Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

VẬN CHUYỂN VẬT CHẤT QUA MÀNG TẾ BÀO - Coggle Diagram

- - - - Vận chuyển chủ động
        
        Chủ động sơ cấp: Qua các protein mang xuyên màng có tính chất mang
        
        Chủ động thứ cấp: Kết hợp protein mang xuyên màng có tính men và không có tính men
      - Vận chuyển thụ động
        
        Khuếch tán đơn giản: Qua lớp phospholipid kép, qua các kênh protein xuyên màng
        
        Khuếch tán được gia tốc: Qua các protein mang xuyên màng không có tính men
    - - Vận chuyển bằng cơ chế hòa màng theo kiểu nhập/ xuất bào
- - - - Không cần tiêu thụ ATP, thực hiện nhờ năng lượng chuyển động nhiệt
      - Hầu hết không cần chất chuyên chở
      - Diễn ra theo hướng từ nơi gradient có nồng độ cao tới thấp
    - - Khuếch tán đơn giản
        
        Là hiện tượng khuếch tán không cần chất mang
        
        Khuếch tán qua lớp lipid kép
        
        Là khuếch tán qua khoảng kẽ giữa các phân tử của các lớp lipid kép
        
        Chất được vận chuyển là các chất hòa tan trong dầu và nước ( vì nước có kích thước nhở, động năng lớn nên có thể xuyên qua lớp lipid kép như đạn)
        
        Khuếch tán qua các kênh protein
        
        Là khuếch tán qua phân tử protein xuyên màng dạng kênh
        
        Chất được vận chuyển là nước và các chất hòa tan trong nước
        
        Các kênh được đóng mở theo điện thế hoặc hóa học
        
        Các kênh quan trọng: Kênh Na+, Kênh K+, Kênh Cl- (Cho lần lượt Na+, K+, Cl+ vào trong tế bào), kênh Ca 2+ cho cả Ca2+ và Na+ vào trong tế bào.
        
        Các yếu tố ảnh hưởng lên sự khuếch tán đơn giản
        
        Tính thấm màng: Tốc độ phụ thuộc vào
        
        Bản chất của chất khuếch tán: Tỉ lệ thuận với độ hòa tan trong dầu, tỉ lệ nghịch với trọng lượng phân tử
        
        Nhiệt độ: Tỉ lệ thuận
        
        Trạng thái của màng: Tỉ lệ nghịch với độ dày của màng, tỉ lệ thuận với số kênh có trên một đơn vị diện tích màng
        
        Sự khuếch tán của 1 chất khác xảy ra đồng thời
        
        Ảnh hưởng của sự chênh lệch nồng độ của các chất giữa 2 bên màng: Chênh lệch nồng độ càng lớn tốc độ khuếch tán càng tăng tuyến tính
        
        Ảnh hưởng của sự chênh lệch điện thế tạo nên hiện tượng điện thẩm: Có sự chênh lệch về điện thế giữa 2 bên màng thì có sự di chuyển của các ion: ion (+) di chuyển về màng điện tích (-) và ngược lại.
        
        Ảnh hưởng sự chênh lệch các áp suất dung dịch tạo nên hiện tượng siêu lọc
        
        Ảnh hưởng của chênh lệch áp suất thủy tĩnh
        
        Áp suất thủy tĩnh là áp suất của nước
        
        Có tác dụng đảy nước và các chất hòa tan trong nước đi từ nơi áp suất thủy tĩnh cáo đến thấp
        
        Ảnh hưởng chênh lệch áp suất thẩm thấu
        
        Áp suất thẩm thấu là áp suất của các chất hòa tan và protein
        
        Có tác dụng giữ nước ở lại đồng thời hấp dẫn nước từ nơi có ASTT thấp đến nơi cao ( hiện tượng thẩm thấu ).
        
        Thẩm thấu thực chất là một quá trình khuếch tán của các phân tử dung môi.
        
        Công thức tính ASTT theo định luật Van't Hoff
        
        P=RTC
        
        P: Hằng số khí lý tưởng
        
        T: Nhiệt độ tuyệt đối
        
        C: Nồng độ thẩm thấu
      - Khuếch tán được gia tốc
        
        Là hiện tượng khuếch tán cần chất mang ( qua chất mang)
        
        Chất mang là protein xuyên màng loại mang không chứa tính men
        
        Chất được vận chuyển: Chất hữu cơ có kích thước lớn như các monosaccharid và acid amin
        
        Cơ chế khuếch tán
        
        Do lực liên kết giữa chất được vận chuyển và protein mang yếu nên chuyển động nhiệt của chất được vân chuyển sẽ tách nó ra khỏi protein màng và giải phóng vào phía đối diện
        
        Chất được vận chuyển gắn vào protein mang làm protein mang thay đổi cấu hình và mở ra ở phía bên kia màng.
        
        Tốc độ khuếch tán: Phụ thuốc vào nhiều yếu tốc, trong đó có số lượng protein mang trên một đơn vị diện tích màng -> tốc độ khuếch tán có giá trị max chứ không phải tuyến tính như khuếch tán đơn giản
  - - - Cần tiêu thụ năng lượng ATP
      - Cần chất chuyên chở
      - Diễn ra theo hướng ngược gradient ( thấp -> cao )
    - - Vận chuyển chủ động sơ cấp
        
        Năng lượng cung cấp cho vận chuyển trực tiếp từ sự thủy phân ATP
        
        Chất được vận chuyển: Các ion như Na+, Ca2+, K+, H+, Cl-
        
        Tính chất của protein mang (bơm)
        
        Vừa đóng vai trò là chất chuyên chở để chất cần vận chuyển gắn vào, vừa đóng vai trò là một men thủy phân ATP để lấy năng lượng
        
        Năng lượng sẽ làm thay đổi cấu hình của protein mang giúp chúng bơm chất cần vận chuyển qua màng
        
        Bơm Na+ - K+ - ATPase
        
        Hiện diện ở tất cả các tế bào trong cơ thể
        
        Khi hoạt động bơm 3 Na+ ra, 2 K+ vào
        
        Chức năng: Duy trì nồng độ Na+ và K+ khác nhau 2 bên màng
        
        Bơm Ca2+
        
        Hiện diện ở hầu hết các tế bào trong cơ thể
        
        Bơm Ca2+ từ trong bào tương ra ngoài tế bào hoặc vào các bào quan trong tế bào duy trì nồng độ Ca2+ thấp trong bào tương hoặc tế bào
        
        Bơm proton
        
        Vận chuyển chủ động sơ cấp ion H+ ở một số nơi trong cơ thể
      - Vận chuyển chủ động thứ cấp
        
        Năn lượng cung cấp cho vận chuyển gián tiếp từ sự thủy phân ATP
        
        Chất được vận chuyển: Chất hữu cơ như glucose, acid amin, các ion
        
        Tính chất của sự phối hợp các protein mang
        
        Cơ tính chất men hoạt động theo cơ chế vận chuyển chủ động sơ cấp tạo ra một các thang nồng độ của ion
        
        Đồng vận chuyển thuận: Các chất được vận chuyển đi cùng 1 hướng
        
        Đồng vận chuyển nghịch: Các chất được vận chuyển đi ngước hướng nhau
- - - - Là hiện tượng tế bào nuốt vi khuẩn, mô chết, bụi...
      - Chỉ một số tế bào có khả năng này: Các đại thực bào ở mô hình thành từ các bạch cầu mono trong máu, bạch cầu hạt trung tính và bạch cầu ưa acid
    - - Là hiện tượng tế bào nuốt các dịch lòng và các chất hòa tan có kích thước nhỏ
      - Xảy ra liên tục ở hầu hết các tế bào
    - - Màng bào tương tế bào kết dính với chất được nhập bào. Phía trong sát với những chỗ dính là mạng lưới các sợi protein cấu tạo bới các sợi actin và myosin
      - Các sợi này sẽ co rút với năng lượng từ ATP làm cho màng bào tương lõm vào trong từ từ hình thành túi nhập bào tách khỏi màng bào tương đi vào bên trong tế bào
    - - Khởi đầu quá trình tiêu hóa của tế bào
      - Tạo cử động dạng amib
  - - - Các chất bài tiết được đóng gói trong các túi và được vận chuyển đến màng bào tương tế bào nhờ năng lượng ATP.
      - Các túi này mở thông ra bên ngoài bằng cơ chế hòa mang, giải phóng các chất bài tiết và trở thành một phần của màng bào tương tế bào