Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Van de jaren 80 tot nu image (1/2) - Coggle Diagram
Van de jaren 80 tot nu
(1/2)
De jaren 80: Verandering van het stelsel
Marktwerking
Terugtredende overheid
Materieel na een stichting akkoord in 1982
Geen overheidsingrijpen In de lonen meer, pas voor kracht in een wet ‘loonwet’ in 1987
Andere opvattingen over de rol van de overheid In het economische proces
Anderen denken tot op de dag van vandaag
Bezuinigingen bij de overheid
Forse kortingen op de ambtenarensalarissen en sociale uitkeringen
Sociale zekerheid verdunner en de solidariteit tussen lonen en uitkeringen werden bevroren
Primaire verantwoordelijkheid voor de loonvorming ligt nu bij de marktpartijen
Dit willen de sociale organisaties maar ook de overheid
Arbeidsvoorwaarden vorming is daarbij verbonden
CAO in grote ondernemingen
CAO nemen toe vooral over de werkgelegenheid
CAO afspraken over beperkte prestaties toeslagen
Concurrentie, eigen verantwoordelijkheid en efficiëntie
Werk boven inkomen
Veranderende wetgeving en CAO afspraken
Akkoord van Wassenaar
Overheen komst tussen de centrale organisaties
Afspraken af stemmen op rendementsverbetering en herverdeling van arbeid
Gezamenlijk de dramatische slechte positie van het Nederlandse bedrijfsleven en de hoge werkloosheid te verbeteren
Loonkosten matiging
Hierdoor ruimte maken voor rendementsverbetering, investeringen groei toename van de werkgelegenheid
Herverdeling van arbeid
Om meer Mensen aan het werk te krijgen
Vooral voor de jongeren
Aanpassen naar meer deeltijdarbeid
Arbeidstijdverkorting
Werkgevers willen random rendementsverbetering vooral door decentraal en meer gedifferentieerd Uitwerking van arbeidstijdverkorting
1 more item...
CAO afspraken
Blijven relatief beperkt
Toename van CAO onderwerpen
Vakbonden willen via collectieve arbeidstijdverkorting de werkgelegenheid vergroten of in ieder geval behouden
Scholings en werkgelegenheid regeling
Vooral voor jongeren en langdurige werklozen
De partijen en het stelsel van arbeidsverhoudingen
Vakbeweging In de jaren 80
Meer pragmatisch van karakter
Verzwakt In het beginjaren 80
Grote ledenverlies tot 1988
Probeer succes te krijgen met aantrekkingskracht op bepaalde groepen
Jongeren, vrouwen, buitenlandse werknemers, werknemers In de dienstensector
De werkgevers en hun organisaties
Economisch moeilijk door de stijging van de productiekosten, concurrentie uit het buitenland en een terugvallende vraag
Reorganisatie, faillissementen
Grote ontslag van werknemers
Werkgevers hebben een sterkere positie dan de werknemers
Meer eisen in collectief overleg
Ze vinden vaak de overheid aan hun zijde
Collectieve onderhandelingen
Niet alleen bij materiële arbeidsvoorwaarden
Ook traditionele wens van meet decentralisatie van regelingen
Sterke positie van de werkgevers
CAO
Rekening houden met situatie van specifieke branches en ondernemingen
Sommige afspraken op centraal niveau
Arbeidstijdverkorting en scholing
Verschilt per bedrijf
Overheid
Minder grote rol binnen arbeidsverhoudingen
Laag houden van lonen is niet meer nodig
Akkoord van Wassenaar
Wetgeving wordt aangepast
Wet op de loonvorming
Inkomens koppelingen worden verminderd
Alleen bij zware voorwaarden
Er moet sprake zijn van plotselinge noodsituatie van de nationale economie
Werd ook weer aangepast
Dreiging met ingrijpen om loonstijgingen af te spreken
De kenmerken van het stelsel
Meer marktwerking
Werk boven inkomen
Decentralisatie
Verandering in centralisme en de collectivistische/uniformistische Regelgeving
Groei van internationalisering In het bedrijfsleven
Grotere ondernemingen zetten een internationale netwerk op
Zuidoost Azië maakt een economische groei door
Lage lonen landen worden gebruikt door westerse landen
Lage kwalificeerde banen werden geëxporteerd
Hoge werkeloosheid
Aanbod van arbeidskrachten nam toe door veel schoolverlaters en versnelde toetreding van vrouwelijke werknemers
Groei van het aantal banen
Krachtige economie omslag in 1986
Grote werkgelegenheid verlies goed gemaakt Maar ik bleef 1 grote aantal werkloosheid achter
Vooral bepaalde categorieën werknemers als jongere, vrouwen, laaggeschoolden en buitenlandse werknemers
Technologisch gebied
De computer was op mars, informatica, micro elektronica, biochemie
Productieproces geherstructureerd
Arbeidstakken veranderen en er kwam een nieuwe banen een nieuwe beroepen
Hierdoor ook andere kwalificaties eisen
Andere politieke klimaat
Centrum rechtse regering
Economisch denken
Na druk op evenwicht scheppende werking van de markt
De markt wordt gezien als een doel en efficiënt instrument om de samenleving diensten en goederen te voorzien
Individualisering
Meer ruimte voor eigen keuze in leven en werken
Meer persoonlijke verantwoordelijkheid dragen
Emancipatie
Demografische veranderingen (kleine gezinnen)
Ontzuiling
Minder collectivisme en solidariteit
Technologisch ontwikkelingen (pil, media)
Meer waardering voor de mens als zelfstandig individu
Economisch ontwikkelingen (welvaart, hogeren opleiding)
De jaren 90: Relatieve rust
Marktwerking in de jaren 90
Institutionele veranderingen
In regels en structuren van het stelsel
Verdwijnen van regels, maar ook inhoudelijke aanpassingen van regels.
Hierdoor meer flexibiliteit en individuele toeneming
Versoepeling van de vestigingseisen, verruiming van de openingstijden van de winkels
Deregulering
Vermindering van het collectivistische gehalte van wetgeving, beleid en afspraken over arbeidsvoorwaarden
Nieuwe arbeidstijdwet
Vermindering voor regelgeving over werk en rusttijden
De Arbowet, de Bijstandswet, Wetten van de werknemersverzekering, Wetgevingsproject als ‘marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit’
Wet flexibiliteit en zekerheid
Flexwet
Meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt
Versterking van de rechtspositie van flexibeler werknemers
Balans vinden tussen flexibiliteit en zekerheid
Ontslagregels vereenvoudigd
Tijdelijke contracten
Arbeidsovereenkomst
Sociale zekerheid
De marktwerking treft ook de werkgever
Verlaging van uitkeringen en verscherping van referte-eisen en toetreding regels
De ziektewet
Geprivatiseerd
De werkgever is verplicht om werknemers te betalen bij ziekte (maximaal 52 weken, later twee jaar)
Wet structuur uitvoering werk en inkomen
Nieuwe uitvoeringsstructuur voor arbeidsmarkt en sociale zekerheid
CAO
Meer flexibilisering, meer differentiatie
Gevarieerde arbeidstijden, individuele keuzemogelijkheden voor bepaalde arbeidsvoorwaarden, flexibele pensioensysteem, flexibel beloningssysteem
Keer zijde
Flexibele arbeidskrachten
Werkdruk
Mogelijkheden om arbeid en zorg te combineren wordt overlegd
Positieve side
Meer ontplooiingsmogelijkheden binnen en buiten werktijd vergroten
Vakbonden
Hebben twijfels In het ontwikkeling van flexibilisering en prestatiebeloning
Het is beter om mee te doen dan op afstand te blijven
Willen dit Laten aansluiten op employability van de werknemers
Werk boven inkomen
Algemeen verbindend verklaren van CAO ter discussie
Wellicht wordt het afgeschaft of zelf selectief toegepast
Sterke politieke druk om de AVV als laagste cao loon en het minimumloon nieuwe loon schalen aan te brengen
In de hoop dat er nieuwe werkgelegenheid wordt gecreëerd
Door de cao wordt een aantal groepen werknemers te hoog geloond
Te duur voor de werkgever
In de praktijk
Laagste loonschaal en wettelijke minimumloon lopen uiteen
Lagere loon klasse in CAO
Meer Mensen aan de slag
In de politiek en In de wetenschap
Collectieve onderhandelingen
Lijn van werk boven inkomen voortgezet
Bonden zijn betrokken bij de werkgelegenheidsontwikkeling
Arbeid marktthema
Afspraken over kinderopvang, ouderschapsverlof, werving en selectie, baangaranties aan leerlingen, positieve actie.
CAO ook positieve en negatieve arbeidsvoorwaardelijke prikkels
Bonus Als je ze niet ziek bent
Om ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid terug te dringen
Komst van employability
Bredere inzetbaarheid van de werknemer binnen de onderneming
Intensivering Zoals scholing, scholing verlof, bedrijfsgerichte opleidingsplannen en beloning prikkel
Prestatie beloning En andere vormen van flexibele beloning
Volgens werkgevers is dat helemaal niet zo flexibel, niet motiverend, Zonder leereffect
competenties waarderen zijn wel een soort van beloning
Meer weerbaarheid van de werknemer op de arbeidsmarkt
Vergroten voor algemene inzetbaarheid van de werknemer
Zowel binnen de eigen sector of onderneming
Vakbonden
Aarzelend tegenover flexibele beloningen
Bang voor meer willekeur en grotere werkdruk
Steunen wel het flexibele beloningsvormen
Decentralisatie
Politieke wens om het politieke primaat te herstellen
Invloed van belangenpartijen op de politiek terugdringen
Belangenorganisatie moeten zich met hun eigen werkterrein bemoeien
Publiek is teveel betrokken met beleid en regelgeving
Geldt ook voor advies, overleg en beleidsvoorbereiding
Arbeidsvoorwaarden vorming
Meer CO 's met eigen agenda afgestemd op de specifieke
Meer onderneming CAO
Splitsing van grote bedrijfstakken CAO
Zoals In de zorgsector, banken en horeca
Decentralisatie ook bij de overheid
Decentralisatie binnen de bedrijfstak CAO
Openingsclausules
Bedrijfstakken bieden CAO met mogelijkheden om een aantal arbeidsvoorwaarden op lager niveau in specifieke sector Cao en ondernemingen in te vullen.
Ondernemingsraad bijvoorbeeld
Gevolgen van decentralisatie
Loon coördinatie
Door de lijnen die de centrale vakorganisatie elk jaar uitzetten voor de arbeidsvoorwaarden
Zijn bedoeld om compromissen te maken
Komen op voor de kleine sectoren en de grote sectoren, ze kijken ook naar het niveau. Maar soms moet het overheid ook bijkomen
Net heel ver In de ontwikkeling In de jaren 90
Meer verscheidenheid In de arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden
Maar centrale landelijke overleggen en coördinatie binnen organisaties hebben we nog steeds grote invloed op CAO onderhandelingen
Decentralisatie van de sociale partijen
Stichting akkoord uit 1992
Flexibilisering en blijvende loonmatiging benadrukken
Technologische en internationale economie
Vereist een maatwerk en differentiatie
Dus meer flexibilisering
De partijen en het stelsel van arbeidsverhoudingen
Vakbeweging
Verliest invloed
Leden aantal loopt wel wat op maar niet veel
Werkgelegenheid groeit
Organisatiegraad van de vakbeweging lopen terug
Verlies van institutionele macht door herstel van het politieke primaat
Decentralisatie van arbeidsvoorwaarden vorming en de verandering In de sociale zekerheid
Werkgeversorganisatie
Machtsverlies
Meerdere belangen
Organisatiegraad blijft hoog
Overheidsbeleid
Bezuinigingen ligt zwaar op de maag van de vakbonden
Gaat ten koste van voorzieningen, sociale zekerheid en onderwijs
Dit vergroot inkomensongelijkheid verscherp de tweedeling In de maatschappij
Meer participatie op de arbeidsmarkt, minder collectivisme, meer eigen verantwoordelijkheid en meer marktwerking
Overleg stelsel
Men gaat in politieke maatschappij anders aankijken tegen de plaats en de invloed van een georganiseerde bedrijfsleven
Stroperig
Belangrijke besluiten uitschrijven of onmogelijk maken
Verstarrend
Regels ontwerpen en handhaven die de economische dynamiek en doelmatigheid belemmeren
Inefficiënt
Slechte marktwerking en de concurrentiepositie wordt ondermijnd
Behoudend
Omdat de insiders op de arbeidsmarkt bevoordeeld worden boven de outsiders
Meer flexibele arbeidsvoorwaarden
Gaat niet makkelijk Er zijn veel conflicten
Staking uit het streekvervoer
Stakingen bij Philips en In de bouw
Loop flexibiliteit en differentiatie en loon prestatie liggen bij de vakbonden lastig
Zij willen gelijk loon voor gelijk arbeid
De kenmerken van het stelsel
Centralisatie verliest tegenover decentralisatie op veel gebieden
Zoals de arbeidsvoorwaarden
Meer ruimte voor verantwoordelijkheden en keuze voor lagere niveaus ondernemers en werkenden
Door de openingsclausules in bedrijfstak CAO
Marktwerking wordt minder gekenmerkt door het collectivistische, uniformen regelgeving
Steeds meer decentralisatie
Hoe groter de diversiteit aan regelingen
Flexibele beloningsvormen
Zit de vakbonden dwars
Institutionele integratie
De organisatie voor werkgevers en werknemers verliezen invloed op de besluitvorming over maatschappelijke onderwerpen
Scheiding van publieke en private verantwoordelijkheid zoals het inzet met het herstel van de politieke primaat
Verlies aan betrokkenheid bij beleid en uitvoering van de sociale zekerheid
Werkeloosheid loopt op en stabiliseert zich
Werkend perspectief
Overheidsbeleid neemt grote verandering op het gebied van de arbeidsmarkt
Aanjagen van de arbeidsparticipatie, meer Mensen aan het werk zetten
Inkomen per hoofd is verlaagd
Lage deelname aan arbeid
Economisch perspectief
Economische groei
Wordt opgelopen door inkomenspositie
Nederland heeft is minder werkloosheid maar flinke spanningen
Internationale economische ontwikkelingen
Groei van internationale concurrentie
Globalisering
Productie verplaatsen naar lagelonenlanden
Technologische ontwikkelingen
Internet, mobiele telefonie, computertechnologie en innovatie raken de productiestructuur
Nieuwe bedrijven: internetproviders, callcenters, IT bedrijven, kabelmaatschappijen
Heel veel concurrentie
Anderen proberen zich aan te passen
Internationalisering kan arbeid uithollen
Internationale migratiestromen
Europese integratie
Werkgelegenheid
Hangt Samen met technologische ontwikkelingen
Nieuwe ontwikkelingen
Nieuwe economie
Hoge groei en lage inflatie
Technologie kan werk gelegenheden uitbuiten
Kan leiden tot economische dip en daarmee ook werkeloosheid
(1/2)