Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU - Coggle Diagram
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
TRAVMA: Bireyin zihinsel ruhsal yaşamını etkileyen, günlük yaşamında olumsuz sonuçlar doğuran her türlü olaydır.
Şiddet
Ölümle karşı karşıya kalma
Beden bütünlüğünün, insan onurunu tehdit edilmesi
Denetleme, bağlantı kurma ve anlamlandırma gibi baş etme becerileri felce uğrar.
Travmadan sonra gösterilen tepkiler
1- Dayanıklık
2- İyileşme
3- Ertelenmiş belirtiler
4-Kronik belirtiler
TRAVMA İLE İLİŞKİLİ BOZUKLUKLAR
3-UYUM BOZUKLUĞU
Bir tetikleyici ( boşanma, işsiz kalma, zorbalık vb.) baş edememe veya yeni duruma uyum sağlayamama
Tetikleyicilere tepki olarak 3 ay içerisinde duygusal ve davranışsal belirtiler
Tetikleyici ve etkenin ağırı ve yoğunluğu orantısız ve belirgin bir sıkıntı. İşlevsellikte önemli bir düşüş
Yas sonucu değildir
Tetikleyiciler ortadan kalkınca belirtiler 6 aydan uzun sürmez
2- SINIRSIZ TOPLUMSAL KATILIM
BAKIM VERENDEN UZAKLAŞIRKEN, YABANCILARA KARŞI AŞIRI İLGİ GÖSTERME VE ONLARA YAKLAŞMA EĞİLİMİNDEDİRLER
Tepkisel bağlanma ile aynı sebepten dolayı meydana gelir
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
Travmatik bir olaydan sonra gösterilen aşırı ve işlevsel olmayan stres tepkileridir
A- Ölümle, ağır yaralanma veya cinsel saldırı ile karşılaşma.
1- Doğrudan yaşama
2- Tanık olma
3-Bir aile üyesinin veya yakın arkadaşın başına geldiğini öğrenme
4-Travmatik olayların ayrıntıları ile sürekli karşılaşma
B. Travmatik olaydan sonra.
1- Sıkıntı veren anılar
2- sıkıntı ve yineleyici düşler
3- Olay yerinde oluyormuş gibi hissetme veya dissosiyasyan tepkileri
4-Travmatik olayları hatırlatan durumlarda sıkıntı yaşama ve fizyolojik tepki verme
C- Travmaya ilişkin uyaranlardan kaçınma 1-Olaya ilişkin anılar, düşünceler ve durumlardan kaçınma
2-Olayı hatırlatan anımsatıcılardan kaçınma
D-Travmayla ilişkili olarak bilişlerde ve duygularda bozulma.
1-Olayın önemli yönlerini hatırlayamama
2-Abartılı ve olumsuz inançlar
3-Kendini veya başkalarını suçlayıcı çarpık düşünceler
4-Sürekli olumsuz duygusal durum
5-Etkinlikte ilgi ve katılımda azalma
6-Başkalarından kopma veya yabancılaşma
7-Sürekli bir şekilde olumlu bir duygu yaşayamama
E. Uyarılma ve tepki gösterme biçiminde değişiklikler.
1-Saldırganlık, öfke patlamaları
2-Kendine zarar verici davranışlar
3-Her an tetikte olma
4-Abartılı irkilme
5-Odaklanmada problem
6-uyku bozuklukları
F. 1 aydan daha uzun
1-TEPKİSEL BAĞLANMA BOZUKLUĞU
A-Çocuğun bakım verenlere karşı kısıtlı, içe kapanık ve sürekli davranış örüntüsü göstermesi
Çok seyek rahatlatılma arayışında olma
Rahatlatılmaya çok az tepki verme
B- Yandakilerden en az ikisi görülür
Olumlu duygulanım kısıtlığı
Çok az toplumsal ve duygusal tepki
Bakım verenlere çabuk kızma, üzülme veya korkma dönemlerinin olması
C- Yetersiz bakım görmüş olma
Birincil bakım verenlerin sık sık değişmiş olması
Bağlanmayı engelleyici olağan dışı ortamlarda büyütülme
Temel duygusal gereksinimlerin sürekli eksik karşılanmış olması
D- A C'nin sonucudur
5 yaşından önce çıkar
Gelişimsel yaş en az 9 aylıktır
Stresli ortamda yetişme
Anababalığın ve beslenmenin yetersiz olması
Bağlanma, sosyal ve duygusal problemler
AKUT STRES BOZUKLUĞU
Tanı ölçütleri TSSB ile neredeyse aynı
Travmatik olaydan 3 gün sonra konulabilmekte
En fazla 1 ay sürmesi gerekiyor
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
BİYOLOJİK FAKTÖRLER
5-HTTLPR genin kısa kısa dizilimi- seratonin. Hipokampüsün işlevselliğinde yetersizlikler
PSİKOLOJİK FAKTÖRLER
1-Önceki depresyon ve kaygı bozukluğu.
2-Olumsuz duyguların fazla olması
3- Felaketleştirici düşünce tarzı
4-Kendisi ve çevresi hakkında olumsuz düşünceler
5-Travmanın ciddiyeti
SOSYAL FAKTÖRLER
Çocuklukta kötü muamele
-sosyal desteğin az olması
-Sosyal yalıtılma
SOSYOKÜLTÜREL FAKTÖRLER
-Kadın olmak
-Göçmen olmak
-Önceki travmalara maruz kalmak
-Ayrımcılığın olması
TEDAVİ
İLAÇLA TEDAVİ
Seretonin artırıcı ilaçlar kullanılmaktadır
PSİKOLOJİK TEDAVİ
1- UZATILMIŞ MARUZ BIRAKMA TERAPİSİ
Kişi gerçek veya hayali olarak travmatik anılara, düşüncelere, olaya, mekana vb maruz bırakılır. -Aşamalı durumlar oluşturulur
-Danışan gerçek veya sanal olarak maruz bırakılır
-Rahatlaması sağlanır
-Artık korku/kaygı tepkisi üretmez
sanal gerçeklik ortamlarıda kullanılır
2- TRAVMA ODAKLI BDT
BDT teknikleri ile travmanın etkilerini duyarsızlaştıran teknikler birlikte kullanılır. -Danışanın işlevsel olmayan düşüncelerin değiştirilmesi -Travmanın etkileri ile baş edebilme becerileri
3- GÖZ HAREKETLERİ İLE DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME
Travma anıları yeniden canlandırır.
-Danışman, danışandan gözleri ile el hareketlerini takip etmesini ister
-Danışanın rahatlaması sağlanır
-İşlevsel olmayan düşünceler yerine yenileri konulur