POLITYKA ZAGRANICZNA - UMOWY DOTYCZĄCE WOLNEGO MIASTA GDAŃSK
KONFERENCJA PARYSKA
KONWENCJA TA :
Pomiędzy Rządem Polskim a Wolnem Miastem Gdańskiem zawarta zostanie konwencja: w ułożeniu jej brzmienia zobowiązują się pośredniczyć Główne Mocarstwa sprzymierzone i stowarzyszone; otrzyma ona moc obowiązującą jednocześnie z ukonstytuowaniem się Wolnego Miasta Gdańska;
1. włączy Wolne Miasto Gdańsk do obszaru objętego polską granicą celną i zapewni ustanowienie w porcie strefy wolnej
09.11.1920
2. zapewni Polsce bez żadnych zastrzeżeń swobodne używanie i korzystanie z dróg wodnych, doków, basenów, nabrzeży i innych budowli na terytorium Wolnego Miasta, koniecznych dla wwozu i wywozu z Polski
3. zapewni Polsce nadzór i zarząd Wisły i całej sieci kolejowej w granicach Wolnego Miasta, z wyjątkiem tramwajów i innych kolei, służących głównie potrzebom Wolnego Miasta, jako też nadzór i zarząd komunikacji pocztowych, telegraficznych i telefonicznych między Polską i portem gdańskim
4. zapewni Polsce prawo rozwijania i ulepszania dróg wodnych, doków, basenów, nabrzeży, dróg żelaznych i innych budowli i środków komunikacji wyżej wzmiankowanych oraz prawo wydzierżawiania lub nabywania w tym celu na odpowiednich warunkach koniecznych terenów i wszelkiej własności
5. zapewni, iż żadne różnice nie będą czynione w Wolnem Mieście Gdańsku na niekorzyść obywateli polskich i innych osób polskiego pochodzenia lub mówiących po polsku
6. zapewni prowadzenie spraw zagranicznych Wolnego Miasta Gdańska oraz, ochronę jego obywateli zagranicą przez Rząd polski.
Obszar Gdańska, Oliwy i Sopotu oraz pobliskich gmin ustanowiono Wolnym Miastem związanym unią celną z Polską. Niemieckie obszary kolonialne podzielono między zwycięzców i przekazano pod opiekę Ligi Narodów. Ogłoszono swobodę komunikacji przez Kanał Kiloński dla statków handlowych i pasażerskich oraz okrętów wojennych państw nie będących w konflikcie z Niemcami.
UMOWA WARSZAWSKA
Sto lat temu, 24 października 1921 r. na Zamku Królewskim w Warszawie Leon Pluciński, komisarz generalny RP w Gdańsku, i Julius Jewelowski, senator Wolnego Miasta Gdańska, podpisali umowę mającą na celu wykonanie i uzupełnienie zawartej w Paryżu 9 listopada 1920 r. konwencji polsko-gdańskiej.
Realne przełożenie umowy na życie
Na granicy polsko-gdańskiej zaczęto zwijać polskie urzędy celne
Nadzór nad gdańskimi urzędami celnymi i Landeszollamt podjęli polscy inspektorzy celni w ramach Inspektoratu Celnego dla Wolnego Miasta Gdańska.
W porcie i na granicy z Prusami Wschodnimi celników gdańskich mieli nadzorować polscy inspektorowie celni. Na granicy z Polską kontrolę paszportową, dewizową i akcyzową sprawowała straż celna Grenzwache.
powołano Radę Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku, która składała się z pięcioosobowych delegacji obu stron. Prezydentem Rady był wybrany przez Ligę Narodów obywatel Szwajcarii.
Rada od 1 czerwca 1921 r. zarządzała portem gdańskim od Nowego Portu do śluzy w Przegalinie oraz nadzorowała Dolną Wisłę i Nogat z kanałami.