Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

Bio Geo (Recuperacion) - Coggle Diagram

- - - - LARINGEA
        
        faringea trakearekin lotzen duena. Kanpotik, kartilagoak ditu sendotzeko
        
        Barruan, ahots kordak daude, mintzezko bi tolestura pare, haien artetik airea igarotzean bibratu eta soinua egiten dutenak.
      - TRAKEA
        
        trakea 12 cm inguruko luzera duen hodi bat da, laringearen oinarritik bi bronkioen arteko adarkaduraraino iristen dena
        
        Gainazalean kartilagozko eraztun irekiak ditu
        
        Eraztunek irekita eusten diote trakeari
      - FARINGEA
        
        Lepoan dagoen muskulu hodi bat da
        
        Glotisaren bidez lotzen da laringearekin
        
        Glotisaren gainean tolestura kartilaginoso bat dago, epiglotis izenekoa, janaria arnas bideetara igarotzea saihesteko
      - BRONKIOAK ETA BRONKIOLOAK
        
        Bronkio bakoitza birika batean sartzen da eta, han, zuhaitz forman adarkatzen da, gero eta meheagoak diren hodien bidez. Hodi horiei bronkiolo deritze, kartilagoa galtzen dute
        
        adarkaduren amaieran globo itxurako zaku batzuk daude: zaku albeolarrak, pareta oso-oso fina eta odol kapilarrez inguratua daudenak
      - SUDUR HOBIAK
        
        Ahosabaiaren gainean dauden bi barrunbe dira
        
        sudur zuloen bidez komunikatzen dira kanpoaldearekin eta koanen bidez faringearekin
        
        Pituitario izeneko mukosa bat dute
        
        Pituitario gorria arnas mukosa da
        
        airea berotzea, hezetzea eta garbitzea.
        
        Pituitario horia usaimen mukosa da
        
        usaimenaz arduratzen diren zelula sentsorialak
    - - Birikak kaxa torazikoaren barruan dauden bi organo dira, mediastino izeneko barrunbe batek bereizten dituenak
      - Saihets hezurrek eta pleurak babestuta daude, Biriken oinarrian, diafragma dago, barrunbe torazikoa eta abdomeneko barrunbea bereizten dituen muskulua
  - - - Birika arnasketa birika albeoloetan gertatzen da, eta airearen eta odolaren artean gasak trukatuz gauzatzen da
      - biriketako airea berritzen da, birika aireztapeneko mugimenduak eginez
        
        Arnasgora
        
        biriketan airea sartzea ahalbidetzen duen prozesu aktiboa da
        
        diafragma eta saihets arteko muskuluak uzkurtzean, kaxa torazikoaren bolumena handiagotzen da eta, orduan, birikak hedatzen dira eta airea sartzen da
        
        Arnasbehera
        
        biriketatik airea ateratzea ahalbidetzen duen prozesu pasiboa da
        
        diafragma eta saihets arteko muskuluak lasaitzean, kaxa torazikoaren bolumena txikiagotzen da eta, orduan, birikak konprimitzen dira eta airea ateratzen da
    - - zeluletako mitokondrietan gertatzen da
      - odolak albeoloetan hartutako oxigenoa erabiltzen dute zelulek elikagaietako mantenugaietatik energia lortzeko
- - - - Gibela
        
        Toxinak hesteetara iraizten ditu eta, ondoren, gorozkiekin batera kanporatzen dira
      - Izerdi guruinak
        
        Ura kanporatzen dute, gorputzeko tenperatura jaistearren
      - Birikak
        
        Karbono dioxidoa (CO2) kanporatzen dute
    - - Nefronaren egitura
        
        Giltzurrun korpuskulua
        
        Egitura esferiko bat da
        
        Giltzurrun glomerulua
        
        Odol kapilarren haril bat da
        
        Bowmanen kapsula
        
        Kopa barne hutsaren forma duen egitura bat da, zeinaren barruan giltzurrun glomerulua dagoen
        
        Giltzurrun tubulua
        
        Hodi luze, estu eta bihurri bat da, Bowmanen kapsulatik abiatzen dena. Odol kapilarren sare zabal batek inguratuta dago
        
        Henleren lakioa
        
        bigarren tartea, U formakoa, tubulu bihurgunetsu proximala eta distala lotzen dituena
        
        Tubulu bihurgunetsu distala
        
        azkeneko tartea, bihurgunetsua ere, tubulu biltzailean amaitzen dena
        
        Tubulu bihurgunetsu proximala
        
        lehenengo tartea, oso bihurgunetsua, Bowmanen kapsulatik abiatzen dena
      - GILTZURRUNAK
        
        Abdomenaren atzeko aldean daude, bizkarrezurraren alde banatan
        
        odolean dauden substantzia toxikoak iragazi, eta gernua sortzen dute. Giltzurrun bakoitzak nefrona izeneko milioi bat egitura ditu, gutxi gorabehera. Nefronak dira, beraz, giltzurrunaren unitate funtzionalak
      - GERNUBIDEAK
        
        Gernubideak hodi batzuk dira, eta giltzurrunek sortutako gernua kanporatzen dute. Ureterrak, maskuria eta uretra dira
  - - - Gernuaren konposizioa
        
        % 95 ura
        
        % 3 zeluletako erreakzio kimikoetan sortutako substantzia toxikoak
        
        Urea eta azido urikoa nabarmentzen dira
        
        % 2 gatz mineralak, sodioarenak eta potasioarenak, funtsean
      - Gernuaren funtzioak
        
        Substantzia toxikoak kanporatzen ditu
        
        Odoleko ioi mailak erregulatzen ditu
        
        Oreka hidrikoa erregulatzen du, odoleko, ehunetako eta zeluletako ur mailek finkatua
        
        Presio arteriala erregulatzen du, odol bolumena erregulatuz