Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

หน่วยที่ 7 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของระบบหวัใจและหลอดเลือด -…

- - - - 1 การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมชีวิตเพื่อควบคุมและป้องกันโรคความดันโลหิตสูง
        
        การลดน้าหนักในผู้ที่มีน้าหนักเกินหรืออ้วน BMI 18.5 – 22.9 กก./ตร.ม
        
        งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และงดการสูบบุหรี่
        
        การจากัดปริมาณเกลือและโซเดียมในอาหาร ไม่เกินวันละ 2 กรัม
        
        การออกกาลังกายอย่างสม่ำเสมอ
      - ยาลดความดันโลหิตที่สาคัญ
        
        ยาขับปัสสาวะ (Diuretics) ปริมาณของความดันโลหิตที่ยาขับปัสสาวะในขนาดปกติสามารถลงได้ประมาณ 10-15 % ของ Systolic และ 10% ของ Diastolic
        
        Vasodilator drugs ยาขยายเส้นเลือดมีผลทำให้ เช่น Hydralazine, Minoxidil, Prazosin
        
        Adrenergic inhibitors or sympatholytic agents ยาต้านอะดรีเนอร์จิค
        
        Calcium channel blocking agents การทำให้หลอด เลือดแดงขยายตัว จึงมีผลให้ความดันโลหิตลดลง ฤทธิ์ข้างเคียงและอาการไม่พึงประสงค์ คือ ใจสั่น ปวด ศีรษะเจ็บหน้าอก บวม ท้องผูก อ่อนเพลีย เช่น verapamil, nifidepine
        
        ยาต้านระบบเรนิน-แอนจิโอเทนซิน
        คือ 1) Angiotensin coverting enzyme inhibitor: ACEI
        2) Angiotensin II receptor antagonist เข่น saralasin, varsatan
  - - - สาเหตุ
        
        ผนังหลอดเลือดผิดปกติ เช่น มีการอักเสบ หรือฉีกขาด หรือผนังหลอดเลือดแข็ง
        
        การไหลเวียนช้า เช่น ในคนที่หัวใจวาย หลังคลอดหรือหลังผ่าตัด เข้าเฝือก มีหลอดเลือดดาขอด
        เลือดมีความหนืดสูง รวมทั้งได้รับยา
        
        เลือดแข็งตัวง่าย (hypercoagulability)
      - ลักษณะทางคลินิก
        
        Arterial embolism ลิ่มเลือดในหัวใจ หรือหลอดเลือดแดง หลุดออกไปเป็น embolus ไปอุดกั้นหลอดเลือดแดง ติดที่หลอดเลือดแดงของอวัยวะใด ก็จะทำให้ อวัยวะนั้นขาดเลือดและมีเนื้อตาย
        
        Peripheral arterial disease โรคหลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) เป็นสาเหตุหลักในการ เกิดการอุดตันของหลอดเลือดบริเวณแขนขาในผู้ป่วยที่อายุมากกว่า 40 ป
        
        Arterial thrombosis การที่มี thrombus เกิดขึ้นในหลอดเลือดแดงเอง มักเกิดขึ้นเพราะมีพยาธิ สภาพของหลอดเลือดแดง เช่น หลอดเลือดแข็ง
        
        Arterial occlusion การอุดตันหลอดเลือดแดง
      - การวินิฉัย
        
        การตรวจร่างกาย
        
        เล็บเท้าจะหนา
        
        สีผิวหนังบริเวณส่วนปลายจะมีลักษณะ เย็น สีเทา-ฟ้า
        
        ซีด ความแรงของชีพจรลดลง/ไม่มี
        
        ขนร่วงและผิวหนังจะแห้งคล้ำบริเวณส่วนปลาย
        
        การวัดความดันที่ต้นขา น่องและข้อจะต่ำกว่าวัดที่แขน(ปกติ)
        
        วัดความดันที่ขาจะสูงกว่า)
        
        การวัดค่า ABI (Ankle-brachial index)
        
        ABI อยู่ระหว่าง 1.0 – 1.30 หมายถึง หลอดเลือดแดงปกติ
        
        ABI อยู่ระหว่าง 0.9 to 1.0 หมายถึง Borderline
        
        ABI อยู่ระหว่าง 0.7 to 0.9 หมายถึง หลอดเลือดแดงมีการตีบเล็กน้อย (Mild)
        
        ABI น้อยกว่า 0.4 หมายถึง หลอดเลือดแดงมีการตีบตันอย่างรุนแรง (Severe)
        ในกรณีที่ค่า ABI มากกว่า 1.30 หมายถึง ไม่สามารถแปรผลการตรวจได้
      - Raynaud’s disease ที่เกิดขึ้นเมื่อกระทบกับความเย็น ความเครียด จะซีดจนสีม่วง โดยจะเกิดที่นิ้วเท้า ตา และแก้ม การดูแลต้องหลีกเลี่ยงความเย็นและลด ความเครียด
      - อาการ
        
        อาการปวดเมื่อยที่น่องเวลาเดิน (intermittent claudication)
        
        อาจจะมีอาการดึงแน่นขา เวลายกขาสูงจะปวดทุเลาเมื่อยกขาลง
        
        ขาดเลือดขั้นวิกฤดิ(Critical Limb จะมีอาการเจ็บช่วงพัก (rest pain)
        
        ปวดในขณะพัก เหน็บชา ปวดแสบปวดร้อน/ คันบริเวณส่วนที่เป็น ปลายแขน ขา
        
        อาจเกิดแผลขาดเลือด (ischemic ulcer) หรือเกิดเนื้อเยื่อส่วนปลายเน่าตาย(gangrene)
        
        เน่าตาย(gangrene)
        
        การรักษา
        
        การกำจัด Embolism โดยการใส่สาย Fogarty balloon catheter แล้วดึงสายลาก clot ออกมา
        
        2.ยาระลายลิ่มเลือด
        
        การถ่างขยายหลอดเลือดและใส่ขดลวดตาข่าย (Percutaneous transluminal angioplasty: PTA with or without stent)
        
        1.การให้ยา Heparin 5000 หน่วย ทางหลอดเลือดดำ ตามด้วยทาง IV อย่างต่อเนื่อง 500/1000 หน่วย/ชั่วโมง แล้วนตรวจ APTT ภายใน 2-3 hr.
        
        5.Bypass surgery การผ่าตัดโดยการทางลัดให้เลือดไปเลี้ยงบริเวณที่ตำกว่าจุดอุดตัน
      - Buerger’s disease บางที่เรียกว่า thromboangiitis obliterans เป็นโรคของหลอดเลือดแดง และหลอดเลือดดำ มีปัจจัยเสี่ยงคือ การสูบบุหรี่เส้นเลือด มีการอักเสบ บวมและอุดตัน เมื่ออาการรุนแรงจะเกิดติดเชื้อและเนื้อตายตามมา พบที่มือและเท้า มีอาการ ปวดขณะพัก ปวดมากในเวลากลางคืน
    - - สาเหตุ
        
        เนื่องจากผนังเส้นเลือดอ่อนแอจากการอุดตัน
        การบาดเจ็บหรือความดันโลหิตสูง
        
        ขนาดใหญ่กว่า 1.5 ซม เส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่า 3 ซม
      - การรักษา
        
        Percutaneous endovascular aneurysm repair: EVAR การใส่ขดลวดถ่างขยายในตำแหน่ง ที่โป่งพองผ่านทางหลอดเลือดแดง femoral ทั้งสองข้าง
      - อาการแสดง
        
        Thoracic aneurysm อาจมีการกดเบียดของหลอดเลือดต่ออวัยวะ กดหลอดลม ทำให้หายใจลำบาก กดเบียดหลอดอาหาร ทำให้กลืนลำบาก กดเบียดเส้นประสาทที่เลี้ยงกล่องเสียง ทำให้เสียงแหบ
        
        AAA abdominal aortic aneurysm ปวดหลังและคลำได้การเต้นของหัวใจที่ช่องท้อง
        
        Aortic dissection ถ้ามีอาการแน่นอก ปวดหลัง หน้ามืดหมดสติ หรือไอเป็นเลือด
        
        ตรวจร่างกายใช้หูฟัง จะได้ยินเสียงผิดปกติในช่องท้อง คลำพบก้อนเต้นตามหัวใจ
  - - - ร้อน มีไข้ มีอักเสบ
      - เจ็บ กดเจ็บ
      - ขาบวมตึง กดบุ๋ม 3 บวก
      - สีขาเปลี่ยน เป็นสีคลำ ถ้ารุนแรง เนื้อเยื่อรอบๆจะเน่าตาย
    - - Unfractionated heparin ทาง IV
      - Low-molecular weightheparin เช่น Enoxaparineใต้ผิวหนัง
      - Oral anticoagulants ให้ยากิน เช่น Warfarin
      - Thrombolytic therapy ทางหลอดเลือดดำ
      - Endovascular management
        
        1) Catheter directed thrombolysis ใส่ยาละลายลิ่มเลือดตรงที่อุดตัน ทางผิวหนัง
        
        2) Pharmacomechanical thrombectomy สวนเอาสิ่งอุดตันออก ร่วมให้ยา
      - Vena cava filter กรองเลือด เพื่อป้องกันลิ่มเลือดในหลอดเลือดในปอด
    - - นอนพักบนเตียง เปลี่ยนท่าบ่อยๆ กระดกและหมุนข้อเท้าทุก 2-4 ชม. หลังผ่าตัดควรกระตุ้นให้ผู้ป่วยมีการเคลื่อนไหวโดยเร็วที่สุด
      - กระตุ้นให้ดื่มน้ำเยอะๆ การขาดน้ำทำให้เลือดหนืด
      - ยกแขน ขาสูงกว่าหัวใจ เลือดไหลกลับหัวใจดี
      - ประคบด้วยความร้อนชื้น ห้ามนวดแขน ขา
      - ในแต่ละวันให้ยกขาสูงนาน 10-20 นาที วันละ 2-3 ครั้ง
      - หลีกเลี่ยงการนั่ง หรือยืนนานๆ การใส่เสื้อรัดแน่น หรือนั่งไขว้ขา
    - - 1.Pulmonary emboli
        
        เกิดตอนแตก แล้วไปอุดกั้นหลอดเลือดแดงที่ปอด เจ็บหน้าอก ใจสั่น ไอปนเลือด
      - 2.Post thrombotic syndrome
        
        เกิดการทำลายลิ้นหลอดเลือดดำ เกิดเลือดค้างที่ขาล่าง ปวด บวม แผลที่ขา
      - 3.Limb ischemia
        
        ความดันในหลอดเลือดแดงสูง ขัดขวางการไหลเลือด