Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
TSSB, TSSB TANI ÖLÇÜTLERİ, TSSB ETKİLEYEN FAKTÖRLER, TSSB TEDAVİSİ, ve 2.…
TSSB
Bir cemaatteki insanların yakılması ve savaşa katılan savaştan döndükten sonra askerlerin sürekli olarak travmatik yaşantıları ile uğraşması, korku yaşaması, sürekli sinirli olma durumu, rüyalar görmeleri ve kişilik değişiminin yaşamaları sonucu araştırmalar başlamıştır.
Travma kişinin yaşamını yada beden bütünlüğünü bozan bir tehditle karşı karşıya gelmesi sonucunda kişide oluşan ruhsal ve zihinsel sıkıntı
Kişinin günlük yaşamında olumsuz etkiler.
Kişide çaresizlik hissi yarattığı için denetleme, bağlantı kurma ve anlamlandırma becerilerini kullanamaz.
Travma yaşamış kişiler 4'e ayrılır. Dayanıklı grup travmadan çok etkilenmedikleri için süreci rahat yönetebiliyorlar. İyileşen grup olay yaşandıktan sonra bir süre stres altında kalıyorlar sonrasında iyileşiyorlar. Ertelenmiş belirtileri olan grupta ise ilk başta süreci sağlıklı atlattığı görülse de sonrasında stres belirtileri gösterirler. Kronik belirtilere sahip olan grup ise travmanın ilk anından belirtileri taşımaktadır.
Travma anında beyin stres tepkisi veya dissosiyasyon yada tolerans geliştirme veya aşırı hassaslaşma.
-
-
Kadınlarda daha çok görülür. Taciz, savaş ve müdahale olaylarında bozukluk yaşanması daha yüksektir.
Yarısından çoğu ilk üç ayda iyileşir, az bir kısmında kronikleşir
TSSB TANI ÖLÇÜTLERİ
Ölüm ağır yaralanma ve cinsel tacizle karşı karşıya kalma
doğrudan maruz kalma,
olaya tanık olma,
yakınından birisinin başına geldiğini öğrenme,
olay ayrıntıları ile sürekli karşılaşma( psikolog, att, pd, gazeteci)
Olaydan sonra, sıkıntı veren anılar, sıkıntı veren anları tekrar tekrar yaşıyormuş hissi ve dissosiyasyon tepkileri,
sıkıntılı ve yenileyici düşler,
hatırlatılan durumlarda sıkıntı yaşama ve fizyolojik tepki verme
Travmaya ilişkin anılardan, düşüncelerden, duygulardan, uyaranlardan kaçınma
Travmatik olayın önemli kısmını hatırlayamama,
abartılı ve olumsuz inançlara sahip olma,
kendisini ve başkasını suçlayıcı çarpık düşünceler,
sürekli olumsuz duygusal durum
etkinliklerde ve katılımlarda etkili azalma
başkalarından kopma ve yabancılaşma
sürekli biçimde olumlu duygu yaşayamama
Bilişlerde ve duygu durumunda bozulma
Uyarılma ve tepki vermedeki değişiklikler
saldırganlık, öfke patlamaları
kendine zarar verici davranışlar
her an tetikte olma abartılı irkilme,
odaklanmakta zorluk yaşama,
uyku problemleri
Olaydan bir ay sonra tanı konulmakta,
6 yaşından küçüklerde benzeri ölçütlere sahip olabilmekte
TSSB ETKİLEYEN FAKTÖRLER
BİYOLOJİK
5 HTTPLR geninin kısa dizilimi seratonin
amigdala ve HHA ekseninn yüksek düzeyde çalışması, Hipokampüs işlevinde yetersizlik( olay tam olarak hatırlanamıyor)
Korku azalmasının daha az düzeyde olması( riski artırıyor)
Medyal orbitofrontal korteksin yetersiz çalışması
PSİKOLOJİK
Travmadan önce depresyon ve kaygı bozukluğu
Olumsuz duygulara çok fazla sahipse
Olumsuz ve çarpık düşünce tarzı
Kendine ve dünyaya yönelik olumsuz düşünce tarzı
Travmanın ciddiyeti ( bireysel yaşanan travmalar)
SOSYAL
çocuklukta kötü muamale,
sosyal desteğin az olaması ( riski x2 arttırır)
sosyal yalıtılama
kişilerarası travma
SOSYO-KÜLTÜREL Kadın olması göçmen veya azınlık olma önceki travmalara maruz kalmak ayrımcılığa uğramak Yasal ve adli işlemlerin az yapılması
TSSB TEDAVİSİ
Uzatılmış maruz bırakma tedavisi
kişinin yaşamış olduğu durum, duygu ve düşünce ile ilgili aşamalı durumlar oluşturulur, sanal ve gerçek olarak maruz bırakılır, rahatlaması sağlanır ve artık kaygı veya korku tepkisi görülmez.
Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme
kişi travma ile ilgili anılarını tekrardan canlandırır, danışman danışandan gözleri le el hareketlerini takip etmesini ister, danışanın rahatlamasını sağlar, işlevsel olmayan düşünceler yerine yenileri konulur.
Travma odaklı BDT Bdt teknikleri ile travmanın etkilerini duyarsızlaştıran teknikleri birlikte kullanarak işlevsel olmayan düşünceler değiştirilir ve danışana travmayla baş etme becerileri kazandırılır
- ve 2. Dünya Savaşı sonucunda yetimhanede kalan çocuklarda görülen bozulmalar
-
-
UYUM BOZUKLUĞU
Yaşanılmış stresli bir olayla baş edememe yada yeni duruma uyum sağlayamama . Depresyondan ayırt edilmesi zordur.
Tetikleyicilere tepki olarak 3 ay içerisinde duygusal ve davranışsal belirtiler
İşlevsellikte önemli derecede düşüş yaşanması
Yas sonucu olmaması
Tetikleyici olay yada durum ortadan kalkınca 6 aydan az uzun sürmemeli
AKUT STRES BOZUKLUĞU
-
Kişilerarası travmaları içeren durumlarda ve kadınlarda daha çok görülür. bir kısmı iyileşmekte bir kısmı da TSSB ye dönüşmekte
Disosiasyon, bir şok etkisi anında beyin daha fazla stresle baş edemeyeceği için kendini kapatıyor ve vücut hareketsiz kalıyor.Kişi, bazen bu anıya erişebilmektedir bazen erişememektedir.
Yetersiz bakım sonucu yabancılarla çok konuşurlar, samimi sözel veya bedensel davranışlar sergilerler, yabacı ortamda bakım vereni aramama ve yabacıyla gitme konusunda ilgili olma( en az ikisi)
Bakımverenden uzaklaşıp yabancılara aşırı yakınlık gösterirler. Dürtüsel değildir. sınırsız davranışlardır. Gelişim yaşı en az dokuz aylıktır.
Anne-baba sevgi ortamından uzak olması, bakım verenin sürekli olarak değişmesi, ihmal ve istismara uğramaları sonucunda çocuklarda bağlanma, sosyal ve duygusal bir takım problemler çıkmaktadır.( iki bozukluğunda temel sebebi)
Yandaki maddeler sonucunda çocuk rahatlatılmaya ihtiyaç duymaz yada rahatlatılmaya çalışıldığında çok az tepki verir, Duygularını belli etmez, olumlu duygularını gösterirken kısıtlı davranır. Aşırı tepkisel ve sinirli olma hali.
5 yaşından önce tanı konulmalı.
Gelişimsel yaşı en az 9 aylık olmalı.
Yaygınlığı düşük, ihmal edilen çocuklarda %10 civarında görülür , yeteli bakım sonucunda ortadan kalkabilir
Yaygınlık %7-28, kadınlarda ve dezavantajlı gruplarda görülme oranı yüksek,
Yaygınlığı düşük, yüksek risk grubunda %10 civarında, TBB ye göre daha kalıcı
-