Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
พยาธิสรีรวิทยาของระบบหายใจ - Coggle Diagram
พยาธิสรีรวิทยาของระบบหายใจ
โรคของระบบหายใจที่สำคัญ
-ภาวะแทรกซ้อนของโรคหอบหืด
ภาวะปอดแฟบ
ปอดอักเสบ
ภาวะหายใจลัมเหลว
หลอดลมอักเสบเรื้อรังและ emphysema
Status asthmaticus คือคาวะที่หลอดลมหดเกร็งรุนแรงถาวร ถ้าไม่รักษาอาจเกิดภาวะหัวใจซีกขวาลัมเหลวได้
-หลอดลมอักเสบเฉียบพลัน ( Acute bronchitis)
เป็นการอักเสบของเยื่อ มูกบุของ trachea หรือ bronchus พบบ่อยในคนทุกเพศทุกวัย ส่วนใหญ่มักหายได้เองและไม่มีภาวะแทรกซ่อน เกิดจากสาเหตุ
การติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน ได้แก่ หวัด ไข้หวัดใหญ่
จากสิ่งระคายเคือง ที่พบบ่อยคือการสูบบุหรี่ ฝุ่นควัน ไอเสียรถยนต์ สารเคมี รวมทั้งการระคาย เคืองจากน้ำย่อยในผู้ที่เป็นโรคกรดไหลย้อน
-ภาวะหอบหืด (asthma)
เป็นโรคการอุดกั้นในทอทางเดินหายใจชนิดที่สามารถกลับคืนสูภาวะปกติได้ พบในคนทุกเพศทุกวัย สาเหตุแบ่งออกเป็น
Extrinsic asthma เกิดจากการแพ้สารภายนอก เช่น เกสรดอกไม้ ฝุ่น ละออง ตัวไรในฝุ่น เศษขุย ผิวหนัง ขนสตร์ ยา อาหารจำพวกนม ไข่ กุ้ง เหล็กในของต่อ ผึ้ง
Intrinsic asthma เกิดจากสาเหตุกายในร่างกาย เช่น การติดเชื้อทาง เดินหายใจทำให้เกิดการ ระคายเคืองจนเกิดหลอดลมหดเกร็ง การออกกำลังกายมากเกินไป ได้ รับยาแอสไพลิน มีอารมณ์ตึงเครียด
-ภาวะปอดบวมน้ำ (Pulmonary edema)
คือ ภาวะที่มีสารน้ำรั่วจาก pulmonary capillary เข้ามาใน space มากผิดปกติ จนเกินความสามารถของระบบไหลเวียนน้ำเหลืองที่จะดูดซึมกลับ จนมีสารน้ำรั่วเข้าไปในถุงลมได้
สาเหตุ
การเสียสมดุลของ Starling force ของหลอดเลือดฝอย
มีการทำลาย alveolar-capillary membrane ทำให้ capillary permeability เพิ่มขึ้น พบในภาวะ 02 toxicity การได้รับสารพิษหรือติดเชื้อในปอดโดยตรงหรือมาจากกระแสเลือด
อาการและอาการแสดง
ㆍWheezing ㆍ Paroxysmal Nocturnal Dyspnea (PND)
อาการหรือความผิดปกติของระบบหายใจที่พบบ่อย ได้แก่
3.ภาวะหายใจลำบาก(Dyspnea)
มีการกระตุ้นตัวรับในปอด ซึ่งมีตัวรับในปอดมี 3 ชนิดได้แก่
1.2 สารที่ระคายเคืองกระตุ้น Irritant receptor ใต้เยื่อบุทางเดินหายใจ ทำให้หายใจเร็ว และเกิดหลอดลมหดตัว พบในโรคหืด
1.3 เมื่อมีการขยายของหลอดเลือดฝอยที่ปอดจาก หลอดเลือดอุดตัน อักเสบ การมีเลือดคั่งที่ปอด กระตุ้น juxtapulmonary capillary receptor ทำให้หายใจเร็วตื้น spnea)
1.1 การหดเกร็งหรือการอุดกั้นของทางเดินหายใจ กระตุ้น stretch receptor ในกล้ามเนื้อเรียบของหลอดลมและถุงลม หายใจลำบาก พบใน โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD), โรคหืด(asthma)ปอดฮักเสบ (pneumonitis) ปอดมีฝั่งพืต (lung fibrosis)
มีการกระตุ้นการทำงานของกล้ามเนื้อช่วยหายใจให้ทำงานมากขึ้น
เป็นอาการหายใจที่ใช้กล้ามเนื้อช่วยในการหายใจหรือเป็นการหายใจที่ ทำให้เกิดความรู้สึกว่าหายใจ ไม่พอ รู้สึกเหนื่อย แน่น หายใจไม่เต็มอิ่ม กลไกของเกิดภาวะหายใจ ลำบาก
มีการกระตุ้นศูนย์ควบคุมการหายใจ จากภาวะพร่องออกซิเจนหรือมี ภาวะคาร์บอนไดออกไซด์คั่งพบ ในภาวะโลหิตจางทำให้ออกซิเจนในเลือดแดงต่ำลง หรือพบในผู้ที่มี ความเครียด วิตกกังวล
2.ความผิดปกติของรูปแบบการหายใจ
ㆍ Dyspnea หมายถึงการหายใจลำบาก
ㆍ Hyperpnea หมายถึงการหายใจเร็วและลึกกว่าปกติ
ㆍ Kussmaul breathing ลั่กษณะการหายใจหอบลืก หายใจลำบากแบบ air hunger มักพบใน ผู้ป่วยเลือดเป็นกรดจากเบาหวาน (Diabetic ketoacidosis)
ㆍ Tachypnea หมายถึงการหายใจเร็วกว่าปกติ
ㆍ Cheyne-Stokes breathing การหายใจตื้นแล้วลึกขึ้นเรื่อยๆแล้วกับมา ตื้นใหม่ และมีช่วงที่หยุด หายใจประมาณ 15-120 วินาที
ㆍApnea หมายถึงการหยุดหายใจ
4.ภาวะการผันแปรการระบายอากาศแบ่งออกเป็น
4.2 การระบายอากาศมาก (Hyperventilation) คือ ภาวะที่มีการหายใจ หอบลึกทำให้การระบายก๊าซ C02ที่ถุงลมมากกว่าปกติ
4.1 การระบายอากาศน้อย (Hypoventilation) หมายถึง ภาวะที่มีการ ระบายอากาศของถุงลม
ปอดน้อยกว่าปกติ
อาการไอ (cough)
เป็นกลไกสำคัญที่ร่างกายใช้ในการขับเสมหะหรือสิ่งแปลกปลอมออก จากทางเดินหายใจส่วนต้น มักเกิดจากการระคายเคืองจากสารระคาย เคือง เช่น ควันบุหรี่ ฝุ่นละออง หมอกคว้น ก๊าซต่างๆ ลักษณะการไอสามารถช่วยในการจำแนกโรค
5.ภาวะพร่องออกซิเจนแบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ
Hypoxia คือภาวะที่เซลล์หรือเนื้อเยื่อของร่างกายได้รับออกซิเจนไม่ เพียงพอ
Hypoxemia เป็นภาวะพร่องออกซิเจนในกระแสเลือด
การผันแปรการกำซาบ (Alteration in perfusion) หมายถึง การ เปลี่ยนแปลงของการไหลเวียนเลือดไปยังเนื้อเยื่อต่างๆ ของ ร่างกายเพื่อส่ง 02และ สารอาหารเข้าสู่เซลล์และรับ C02 และของเสียออกจากเซลล์
การผันแปรของการซึมซ่าน (Alteration in diffusion) แบ่งออกเป็น
3.1 การซึมซ่านที่ปอดลดลง
หมายถึงความผิดปกติที่ทำให้การซึมซ่านก๊าซออกซิเจนและ คาร์บอนไดออกไซด์ผ่านผนังกั้นระหว่าง ถุงลมและ pulmonary capillary ลดลง
3.2 การซึมซ่านที่เนื้อเยื่อภายในอวัยวะของร่างกายลดลง
การซึมซ่านที่เนื้อเยื่อของร่างกายอาศัยการกำซาบที่เนื้อเยื่อ (tissue perfusion) ซึ่งขึ้นอยู่กับการ ทำงานของการไหลเวียนของระบบหลอดเลือดฝอยเพื่อการแลกเปลี่ยน ก๊าซและสารอาหารปัจจัยทำให้การซึมซ่าน ที่เนื้อเยื่อลดลง
การผันแปรการระบายอากาศ (Alteration in ventilation)
การผันแปรการหายใจระดับเซลล์ (Alteration in oxygen consumption ; V02) เกิดจาก 3 สาเหตุ
การจ่ายออกชิจนให้เซลล์ลดลง เนื่องจากปริมาณเลือดส่งออกจาก หัวใจปกติแต่มีความผิดปกติ ของการไหลเวียนเลือดจุลภาคหรือเกิดจากการไหลเวียนเลือดทั่วร่าง ลดลง จาก ภาวะ shock ทุกซนิด
ไมโตคอนเตรียทำงานผิดปกติ (Mitochondrial malfunction) เนื่องจากได้รับสารพิษจาก ไซยาไนด์ ซึ่งไปขัดขวางการทำงานของ cytochrome oxidase
ความต้องการออกซิเจนเพิ่มสูงขึ้น เมื่อมีภาวะโลหิตเป็นพิษ(sepsis) ภาวะมีไข้