ความรู้ ความคิด ความเชื่อ ความสามารถหรือประสบการณ์ดั้งเดิมของเกษตรกรในการดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพต่อสิ่งที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติและให้ประโยชน์ต่อมนุษย์ทั้งในด้านการจัดหา การใช้อย่างประหยัด การดูแลรักษา ปกป้องคุ้มครอง อนุรักษ์ ฟื้นฟูและพัฒนาทรัพยากรธรรมชาตินั้นให้สามารถให้ผลได้อย่างยาวนาน

2. แสดงถึงความสัมพันธ์ของคนกับคนอื่น ๆ ที่ร่วมกันในสังคมหรือในชุมชนรวมไปถึงภายนอกชุมชน

3. เป็นความรู้ความสามารถที่บรรพบุรุษได้สร้างสรรค์และถ่ายทอดมาให้ลูกหลาน

1. แสดงถึงความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับระหว่างคนกับสิ่งแวดล้อม สัตว์ พืช ในธรรมชาติ

เป็นภูมิปัญญาเกษตรกรที่นำมาใช้ในการจัดการทรัพยากรน้้ำเพื่อการเกษตร ซึ่งเป็นความรู้ความสามารถของเกษตรกรที่มีมาแต่โบราณ ทั้งนี้รูปแบบของภูมิปัญญาในการจัดการทรัพยากรของเกษตรกร ในแต่ละพื้นที่มีความแตกต่างกันไปตามสภาพแวดล้อมหรือปัจจัยทางกายภาพ ซึ่งถือเป็นเงื่อนไขสำคัญที่สร้างความแตกต่างของวิธีการจัดการทรัพยากรน้้ำในแต่ละพื้นที่

เป็นภูมิปัญญาเกษตรกรที่นำมาใช้ในการจัดการทรัพยากรประมง ที่เกี่ยวข้องกับการจับสัตว์น้ำและการอนุรักษ์ทรัพยากรน้้ำให้สามารถใช้ได้อย่างยั่งยืน

เป็นภูมิปัญญาของเกษตรกรที่ถูกนำมาใช้ในการทำการผลิตทางการเกษตร และการอนุรักษ์ทรัพยากรเพื่อให้มีใช้อย่างยั่งยืน เป็นภูมิปัญญาในระดับบุคคลหรือครัวเรือน ที่เรียกกันว่า ผู้รู้ชาวบ้าน

ต้องตั้งอยู่บนพื้นฐานกระบวนการสร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน และการขยายฐานสนับสนุนในชุมชนในการจัดการทรัพยากร ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่ได้มาโดยการเสริมสร้างศักยภาพในการคิด การใช้ภูมิปัญญาของชาวบ้าน และการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการและแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น

การที่จะนำเอาทรัพยากรมาใช้ในการดำรงชีวิต บางครั้งเกษตรกรไม่สามารถทำได้เพียงลำพัง จึงได้สร้างระเบียบ กฎเกณฑ์ ประเพณีและพิธีกรรมต่างๆขึ้น ซึ่งนับเป็นภูมิปัญญาเกษตรกร ที่เอื้อให้เกิดการช่วยเหลือและการอยู่ร่วมกันระหว่างผู้คน การอยู่ร่วมกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติในขณะนั้น และพัฒนาให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงในแต่ละยุคแต่ละสมัยอย่างต่อเนื่อง จนเกิดเป็นองค์กรหรือเครือข่าย