเศร้า หดหู่ เซื่องซึม วิตกกังวล อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย หงุดหงิด โมโห ขาดความสนใจตนเองและสิ่งแวดล้อม มีอาการเบื่ออาหาร นอนไม่หลับ อ่อนเพลีย น้ำหนักลด รู้สึกหมดหวังในชีวิต ไร้ค่า มองโลกในแง่ร้าย ลักษณะสำคัญที่ต่างจากภาวะซึมเศร้าหลังคลอด
อาการเป็นอยู่เกิน 2 สัปดาห์ และอาการรุนแรงจนรบกวนความเป็นอยู่และการเลี้ยงดูทารก มีอาการหวาดระแวง ประสาทหลอน เช่น หูแว่ว พฤติกรรมแปลกประหลาด วุ่นวายผิดแปลก อารมณ์ก้าวร้าวรุนแรง ซึมเศร้า หรืออารมณ์ดีแบบไม่สมเหตสมผล อารมณ์เปลี่ยนแปลงเร็ว มีความคิดหลงผิด หรือคิดทำร้ายตนเอง คนรอบข้าง หรือแม้กระทั่งบุตรของตัวเอง หรือคิดอยากฆ่าตัวตาย หรือทำร้ายบุตร
-
สาเหตุและปัจจัยส่งเสริม
ภาวะซึมเศร้าในมารดาหลังคลอดยังไม่ทราบแน่ชัด แต่เชื่อว่าเกิดจากปัจจัยส่งเสริมร่วมกันหลายปัจจัย ทั้งความเครียดทางร่างกาย(biological stress) ความเครียดทางด้านจิตใจ (psychological stress) และความเครียดทางด้านสังคม(social stress)
-
-
-