Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Máu - thể dịch - Coggle Diagram

- - - - Dự trữ: gan, lách
      - Thoái hóa, chuyển hóa ptu
      - Thải
        
        Phổi: khí, hơi nước
        
        Thận: nước, muối, sp cuối cùng của biến dưỡng, ptu lạ
        
        Da: khí, hơi nước
        
        Tuyến tiêu hóa, gan: mật
- - - - vận chuyển O2
        
        O2 hòa tan trong huyết tương: khoảng 3%
        
        Oxy kết hợp với Hb: 97%, 1 Hb vận chuyển được 4 oxy
      - vận chuyển CO2
        
        hòa tan huyết tương: 5-7%
        
        kết hợp
        
        kết hợp Hb: 23%
        
        dạng bicarbonate (HCO3-): 70%
  - - - Tốc độ máu: khi mạch giãn nở, máu chảy chậm làm nhiệt dễ mất đi
      - Nhiệt độ thấp, mạch máu co giúp nhiệt không bị mất đi nhiều
      - Huyết tương có thể hấp thụ hoặc tỏa nhiệt
  - - - Tăng hồng cầu do tăng hoạt động cơ quan tạo máu
      - Tạo hồng cầu bình thường nhưng phá hủy hồng cầu bị chậm lại
  - - - Hệ đệm bicarbonate: 65%, biến đổi pH sang acid đột ngột
      - Hệ đệm Hemoglobin: 28%
        
        acid vào máu: giải phóng kiềm trung hòa acid
        
        Ở mô bào: HbO2 -> Hb + O2 giải phóng kiềm trung hòa CO2
        
        trong máu kiềm: dạng anion liên kết với nguyên tố kiềm
      - Protein huyết tương: 6%
        
        Protein- + H+ -> Protein-H
        
        trong máu dạng anion
      - Phosphate: 1%
        
        Giảm
        
        tạo acid: bicarbonate trung hòa aicd
        
        tạo nhiều CO2 gây toan huyết: tiểu đường, aceton huyết (nhai lại)
        
        Tăng: gây kiềm huyết (hiếm gặp)
        
        kho dự trữ kiềm biến động tùy dinh dưỡng, làm việc
    - - Phổi: thải CO2
      - Tuyến tiêu hóa: tiết pH dịch tiêu hóa
      - Thận: bài tiết nước tiểu
- - - - cấp đạm
      - vận chuyển acid béo, sắc tố mật
    - - α và β – globulin: vận chuyển sterol, steroid, phosphatide, acid béo
      - β1 globulin: vận chuyển KL nặng
      - γ – globulin: kháng thể, agglutinin, lysin có vai trò miễn dịch
    - - tĩnh mạch: tái hấp thu nước
      - ở mao quản thận: chống áp lực thủy tĩnh
    - - tăng khi viêm cấp tính, mãn tính
      - giảm trong bệnh gan
      - vai trò đông máu
    - - Transaminase
        
        SGPT
        
        nhiều trong cơ vân, gan
        
        tăng khi viêm gan cấp tính
        
        SGOT
        
        nhiều trong cơ tim
        
        tăng khi nhồi máu cơ tim
      - Cholinesterase
        
        phân giải acetylcholine
        
        tăng trong bệnh gan
      - Lypase, α-amylase trong dịch vị
  - - - Enzym huyết tương tăng sẽ được thải ra ngoài nước tiểu
      - tăng sau bữa ăn nhiều protein → acid amin tự do tăng → hàm lượng đạm cặn tăng → thải qua nước tiểu
      - Kích thích cơ quan phân hủy protein máu
- - - - Insulin biến đổi glucose thành glycogen dự trữ ở gan → đường huyết giảm xuống mức bình thường
      - Đường huyết bình thường kìm hãm ngược lại tế bào β ngưng sản xuất insulin
      - Kích thích tế bào β đảo Langerhans của tuyến tụy giải phóng insulin
    - - Glucagon tác động làm glycogen ở gan biến đổi thành glucose → Đường huyết tăng
      - Đường huyết tăng trở lại mức bình thường kìm hãm ngược lại tb α ngưng sản xuất glucagon
      - Kích thích tế bào α đảo Langerhans của tuyến tụy giải phóng glucagon
- - - - nơi sx lipid chính
      - sx khoảng 80% cholesterol
  - - - Cấu tạo màng tb
      - Tiền chất tạo vitamin D
      - Tiêu hóa chất béo
      - Hỗ trợ gan tạo dịch mật
      - Sản xuất hormone: estrogen, progesterone, testosterone
    - - tham gia chuyển hóa tế bào, chuyển hóa mỡ
      - ảnh hưởng cường độ hấp thu và sử dụng chất béo
  - - - VLDL giải phóng triglyceride + nhận cholesterol ester + mất ApoC → IDL
      - IDL nhanh chóng thoái hóa thành LDL
      - dạng chuyển hóa trung gian của LDL và VLDL
    - - sản phẩm thoái hóa VLDL trong máu
      - Vận chuyển cholesterol từ gan đến mô
      - Nguyên nhân gây xơ vữa mạch máu, gây nên các bệnh tim mạch
    - - tổng hợp ở gan, vận chuyển triglyceride và cholesterol đến mô ngoại vi
      - tổng hợp VLDL tăng do tăng acid béo tự do trong gan
    - - giàu pro, lipid thấp
      - vận chuyển cholesterol từ mô ngoại vi về gan để thoái hóa thành acid mật
      - tạo thành ở gan và ruột non
      - bảo vệ thành mạch, giảm nguy cơ xơ vữa
- - - - Liên kết protein
      - Ion tự do: chiếm 50-60% tổng số ion calci, hoạt động sinh lý
      - Calci huyết tương
  - - - chất dẫn truyền thông tin thứ hai
      - tăng khả năng di chuyển, bao vây, tiêu diệt vk, độc tố của BC
      - chỉ huy đáp ứng miễn dịch
    - - hoạt hóa enzyme
      - tăng kết dính tb
      - tham gia đông máu
      - bảo vệ đường hô hấp
  - - - đảm bảo cung cấp 1000mg/ngày Calci qua đường ăn uống
      - khoảng 200-400mg Calci được hấp thu từ ruột
    - - trong 1000mg ăn vào thì khoảng 200mg thải qua đường mật hoặc các dịch tiêu hóa khác
      - 900mg/ngày được bài tiết qua phân
      - 100mg/ngày bài tiết qua nước tiểu
    - - hấp thu ở ruột
      - đào thải qua thận, phân
      - thức ăn, nước uống đưa vào
  - - - Xương: Hoạt hóa nguyên bào xương giải phóng Ca2+ vào máu
      - Ruột: Tăng hấp thu Ca2+
      - Tuyến cận giáp tiết PTH huy động Ca2+ từ các cơ quan đích
      - Thận: Tăng tái hấp thu Ca2+
    - - Giảm hấp thu Ca2+ ở ruột
      - Giảm tái hấp thu Ca2+ ở thận
      - Calcitonin tiết ra từ tuyến giáp vận chuyển Ca2+ từ máu vào xương để dự trữ
- - - - ăn nhiều sắt thì hàm lượng tăng
      - sắt dự trữ đủ thì hấp thu sắt bình thường hoặc giảm
  - - - Gan tăng sx Hecidin → ức chế hấp thu sắt từ ruột, ức chế giải phóng sắt dự trữ từ gan, đại thực bào → giảm nồng độ sắt trong máu
      - tăng thu gom sắt từ hệ lưới võng nội
    - - Gan giảm sx Hecidin
      - phóng thích sắt dự trữ
      - tăng lượng sắt hấp thu từ thức ăn
- - - - Thai: HC ko nhân được gan và lách sx
      - Cuối giai đoạn thai: từ tủy xương
      - Phôi: HC có nhân tạo ra từ mạch máu của túi noãn hoàng
      - Trưởng thành: Hoàn toàn từ tủy xương
  - - - kk hít vào phổi khuếch tán vào máu đến tim. Tim co bóp đẩy máu đến các cơ quan để mô sử dụng O2 và thải CO2, CO2 đi theo máu TM về tim bơm lên phổi thải ra ngoài
      - Vận chuyển O2 bằng cách
        
        Oxy hòa tan trong huyết tương
        
        Kết họp hemoglobin
        
        1 ptu Hb vận chuyển 4 ptu oxy
      - Nhờ hemoglobin
    - - trong máu kiềm: Hb dạng anion liên kết nguyên tố kiềm
      - Acid vào máu, giải phóng kiềm trung hòa acid
      - nhờ hệ đệm Hemoglobin (28%)
      - Ở mô bào: HbO2 → Hb + O2 giải phóng kiềm trung hòa CO2
  - - - Do chênh lệch ion Na+, Na+ cùng với nước trả vào lại tb, làm V hồng cầu tăng. Nhờ hoạt động của bơm natri đẩy Na+ và nước ra ngoài → V hồng cầu ko đổi
      - Cần năng lượng ATP, nếu thiếu thì bơm Natri ko hoạt động, Na+ và nước vào hồng cầu mà ko ra được → vỡ hồng cầu
      - Bơm 3 Na+ ra ngoài, hút 2 K+ vào trong
    - - Glucolysis: phân giải glucose tạo ATP cung cấp cho hồng cầu
      - Pentose phosphate: cung cấp NADPH giúp hồng cầu chống oxy hóa
  - - - HC non tbc có những vết base dạng lưới (HC lưới) chiếm 0,5-1% giải phóng ra máu ngoại vi
      - HC tạo ra chiếm 1/120 trong tổng số tb tạo ra mỗi ngày
    - - Phá hủy HC > tạo HC => thận tiết erythropoietin kích thích tạo HC
      - Khi có các yếu tố (V máu giảm, dung huyết, thiếu máu,...) => HC giảm => giảm O2 đến thận => thận kích thích tiết erythropoietin sản xuất HC nhanh hơn bình thường
- - - - hàng rào đầu tiên bảo vệ cơ thể khỏi xâm nhập của vk
      - vận động amip, xuyên mạch, thực bào
    - - đại thực bào loại bỏ mô bào chết
      - khởi động sx kháng thể
    - - lympho T
        
        tấn công kháng nguyên trực tiếp
        
        giải phóng lymphokin thu hút BC hạt tới tấn công kháng nguyên
      - lympho B: sx kháng thể
  - - - tăng trong ký sinh trùng, dị ứng, bệnh trên da
      - giảm khi stress: ACTH tăng làm BC ưa acid vào một số vùng ẩn tránh
    - - khối u tủy xương: BC có hạt tăng
      - khối u mạng lưới võng nội: đơn nhân lớn tăng
      - khối u bạch huyết: LBC tăng
    - - gđ hai: tổng giảm, đơn nhân lớn tăng
      - gđ lành bệnh: tổng giảm, LBC + ưa acid tăng
      - gđ đầu: tổng tăng, trung tính tăng
- - - - TC tập trung thành "nút" qua hiện tượng kết dính
      - Kết dính hoạt hóa TC, tạo đk cho ngưng tập xảy ra
      - đc kích thích bởi: ADP, thrombin, ardrenaline
      - tiểu cầu cung cấp điện tích (-) hoạt hóa yếu tố XII - bước đầu của đông máu
    - - collagen và thrombin hoạt hóa quá trình tổng hợp prostaglandin tiểu cầu
      - tăng hoạt hóa tiếp theo của TC, tăng thấm mạch, ức chế ngưng tập
    - - kích thích TC ngưng tập
      - Thành mạch bị tổn thương → TC được hoạt hóa và dính vào nơi tổn thương nhờ collagen