Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BLOOD, ภาวะโลหิตจางที่เกิดจากการสูญเสียเลือดอย่างเฉียบพลัน…

- - - - อาการแสดง
        
        อ่อนเพลีย ผิวเย็น ความดันต่ำ ชีพจรเต้นเร็ว Hb&Hct ลดลง
        
        Hypovolemia, Hypoxemia
      - การรักษา
        
        ค้นหาแหล่งหรืออวัยวะที่เป็นต้นเหตุ พร้อม รีบรักษาแก้ไขและทดแทนเลือดที่สูญเสียไปทันทีโดยการให้เลือด (Blood transfusion) หรือให้ธาตุเหล็กเสริม
        ควรหลีกเลี่ยงการให้ Whole blood ควรให้เป็น Pack red cell
    - - การรักษา
        
        ให้เลือดเฉพาะในกรณีที่มีอาการรุนแรง
  - - - มักเกิดจากการได้รับยาต้านการเจริญเติบโตของเซลล์เนื้องอก, สารเคมี, การติดเชื้อ หรือ ความผิดปกติที่เกิดมาตั้งแต่กำเนิด Fanconi's anemia
      - การตรวจ
        
        การตรวจไขกระดูกจะพบ hypocellular bone marrow และมีเซลล์เม็ดเลือดทุกชนิดลดลง โดยไม่พบเซลล์ผิดปกติอื่นและไม่พบพังผืด
      - อาการ
        
        อาการเหนื่อยล้า ใจสั่น และหายใจลำบากเมื่อออกแรง
        
        ผู้ป่วยที่มี Granulocytopenia มักจะมีการติดเชื้อที่ผิวหนังและเนื้อเยื่อ
        
        ผู้ป่วยที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ อาจจะมีเลือดตามผิวหนัง ตามเยื่อบุจมูก เหงือก ช่องคลอด และทวารหนัก
      - การรักษา
        
        แบบประคับประคอง
        
        การให้เลือด เช่น pack red cell
        
        การรับเกล็ดเลือด
        
        ควรได้รับเลือดที่กรองเม็ดเลือดขาว เพื่อป้องกัน alloimmunization
        
        การป้องกันและรักษาโรคติดเชื้อรักษา เช่น อาหารสุก สะอาด หลีกเลี่ยงอาหารหมักดอง
        
        แบบเฉพาะ
        
        เปลี่ยนถ่ายไขกระดูก (Bone marrow transplantation, BMT) หรือ วิธีการกดภูมิต้านทาน (Immunosupressive therapy)
      - การพยาบาล
        
        ป้องกันและติดตามอาการแสดงของการติดเชื้อ
        
        จัดเตียงให้ผู้ป่วยนอนในห้องแยกเฉพาะ, จัดให้มีอุปกรณ์เครื่องใช้ต่างๆ สำหรับผู้ป่วยโดยเฉพาะ โดยแยกจากผู้ป่วยอื่น ๆ
        
        หลีกเลี่ยงการรับประทานเนื้อสัตว์สุก ๆ ดิบ ๆ รับประทานผักหรือผลไม้สด โดยเฉพาะผลไม้เปลือกบาง เนื่องจากมีแบคทีเรียปนเปื้อน
        
        แนะนำผู้ป่วยและญาติให้ทำความสะอาดปากฟันโดยใช้แปรงที่มีขน อ่อนนุ่ม หลีกเลี่ยงการใช้ไหมขัดฟัน เพื่อป้องการมีเลือดออก
    - - อาการ
        
        อ่อนล้า เหนื่อยง่าย หายใจเร็ว เมื่อทำกิจกรรมที่หนักขึ้น
        
        รุนแรง: สังเกตพบ เล็บเปราะหักง่าย เล็บโค้งงอนเป็นรูปช้อน (Spoon shape), ลิ้นเลี่ยน
        
        เม็ดเลือดแดงติดสีน้อย มีขนาดเล็ก
      - การรักษา
        
        ให้ธาตุเหล็กทดแทน ส่วนใหญ่ให้เป็นยารับประทานซึ่งอยู่ในรูปของ Ferrous sulfate แนะนำให้รับประทานหลังอาหาร พร้อมกับดื่มน้ำส้มหรือวิตามินซี เพื่อยานั้นถูกดูดซึมดี
      - การพยาบาล
        
        ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กผสมอยู่ เช่น เนื้อสัตว์ ไข่แคง เครื่องในสัตว์ ผักใบเขียว
    - - เป็นภาวะโลหิตจางที่เกิดจากความผิดปกติของการสังเคราะห์ DNA เมื่อทำ Blood smear พบว่า เม็ดเลือดแดงมีขนาดใหญ่ และมี นิวเคลียสหลายอัน
      - อาการ
        
        มีภาวะซีด ร่วมกับการสูญเสียการรับความรู้สึกเกี่ยวกับการเคลื่อนไหวและการสั่นสะเทือน ชาปลายมือปลายเท้า และมีอาการทางสมอง หงุดหงิด อ่อนเพลีย สับสน ความจำเสื่อม อารมณ์แปรปรวน
      - การวินิจฉัยโรค
        
        การทดสอบ Schilling test ได้ผลบวก
      - การรักษา
        
        ให้วิตามิน B12 ฉีดเข้าหลอดเลือดเดือนละครั้ง
      - การพยาบาล
        
        แนะนำอาหารที่มีวิตามินบี 12 สูง ได้แก่ ตับ ไต หอย และอาหาร หมักดองของไทย เช่น น้ำปลา น้ำบูดู ปลาร้า ไตปลา หอยแดง ปลาทะเล
        
        ไม่ควรประคบความร้อนหรือความเย็นบริเวณมือและเท้าของผู้ป่วย หากผู้ป่วยมีอาการชา
    - - ตรวจเม็ดเลือดแดงพบ Megaloblastic and Macrocytic ไม่มีอาการผิดปกติของระบบประสาท ส่วนใหญ่เกิดจากการรับประทานได้ไม่เพียงพอ โคยเฉพาะผู้ป่วยที่ติดสุราเรื้อรัง
      - การวินิจฉัยโรค
        
        ระดับโฟเลทในเลือด ต่ำกว่า 4 นาโนกรัม
        
        Schilling test ปกติ
      - การรักษา
        
        ให้รับประทาน กรดโฟลิกทดแทน วันละ 1 มิลลิกรัม นาน 3 เดือน
      - การพยาบาล
        
        แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีกรดโฟลิกสูง ได้แก่ เนื้อสัตว์ ไข่ กระหล่ำปลี บรอคโคลี่
        
        หลีกเลี่ยงวิธีการปรุงอาหารด้วยการต้ม นึ่ง เนื่องจากกรดโฟลิกจะสูญเสีย เพราะใช้ความร้อนในการปรุงอาหารที่นานเกินไป
    - - ภาวะที่เม็ดเลือดแดงเพิ่มขึ้นเพียงอย่างเดียว หรืออาจเพิ่มขึ้นทั้งปริมาณเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด หรือ ภาวะที่เม็ดเลือดแดงไม่ได้เพิ่มขึ้น แต่ปริมาณน้ำเลือด (Plasma) ลดลง
      - ชนิด
        
        โลหิตข้นเทียม (Relative polycythemia)
        
        เกิดจากสูญเสียน้ำ ปริมาณเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือดไม่ได้เพิ่มขึ้นอย่างแท้จริง
        
        โลหิตข้นแท้ ( True polycythemia)
        
        โลหิตข้นชนิดปฐมภูมิ ( Polycythemia ruba vera)
        
        เกิดจากความ ผิดปกติของเซลล์ต้นกำเนิดในไขกระดูก
        
        โลหิตข้นชนิดทุติยภูมิ
        
        เกิดขึ้นหลังจากที่เป็นโรคอื่น เช่น โรคไตบวมน้ำ มะเร็งรังไข่ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
      - พยาธิสภาพ
        
        เมื่อเกิดภาวะเลือดข้น เลือดจะหนืด ไหลเวียนได้ช้า เกิดการรวมกันของ Thrombus บริเวณผนังของหลอดเลือด เกิดลิ่มเลือด (emboli) ขึ้นในกระแสโลหิต
      - การวินิจฉัยโรค
        
        ม้ามโต, ผิวหนังมีสีแดง, เลือดออกง่าย มีจุดจ้ำเลือด
        
        มีปริมาณเม็ดเลือดแดงเพิ่มมากขึ้น ระดับฮี มาโตคริทสูงกว่า 53%
      - การรักษา
        
        ลดจำนวนเม็ดเลือดแดงโดยการเจาะเลือดออก ทำ Phlebotomy or Venesection
      - การพยาบาล
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำเข้าสู่ร่างกายอย่างเพียงพอ เพื่อลดภาวะเลือดหนืด
        
        ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับการเจาะเลือดออก (Phlebotomy) ตามแผนการรักษา
        
        สังเกต จุดเลือดออกตามผิวหนัง
        
        ระมัดระวังการเกิดอุบัติเหตุ เพราะจะทำให้เลือดออกหยุดยาก
  - - - เป็นความผิดปกติของเอนไซม์ ซึ่งถ่ายทอดทางพันธุกรรมผ่าน โครโมโซมเพศ X (X- linked inherited disorder) ทำให้มีการแตกสลายของเม็ดเลือดแดง
      - พยาธิสภาพ
        
        เอนไซม์ G6PD มีหน้าที่เป็น Antioxidant ในเซลล์เม็ดเลือดแดง เมื่อขาดเอนไซม์พร้อมกับร่างกายเผชิญกับสารต่าง ๆ ที่เป็นตัวกระตุ้น เกิดปฏิกิริยา Oxidation ในเซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์จะถูกทำลายหรือแตกก่อนกำหนด ส่งผลให้ฮีโมโกลบินเข้าสู่กระแสเลือดเป็นจำนวนมาก
      - การรักษา
        
        ให้ Folic acid and Iron ทดแทนมีประโยชน์และให้ผลดี สำหรับผู้ป่วยที่มีภาวะเม็ดเลือดแดงแตก
      - การพยาบาล
        
        ติดตามประเมินภาวะโลหิตจาง เช่น อาการซีด
        
        ติดตามประเมินอาการแสดงของภาวะเม็ดเลือด แดงแตกก่อนกำหนด เช่น อาการดีซ่าน ปัสสาวะสีน้ำปลาหรือสีโค้ก
        
        แนะนำให้ผู้ป่วยหลีกเลี่ยงปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดการแตกของ เม็ดเลือดแดงก่อนกำหนด เช่น การใช้ยา การใช้ลูกเหม็น การรับประทานถั่วปากอ้า ถั่วแขก และ Fava beans
    - - เป็นกลุ่มความผิดปกติทางพันธุกรรมโดยยืนที่ทำหน้าที่สร้างสายฮีโมโกลบินมีการเปลี่ยนแปลง ทำให้สายโกลบินมีจำนวนลดลงหรือขาดหายไป
      - ผลิตเม็ดเลือดแดงมีปริมาณลดลง และมีภาวะโลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตกเรื้อรัง
      - อาการ
        
        ซีด, เจริญเติบโตช้าตัวเล็ก, เหนื่อยง่าย, ใบหน้ามีลักษณะเฉพาะ คือ สันจมูกแบน หน้าผากโหนกชัน กระดูกแก้มและขากรรไกรกว้างใหญ่ ฟันเหยิน ลูกตาอยู่ห่างมากกว่าคนปกติ
      - การรักษา
        
        การให้เลือด แต่ถ้าให้เลือดบ่อย ๆ จะเกิดภาวะธาตุเหล็กเกิน ซึ่งแก้ไขโดยให้ยาขับเหล็กออกไป คือ Deferoxamin
        
        บางรายต้องทำผ่าตัดม้ามออกไปเพื่อลดการทำลายเม็ดเลือดแดง
        
        การรักษาโดยการเปลี่ยนถ่ายไขกระดูก จะพิจารณาทำในผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจางอย่างรุนแรง โดยเฉพาะ Thalassemia major และเป็นเด็กอายุน้อยกว่า 5 ปี
      - การพยาบาล
        
        ห้ามรับประทานยาบำรุงเลือดที่มีธาตุเหล็กทุกชนิด
        
        หลีกเลี่ยงอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น เลือดหมู เลือดไก่ เครื่องในสัตว์
        
        ไม่ปล่อยให้มีไขมันสูง เพราะทำให้เม็ดเลือดแดงแตกตัวเร็วกว่าปกติ
        
        รับประทานยา Folic acid วันละเม็ด
        
        รับประทานอาหารพวกโปรตีน และอาหารที่มีกรดโฟลิกสูง เช่น ผักใบ เขียว ไข่ นม หรือนมถั่วเหลือง เพื่อช่วยในการสร้างเม็ดเลือดแดง
- - - - ภาวะเลือดออกในข้อ ปวด และบวม หรือ ความรู้สึกตึงๆ ในข้อ การเคลื่อนไหวของข้อลดลง
    - - APTT ยาวกว่าปกติ แต่มี PT ปกติ
    - - ฮีโมฟีเลีย เอ : cryoprecipitate Fibrinogen
      - ฮีโมฟีเลีย บี FFP prophylactic therapy
    - - ประคบเย็น, ร้อน บรรเทาอาการปวด
      - ป้องกันอุบัติเหตุ
      - การบริหารข้อ
  - - - Petechine, Purpura, Ecchymoses, เลือดออกตามไรฟัน, เลือดกำเดา
    - - ซักประวัติ, ตรวจร่างกาย, ตรวจเลือด (plt, ไขกระดูก)
    - - มีสาเหตุมาจากการใช้ยาบางชนิดให้งด Prednisolone, Patelet, ยากระตุ้นการสร้างเกล็ดเลือด
    - - ป้องกันอุบัติเหตุ, เลือดออกตามไรฟัน
      - ให้การพยาบาลด้วยความนุ่มีนวล ฉีดยาอย่างถูกวิธี
  - - - Underlying disease, Multiple organ failure, มีอาการเลือดออกผิดปกติ, Petechiae, Purpura, Ecchymoses
    - - Screening PTT, PT, TT นานกว่าปกติ, มี Fibrin degradation product (FDP) เกิดขึ้น
    - - รักษาโรคหรือการบาดเจ็บที่เป็นต้นเหตุ
      - การให้ Heparin
      - factor เช่น Fresh frozen plasma, platelet, cryoprecipitate, and fresh whole blood
    - - ป้องกันอุบัติเหตุ
      - ให้การพยาบาลด้วยความนุ่มนวล
- - - - เกิดจากเซลล์มะเร็งที่มีคุณสมบัติเฉพาะตัว คือ Reed-Sternberg cells
    - - อ่อนล้า อ่อนเพลีย มีไข้โดยไม่รู้สาเหตุ มีไข้โดยไม่รู้สาเหตุ มีเหงื่อออกตอนกลางคืน ตรวจร่างกายจะพบ ต่อมน้ำเหลืองโต แต่กดไม่เจ็บ อาจพบตับ ม้ามโต
    - - เคมีบำบัด
        
        เป็นวิธีหลักในการรักษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง ยาที่ให้จะไปออกฤทธิ์ทำลาย เซลล์มะเร็งโดยไปรบกวนการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง วิธีนี้สามารถใช้รักษาได้ในทุกระยะของโรค
      - การฉายรังสี
        
        ฉายไปที่ต่อมน้ำเหลืองต่อมนั้นเลยไม่กระทบอวัยวะข้างๆ หลังฉายผิวหนังบริเวณฉายแสงแดง คล้ำ แห้ง เป็นขุย หรืออาจมีอาการคันได้และหากได้รับการ ดูแลไม่ถูกต้องจะแตกเป็นแผลได้และห้ามอาบน้ำอุ่น
      - Stem cell transplantation
        
        การปลูกเซลล์ต้นกำเนิดโดยเซลล์ของผู้ป่วยเอง (Autologous stem cell transplant)
        
        การปลูกถ่าย เซลล์ต้นกำเนิดโดยเซลล์ของผู้บริจาค (Allogenic stem cell transplant)
  - - - Non-Hodgkin's Lymphoma (NHL) มีลักษณะเซลล์แบบ Diffuse B-cell Lymphoma (DLCL)
    - - การติดเชื้อโรค, ภูมิต้านทานต่ำ, การสัมผัสสารก่อมะเร็ง
    - - Indolent NHL การดำเนินโรคช้า มีการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งค่อนข้างช้า
      - Aggressive NHL รุนแรง มีอัตราการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งเร็ว ถ้าไม่ได้รับการรักษา ผู้ป่วยอาจเสียชีวิตได้ภายใน 6 เดือน - 12 ปี แต่มีข้อดี คือ ถ้าหากรักษาได้อย่างทันท่วงทีโอกาสที่จะหายขาดสูง
      - Highly-aggressive NHL จะมีการดำเนินโรคเร็วและรุนแรง มักจะกระจายไปสมองและไขสันหลัง รวมถึงไขกระดูกด้วย เซลล์มะเร็งจะตอบสนองต่อเคมีบาบัดอย่างรวคเร็ว จนอาจเกิดภาวะ tumor lysis syndrome ได้
    - - อาการเริ่มแรกที่พบ คือ ต่อมน้ำเหลืองโตบริเวณคอ รักแร้ ขาหนีบ กดไม่เจ็บ มีไข้ขึ้นสูง ประมาณ 2 - 3 วัน เหงื่อออกตอนกลางคืน
    - - การผ่าตัด จะสามารถบำบัดโรคผู้ป่วยได้ถ้าเกิดขึ้นกับต่อมน้ำเหลืองเพียงแห่งเดียว และสามารถค้นพบความผิดปกตินั้นตั้งแต่ระยะแรก ๆ
      - 2.รังสีรักษา มักได้ผลในรายที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองระยะแรก ๆ มักทำในรายที่เป็นเฉพาะที่มากกว่าในรายที่มีการกระจายไปทั่ว
      - เคมีรักษา (เคมีบำบัด) เป็นการนำยาต้านโรคมะเร็งไปทำลายหรือควบคุมเซลล์มะเร็ง
- - - - พยาธิสภาพ
        
        เซลล์มะเร็งทำให้เกิดความผิดปกติของ Lymphoid stem cell สร้างเซลล์ตัวอ่อนจำนวนมาก และมีการสะสมอยู่ในไขกระดูก
      - อาการแสดง
        
        โลหิตจาง, เลือดออกง่ายหยุดยาก, ต่อมน้ำเหลืองโตผิดปกติ (Lymphadenopathy), Blood smear จะพบ Lymphoblasts
    - - พยาธิสภาพ
        
        AML เป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดที่เซลล์มะเร็งทำให้เกิดความผิดปกติของ Myeloid stem cell, พบเซลล์ตัวอ่อน Myeloblasts จำนวนมากใน ไขกระดูก
      - อาการ
        
        ซีด, ไข้ (เป็นอาการสำคัญที่นำผู้ป่วยมาโรงพยาบาล สาเหตุเกิดจากการติด เชื้อ โดยเฉพาะคนที่มี ANC ต่ำ), เลือดออกง่ายสาเหตุจากเกล็ดเลือดต่ำ พบผิวหนังแขนขาเป็น petechiae, Macroglossia
    - - พยาธิสภาพ
        
        เซลล์ Lymphocytes ที่ผิดปกติจะเริ่มต้นที่ต่อมน้ำเหลืองและกระจายไปอวัยวะเนื้อเยื่อน้ำเหลืองอื่น เช่น ม้าม, เมื่อทำ Blood smear และตรวจไขกระดูกพบ จำนวน Lymphocytes เพิ่มมากขึ้น
      - อาการ
        
        อ่อนเพลีย อ่อนล้า มีผื่นคันที่ผิวหนัง ต่อมน้ำเหลืองและม้ามโต จำนวนเม็ดเลือดขาวสูงตั้งแต่ 20,000- 100,000 /mm3 ทำให้ เลือดข้นและมีความหนืด
    - - พยาธิสภาพ
        
        เมื่อเซลล์ต้นกำเนิดมีความผิดปกติ ส่งผลให้มีการสร้างเม็ดเลือดขาวชนิด Granulocytes เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว, Blood smear จะพบเม็ดเลือดเลือดขาวชนิด Granulocytes ทั้งที่เป็น Blast cell และ Mature cell
      - อาการ
        
        อ่อนเพลีย อ่อนล้า เบื่ออาหาร น้ำหนักลด และม้ามโต ภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยโรค CML คือ เลือดออกง่ายหยุดยาก การติดเชื้อ การอักเสบของเยื่อบุช่องปากจากการได้รับยาเคมีบำบัด