Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

DƯỢC LÝ ĐẠI CƯƠNG - Coggle Diagram

- - - - Khuếch tán thụ động
        
        Không năng lượng (cùng chiều), không chất mang
        
        Qua lớp lipid kép
        
        Qua được những chất không ion hoá và thân dầu
        
        Tan trong lipid
        
        Mức độ ion hoá
        
        Hệ số phân chia lipid - nước
        
        pH của môi trường
        
        Chỉ có não qua được => Thuốc t/động lên TKTW có tính thân dầu
        
        Trong môi trường nước
        
        Qua lỗ (pore)
        
        Mao mạch não, tinh hoàn: không có pore
        
        Định luật Fick: F(Flux) = (C1 - C2) x [(Diện tích x hệ số thấm)/ Bề dày môi trường thấm]
        
        Qua khoảng hở giữa các tế bào
        
        Mao mạch/TKTW, mô biểu mô: liên kết rất chặt gây hạn chế vận chuyển giữa các tế bào
      - Khuếch tán thuận lợi
        
        Không năng lượng (cùng chiều), CẦN chất mang
      - Vận chuyển chủ động
        
        CẦN năng lượng (ngược chiều), CẦN chất mang
        
        Vai trò: thu nhận, đào thải
        
        Chính yếu: họ ABC
        
        Thứ yếu: họ SLC
        
        Uni (đơn vận chuyển): 1 ion/phân tử theo 1 hướng
        
        Sym (đồng vận chuyển): nhiều ion/phân tử theo 1 hướng
        
        Anti (đối vận chuyển): trao đổi các ion/phân tử
        
        Pump: cần năng lượng, vận chuyển - trao đổi ion
        
        Nhập bào: vit B12
        
        Thực bào: thuốc kháng ung thư
        
        Ẩm bào: vit A,D
        
        Xuất bào: Acetylcholin
      - Qua da
        
        Tan trong lipid (thân dầu)
        
        Diện tích tiếp xúc
        
        Hydrat hoá lớp sừng => Tăng hấp thu
        
        Tá dược
        
        Độ dày lớp sừng
        
        Chà xát, xoa bóp da => Tăng hấp thu
        
        Tuổi: tăng => Giảm hấp thu
      - Qua đường tiêu hoá
        
        Qua niêm mạc miệng/ dưới lưỡi: KHÔNG biến đổi lần đầu ở gan
        
        Ưu điểm: Niêm mạc mỏng; Mao mạch dồi dào; Sử dụng chất phân huỷ ở gan và đường tiêu hoá; Tác động nhanh
        
        Nhược điểm: Diện tích hấp thu không lớn; Khó ngậm lâu mà không nuốt; Không sử dụng với chất mùi vị khó chịu
        
        Qua niêm mạc dạ dày (đg uống)
        
        Hạn chế: Mao mạch ít; pH acid (thuốc có tính acid dễ hấp thu trong MT acid)
        
        Qua niêm mạc ruột non (đg uống): Chuyển hoá LẦN ĐẦU qua gan
        
        Mao mạch phát triển; Diện tích rộng; Thời gian lưu lâu; Nhu động ruột phân tán thuốc
        
        Qua niêm mạc trực tràng (đg đặt): tránh được MỘT PHẦN tác động của gan
        
        Hấp thu kém hơn ruột non; Liều dùng nhỏ hơn liều uống; Dùng được thuốc có mùi, cho ng hôn mê, nôn mửa; Tác dụng tại chỗ: trĩ, viêm trực tràng; Cho tác động toàn thân => Qua gan ÍT
      - Qua đường hô hấp
        
        Hơi, lỏng, dễ bay hơi, khí dung
        
        Diện tích hấp thu lớn
        
        Liều dùng ~ liều tiêm dưới da
        
        Cho tác động toàn thân => tác động nhanh (thuốc mê)
      - Trực tiếp (đường tiêm)
        
        Tiêm dưới da (SC): Mao mạch ít => hấp thu chậm, ổn định, kéo dài; Ngọn dây TK cảm giác nhiều => đau, hoại tử, tróc da
        
        Tiêm bắp (IM): Hấp thu nhanh hơn SC; Ít đau hơn SC
        
        Tiêm tĩnh mạch (IV): Thể tích tiêm lớn, hấp thu trọn vẹn; Tác động tức thời; Liều dùng chính xác, kiểm soát
        
        Không IV: Gây kích ứng; Thân dầu; Không tan; Gây tiêu huyết
        
        Ưu điểm: Hấp thu nhanh, liều dùng < liều uống; Dùng được thuốc mùi khó chịu; Nôn mửa, hôn mê
        
        Nhược điểm: Bất tiện; Kém an toàn, đắt tiền, gây đau
      - Sinh khả dụng (Mức độ hay tỉ lệ % và vận tốc của thuốc đến vòng tuần hoàn ở thể còn tác dụng): F= (Liều hấp thu) / (Liều sử dụng) = AUCpo / AUCiv
        
        Sinh khả dụng tuyệt đối (so với đường tĩnh mạch)
        
        Cùng liều: F = AUC(po) / AUC(iv)
        
        Khác liều: F = [AUC(po) / AUC(iv)] x [Dose(iv) / Dose (po)]
        
        Tương đối (so dạng bào chế mẫu cùng liều, cùng đường): F = AUCtest(po) / AUCstandard(po)
        
        Đánh giá tương đương sinh học
        
        Bào chế
        
        Sinh học