Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Coğrafya 2.Dönem 1.Yazılı Çalışma - Coggle Diagram
Coğrafya 2.Dönem 1.Yazılı Çalışma
Sular
Türkiye'deki Sular
Türkiye'nin Denizleri
Marmara
İç denizdir.
Türkiye'deki en küçük denizdir.
11.350 km² dir.
Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını birbirinden ayırır.
İstanbul Boğazı ile Karadeniz'e, Çanakkale Boğazı ile de Ege Denizi'ne bağlanır.
Karadeniz
Yüzölçümü 496064 km² dir.
Türkiye sınırlarındaki kıyılarının toplam uzunluğu 1795 km'dir.
200 metrenin altındaki derinliklerde kükürtlü hidrojen gazı nedeniyle canlı yaşayamaz.
Türkiye'nin deniz ürünlerinin % 80'i Karadeniz'den elde edilir.
Akdeniz
Türkiye çevresindeki en büyük denizdir.
Kapladığı alan 2971000 km² dir.
Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu'na, Süveyş Kanalı ile de Hint Okyanusu'na bağlanır.
Deniz turizmi açısından oldukça büyük bir öneme sahiptir.
Ege Denizi
Türkiye ile Yunanistan arasında bulunur.
Yüzölçümü adalarla birlikte 2140000 km² dir.
Toplam 3000 tane ada bulunur.
Türkiye sınırlarındaki kıyılarının uzunluğu 2805 km'dir.
Türkiye kıyılarının uzunluk olarak 1/3 kadarını oluşturur.
Türkiye'nin Gölleri
Doğal Göller
Tektonik Göller
Tuz Gölü
Sapanca Gölü
İznik Gölü
Manyas Gölü
Burdur Gölü
Eber Gölü
Akşehir Gölü
Hazar Gölü
Kastik Göller
Salda Gölü
Karagöl Gölü
Kızören Gölü
Akgöl
Timraş Gölü
Buzul Göller
Aynalı Göl
Kilimli Göl
Karagöl
Volkanik Göller
Acıgöl
Nemrut Göl
Gölcük
Meke Tuzlası
Set Göller
Heyelan Set Gölleri
Abant Gölü
Sera Gölü
Tortum Gölü
Kıyı Set Gölleri
Küçükçekmece Gölü
Büyükçekmece Gölü
Durusu(Terkos) Gölü
Volkanik Set Gölleri
Alüvyal Set Gölleri
Karma Oluşumlu Göller
Van Gölü
Eğirdir Gölü
Beyşehir Gölü
Kovada Gölü
Yapay Göller
Keban Barajı
Adıgüzel Barajı
Hirfanlı Barajı
Atatürk Barajı
Deriner Barajı
Türkiye'nin Akarsuları
Ülkemizden doğup başka ülkelerden dökülen akarsuları
Fırat
Dicle
Aras
Kura
Çoruh
Başka ülkelerden doğup ülkemizden dökülen akarsular
Asi
Meriç
Dünya'daki Sular
Okyanuslar
Büyük(Pasifik) Okyanus
Atlas(Atlantik) Okyanusu
Hint Okyanusu
Buzullar
Denizler
Kenar Deniz
Çin Denizi
Japon Denizi
Kuzey Denizi
İç Deniz
Akdeniz
Karadeniz
Kızıldeniz
Baltık Denizi
Akarsular
Göller
Doğal Göller
Tektonik Göller
Tanganika Gölü
Malawi Gölü
Çad Gölü
Victoria Gölü
Hazar Gölü
Baykal Gölü
Aral Gölü
Lut Gölü
Karstik Göller
Prespa Gölü
İşkodra Gölü
Volkanik Göller
Crater Gölü
Nemrut Kaldera Gölü
Viti Gölü
Tikitapu Gölü
Buzul(Sirk) Gölleri
Kanada, Norveç, İsveç, Finlandiya ve İsviçre'de fazlaca bulunurlar.
Moraine Gölü
Set Göller
Volkanik Set Gölleri
Alüvyal Set Gölleri
Çamiçi Gölü
Moren Set Gölleri
Tilicho Gölü
Heyelan Set Gölleri
Attabad Gölü
Kıyı Set Gölleri
İztuzu Lagülü
Karma Yapılı Göller
Ohri Gölü
Yapay Göller
Baraj
Hoover Barajı
Gölet
Yeraltı Suları
Toprak
Tanım: Toprak: Yerkabuğunu oluşturan kayaçların ayrışması sonucu oluşan, içinde çeşitli inorganik ve organik maddeler, canlı organizmalar, hava ve su bulunan yüzeysel bir örtüdür.
Ayrışım Türleri
Fiziksel(Mekanik)Ayrışma
Yerkabuğunu oluşturan kayaçların çeşitli nedenlerden dolayı daha küçük parçalara ayrılmasıdır. Bunun temel nedeni ise günlük sıcaklık farklarıdır.
Nem oranının az olduğu bölgelerde fazla görülür.
Kimyasal Çözünme
Kayaçları oluşturan minerallerin suyun etkisiyle çözünmesine verilen isimdir.
Su ve sıcaklık önemli bir etkendir.
Sıcaklık ve nemin fazla olduğu Ekvatoral, Savan, Akdeniz ve Okyanusal iklimlerde görülür.
Biyolojik Ayrışma
Canlıların çeşitli yollarla kayaçları parçalamasıyla meydana gelir. Bitki köklerinin gelişmesi ile kayaçlara ait yarık ve çatlaklar genişler ve toprak oluşumunu başlatır.
Humus
Bitkiler ve canlı atıklarının toprağa karışması ve ayrışması sonucunda humus adı verilen bitki örtüsü oluşur.
Humus bakımından zengin topraklar tarımsal üretim açısından oldukça verimlidir.
Humus miktarı arttıkça toprağın rengi koyulaşır.
Toprağın Katmanları
Horizon
Topraktaki tabakaların her birine verilen isimdir.
A Horizonu
Bitki köklerinin ve diğer canlıların en fazla bulunduğu toprağın en üst katmanıdır.
Bitki ve hayvan artıklarının ayrışması sonucu oluşan organik madde bu katmanda bulunur.
Humus bakımından zengin olduğundan dolayı koyu renklidir ve tarımsal üretim bakımından oldukça verimlidir.
Bu horizonda bulunan tuz, kil ve kireç gibi suda çözünebilen maddeler yağmur sularıyla toprağın alt tabakalarına taşınır. Bu nedenle bu katmana yıkanma katmanı denir.
B Horizonu
A horizonunda çözünen maddelerin biriktiği katmandır. Bu nedenle B horizonuna birikim katmanı da denmektedir.
Genellikle açık renklidir.
C Horizonu
Anakaya çok az ayrışmıştır.
Anakayaya ait olan iri parçalar dağınık halde bulunur.
Toprağın henüz oluşmadığı katmandır.
D Horizonu
Ana materyalin bulunduğu katmandır.
Anakaya henüz ayrışmadığı ve çözünmeye uğramadığı için kayaçlar büyük parçalar halinde bulunur.
Toprak Oluşumunu Etkileyen Faktörler
İklim
Yağışın fazla olduğu bölgelerde nem de fazla olacağından dolayı kimyasal ayrışma daha hızlıdır.
Kimyasal ayrışma ne kadar hızlı olursa toprak da o kadar hızlı oluşur.
Zaman
Anakaya
Kayaçların özellikleri ve ayrışmaya karşı olan dirençleri toprağın oluşma hızını etkiler.
Örneğin koyu renkli ve sert bir magmatik kayaç olan bazalt üzerinde koyu renkli ve besin maddesi yönünden zengin topraklar oluşurken kalker üzerinde ise kireç yönünden zengin topraklar oluşur.
Yeryüzü Şekilleri
Eğimin fazla olduğu yerlerde ayrışan malzemenin dış kuvvetler tarafından taşınması daha kolay olduğu için toprak ince bir yapıya sahiptir.
Eğimin az olduğu yerlerde ise toprak daha kalın bir yapıya sahiptir.
Biyolojik Faktörler
Bitkilerin dal, yaprak, meyve ve kabuk gibi kısımlarının toprağa karışmasıyla topraktaki organik madde miktarı artar.
Bitki kökleri anakayanın ayrışmasını sağlar.
Toprak Çeşitleri
Zonal Topraklar
Laterit Topraklar
Kırmızı Akdeniz Toprakları
Kahverengi Orman Toprakları
Kahverengi ve Kestane Rengi Bozkır Toprakları
Podzol Topraklar
Çernezyom Topraklar
Çöl Toprakları
Tundra Toprakları
İntrazonal Topraklar
Halomorfik Topraklar
Hidromorfik Topraklar
Kalsimorfik Topraklar
Versitoller
Rendzinalar
Azonal Topraklar
Alüvyal Topraklar
Kölüvyal Topraklar
Litosoller
Regosoller
Lösler
Morenler
Türkiye'de Toprak Çeşitleri
Kahverengi Kestane Renkli Bozkır Toprakları
İç bölgelerde step bitki örtüsünün altında görülür.
Yıllık yağış miktarının oldukça az olduğu alanlarda görüldüğü için organik madde bakımından verimli değildir.
Terra-Rossa(Kırmızı Akdeniz Toprakları)
Akdeniz iklim bölgesinde kalkerler üzerinde oluşur.
Bileşiminde bulunan demir oksit bileşiği nedeniyle kırmızı renklidir.
Organik madde bakımından fakirdir.
Kireç bakımından zengindir.
Kahverengi Orman Toprakları
Kuzey Anadolu Dağları'nda ve Marmara Denizi çevresindeki dağlık alanlarda yaprak döken ağaçların olduğu ormanlarda görülür.
Humus bakımından zengin olduğundan dolayı koyu renkli olup oldukça verimlidirler.
Humus bakımından zengin olduklarından dolayı toprak koyu renkli olup oldukça verimlidir.
Podzol Topraklar
Dağların yüksek kesimlerinde iğne yapraklı ormanların altında bulunur.
Aşırı yıkanma nedeniyle humus taşınmıştır.
Besin maddeleri bakımından oldukça fakirdir.
Çernezyom(Kara Topraklar)
Kuzeydoğu Anadolu'da yer alan platolarda ormanın sona erdiği yerlerde çayırlar bulunur.
Çayırlar altında da çernezyom adı verilen topraklar bulunur.
Çernezyom, humus bakımından zengin olduğu için oldukça verimlidir.
Koyu renkli olduğu için "kara topraklar" olarak adlandırılmıştır.
Çernezyomun üstünde geniş otlakların oluşması sayesinde büyükbaş hayvancılığın gelişmesine katkı sağlamıştır.
Çorak(Tuzlu-Alkali) Topraklar
Suda çözünmüş çeşitli tuz ve karbonatların suyun buharlaşması sonucu toprak yüzeyinde birikmesi sonucu tuzlu topraklar oluşur.
Tuzcul bitkiler yetişir.
Verimi düşük topraklardır.
Vertisol Topraklar
Vertisol topraklara ülkemizede Trakya, Güney Marmara ve Muş Ovası'nda görülür.
Yumuşak kireç taşı ve killi kireç taşı üzerinde oluşan kalsimorfik topraklara ülkemizin birçok yerinde rastlanır.
Rendzina Topraklar
Yumuşak kireç taşları üzerinde oluşur.
Anadolu'nun birçok yerinde rastlanır.
Özellikle Batı Akdeniz, Ege, Güney Marmara ve Trakya'da görülür.
Tahıl üretimi için oldukça elverişlidir.
Hidromorfik Topraklar
Taban su seviyesinin yüksek olduğu sazlık ve bataklık alanlarda görülür.
Çukurova, Büyük Menderes ve Çarşamba gibi deltaların taşkına uğrayan kesimlerinde görülür.
İç bölgelerde drenajın iyi olmadığı bölgelerde de görülür.
Bu toprakların üzeri ot, saz ve kamışlarla kaplıdır.
Alüvyal Topraklar
Akarsuların taşıdığı malzemelerin delta ovalarında veya iç kesimlerdeki düzlük alanlarda birikmesiyle oluşur.
Çukurova, Çarşamba ve Bafra delta ovalarındaki birikmeye örnek olarak gösterilebilir.
Bursa ve Erzurum ovaları da iç kesimlerde birikmeye örnek olarak gösterilebilir.
Mineral bakımından oldukça zengindir.
Tarım için oldukça elverişlidir.
Regosol Topraklar
Özellikle volkanik arazilerde akarsuların taşıdığı kum depoları üzerinde oluşur.
Bu topraklar kumlu ve yumuşaktır.
Patates ve soğan tarımı açısından oldukça elverişlidir.
Bitki
Yeryüzünde Bitki
Bitki Formasyonları
Ağaç Formasyonu
Ekvatoral Yağmur Ormanları
Sıcaklık ve nemin oldukça yüksek olduğu Ekvatoral iklim bölgesinde yetişir.
Yeşilliğini dört mevsim korur.
Uzun boylu be geniş yapraklık ağaçlardır.
Boyları 50-60 metreyi bulur.
Her mevsim yüksek sıcaklık ve nemden dolayı yapraklarını dökmezler.
Zengin bitki çeşitliliğine sahiptir.
10° kuzey ve güney paralelleri arasında bulunurlar.
Muson Ormanları
Muson iklim bölgesinde görülür.
Kışın yaprak döken geniş yapraklı ağaçlardan oluşur.
Sık ve gür olmaları yönünden tropikal ormanlara benzemektedir. ama türce daha fakirdir.
Teak(tik) adı verilen ağaçlardan oluşurlar.
Daha çok Güney ve Güneydoğu Asya'da görülür.
Karışık Yapraklı Ormanlar
Orta Kuşak'taki ılıman okyanusal iklim bölgesinin doğal bitki örtüsüdür.
Yıllık yağış miktarının 1000 ml nin üzerindeki ve dört mevsim yağış alan yerlerde görülür.
Kışın yaprağını döken geniş yapraklı ağaçlarla yükselti ve karasallığa bağlı olarak ortaya çıkan iğne yapraklı ağaçlardan oluşur.
İğne Yapraklı Ormanlar
Sert-karasal iklim bölgesinde görülür.
Soğuğa dayanıklı ağaçlardan oluşur.
Yapraklarını dökmezler.
50°- 60° enlemleri arasında görülür.
Tayga ya da boreal ormanları da denir.
İğne yapraklı olmalarının sebebi soğuğa karşı adaptasyon geliştirmeleridir.
En yaygın görülen ağaç türleri göknar, ladin ve sarıçamdır.
Çalı Formasyonu
Maki
Bodur ağaç ve çalılardan oluşur.
Akdeniz iklimin bitki örtüsüdür.
Kışların ılık ve kısa olması daima yeşil kalan, yapraklarını dökmeyen bitkilerin ortaya çıkmasına katkı sağlamıştır.
Garig(Frigana)
Makilerin tahrip edilmesiyle ortaya çıkar.
Kısa boylu, seyrek çalı topluluğudur.
Kurakçıl özelliğe sahiptirler.
Psödomaki
Orta kuşağın nemli iklim bölgelerinde yaprak döken ormanların tahrip edilmesi sonucu ortaya çıkan ve genellikle kışın yapraklarını döken çalılara denir.
Kışın yaprağını döken
Kızılcık
Böğürtlen
Yabani elma
Yabani erik
Üvez
Fındık
Ot Formasyonu
Savan
Bozkır(Step)
Çayır
Tundra
Çöl Formasyonu
Türkiye'de Bitki