Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

SINH HỌC, Tổ 1 - 10/9: Đà Giang, Quang Duy, Nguyễn Bảo Châu, Thiên Ân,…

- - - - Là quá trình tiếp nhận, xử lý, trả lời những tín hiệu được tạo ra từ các tế bào khác
      - Đặc điểm của quá trình tiếp nhận
        
        Phân tử tín hiệu liên kết với thụ thể đặc hiệu ở tb đích -> Thay đổi hình dạng của thụ thể -> Hoạt hóa thụ thể
      - Có 2 kiểu truyền tin
        
        Cận tiết
        
        Phạm vi gần
        
        Cách truyền tin trực tiếp, qua màng sinh chất hay mối nối
        
        Nội tiết
        
        Phạm vi gián tiếp
        
        Cách truyền tin gián tiếp, qua mạch máu
    - - 3 giai đoạn
        
        Tiếp nhận: nhờ thụ thể màng / nội bào
        
        Truyền tin nội bào: là quá trình tín hiệu hoạt hóa được truyền trong tế bào thông qua sự tương tác giữa các phân tử dẫn đến đáp ứng tế bào
        
        Đáp ứng: sẽ làm tăng phiên mã, dịch mã nhân đôi, sinh sản và vận chuyển
      - Vai trò của insulin
        
        Ổn định đường huyết
        
        Khi glucozo tăng thì insulin đưa glucozo từ máu vào gan để dự trữ khi glucozo trong máu < 0,1 thì lại mở ra để đưa glocozo vào trong máu ổn định đường huyết
  - - - Khái niệm
        
        Là một vòng tuần hoàn các hoạt động sống
        
        Xảy ra trong một tế bào từ khi tế bào
        
        Được hình thành đến khi tế bào phân chia thành tế bào mới
      - Diễn biến
        
        Kì trung gian
        
        Pha G1: Sinh trưởng, cơ sở cho nhân đôi DNA
        
        Pha S: Nhân đôi
        
        Pha G2: Sinh trưởng và chuẩn bị cho phân bào
        
        Phân bào
        
        Pha M
        
        Kì đầu, Kì giữa, Kì sau, Kì cuối
        
        Phân chia tế bào chất
      - Được điều khiển rất chặt chẽ nhờ các điểm kiểm soát, đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển bình thường của cơ thể
    - - Khái niệm
        
        Là quá trình các tế bào mới được tạo ra từ tế bào ban đầu, làm tăng số lượng tế bào qua phân bào và thay thế các tế bào chết
        
        Trong quá trình sinh sản của tế bào, DNA được truyền đạt chính xác từ thế hệ tế bào này cho thế hệ tế bào tiếp theo
      - Cơ chế sinh sản của tế bào - nguyên phân
        
        Loại tế bào diễn ra
        
        Ở tất cả các tế bào trừ tế bào sinh dục chín
        
        Diễn biến
        
        Nguyên phân (phân chia nhân)
        
        Kì đầu
        
        Màng nhân và nhân con tiêu biến
        
        Thoi phân bào hình thành
        
        Các NST kép bắt đầu đóng xoắn, co ngắn và đính với thoi phân bào ở tâm động
        
        Kì giữa
        
        Các NST kép đóng xoắn cực đại và xếp một hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào
        
        Kì sau
        
        2 chromatid của NST phân li đồng đều thành hai NST đơn và di chuyển về hai cực của tế bào
        
        Kì cuối
        
        Màng nhân và nhân con xuất hiện trở lại
        
        NST dãn xoắn
        
        Phân chia tế bào chất
        
        Diễn ra đồng thời với kì cuối, các bào quan trong tế bào được phân chia về hai tế bào con
        
        Ở tế bào thực vật: Hình thành vách ngăn phân chia thành hai tế bào
        
        Ở tế bào động vật: Màng sinh chất lõm vào hình thành eo thắt phân chia thành hai tế bào
        
        Kết quả
        
        Từ một tế bào mẹ (2n) → hai tế bào con (2n) giống nhau và giống tế bào mẹ
        
        Ý nghĩa
        
        Làm tăng số lượng tế bào giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển
        
        Giúp thay thế các tế bào bị chết, tái sinh những mô, cơ quan bị tổn thương
        
        Là cơ sở của các phương thức sinh sản ở sinh vật đơn bào và sinh vật đa bào sinh sản vô tính
      - Ung thư và cách phòng tránh
        
        Chu kì tế bào mất kiểm soát gây ung thư
        
        Khi chu kì tế bào bị mất kiểm soát sẽ dẫn đến rối loạn phân bào, các tế bào phân chia liên tục có thể tạo ra khối u
        
        Ở khối u lành tính, tế bào không lan rộng đến vị trí khác
        
        Ở khối u ác tính, tế bào ung thư có khả năng lây lan (di căn) sang các mô lân cận và các cơ quan xa
        
        Tình hình ung thư ở Việt Nam
        
        Đang có xu hướng ngày một gia tăng và có thể gặp ở mọi lứa tuổi
        
        Các loại ung thư phổ biến ở Việt Nam là ung thư gan, ung thư phổi, ưng thư vú, ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng,…
        
        Phòng tránh ung thư
        
        Nguyên nhân
        
        Sống trong môi trường ô nhiễm
        
        Sử dụng thực phẩm không an toàn
        
        Lối sống không lành mạnh
        
        Các yếu tố di truyền, độ tuổi có thể dẫn đến bệnh ung thư
        
        Biên pháp
        
        Không hút thuốc lá, thuốc lào; không sử dụng rượu bia, chất kích thích,…
        
        Có chế độ ăn uống, dinh dưỡng phù hợp
        
        Xây dựng chế độ tập luyện, nghỉ ngơi hợp lí; giữ tinh thần thoải mái, tích cực
        
        ...
  - - - Có 1NST nhân đôi ở kì Trung gian
      - Giảm phân I
        
        Kì đầu
        
        NST nhân đôi (theo từng cặp tương đồng) - dần co xoắn - đẩy nhau ra tâm động - tiếp tục co xoắn có thể xảy ra hiện tượng trao đổi giữa các crômatic (trao đổi chéo) - NST kép tách rời nhau nhau ra
        
        Thoi phân bào hình thành
        
        Màng nhân và nhân con tiêu biến
        
        Kì giữa
        
        NST kép co xoắn cực đại, tập trung thành 2 hàng trên mặt phẳng xác định
        
        Thoi phân bào đính 1 phần NST tại tâm động
        
        Kì sau
        
        Các NST kép tách nhau và di chuyển theo dây tơ phân bào về mỗi cực của tế bào
        
        Kì cuối
        
        NST kép dãn xoắn
        
        Màng nhân vầ nhân con dần xuất hiện
        
        Thoi phân bào tiêu biến
        
        Phân chia thành 2 tế bào con có số lượng NST kép giảm đi 1 nửa (n kép)
      - Giảm phân II
        
        Diễn biến cơ bản giống như nguyên phân
        
        Phân chia tế bào chất
        
        Ở động vật
        
        Đực: 4 tế bào đơn bội - 4 tinh trùng
        
        Cái: 4 tế bào đơn bội - 1 trứng và 3 thể cực
        
        Ở thực vật
        
        Các tế bào còn nguyên phân 1 số lần để hoàn thành hạt phấn và túi noãn
    - - Sự phát sinh giao tử
        
        Là sự hình thành giao tử đực qua quá trình sinh tinh và giao tử cái qua quá trình sinh trứng ở động vật
      - Sự thụ tinh
        
        Là quá trình kết hợp giữa giao tử đực với giao tử cái
- - - - Là 1 linh vực của công nghệ sinh học
      - Bao gồm các quy trình kĩ thuật chọn tạo và nuôi cấy tế bào, mô trong ống nghiệm (in vitro)
      - Nhằm duy trì và tăng sinh tế bào, mô
      - Từ đó sản xuất các sản phẩm phục vụ đời sống của con người
    - - Tính toàn năng của tế bào
        
        Là khả năng 1 tế bào phân chia, phát triển thành mô, cơ quan, cơ thể hoàn chỉnh trong môi trường thích hợp
      - Khả năng biệt hoá
        
        Là quá trình một tế bào biến đổi thành một loại tế bào mới, có tính chuyên hoá về cấu trúc và chức năng
      - Phản biệt hoá
        
        Là quá trình kích hoạt tế bào đã biệt hoá thành tế bào mới giảm hoặc không còn tính chuyên hoá về cấu trúc và chức năng
    - - Nhân nhanh giống cây trồng
      - Tạo giống cây trồng mới
      - Sản xuất các chất có hoạt tính sinh học trong TB thực vật
    - - Tạo mô, cơ quan thay thế
      - Tạo dòng tế bào và động vật chuyển gene
      - Nhân bản vô tính
- - - - Là các vi sinh vật có kích thước nhỏ, không nhìn thấy bằng mắt thường mà chỉ quan sát được bằng kính hiển vi
      - Gồm các nhóm
        
        Vi khuẩn và vi sinh vật khổ (giới Khởi sinh)
        
        Tảo đơn bào và nguyên sinh động vật (giới Nguyên sinh)
        
        Vi nấm (giới Nấm)
      - Phân bố
        
        Môi trường đất
        
        Môi trường nước
        
        Môi trường trên cạn
        
        Môi trường sinh vật
      - Đặc điểm chung
        
        Kích thước nhỏ bé
        
        Số lượng nhiều và phân bố rộng
        
        Hấp thu và chuyển hoá vật chất nhanh
        
        Sinh trưởng và sinh sản nhanh
    - - Quang dị dưỡng
        
        VK không chứa lưu huỳnh màu lục và màu tía
      - Quang tự dưỡng
        
        VK lam, vi tảo, VK lưu huỳnh màu tía và màu lục
      - Hoá dị dưỡng
        
        Vi nấm, nguyên sinh động vật, đa số VK
      - Hoá tự dưỡng
        
        VK oxi hoá hydrogen, lưu huỳnh, sắt hoặc nitrate hoá
      - Dựa vào nguồn cung cấp năng lượng và nguồn cacbon sử dụng
    - - Phân lập vi sinh vật
      - Nghiên cứu hình thái vi sinh vật
      - Nghiên cứu đặc điểm hoá sinh của vi sinh vật
  - - - Khái niệm
        
        Là sự tăng lên về số lượng tb của quần thể VSV thông qua quá trình sinh sản
      - Các pha sinh trưởng của QTVK
        
        Sự sinh trưởng của QTSV được nuôi trong môi trường mà các chất dd không được bổ sung thêm, đồng thời không rút bớt sp và chất thải
        
        Pha tiềm phát
        
        Số lượng TB trong QT chưa tăng vì VK thích nghi với MT
        
        Hình thành enzyme để phân giải cơ chất
        
        Pha luỹ thừa
        
        Số lượng TB trong QT tăng rất nhanh vì VK sinh trưởng với tốc độ lớn nhất và không đổi
        
        Pha cân bằng
        
        Số lượng VK trong QT đạt đến cực đại và không đổi
        
        Số lượng TB sinh ra = số lượng TB chết đi
        
        Pha suy vong
        
        Số TB sống giảm vì cạn kiệt chất dd
        
        Chất độc hại tích luỹ quá nhiều
    - - Sinh sản ở VSV nhân sơ
        
        Phân đôi
        
        Theo hình thức phân bào không thoi vô sắc
        
        Nảy chồi
        
        1 phần tbc và chất di truyền chuyển dịch và phần ống rỗng làm phình to ống -> chồi -> tb con
        
        Hình thành bào tử
        
        Phân cắt ở đầy các sợi khí sinh -> chuỗi bào tử -> đứt ra, phân tán trong MT, nảy mầm và phát triển cơ thể mới
      - Sinh sản ở VSV nhân thực
        
        Phân đôi và nảy chối
        
        Theo hình thức phân bào có thoi vô sắc
        
        Bằng bào tử vô tính
        
        Bằng bào tử hữu tính
        
        Bào tử túi
        
        Bào tử đảm
        
        Bào tử tiếp hợp
        
        Bào tử động
    - - Các yếu tố hoá học
        
        Nguồn dinh dưỡng
        
        Các chất hoá học khác
        
        Nhóm ưa acid
        
        Nhóm ưa trung tính
        
        Nhóm ưa kiềm
      - Các yếu tố vật lí
        
        Nhiệt độ
        
        Ưa lạnh
        
        Ưa nhiệt
        
        Ưa nhiệt cao
        
        Độ ẩm
        
        Ưa ẩm
      - Các yếu tố sinh học
      - Thuốc kháng sinh
        
        Là chế phẩm có khả năng tiêu diệt hoặc ức chế đặc hiệu sự sinh trưởng của VSV
        
        Điều trị các bệnh nhiễm trùng
        
        Lạm dụng thì nhờn thuốc
  - - - Quang tổng hợp ở VSV và ứng dụng
        
        Quang tổng hợp
        
        Tổng hợp chất hữu cơ từ chất vô cơ nhờ năng lượng ánh sáng
        
        2 nhóm
        
        Quang hợp không thải O2 - quang khử
        
        Quang hợp thải O2
        
        Ứng dụng
        
        Tạo hợp chất vô cơ cho sinh giới
        
        Cung cấp O2 cho con người và SV
        
        Sản xuất thực phẩm, dược phẩm, nhiên liệu
      - Tổng hợp amino acid, protein và ứng dụng
        
        Tự tổng hợp các amino acid, ribosome -> liên kết -> protein
        
        Ứng dụng
        
        Sản xuất glutamic
        
        Sản xuất lysine
        
        Sản xuất protein
      - Tổng hợp polysaccharide, polyhydroxyalkanoate và ứng dụng
        
        Tổng hợp polysaccharide từ monosaccharide
        
        Ứng dụng
        
        Làm nguyên liệu xây dựng tế bào hoặc dự trữ cho tế bào
        
        Dự trữ cacbon dưới dạng các hạt polyhydroxyalkanoate
      - Tổng hợp lipid và ứng dụng
        
        Tổng hợp lipid từ glycerol và acid béo
        
        Ứng dụng
        
        Sử dụng trong sản xuất dầu diesel sinh học
      - Tổng hợp kháng sinh và ứng dựng
        
        Ức chế sự phát triển các SV khác
        
        Ứng dụng
        
        Dùng trong chữa bệnh
    - - Phân giải protein
        
        VSV tổng hợp protease để phân giải protein thành các amino acid
        
        Vai trò
        
        Sử dụng để tổng hợp các phân tử protein mới
        
        Khử amin chuyển hóa thành các hợp chất hữu cơ hoặc oxi hóa để giải phóng năng lượng
        
        Ứng dụng
        
        Phân giải protein trong đậu tương, cá thành các sản phẩm giàu amino acid như nước tương, nước mắm
      - Phân giải polysaccharide
        
        Nhiều vi sinh vật có khả năng sinh tổng hợp enzyme ngoại bào như cellulase, amylase để phân giải các polysaccharide thành các phân tử đường
        
        Vai trò
        
        Sử dụng làm nguyên liệu xây dựng tế bào
        
        Dùng làm nguyên liệu để thực hiện hô hấp tế bào sinh năng lượng và lên men
        
        Ứng dụng
        
        Phân hủy xác thực vật thành phân bón hữu cơ nhằm làm giàu chất dinh dưỡng cho đất
        
        Sản xuất ethanol sinh học
        
        Sản xuất sữa chua, sản xuất lactic acid hoặc muối chua rau, củ, quả, thịt, cá, tôm
  - - - Công nghê VSV
        
        Là ngành khoa học nghiên cứu và ứng dụng các vi sinh vật trong công nghiệp để sản xuất các sản phẩm phục vụ đời sống con người
      - Cơ sở khoa học của việc ứng dụng thực tiễn
        
        Khả năng phân giải và tổng hợp các chất của vi sinh vật
        
        Khả năng sinh trưởng nhanh của vi sinh vật
        
        Khả năng sống trong môi trường khắc nghiệt của một số VSV
      - 1 số ứng dụng VSV thực tiễn
        
        Ứng dụng chăm sóc sức khoẻ cộng đồng
        
        Ứng dụng trong nông nghiệp
        
        Ứng dụng trong công nghiệp
        
        Ứng dụng trong bảo vệ môi trường
        
        Ứng dụng trong chế biến và bảo quản thực phẩm
    - - VSV được sử dụng như các "nhà máy" sản xuất protein, kháng sinh, nhiên liệu sinh học
      - VSV sống trong điều kiện khác nghiệt là nguồn cung cấp các chất có hoạt tính sinh học đặc biệ, phục vụ cho các ứng dụng trong công nghiệp, nông nghiệp và nghiên cứu công nghệ sinh học
    - - CN gene
      - CN tin sinh
      - Tự động hoá
      - Trí tuệ nhân tạo