Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA, ĐẠO ĐỨC, CON NGƯỜI - Coggle Diagram

- - - - Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất đạo đức bao trùm quan trọng nhất và chi phối các phẩm chất khác.
      - Trung và hiếulà những khái niệm đạo đức cũ đã có từ lâu trong tư tưởng đạo đức truyền thống Việt Nam và phương Đông, phản ánh mối quan hệ lớn nhất và cũng là phẩm chất bao trùm nhất: “Trung với vua, hiếu với cha mẹ”
      - Ngày nay, thời đại mới, đạo đức cũng phải mới. Phải trung với nước. Phải hiếu với toàn dân, với đồng bào”.
      - Tư tưởng “trung với nước, hiếu với dân” của Hồ Chí Minh không những kế thừa giá trị yêu nước truyền thống của dân tộc, mà còn vượt qua những hạn chế của truyền thống đó.
      - Trung với nước phải gắn liền hiếu với dân. Phải yêu kính nhân dân. Phải thật sự tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân. Tuyệt đối không được lên mặt “quan cách mạng” ra lệnh ra oai”.
    - - Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là nội dung cốt lõi của đạo đức cách mạng, đó là phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hằng ngày của mỗi người, là đại cương đạo đức Hồ Chí Minh.
        
        “Cần tức là siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo dai”; lao động có kế hoạch, sáng tạo, có năng suất cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng.
        
        • Đối với mình: Chớ tự kiêu, tự đại.
        
        • Đối với người: Chớ nịnh hót người trên. Chớ xem khinh người dưới.
        
        Kiệm “là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”. Tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của của dân, của nước, của bản thân mình... “Cần với kiệm, phải đi đôi với nhau, như hai chân của con người”.
        
        Liêm “là trong sạch, không tham lam”; là liêm khiết, “luôn luôn tôntrọng giữ gìn của công, của dân”, “Liêm là không tham địa vị. Không tham tiền tài. Không tham sung sướng. Không ham người tâng bốc mình.
        
        Chính “nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng thắn, đứng đắn. Chính được thể hiện rõ trong 3 mối quan hệ:
      - Hồ Chí Minh cho rằng, các đức tính cần, kiệm, liêm, chính có quan hệ chặt chẽ với nhau, cán bộ, đảng viên phải là người thực hành trước để làm kiểu mẫu cho dân. Nếu không giữ đúng cần, kiệm, liêm, chính thì dễ trở nên hủ bại, biến thành sâu mọt của dân.
      - Chí công vô tư, là hoàn toàn vì lợi ích chung, không vì tư lợi; là hết sức công bằng, không chút thiên vị, công tâm, luôn đặt lợi ích của Đảng, của nhân dân, của dân tộc lên trên hết, trước hết. Chí công vô tư là nêu cao chủ nghĩa tập thể, chống chủ nghĩa cá nhân.
      - Đối lập với “chí công vô tư” là “dĩ công vi tư”, tức là ở địa vị dù to hay nhỏ, có quyền mà thiếu lương tâm, có dịp là đục khoét, có dịp là ăn của đút. Đó là điều mà đạo đức mới đòi hỏi phải chống lại.
      - Hồ Chí Minh quan niệm, đối với một quốc gia, cần, kiệm, liêm chính làthước đo sự giàu có về vật chất, vững mạnh về tinh thần; thể hiện sự văn minh, tiến bộ. Để trở thành người có phẩm chất đạo đức tốt, phải hội đủ các yếu tố cần, kiệm, liêm, chính.
    - - Tình thương yêu con người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất.
      - Người cách mạng là người giàu tình cảm, có tình cảm cách mạng mới đi làm cách mạng.
      - Tình yêu thương con người là tình cảm nhân ái sâu sắc, rộng lớn, trước hết dành
      - cho những người nghèo khổ, những người bị mất quyền, những người bị áp bức, bị
      - bóc lột không phân biệt màu da, dân tộc.
      - Tình thương người, yêu đồng loại, yêu đồng bào, yêu đất nước mình là tư tưởng lớn, là mục tiêu phấn đấu của Hồ Chí Minh ây là yếu tố cốt lõi đầu tiên tạo nên nền tảng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Đó cũng là lý tưởng chính trị, lý tưởng đạo đức và là lý tưởng nhân văn của Người.
      - Tình thương yêu con người theo Hồ Chí Minh phải được xây dựng trên lập trường
      - của giai cấp công nhân, thể hiện trong cácmối quan hệ hằng ngày với bạn bè, đồng chí,
      - anh em, phải được thể hiện ở hành động cụ thể thiết thực.
    - - Chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ nghĩa.
      - Hồ Chí Minh nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, nhưng luôn luôn kêu gọi phải tăng cường đoàn kết và hợp tác quốc tế, đồng thời phải ra sức ủng hộ và giúp đỡ đối với các cuộc đấu tranh của nhân dân các nước vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
  - - - Nói đi đôi với làm là nét đẹp trong đạo đức truyền thống của dân tộc được Hồ Chí Minh nâng lên một tầm cao mới.
      - Nêu gương về đạo đức là một nét đẹp của truyền thống văn hóa phương Đông.
      - Hơn bất cứ một lĩnh vực nào khác, trong việc xây dựng một nền đạo đức mới, đạo đức cách mạng phải đặc biệt chú trọng “đạo làm gương”.
    - - Nguyên tắc xây đi đôi với chống là đòi hỏi của nền đạo đức mới, thể hiện tính nhân đạo chiến đấu vì mục tiêu của sự nghiệp cách mạng.
        
        Xây tức là xây dựng các giá trị, các chuẩn mực đạo đức mới.
        
        Chống là chống các biểu hiện, các hành vi vô đạo đức, suy thoái đạo đức.
      - Để xây dựng một nền đạo đức mới, cần phải kết hợp chặt chẽ giữa xây và chống
      - Vấn đề quan trọng trong việc giáo dục đạo đức là phải khơi dậy ý thức đạo đức lành mạnh ở mỗi người, để mọi người tự giác nhận thức được trách nhiệm đạo đức của mình.
      - Xây dựng đạo đức mới, đạo đức cách mạng phải được tiến hành bằng việc giáo dục những phẩm chất, những chuẩn mực đạo đức mới.
      - Trên con đường đi tới tiến bộ và cách mạng, đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng thành công trên cơ sở kiên trì mục tiêu chống chủ nghĩa đế quốc, chống những thói quen và tập tục lạc hậu, phải loại trừ chủ nghĩa cá nhân.
      - Xây dựng đạo đức mới cho cán bộ, đảng viên và hàng triệu, hàng triệu con người
        
        Phải chăm lo bồi dưỡng những phẩm chất, chuẩn mực đạo đức mới ngay từ tronggia đình, đến nhà trường và xã hội.
        
        Chống lại cái xấu, cái sai, cái vô đạo đức.
        
        Phải tẩy sạch nó để thực hiện cần kiệm liêm chính”. Nguồn gốc của mọi thứ tệ nạn là chủ nghĩa cá nhân.
      - Tuy nhiên, Người lưu ý: “Đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là “giày xéo lên lợi ích cá nhân”.
    - - Tu dưỡng đạo đức như một cuộc cách mạng trường kỳ, gian khổ. Một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng trên cơ sở tự giác tu dưỡng đạo đức của mỗi người.
      - Đạo đức cách mạng đòi hỏi mỗi người phải tự giác rèn luyện thông qua các hoạt động thực tiễn, trong công việc, trong các mối quan hệ của mình.
      - Phải nhìn thẳng vào mình, không tự lừa dối, huyễn hoặc.
      - Phải thấy rõ cái hay, cái tốt, cái thiện của mình để phát huy và thấy rõ cái dở, cái xấu, cái ác của mình để khắc phục.
      - Phải kiên trì rèn luyện liên tục, tu dưỡng suốt đời, trong đó, thời tuổi trẻ đặc biệt quan trọng.
- - - - Hồ Chí Minh có bốn cách tiếp cận chủ yếu về văn hóa
        
        1) Tiếp cận theo nghĩa rộng, tổng hợp mọi phương thức sinh hoạt của con người;
        
        2) Tiếp cận theo nghĩa hẹp là đời sống tinh thần của xã hội, thuộc kiến trúc thượng tầng;
        
        3) Tiếp cận theo nghĩa hẹp hơn là bàn đến các trường học, số người đi học, xóa nạn mù chữ, biết đọc biết viết (thường xuất hiện trong các bài nói với đồng bào miền núi);
        
        4) Tiếp cận theo “phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”.
      - -Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn.
    - - Quan hệ giữa văn hóa với chính trị.
        
        Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải ở trong chính trị, tức là văn hóa phải phục vụ nhiệm vụ chính trị; đồng thời mọi hoạt động của tổ chức và nhà chính trị phải có hàm lượng văn hóa.
      - Quan hệ giữa văn hóa với kinh tế.
        
        Văn hóa cũng không thể đứng ngoài mà phải đứng trong kinh tế, nghĩa là văn hóa không hoàn toàn phụ thuộc vào kinh tế, mà có vai trò tác động tích cực trở lại kinh tế.
      - Quan hệ giữa văn hóa với xã hội.
        
        Giải phóng về chính trị thì văn hóa mới có điều kiện phát triển.
        
        Phải làm cách mạng giải phóng dân tộc, giành chính quyền về tay nhân dân.
        
        Phải giải phóng chính trị, giải phóng xã hội, đưa Đảng Cộng sản Việt Nam lên địa vị cầm quyền, thì mới giải phóng được văn hóa.
      - Về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu văn hóa nhân loại.
        
        Bản sắc văn hóa dân tộc là những giá trị văn hóa bền vững của cộng đồng các dân tộc Việt Nam; là thành quả của quá trình lao động, sản xuất, chiến đấu và giao lưu của con người Việt Nam.
        
        Bản sắc văn hóa dân tộc được nhìn nhận qua hai lớp quan hệ.
        
        • Về nội dung, đó là lòng yêu nước, thương nòi; tinh thần độc lập, tự cường, tự tôn dân tộc.
        
        • Về hình thức, cốt cách văn hóa dân tộc biểu hiện ở ngôn ngữ, phong tục, tập quán, lễ hội, truyền thống, cách cảm và nghĩ...
        
        Trách nhiệm của con người Việt Nam là phải trân trọng, khai thác, giữ gìn, phát huy, phát triển những giá trị của văn hóa dân tộc, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng của từng giai đoạn lịch sử.
        
        Chăm lo cốt cách dân tộc, đồng thời cần triệt để tẩy trừ mọi di hại thuộc địa và ảnh hưởng nô dịch của văn hóa đế quốc, tôn trọng phong tục tập quán, văn hóa của các dân tộc ít người.
        
        Trong giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, phải biết tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại
        
        Hồ Chí Minh chú trọng chắt lọc tinh hoa văn hóa nhân loại.
        
        Mối quan hệ giữa giữ gìn cốt cách văn hóa dân tộc và tiếp thu văn hóa nhân loại là phải lấy văn hóa dân tộc làm gốc, đó là điều kiện, cơ sở để tiếp thu văn hóa nhân loại.
  - - - Văn hóa là mục tiêu
        
        Văn hóa là quyền sống, quyền sung sướng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc
        
        Văn hóa là khát vọng củanhân dân về các giá trị chân, thiện, mỹ. Đó là một xã hội dân là chủ và dân làm chủ, công bằng, văn minh, ai cũng cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành
      - Văn hóa là động lực
        
        Văn hóa chính trị, là một trong những động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc dân đi, lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ.
        
        Văn hóa văn nghệ, góp phần nâng cao lòng yêu nước, lý tưởng, tình cảm cách mạng, sự lạc quan, ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng.
        
        Văn hóa giáo dục, diệt giặc dốt, xóa mù chữ, với sứ mệnh “trồng người”, văn hóa giáo dục đào tạo con người mới, cán bộ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp cách mạng.
        
        Văn hóa đạo đức, nâng cao phẩm giá, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ. Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, đạo đức là gốc của người cách mạng.
        
        Văn hóa pháp luật, bảo đảm dân chủ, trật tự, kỷ cương, phép nước.
    - - Văn hóa là một trong bốn nội dung chính của đời sống kinh tế - xã hội, quan
      - trọng ngang các vấn đề kinh tế, chính trị và xã hội. Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh cách mạng trên lĩnh vực văn hóa - tư tưởng.
      - Anh chị em văn nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy.
      - Chiến sĩ nghệ thuật phải có lập trường tư tưởng vững vàng; ngòi bút là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp “phò chính trừ tà”.
      - Phải bám sát cuộc sống thực tiễn, đi sâu vào quần chúng, để phê bình nghiêm khắc những thói xấu như tham ô, lười biếng, lãng phí, quan liêu, và ca tụng chân thật những người tốt việc tốt để làm gương mẫu cho chúng ta ngày nay và giáo dục con cháu đời sau.
      - Đó chính là “chất thép” của văn nghệ theo tinh thần “kháng chiến hóa văn hóa, văn hóa hóa kháng chiến.
    - - Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng hạnh phúc của nhân dân.Tư tưởng văn hóa của Người cũng vì nhân dân, phục vụ nhân dân, “từ trong quần chúng ra. Về sâu trong quần chúng”.
        .
      - Trên cơ sở đó để định hướng giá trị cho quần chúng. Nhân dân là những người thẩm định khách quan, trung thực, chính xác các sản phẩm văn nghệ và là những người được hưởng thụ các giá trị văn hóa
  - - - Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945
        
        Xây dựng tâm lý: Tinh thần độc lập tự cường.
        
        Xây dựng luân lý: Biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng.
        
        Xây dựng xã hội: Mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân.
        
        Xây dựng chính trị: dân quyền.
        
        Xây dựng kinh tế.
      - Trong kháng chiến chống thực dân Pháp
        
        Hồ Chí Minh khẳng định lại quan điểm của Đảng ta từ năm 1943, đó là một nền văn hóa có tính chất dân tộc, khoa học và đại chúng.
      - Trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội.
        
        Trong thời kỳ nhân dân miền Bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng nền văn hóa có nội dung xã hội chủ nghĩa và tính chất dân tộc.
- - - - Trong mỗi con người đều có tính tốt và tính xấu.
      - Con người có tính xã hội, là con người xã hội, thành viên của một cộng đồng xã hội.
    - - Quan hệ với cộng đồng xã hội
      - Quan hệ với một chế độ xã hội
      - Quan hệ với tự nhiên
  - - - Con người là chiến lược số một trong tư tưởng và hành động của Hồ Chí Minh.
      - Mục tiêu này được cụ thể hóa trong ba giai đoạn cách mạng (giải phóng dân tộc - xây dựng chế độ dân chủ nhân dân - tiến dần lên xã hội chủ nghĩa) nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
      - Con người trong giải phóng dân tộc là cả cộng đồng dân tộc Việt Nam. Phạm vi thế giới là giải phóng các dân tộc thuộc địa.
      - Con người trong giải phóng xã hội là các giai cấp cần lao, trước hết là giai cấp công nhân và giai cấp nông dân. Phạm vi thế giới là giải phóng giai cấp vô sản và nhân dân lao động các nước.
      - Con người trong giải phóng con người là cá nhân mỗi con người. Phạm vi thế giới là giải phóng loài người.
    - - Con người là vốn quý nhất, động lực, nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp cách mạng.
      - Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng.
      - Nhân dân là những người sáng tạo chân chính ra lịch sử thông qua các hoạt động thực tiễn cơ bản nhất như lao động sản xuất, đấu tranh chính trị - xã hội, sáng tạo ra các giá trị văn hóa.
      - Nói đến nhân dân là nói đến lực lượng, trí tuệ, quyền hành, lòng tốt, niềm tin, đó chính là gốc, động lực cách mạng.
  - - - “Trồng người” là công việc lâu dài, gian khổ, vừa vì lợi ích trước mắt vừa vì lợi ích lâu dài, là công việc của văn hóa giáo dục. Công việc “trồng người” là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội kết hợp với tính tích cực, chủ động của từng người.
      - Chủ nghĩa xã hội sẽ tạo ra những con người xã hội chủ nghĩa, con người xã hội chủ nghĩa là động lực xây dựng chủ nghĩa xã hội.
    - - Có ý thức làm chủ, tinh thần tập thể xã hội chủ nghĩa và tư tưởng “mình vì mọi người, mọi người vì mình”.
      - Cần kiệm xây dựng đất nước, hăng hái bảo vệ Tổ quốc.
      - Có lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần quốc tế trong sáng.
      - Có phương pháp làm việc khoa học, phong cách quần chúng, dân chủ, nêu gương.
    - - Mỗi người tự rèn luyện, tu dưỡng ý thức, kết hợp chặt chẽ với xây dựng cơ chế, tính khoa học của bộ máy và tạo dựng nền dân chủ.
      - Biện pháp giáo dục có một vị trí quan trọng.
      - Chú trọng vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể quần chúng.
- - - - Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện là mục tiêu của chiến lược phát triển. Tạo môi trường và điều kiện để phát triển về nhân cách, đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, ý thức tuân thủ pháp luật. Đấu tranh phê phán đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp hèn, lạc hậu, chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa, làm tha hóa con người.
      - Xây dựng môi trường văn hóa lãnh mạnh, phù hợp với bối cảnh phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Xây dựng môi trường văn hóa trong hệ thống chính trị, trong các địa phương, làng bản…Thực hiện chiến lược phát triển gia đình Việt Nam. Phát huy truyền thống tốt đẹp, xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh.
      - Xây dựng văn hóa trong chính trị và kinh tế. Chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước và các đoàn thể, coi đây là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
      - Nâng cao chất lượng hoạt động văn hóa.
      - Làm tốt công tác lãnh đạo, quản lý báo chí, xuất bản.
      - Phát triển công nghiệp văn hóa đi đôi với xây dựng, hoàn thiện thị trường dịch vụ và sản phẩm văn hóa.
      - Chủ động hội nhập quốc tế về văn hóa, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
      - Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực văn hóa.